We moeten af van de
man achter de bomen
De consul kan
voorgoed zijn biezen pakken
Kunstgras is voor Kloetinge de oplossing
tattoo van...
dinsdag 28 augustus 2001
Jan Schaalje: „We moeten niet te star aan regeltjes vasthouden." foto Willem Mieras
Besturen vanuit de leunstoel.
Het is het mooiste wat er is
voor een bestuurder, maar het is
maar voor weinigen weggelegd.
Zelfs niet voor Jan Schaalje. De
54-jarige Bevelander kan welis
waar bogen op een imposante
staat van dienst als bestuurder,
tijd om eens rustig achterover te
leunen is er nog altijd niet bij.
Integendeel. „We zullen heel
alert moeten zijn", zegt hij er
gens halverwege het gesprek.
„Als de KNVB en de clubs niet
snel wat doen aan werving, op
leiding en begeleiding van
scheidsrechters, hebben we
over tien jaar geen scheidsrech
ter meer. En dus ook geen voet
bal meer binnen de grenzen van
het acceptabele. Schrijf dat
maar met dikke letters."
Jan Schaalje is niet van zins het
zo ver te laten komen. Als lid
van het dagelijks bestuur ama
teurvoetbal van de KNVB - hij
beheert de portefeuille wed
strijdzaken met daarin ook
scheidsrechterszaken - wil hij
de komende periode alle krach
ten mobiliseren, te beginnen in
het eigen Zeister bos. „Binnen
de KNVB is te weinig aandacht
geweest voor scheidsrechters
zaken", moet Schaalje consta
teren. „We hebben binnen de
bond alles over om het spelni-
veau steeds op een hoger peil te
brengen. Dat is zonder meer te
recht, daar ben je een voetbal
bond voor, maar we mogen de
andere dingen niet uit het oog
verliezen. Zonder scheidsrech
ter heb je zo weinig aan dat hoge
niveau."
Wellicht heeft het te maken met
zijn eigen achtergrond. Schaal
je was ooit zelf tien jaar lang
scheidsrechter. Hij bleek een ta
lent en schopte het tot groep I,
totdat een achillespeesblessure
in 1979 een eind maakte aan zijn
loopbaan. Het was in een tijd
dat de arbiter nog een autoriteit
was, die meestal met respect
werd behandeld. Het was ook in
een periode dat er nog genoeg
arbiters te vinden waren. Wie
als voetballer afhaakte, ging
fluiten, puur als hobby, het was
een aangenaam tijdverdrijf.
„Maar tegenwoordig moet je
wel een heel grote hobbyist zijn
om nog te gaan fluiten", meent
Schaalje. „Als je toch ziet dat
sommige arbiters op zaterdag of
zondag door 22 spelers verrot
worden gescholden, dan moet je
tot de conclusie komen dat het
niet zo'n leuke hobby meer is."
Het water staat het voetbal in
middels tot de lippen. Het arbi
terkorps dunt alsmaar verder
uit. En wat er overblijft, ver
grijst in toenemende mate. Aan
was van onderaf is er haast niet.
„Vijftig procent van de scheids
rechters is boven de 45", weet
Schaalje.
„Er is vastgesteld dat het groot
ste gedeelte van de voetballers
tussen 17 tot en 20 jaar de voet
balsport verlaat. Die gaan wat
anders doen. Ze kiezen voor een
andere sport of ze nemen een
bijbaantje, omdat ze niet toeko
men met hun zakgeld. Ja, en uit
die leeftijdscategorie zouden we
nu juist de scheidsrechters moe
ten putten."
Gele kaarten
De Centrale Organisatie van
Voetbal Scheidsrechters (COVS
houdt al sinds enige tijd een
pleidooi voor betere betalingen.
Een vergoeding van 29 gulden
per wedstrijd en een reiskosten
vergoeding van 50 cent per kilo
meter, is niet meer van deze tijd,
zo oordeelt men binnen de vak
bond. De bond en de clubs zou
den op dat gebied hun verant
woording moeten pakken en
met geld over de brug moeten
komen. Schaalje grijnst: „De
COVS heeft al geopperd dat als
de club ervoor zorg draagt dat
hun spelers twee gele kaarten
minder pakken, ze dat geld aan
de scheidsrechter kunnen be
steden. Voor een gele kaart moet
nu 30 gulden boete aan de bond
worden betaald. Er dan van uit
gaande dat tegenwoordig bij
voorbeeld in de hoofdklasse er
geen enkele speler zijn eigen ge
le kaart moet betalen, is dit vol
gens de COVS een prima idee.
Het zou de scheidsrechter 60
gulden meer opleveren. Als
KNVB-bestuur kun je daar wei
nig mee, maar er zit wel een kern
van waarheid in."
Schaalje: „Meer geld levert na
tuurlijk geen betere scheids
rechters op, maar ik vind wel
dat je de scheidsrechters wat
moet bieden. We zullen moeten
concurreren met het baantje als
vakkenvuller of als pompbe
diende. Twee jaar geleden zijn
we begonnen met het project
van pupillen- en junioren-
scheidsrechter binnen de ver
eniging. Dan worden mensen
dus op clubniveau opgeleid. Dat
zal uitgebreid moeten worden,
dan ontstaat er doorstroming en
aanwas, maar dan zal er ook wat
tegenover moeten staan. In
Duitsland lopen op dit moment
heel veel jonge scheidsrechters
rond. Dat komt mede omdat ze
daar worden betaald. Daar zijn
ze concurrerend met de arbeids
markt."
Aan de andere kant beseft
Schaalje dat geld alleen niet za
ligmakend is. „Het gaat ook om
de houding van spelers, trai
ners, bestuurders en publiek. Ie
dereen moet maar eens beseffen
dat die scheidsrechter er altijd
alleen voor staat en nooit moed
willig fouten maakt. Ik kom zelf
regelmatig bij wedstrijden en in
bestuurskamers en als je dan
ziet wat er allemaal over de
scheidsrechter wordt verteld,
dat is echt verschrikkelijk. Dan
kan ik me voorstellen dat een
scheidsrechter op een mooie dag
afbelt en ervoor kiest om met
zijn vrouw naar het strand te
gaan."
Leeftijdsgrens
Schaalje is wat dat betreft kri
tisch op anderen, maar hij
schuwt de zelfkritiek ook niet.
De voetbalbond zal in deze
kwestie ook zijn verantwoor
ding moeten nemen. Er zullen
plannen ontwikkeld moeten
worden en regels zullen aange
past of misschien wel overboord
gezet moeten worden. „Als je
vroeger als scheidsrechter 45
werd. moest je een stapje terug
doen, op basis van leeftijd. Ja,
dat is dus niet meer van deze
tijd. Gelukkig is de leeftijds
grens nu vervallen, en word je
alleen nog op prestaties beoor
deeld. We moeten niet te star
aan regeltjes vasthouden. Kijk,
zo'n Ben Haverkort is iemand
die via de cursus voor oud-prof
voetballers is opgeleid. Norma
liter had die volgens de regels
drie jaar lang op de C-lijst moe
ten staan, maar hij is sneller
doorgestroomd, staat op de A-
lijst en fluit nu in de eredivisie.
„We zullen net als in het betaal
de voetbal een scoutingssys-
teem moeten krijgen. Gewoon
iemand uit groep vier met talent
eruit pikken en die laten bege
leiden door de scout. We moeten
af van de man achter de bomen,
de rapporteur. Het is toch uit de
tijd dat je als arbiter drie, vier
weken later een rapport krijgt
van iemand die je niet kent. Re
volutionair? Ach, dat weet ik
niet. De tijd zal leren of ik er
naast zit, maar ik weet wel dat je
met mooie praatjes alleen niks
oplost."
Schaalje: „De KNVB heeft on
langs het Masterplan gepresen
teerd, dat is vooral gericht op de
breedtesport. Voor de scheids
rechters zit er te weinig in. Dat
heb ik meteen gesignaleerd. In
middels heb ik de toezegging
dat het meegenomen wordt in
het meerjarenbeleid. Dat bete
kent dat er geld voor beschik
baar komt. Het gaat er nu om
dat er plannen worden ontwik
keld en voorstellen worden ge
daan. We zullen aan loopbaan
planning bij scheidsrechters
moeten doen, van pupillen-
scheidsrechter tot aan interna
tionaal scheidsrechter, alle
maal in samenwerking met het
betaalde voetbal. Die sector put
uit ons bestand, maar als zo'n
scheidsrechter het niet haalt in
het profvoetbal, moeten wij van
het amateurvoetbal weer van
zijn diensten gebruik kunnen
maken. Binnen het amateur
voetbal kun je ook een leuke
carrière opbouwen."
„Het wordt een hele klus, dat
besef ik. Het mes staat op onze
keel, maar de noodzaak is zo
groot, dat het gewoon moet.
Voor mij is dat dé uitdaging in de
komende jaren." Zijn werk
zaamheden als bestuurslid
amateurvoetbal, al ruim zestien
jaar, zitten er dus nog niet op.
Voor Schaalje, woonachtig in 's-
Gravenpolder en in het dage
lijks leven belastingambtenaar,
hoeft dat ook niet zo nodig. Het
besturen zit 'm in het bloed en
geeft hem nog elke dag plezier.
„Ik merk wel dat het af en toe
wat zwaarder weegt. Dat heeft
natuurlijk met leeftijd te ma
ken. Ik moet soms drie keer in de
week naar Zeist. Dan maak je
lange dagen. Om zeven uur be
gin ik met mijn werk, waarna ik
in de namiddag naar Zeist rijd,
om vervolgens om twaalf uur 's
avonds weer binnen te stappen.
Ach, zolang het positieve, het
leuke nog overheerst, is het
goed, maar het is niet zo dat ik
het niet kan missen."
Jan Dagevos
Diederik Hiensch, trainer
van hoofdklasser Kloe
tinge: „Van mij mag het
kunstgras nog vandaag wor
den aangelegd. Ik denk dat
het het spel ten goede komt.
Het voetbal zal nog sneller en
technischer worden. Het biedt
grote voordelen. Ik heb me
door Kees Zwam born (hoofd
opleidingen bij Ajax) laten
vertellen dat de kwaliteit van
de hedendaagse kunstgras
velden héél goed is. Ze zijn
nog wel iets harder dan nor
male velden, maar dat is
slechts een kwestie van wen
nen."
„Voor Kloetinge zou het de
oplossing zijn. De vereniging
zit met een ruimteprobleem en
kan eigenlijk niet uitbreiden
op de locatie waar het nu zit.
Als je kunstgrasvelden aan
legt, speelt dat niet meer. Op
die velden kun je dag en nacht
spelen. Ja, er zit wel een prijs
kaartje aan vast, maar ja..."
Jan van der Velde, scheids
rechter: „Ik ben er een groot
voorstander van. Je kimt op
dergelijke velden altijd voet
ballen. Voor de scheidsrech
ters kan het vooral in de win
terperiode lekker zijn. Nu heb
je vaak van die zware velden,
velden die je slopen. Op
kunstgrasvelden kun je veel
soepeler lopen."
„Of er minder overtredingen
gemaakt zullen worden, weet
ik niet. Als ik nu hoor dat het
veld bijna niet onderdoet voor
een gewoon veld, zal dat wel
meevallen. Het spel zal iets
sneller worden en daarin zul
len ook de arbiters mee moe
ten."
Jos Kayser, voetballer van
hoofdklasser Terneuzen:
„Alsjeblieft geen kunstgras
voor mij. Ik vind het ver
schrikkelijk. Het wordt dan
net voetbal in de zaal, geen
echt voetbal dus meer Voor
mij is het echt helemaal niks.
We spelen er in de winter wel
eens op en ik krijg dan meteen
last van mijn achillespezen."
De deskundigen laten er niet
langer gras over groeien.
Als het aan de ingenieurs ligt
behoren afgelastingen in het
voetbal binnen afzienbare tijd
tot het verleden. De toekomst is
volgens hen aan het kunstgras.
„Het kunstgras ziet er tegen
woordig zo echt uit, dat ik al
overwogen heb om het in mijn
tuintje te leggen", zegt ingeni
eur Peter van den Dries van in
genieursbureau Grontmij in
Middelburg.
Eerst was er gras. In Nederland
werden na de Tweede Wereld
oorlog zo'n 10.000 grassportvel
den en 3000 trainingsweitjes
aangelegd. De voetballers, hoc
keyers, korfballers en rugbyers
leefden zich er wekelijks op uit.
Maar naarmate de sportbeoefe
ning toenam en het gebruik van
de velden steeds intensiever
werd, kwamen de klaagzangen.
De grasvelden beantwoordden
niet meer aan de eisen en ver
werden tot knollentuinen, waar
het slecht sporten was.
Daarom introduceerde Gront
mij in 1982 het Ingezaaid Zand
Oefen veld (IZO). Dat veld werd
voorzien van een optimaal ont
waterde onderbouw en een
speciale zandtoplaag. Op een
dergelijk veldje konden 800
trainingsuren per seizoen wor
den gemaakt. In de jaren negen
tig werd vervolgens een veld
ontwikkeld waarop zeer vaak
gespeeld én getraind kon wor
den. Het wetra-veld (wedstrijd
trainingsveld) of IZO+, zoals het
ook wel werd genoemd, was ge
boren. Bij het wetra-veld wordt
de natuurlijke gras wortel ge
combineerd met een natuurlijke
vezel. SC Heerenveen, FC
Twente en NAC beschikken
over een dergelijk veld en zijn er
enthousiast over.
Geur
En nu komt er dan een veld dat
in zijn geheel zal bestaan uit
kunstgras. De nieuwste genera
tie kunstgras lijkt volgens de
producenten in alles op natuur
lijk gras. De grassprieten zijn
verdraaid echt en volgens som
migen kan zelfs de geur van echt
gras worden nagebootst. „Het
proces is onomkeerbaar", zegt
Peter van den Dries van de
Grontmij. „Als het straks bij
Ajax in de Arena wordt toege
staan, zal dat een doorbraak be
tekenen. Dan gaan de voetbal
lers massaal over op kunstgras.
Talloze experimenten hebben
nu een grasmat opgeleverd, die
nauwelijks nog van echt valt te
onderscheiden. „Een nieuw ve-
vanwege de weersomstandighe
den onbespeelbaar is en ook nog
wel eens, omdat er gevaar voor
de speler bestond, denk aan
vorst in de grond. Nou, dat is dus
allemaal niet meer aan de orde.
Er hoeft niets meer afgelast te
worden, en ook een winterstop
is overbodig"
Verder vraagt de kunstgrasmat
weinig onderhoud. Het gras
hoeft niet gemaaid en gerold te
worden. „Af en toe moet je wat
bijvegen", zegt Van den Driest.
„Dat is het enige. Ja, en dan heb
je het natuurlijk over een flinke
besparing op de post onder
houd."
Wat kan gemeentes en voetbal
clubs er dan nog van weerhou
den om massaal over te gaan tot
de aanleg van kunstgrasvelden?
Het zijn wellicht de aanlegkos-
ten. Die bedragen tussen de
700.000 en 900.000 gulden, af
hankelijk van de ondergrond en
de omstandigheden. De jaar
lijkse exploitatiekosten bedra
gen volgens de experts ongeveer
80.000 gulden, ruim twee keer
zoveel als de 34.000 gulden van
een gewoon grasveld. „Dat lijkt
in geen verhouding tot elkaar te
staan", stelt Van den Driest,
„maar als je bedenkt dat je nau
welijks onderhoud hebt, is het
het overwegen meer dan
waard."
Zeeland
Hij verwacht dat de profclubs,
met Ajax voorop, de ban zullen
breken. Maar al snel zullen ook
de amateurclubs volgen. Sinds
de kunstgrasconstructie van
Grontmij door de NOCNSF ge
certificeerd is in het voorjaar,
heeft het bedrijf al voor zestien
velden in Nederland een op
dracht gekregen. Ook in Zee
land bestaat er interesse, zo
weet Van den Driest. Tijdens de
persconferentie van de Borsele
Sloepoort Cup, waar hij een in
troductie hield over kunstgras,
zijn twee verenigingen meer dan
gemiddeld geïnteresseerd ge
raakt. Welke clubs dat zijn, wil
Van den Driest niet zeggen. „De
concurrentie is redelijk scherp.
We moeten daarom op onze hoe
de zijn, onze collega's liggen op
de loer."
Volgens Van den Driest is deze
provincie zelfs bij uitstek ge
schikt voor de aanleg van kunst
grasveld. Dat heeft alles te ma
ken met de vele kleigronden.
„Als je in een zanderig gebied
zit, is afwatering makkelijker",
legt de ingenieur uit. „Met klei
als ondergrond, zakt het water
bij flinke regenval niet snel weg.
Het gevolg is dat het snel wordt
afgelast. Ja, en bij droog weer is
beregening weer niet makke
lijk, omdat Zeeland nogal veel
zout water kent en dat is dus
niet goed voor het gras. Daarom
is kunstgras ideaal, dan heb je
niets meer te maken met dit
soort problemen."
De consul kan zijn biezen alvast
pakken.
Jan Dagevos
Naam: Jim Aschman
Leeftijd: 30
Club: Hansweertse Boys
„Ik heb vier tatoeages. En
stuk voor stuk vertellen ze
iets over mijn leven, over me
zelf. Ik druk er mijn gedach
tes en emoties mee uit, op een
expressieve, creatieve ma
nier. Zoals een schilder zijn
gevoelens in een schilderij
omzet, doe ik dat met een ta
toeage. Ik laat niet zomaar
iets op mijn lichaam tatoeër
en."
„Op mijn enkel heb ik een
Britse vlag staan. Die heb ik
laten zetten toen ik eens met
een Engelse vriend in Groot-
Brittannie was. Hij vond het
een leuk idee als ik een Britse
vlag liet aanbrengen en hij
een Nederlandse. Dat vond
ik ook en dat hebben we dus
gedaan."
„De betekenis van de Chine
se letters op mijn scheen
been, is iets heel persoon
lijks. Alleen mijn vrouw en ik
kennen de achtergrond van
die tekens. En ook de tatoea
ge op mijn bovenarm die ik
heb laten fotograferen, is iets
voor mezelf en mijn naaste
omgeving. Het is een eigen
ontwerp, een afbeelding op
gebouwd uit een schatkaart,
gitaar, twee pistolen en een
vrouwelijke piraat. Het is het
levensverhaal van Jim Asch
man. Op mijn andere schou
der staat een slang en een
mes, het is mijn eerste tatoea
ge, die ik op zeventienjarige
leeftijd heb laten zetten."
„In principe hou ik het bij
vier tatoeages. Maar ja, je
weet nooit wat er nog gebeurt
in je leven. Trouwens, als ik
een tatoeage neem, maak ik
er altijd een mooi weekeinde
van Lekker stappen, lekker
zuipen met vrienden en een
bezoekje aan de tattooshop."
zei is de doorbraak", vertelt Le
on van Rijthoven, adviseur bui
tensportaccommodaties bij
Grontmij in Eindhoven. „Er
worden glasvezels en speciaal
garen gebruikt. Daarnaast
wordt de mat afgewerkt met een
mengsel van zand en rubbergra
nulaat (afkomstig van gemalen
autobanden). Hierdoor is het
veel comfortabeler voor de
voetballers. De spelers lopen
geen brandwonden meer op,
omdat het hoogpolige garen de
warmte absorbeert tijdens de
val of een sliding."
Maak dat de voetballer en de
trainer maar eens wijs. Die heb
ben nog steeds het schrikbeeld
van eerdere pogingen op kunst
gras voor ogen. Zo kent het hoc
key al sinds 1977 kunstgras,
maar daar bleek dus niet op te
voetballen. De bal stuitte te
hard op, slidings leverden enor
me brandwonden op, terwijl
keepers zich bij machtige
zweefduiken nogal eens bezeer
den. Queens Park Rangers en
Luton Town probeerden het wel
uit, maar het werd een misluk-
king.
Koudwatervrees
Van den Driest: „Ik snap die
koudwatervrees bij de voetbal
lers wel. Ik heb in een donker
grijs verleden zelf ook gevoet
bald, bij Patrijzen. Ja, en dan
vond ik het geweldig om een sli
ding over vijf meter te maken,
waarbij het slik hoog opspatte.
Maar geloof me: op de nieuwe
kunstgrasvelden kun je die sli
ding ook maken, alleen vliegt
het slik dan niet meer op. Het
gaat om de beleving, en die kan
héél subjectief zijn. Er zijn men
sen die zweren bij barre weers
omstandigheden en barre veld-
omstandigheden. Met de in
voering van het nieuwe kunst
gras (hetgeen bespeelbaar is
met gangbare voetbalschoenen)
wordt dat allemaal anders. Dat
zal best wennen zijn in het be
gin, maar uiteindelijk gaat het
toch om de kwaliteit van het
spel. En die zal door het kunst
gras aanmerkelijk verbeteren.
De ondergrond is super water-
doorlatend en blijft egaal,
waardoor j e technisch veel beter
voetbal kunt spelen. Daarnaast
gaat het spel ook sneller. Vind je
gek dat juist Ajax dat aan
spreekt? Eigenlijk moet het ons
allemaal aanspreken. Tech
nisch spel, daar staan wij in Ne
derland toch om bekend?"
Dat is nog maar één van de vele
voordelen. „Het belangrijkste is
natuurlijk dat je er altijd op te
recht kunt", vertelt Van Rijtho
ven. „Zo'n nieuwe kunstgras-
mat gaat tien tot vijftien jaar
mee en je kunt er bijna onbe
perkt op spelen. Alleen in perio
des met opdooi is het niet aan te
raden, maar dat zijn uitzonder
lijke omstandigheden. De voet
balbond is dus verzekerd van
een prima competitieverloop.
Nu worden er nog wel eens wed
strijden afgelast, omdat het veld
De aanleg van een kunstgrasveld is simpel en neemt weinig tijd in beslag. foto Grontmij
