Dokter Barnard
ging altijd door
O
Heer Bommel en het platmaken
1
L
Casper Hobbes
v^Ai
Driehonderd hartoperaties per jaar
het weer
Zeeland: Buiig
recept
Kerrierijst met appels
puzzel
3
4
10
12
14
18
19
39
Vooruitzichten
weer
max.
min.
wind
dinsdag
woensdag
donderdag
vnjdag
ÜL
17°
17°
17°
18°
12°
12°
13°
12°
NW 4
NW 4
W 4
W 3
maandag
onder 20.27
dinsdag
op 7.03
Maan
maandag
onder 7.01
dinsdag
op 21.20
maandag 3 september 2001
De Zuid-Afrikaanse hart
chirurg Christian Bar
nard is gisteren op Cyprus
overleden. Hij was daar
op vakantie. Barnard was
in 1967 de eerste medicus
die een harttransplantatie
uitvoerde. Hij is 78 jaar
geworden. De doodsoor
zaak is volgens de Cyprio
tische minister van Ge
zondheidszorg ?iog niet
officieel vastgesteld. Hij
zinspeelde op een hart
aanval.
door Henk van 't Klooster
Zijn vader vertelde hem eens
iets wat hij nooit meer zou
vergeten: de hoogste bomen
vangen de meeste wind. De be
kende Zuid-Afrikaanse hart
specialist Christian Barnard
raakte met deze opmerking de
kern van zijn spectaculaire
loopbaan als hartchirurg en, tot
ieders verwondering, reclame
maker voor een nieuw cosme
tisch artikel.
De gisteren op 78-jarige leeftijd
overleden Barnard werd be
roemd door de eerste harttrans
plantatie, die hij op 3 december
1967 uitvoerde. Hij heeft echter
ook een nieuwe behandeling
van tuberculosis meningitis,
twee technieken voor chirurgi
sche hartreparaties, alsmede
een revolutionaire synthetische
hartklep op zijn naam staan. De
specialist was de eerste die in
Zuid-Afrika de openhartopera-
tie introduceerde.
Barnard wist niet van ophou
den. In een bepaalde periode
verrichte hij driehonderd open
hartoperaties per jaar. Als hij
niet in de operatiezaal stond,
was hij op pad voor colleges of
lezingen in Zuid-Afrika of
daarbuiten. Later toen zijn han
den door rheumatische artritis
voor het fijne chirurgische werk
onbruikbaar waren geworden,
moest hij afscheid nemen van
het Groote Schuur-ziekenhuis
in Kaapstad, waar hij zijn
transplantaties had verricht.
Het afscheid viel hem niet
zwaar. „Ik had er trouwens ge
noeg van dat iedereen voortdu
rend over mijn schouder keek of
ik het wel goed deed. Ik herinner
mij nog de tijd dat het aantrek
ken van de operatiehandschoe
nen mij een enorm gevoel van
opwinding gaf. Dat werd steeds
minder en tenslotte vond ik het
vervelend weer een operatie te
moeten doen."
Affaires
Toen Barnard eens in Zwitser
land was, hoorde hij van een stof
die stimulerend zou werken op
de vernieuwing van weefsel- en
huidcellen. Hij begon te onder
zoeken of de stof, glyco-
sphingolipide (GSL) genaamd,
ook de genezing van operatie-
wonden bevorderde. Het middel
werd later op de markt gebracht
als een cosmetisch preparaat
dat de huid zou verjongen. Bar
nard gaf, tegen betaling, toe
stemming er zijn naam aan te
verbinden. De eens zo gevierde
hartchirurg, die twee keer in het
huwelijk trad en affaires had
met sterren uit de wereld van
film en mode, zei dat hij het geld
hard nodig had om in zijn le
vensonderhoud te voorzien. Hij
gaf toe dat hij het middel niet
had ontdekt, hoewel het op de
potjes staat. Volgens deskundi
gen heeft GSL dezelfde werking
als het veel goedkopere vaseli
ne.
Zendeling
Christian Neethling Barnard
was op 8 oktober 1922 in Beau
fort West, 480 kilometer van
Kaapstad, geboren. Zijn vader
was een zendeling, die er in
slaagde van zijn schamel inko
men drie zoons te laten stude
ren. Twee van hen behoorden in
1967 tot het eerste harttrans
plantatieteam: Christian en zijn
jongere broer Marius. De derde
broer werd ingenieur.
Christian bekwaamde zich in de
chirurgie aan de medische fa
culteit van de Universiteit van
Minnesota (VS). Daar was hij
studiegenoot van dr. Norman E.
Shumway, die later een van de
bekendste harttransplantatie
pioniers in de Verenigde Staten
werd. Door een combinatie van
toewijding en eerzucht wist
Bamard daar in twee jaar ook
een doctoraat in de wijsbegeerte
te halen, een studie waar nor
maal zes jaar voor stond. Terug
in Kaapstad werd hij aan de
plaatselijke universiteit hoog
leraar en hoofd van de chirurgi
sche researchafdeling. Hij
specialiseerde zich in openhart-
chirurgie.
Zijn eerste harttransplantatie
verrichtte Barnard op 3 decem
ber 1967 in het Groote-Schuur-
ziekenhuis. De ontvanger van
het ruilhart was de 58-jarige
kruidenier Louis Washkanski.
De donor was de 24-jarige Deni-
se Darvall, die door een
verkeersongeluk het leven had
verloren. Washkanski kreeg
longontsteking en overleed na
18 dagen. De tweede transplan
tatie, in januari 1968, had meer
succes. De 60-jarige tandarts
Philip Blaiberg zou nog twintig
maanden in leven blijven.
Apartheid
Politiek interesseerde de be
roemde specialist weinig. Over
de apartheid in zijn land zei hij
eens dat hij deze niet de oplos
sing voor de rassenproblemen
vond, maar dat hij ook geen be
tere wist. Later wijzigde Bar
nard zijn standpunt en zei hij
dat hij geen toekomst voor
Zuid-Afrika zag als de blanken
geen vooruitstrevend stand
punt innamen. Hij zei dat hij
nooit meer bijeenkomsten zou
bijwonen waar rassenscheiding
werd toegepast. „Voor mij is er
geen verschil of een lijdend
mens wel of geen blanke huid
heeft." Hij plantte eens bij een
zwarte man uit Kenia het hart in
van een blank meisje. ANP
Hartchirurg Christian Bamard
in november vorig jaar.
foto Martin Gnedt/AP
Hans Belterman
Het vegetarische gerecht van
vandaag kan geheel naar eigen
smaak en inzicht zo pittig gemaakt
worden als u dat zelf wenst. Neem
een milde kerriesoort wanneer u
bescheiden wilt blijven. Kies voor
scherpe (hot) kerriepoeder wan
neer u het gerecht uitgesproken pit
tig wilt maken. Ook kunt u dan tege
lijk met het knoflook er een lepeltje
sambal oelek of het in smalle reep
jes (draadjes) gesneden vrucht
vlees van een kleine rode Spaanse
peper aan toevoegen.
Voor 4 personen:
2 grote zachtzure appels, zoals Gol
den Delicious, Franse Gala of Brea-
burn; 1 eetl. limoen- of citroensap;
75 - 100 gram pijnpitten; 3 eetl.
(zonnebloem)olie; 1 grote ui, rag
fijn gesnipperd; 2 teentjes knof
look, ragfijn gehakt; 2 eetl. kerrie
poeder; 500 - 600 gram koude droog
gekookte rijst; zout; witte peper uit
de molen; 4 eetl. gembersiroop, uit
potje; 4 gemberbolletjes, uit potje,
in uiterst smalle reepjes (draadjes)
gesneden; 6 blaadjes van citroen
melisse, in uiterst smalle reepjes
(draadjes) gesneden.
Schil de appels, snijd ze in parten en
verwijder de klokhuisdelen. Snijd
het vruchtvlees in kleine blokjes.
Leg de blokjes in een kom. Sprenkel
het limoen- of citroensap er over.
Schep alles enkele malen om.
Verhit een koekenpan en laat de
pijnpitten, onder voortdurend om
schudden, zolang roosteren tot ze
een gouden kleur hebben gekre
gen. Laat de pijnpitten, uitgespreid
op een groot bord, koud worden.
Verhit een wok of koekenpan met
hoge opstaande rand. Laat de olie
heet worden en wals deze even
door de pan. Voeg de ui toe en laat
deze 3 minuten zachtjes fruiten.
Roer knoflook erdoor en strooi ker
riepoeder er over. Roeralleszolang
tot de geur van het kerriepoeder
vrijkomt. Schep er daarna, afwisse
lend en bij gedeelten, koude rijst,
appelblokjes en pijnpitten door.
Laat alles, onder voortdurend roe
ren en omscheppen, door en door
warm worden. Sprenkel de gem
bersiroop over het gerecht en schep
alles nog enkele malen om. Voeg
eventueel nog wat zout en/of peper
toe.
Presentatie: dien het gerecht op in
een voorverwarmde schaal. Strooi
er vlak voor het opdienen eerst
gember en daarna citroenmelisse
over.
De komende week begint het weer al Door: Koen Manders
wat herfstige trekjes te krijgen. Het is
door een noordwestelijke stroming wisselvallig met middagtempe-
raturen van rond 17 graden en nachttemperaturen van 12 graden.
Gisteren passeerde een warmtefront. Dat leverde veel grauwe be
wolking en enige (mot)regen op. Afgelopen nacht moet het bijbe
horende koufront met veel meer regen het land bereikt hebben.
Vanochtend is het regenachtig in onze regio. Al met al zal er vrij veel
regen vallen, plaatselijk meer dan 10 a 15 millimeter. De regen trekt
langzaam naar het zuidoosten weg en in de middag wordt het
droog. Er is dan ook kans op een enkele opklaring. De temperatuur
loopt dan op naar 17 a 18 graden bij een matige westenwind, aan
zee vrij krachtig. Vanavond is het eerst nog droog, maar vannacht
komen er buien opzetten die al zwaar kunnen zijn. Een enkele gaat
vergezeld van onweer. De temperatuur daalt dan naar 12 graden.
Morgen passeert een koudeput het land. In deze tijd van het jaar is
dat voor de kustgebieden
nooit leuk.
In onze regio vallen pittige 4 V'
buien, die wederom veel re- Eerst regen 18:
gen kunnen achterlaten. De W4 f 10
temperatuur ligt in de mid- -HTl f f.';.
dag rond 17 graden, bij een J
opklaring een tikkie hoger.
Ook woensdag en donderdag wt t
houdt de noordwestelijke
stroming met buien stand. De
buien trekken dan sneller dus
veel neerslag wordt niet ver
wacht. De temperatuur ver
andert nauwelijks. Deze ligt in
de nacht en vroege ochtend
rond 12 graden en overdag
rond 17 a 18 graden. Daarna
verandert er weinig want het
bepalende hogedrukgebied «bw,
lijkt vastgepind op de oceaan.
Nautisch bericht
De temperatuur van het kustwater is 19 graden. Er waait een wes
tenwind, kracht 4 tot 5 Beaufort. Het zicht is goed en in de late
avond is er kans op onweer.
Waterstanden
MAANDAG
3 SEPTEMBER
Vlissingen
Terneuzen
Cadzand
Roompot Buiten
Roompot Binnen
Zierikzee
Krammersl. West
Hansweert
Stavenisse/Yers.
Hoog water
uur cm uur cm
03.32 227 15.40 224
03.52 250 16.02 248
03.08 220 15.15 216
03.18 173 15.35 167
04.51 14616.56 142
05.05 170 17.15 164
05.21 183 17.31 176
04.28 263 16.36 258
05.10 175 17.21 170
Laag water
uur cm uur cm
09.31 164 22.01 198
10.02 173 22.27 207
09.09 157 21.40 192
09.25 110 21.55 143
10.44 095 23.16 126
10.50 113 23.20 147
10.49 117 23.18 150
10.26 188 22.56 220
10.56 113 23.26 145
DINSDAG
Hoog
water
Laag
water
4 SEPTEMBER
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
03.58
232
16.16
231
10.08
169
22.35
201
Terneuzen
04.19
255
16.27
255
10.36
177
23.06
210
Cadzand
03.35
226
15.45
224
09.45
163
22.12
196
Roompot Buiten
03.49
178
15.58
174
09.54
113
22.25
145
Roompot Binnen
05.15
147
17.26
145
11.10
097
23.35
128
Zierikzee
05.40
172
17.50
168
11.20
117
23.55
149
Krammersl. West
05.56
183
18.01
178
11.21
119
23.44
151
Hansweert
04.58
267
17.05
265
10.59
193
23.28
225
Stavenisse/Yers.
05.46
176
17.45
173
11.26
115
23.50
147
Toonder Studio's
Super greep het papier en wierp er een blik op. „Het zijn er flink
veel, zie je wel?" zei de assistent. „In de eerste plaats natuurlijk pro
fessor Prlwytzkofski. En dan heb je Oberbreiter en Nats enJa,
het zijn er nogal wat", onderbrak de ander. „Maar we zullen ze krij
gen, broer! Het is goed dat wij intellektuwelen de handen ineen
slaan, dan komen we er wel!" „Maar hoe?" vroeg Pieps. „Wat gaan
we doen?"
„Het is heel gemakkelijk", verklaarde Super. „Op dit lijstje staan
jongens waar we nog niet genoeg vat op hebben. Daarom moeten we
ze ongewoon maken. Als ze aan sport doen, blazen we ze op tot
sportsterren. Van zangertjes maken we popidolen. We houden
schoonheidswedstrijden en intelligensietesten, en als die lui dan
opgeblazen zijn, laten we ze leeglopen. Platmaken, weetje wel? Dat
schakelt de tegenstemmers uit." Zo sprekende begaf hij zich naar de
telefoon om het nummer van professor Prlwytzkofski aan te vragen
en de assistent volgde hem bewonderend. „Knap verzonnen!" zei
hij. „Ik heb al vaak gedacht: de prof heeft te veel praatjes. Ik heb
hem wel begeleid, maar ik heb nooit inspraak gehad. Hoe kan ik
hem klein krijgen, dacht ik vaak..." „Laat maar aan mij over",
gromde Super. „Hij krijgt eerst de Rommelprijs voor Wetenschap
pen en daarna beschuldigen we hem van plagiaat. Stil maar, ik ben
al bezig..."
1
2
5
6
8
9
13
15
16
20
21
22
23
24
25
28
29
30
32
33
34
35
Niet het gevraagde woord invullen, maar een woord dat bestaat
uit de letters van het gevraagde woord in dezelfde volgorde min
1 letter. (B.v. Omschrijving "dierenverblijf". Antwoord zou zijn
"stal", maar ingevuld moet worden "sta"of "tal". Welke van die
twee het moet worden, moet blijken uit de kruisende woorden.)
Horizontaal: 1. Kraakbeen; 4. slechte auto; 7. duur; 9. gymnas-
tiektoestel; 11. goedje; 12. schoorsteenkap; 13. pluim; 15. vogel;
16. stijf; 18. huidskleur; 19. tijding; 20. hijswerktuig; 22. tamelijk;
25. spoorstaaf; 27. scherprechter; 28. familielid; 29. nakomeling;
31. vochtig; 32. niet voorzien van; 34. snuit; 35. het halve deel.
Verticaal: 1. Vloerkleed; 2. withandgibbon; 3. kleur; 4. Schots
rokje; 5. tuinhaag; 6. gewest; 6. Griekse oppergod; 10. onder
richtend; 12. tevredenheid; 14. vlug; 15. vloerbedekking; 17.
kreupel; 18. lichaamsdeel; 20. kinderen; 21. oever; 23. soort slee;
24. hoffelijk; 26. klank; 29. braaf; 30. tijdelijk gebruik; 32. hemelli
chaam; 33. bron.
door Bill Watterson
TIT GAAT OP (JACHT 5TAAN
EN KITKT OF TE ILSE ZIET,
DAN CONTROLEER IK OF AL
HET GELD ER INZIT!
HÉ, ER ZIT HELENAAL GEEN
GELD IN! ALLEEN NAAR
EEN BRIEFTE! -
ER STAAT, 'NU STAAN UE
GELITK!' NU STAAN WE
GELITK?? (JAT HEEFT DAT
NU DEERDE BETEKENEN?! 1
Horizontaal:
1. Die voorstelling kan niet stop
gezet worden (4); 4. Door de
warmte smelt deze vis (5); 7.
Bloeddorstige verleidelijke vrouw
voor een Europeaan (7); 8. Met
een maat wordt dit dier werkelijk
(3); 9. Schoon genoeg van dit
baardje (3); 10. Kinderen die hun
ouders vervolgden (7); 12. De
rekening voor een groot glas is
aanzienlijk (7).
Verticaal:
2. Zo te horen is die vis
bedwelmd (4); 3. Hierin bewaart
drank z'n veerkracht (6); 4.
Brandkasten (8); 5. Engelsen heb
ben er wat aan (4); 6. Kan op de
kop van een schaap (6); 9. Schiet
op, er moeten koppen rollen! (4);
11. Stond niet onder invloed (3).
Oplossingen van zaterdag:
Kruiswoordraadsel:
HORIZONTAAL:
1. Twintig; 8. Idaho; 10. lego; 12. onze; 14. op; 15. oer; 16.
in; 17. iel; 19. ale; 21. ase; 22. ode; 23. tra; 25. koe; 26. Ie;
27. Lea; 28. ne; 30. clou; 32. Aida; 34. mirre; 36. canasta.
VERTICAAL:
2. Wig; 3. idool; 4. na; 5. thora; 6. ion; 7. blo; 9. ten; 11.
epistel; 13. ziedend; 18. eer; 20. loo; 24. aluin; 25. kaars;
26. led; 29. eau; 31. oma; 33. iet; 35. ra.
Doorloper:
stapelkruidig
tacopioenrede
onheilstiekem
agafestoenbei
barakierteems
arecaritasdof
laatmesfakkel
saaioneeraida
aflerenetiket
L Lagedrukgebied
lichte sneeuw
H Hogedrukgebied
ij zonnig
matige sneeuw
Koufront
licht bewolkt
zware sneeuw ff? onweer
lichte regen
Warmiefroni
matige reoen
iïkA
- 1030
Samengesteld Ironi
zware regen Isobaar
Europa: Minderwarm
In het noorden van Europa ligt de herfst vandaag al op de loer met
veel bewolking en regelmatig buien. In de landen rond de Middel
landse Zee is het daarentegen nog steeds prima zomerweer, met
hooguit een enkele bui en aangename temperaturen. Ook de Alpen
en het zuidwestelijk deel van de Balkan hebben vandaag uitstekend
weer met zeer veel zon waarbij de temperatuur weet op te lopen naar
circa 22 graden in Zwitserland en Oostenrijk. Op de Balkan is Split
een uitschieter met 28 graden. In Noord-Europa worden dergelijke
temperaturen niet bereikt want 20 graden in Midden-Duitsland lijkt
toch wel het maximaal haalbare voor vandaag. Dat is natuurlijk ook
niet verwonderlijk meteen koufront in de buurt. Dit systeem neemt
niet alleen veel bewolking mee, maar ook een flinke sloot water.
Vooral grote delen van Duitsland kunnen rekenen op meer dan 20
liter per vierkante meter. Net als Polen houdt ook Frankrijk het niet
droog want de noordoostelijke departementen worden goed nat
door pittige regen- en onweersbuien. Op de Britse eilanden is het
vandaag al niet veel beter met overheersende bewolking en regel
matig buien. Grote neerslagsommen worden echter niet verwacht.
O
C s
\r 33
VOOR VAAfJSAGI/lPCAG 3 SEFTSt/eER 2C0'
