Westen nooit succesvol op Balkan
Overheid moet jongeren
misschien wel SMS'en
PZC
PZC
Rapport Koning
Zomerzotheid
Ferdi E. is niet de
eerste ex-gevangene
die WAO opstrijkt
Interventies leidden in het verleden steeds tot nog grotere chaos
28 augustus 1951
dinsdag 28 augustus 2001
Met enige tegenzin is het Westen deze
week begonnen aan een nieuw militair
avontuur op de Balkan. Operatie 'Es
sential Harvest' is beperkt: 3500 man,
30 dagen. Maar historisch gezien lopen
Westerse interventies altijd uit (de
hand). De Balkan heeft de afgelopen
125 jaar Duitse, Oostenrijkse, Hon
gaarse, Italiaanse, Franse, Britse en
Amerikaanse legers zien binnen mar
cheren. Wat ze bij hun vertrek achter
lieten, was gewoonlijk een nog grotere
chaos.
door Cees van Zweeden
Prins Otto Edward Leopold von Bis
marck, de Duitse kanselier, had
weinig op met de Balkan. Tijdens het
door hem georganiseerde Congres van
Berlijn (1878) kon hij nauwelijks zijn
minachting onderdrukken voor 'deze
landen waar nooit iemand van heeft
gehoord'. Hij smaalde: „De Balkan is
nog niet de botten waard van een enke
le Pruisische grenadier."
De Balkan was duizend jaar lang de
achtertuin geweest van de Ottomanen,
wier erfenis de streek tot op de dag van
vandaag plaagt. Bosnië had nooit mos
lims gehad, als de Turken de Serviërs
daar niet hadden bekeerdEn Bulgarije
zou geen Turkse minderheid hebben
gehad.
Maar toen de grote mogendheden in
1878 bijeen kwamen om de brandende
brokstukken van het Ottomaanse rijk
onder zich te verdelen, begon de ellen
de pas goed. Bismarck wilde voorko
men dat zijn bondgenoot Oostenrijk de
zijde van Engeland zou kiezen in de
dreigende oorlog tegen Rusland, dat al
lengs machtiger was geworden op de
Balkan. Hij organiseerde de conferen
tie om Oostenrijk aan zijn kant te hou
den.
De Balkan-staten zelf werden in Ber
lijn onthaald met dédain. De Servische
minister van Buitenlandse Zaken werd
geweerd van de conferentie, de Alba
nezen verlieten de Duitse hoofdstad
vroegtijdig omdat hun geld opraakte.
Enigszins cynisch schreef de secretaris
van de conferentie, Joseph-Maria von
Radowitz: „Het Congres is erg succes
vol geweest; het zal minstens vijf jaar
de vrede bewaren."
In Bosnië, dat in Berlijn als een voetbal
van de Turken naar de Oostenrijkei's
werd geschopt, brak een bloedige re
bellie uit nog voordat de conferentie
was afgelopen. De Oostenrijkers zou
den vier maanden nodig hebben om
met een leger van 268.000 man de op
standige Bosniërs te onderwerpen.
De Oostenrijkse bezetting van Bosnië
vormde de inleiding tot de Eerste We
reldoorlog, die begon met de moord op
een Oostenrijkse kroonprins in Saraje
vo. Op 29 juli 1914 vielen de Oostenrij
kers Servië binnen, dat zij verantwoor
delijk stelden voor de moord.
De Balkan betaalde een immense prijs
voor de Eerste Wereldoorlog, die in es
sentie een conflict was tussen Duits
land en Engeland. Ruim 100.000
Bulgaren vonden de dood. naar ver
houding meer dan in enig ander land op
het oude continent.
Erger nog was dat de Balkan in chaos
gedompeld bleef, lang nadat het laatste
schot in de Eerste Wereldoorlog was
gelost. Zodra het staakt-het-vuren was
getekend, stroomden Italiaanse troe
pen Kroatië binnen. Ze bezetten Istrië,
delen van Dalmatië en - in strijd met de
afspraken - ook Fiume (Rijeka). Toen
de Italiaanse premier Orlando werd
voorgesteld de bevolking van Fiume
naar haar mening te vragen, zo noteer
de de Britse bemiddelaar Nicolson la
ter, „schudden zijn wangen van hilari
teit en vulden zijn gezwollen ogen zich
met tranen van het lachen".
Oorlogsbuit
Italië had een half miljoen levens gela
ten voor de victorie en wilde zijn oor
logsbuit. Tot verbijstering van de Brit
ten landde de Italiaanse marine een
jaar later bij Antalya op de Turkse kust
met als doel om Smyrna (Izmir) te be
zetten.
Dit ging Groot-Brittannië te ver en
binnen luttele weken had premier
Lloyd George de Grieken gevraagd hun
eigen landing op de Turkse kust uit te
voeren. Hopend dat zij op de steun van
Londen konden rekenen, landden de
Grieken in Smyrna op 15 mei 1919. Het
zou slechts dagen duren voordat de eer
ste berichten kwamen over moorden,
plunderingen en verkrachtingen door
het Griekse leger.
De invasie mondde uit in een oorlog
met de Turken, die aan een kwart mil
joen mensen het leven kostte en aan
twee miljoen anderen hun huizen. De
erfenis van deze wrede oorlog vertroe
belt tot op de dag van vandaag de rela
ties tussen beide landen, en heeft van
Cyprus een onoplosbaar probleem ge
maakt.
Pavelic
Na de Tweede Wereldoorlog had de
Balkan er nog meer onoplosbare pro
blemen bij. Hitier installeerde in 1940
de fascist Ante Pavelic als leider van
Kroatië, hoewel diens partij nauwe
lijks 400 leden telde. Pavelic zou meer
dan een half miljoen Serviërs laten af
slachtten, daarmee de kiem leggend
voor de oorlog tussen Kroaten en Ser
viërs in 1991.
In 1999 begon de Navo in strijd met het
internationale recht de Serviërs Koso
vo uit te bombarderen. Zoals 'Essential
Harvest' nu, was de operatie destijds
'beperkt'.
De Navo dacht drie dagen nodig te heb
ben om de Servische leider Milosevic
op de knieën te dwingen. In plaats
daarvan duurde de campagne elf we
ken. Duizend Servische burgers verlo
ren het leven tijdens de luchtaanvallen
en nog eens zo'n aantal tijdens de bijl
tjesdag na het binnentrekken van de
Navo in Kosovo.
Zoals alle voorgaande Westerse inter
venties had ook deze een erfenis voor de
Balkan. Nadat in de voorgaande jaren
de geest van het Servische en Kroati
sche nationalisme weer in de fles was
gestopt, had de Navo die van het Alba
nese nationalisme eruit gelaten. De
zelfde Albanezen die in Kosovo oorlog
hadden gevoerd tegen de Serviërs, be
gonnen nu de etnische modelstaat Ma
Het onderzoek van de commissie-Koning naar
het misbruik van Europese werkgelegenheids
subsidies geeft de vijanden van de fractievoor
zitter van de PvdA in Tweede Kamer, Ad Melkert, wei
nig munitie. Koning corrigeert zowel aard als omvang
van de misstanden tot een voor Melkert ongevaarlijk
niveau. De commissie verdeelt de verantwoordelijk
heid voor het slordig omspringen met de Europese mil
joenen over de landelijke Arbeidsvoorziening en de
drie betrokken PvdA-ministers Melkert, De Vries en
Vermeend. Bovendien accepteert de commissie slechts
een fractie van de Brusselse miljoenenclaim. Op weg
naar positie nummer één in de PvdA hindert een affaire
van deze proporties Melkert nauwelijks.
De huidige PvdA-fractievoorzitter en beoogd opvolger
van Wim Kok reageert opvallend verongelij kt op de uit
komst van het onderzoekHij zegt moeite te hebben met
de vele schijnwerpers die de laatste tijd op hem zijn ge
richt en met de twijfels die worden geuit over zijn inte
griteit. In plaats van de nonchalance van iemand die
vanzelfsprekend vrijuit gaat, kiest Melkert voor zware
taal. Hij verklaart dat het hem toch vooral gaat om de
betrouwbaarheid van het openbaar bestuur. Dat kan
kloppen, en het is een mooi doel, maar het klinkt nogal
geraakt en verdedigend. En het zijn zeker niet de woor
den waarmee je mensen voor je inneemt. Aan dit laatste
kan de PvdA nog ernstig gebrek krijgen, als Ad Melkert
inderdaad Wim Kok opvolgt.
cedonië op te blazen. De Navo interve
nieert nu in Macedonië, omdat een
burgeroorlog daar kan ontaarden in
een regionaal conflict dat twee van
haar leden (Griekenland en Turkije) te
genover elkaar plaatst. Macedonië is
voor het Westen te belangrijk om aan
de Macedoniërs en de Albanezen over
te laten.
Zoals destijds zelfs Bismarck al op
merkte: „Wie het dal van de Vardar (die
door Skopje stroomt) controleert, is de
baas op de hele Balkan." GPD
De doordringende beat van een houseparty
maakte het afgelopen weekeinde korte metten
met de zondagse ochtendstilte rond het Veerse
Meer. Het ging door tot gistermiddag. Zeeland kreeg de
restanten van het illegale Teknival te Moerdijk dat za
terdag door de politie werd beëindigd. Het antwoord
van de Zeeuwse overheid was laconiek, ergens tussen
het 'even aanzien' van de Goese burgemeester Van der
Zaag en het 'niet gedogen, maar ook niet meteen ingrij
pen' van de politie. Deze aanpak heeft goed gewerkt,
past in de sussende nazorg van de tamelijk tumultueuze
gang van zaken in Moerdijk, maar mag niet worden uit
gelegd als vrijbrief voor de toekomst.
Er is niets tegen als grote groepen mensen min of meer
spontaan van dreunende muziek en van elkaérs gezel
schap willen genieten. De maximale schaal van derge
lijke bijeenkomsten hangt af van wat mens en milieu in
de gekozen omgeving kunnen verdragen. Zolang de or
ganisatoren van deze festivals een overvaltactiek toe
passen - en overheden voor het blok zetten in de afwe
ging of ze iets buitenissigs moeten toelaten - zullen dit
soort zomerzotheden tot ongewenste confrontaties
blijven leiden.
door Cees Maas
Het is vaker gebeurd dat
gedetineerden na het
uitzitten van hun straf een
achterstallige WAO-uitke-
ring kregen uitbetaald. Ferdi
E., de onlangs vrijgekomen
moordenaar van Ahold-top-
man Gerrit Jan Heijn die ze
ven ton aan achterstallige
WAO opstreek, is hierin geen
uitzondering.
De bekende Utrechtse advo
caat P. Doedens heeft in het
verleden meerdere malen
van de mogelijkheid in de
wet gebruik gemaakt om ge
detineerde cliënten van hem
achteraf nog aan een WAO-
uitkering te helpen. Doe
dens: „Ja, Ferdi E. is natuur
lijk berucht en beroemd en
het gaat om een zeer hoog be
drag. Daarom heeft die zaak
landelijk de aandacht ge
trokken, maar ik heb ook wel
eens van die regeling gebruik
gemaakt. Het is namelijk een
veel voorkomende vraag van
gedetineerden. 'Ik heb vast
gezeten en hoe zit het nu met
m'n uitkering?', vragen ze
dan. En ik kende die regeling
natuurlijk. Anker, de advo
caat van Ferdi Eheeft er j u-
ï'idisch gezien volkomen juist
gebruik van gemaakt."
Oude zaken
Ook de bekende Amsterdam
se advocaat G. Spong vertelt
dat de regeling onder advo
caten bekend is en regelma
tig werd toegepast. „Zelf heb
ik ook tbs-clienten zo gehol
pen. Maar het zijn oude za
ken, de wet is veranderd en
als je niet op tijd een aan
vraag hebt ingediend, heb je
pech gehad. Of ik ooit een be
drag van zeven ton of meer
heb losgekregen voor een cli
ënt? Nee, zo'n hoog bedrag
niet, het ging altijd om lagere
bedragen."
De beide topadvocaten ver
wachten niet dat er met te
rugwerkende kracht meer
claims van gedetineerden
zullen worden ingediend, nu
de claim van Ferdi E. zo suc
cesvol was. Doedens: „Ik kan
me wel voorstellen dat er ju
ridisch nog wat beweging
komt, want deze zaak maakt
mensen wakker. Maar ik ver
wacht geen stormloop, want
advocaten weten het allang.
En de gedetineerden die er
voor in aanmerking kwa
men, hebben de regeling al
aangevraagd."
De rechter in Groningen be
paalde dat Ferdi E. met te
rugwerkende kracht tot 1988
een WAO-uitkering wegens
psychische arbeidsonge
schiktheid ontvangt. Nu is
zoiets juridisch niet meer
mogelijk. De wet verbiedt
sinds 1 mei vorig jaar de uit
betaling van een WAO-uit
kering aan gedetineerden en
aan tbs-gestelden met
dwangverpleging. Ook uit
keringen volgens de Ziekte
wet, WAZ (zelfstandigen-
WAO), Wajong, de Toesla
genwet en de Algemene Na
bestaandenwet vallen onder
het verbod. Alleen de AOW
wordt gewoon doorbetaald.
WW- en bijstandsuitkerin
gen worden al enkele jaren
niet meer doorbetaald bij de
tentie en tbs.
Er loopt nog een WAO-pro-
cedure tegen het stopzetten
van de WAO-uitkering van
Henk R. die in 1996 is veroor
deeld wegens moord. R.
kreeg sinds 1987 een WAO-
uitkering. Zijn advocaat, R.
Polderman, vindt het stop
zetten van de uitkering in
strijd met het Europese Ver
drag voor de Rechten van de
Mens. GPD
pagina 3: woede over
WAO-bonus Ferdi E.
Advocaat P. Doedens
door Cees Vellekoop
De zware staatscommissie
waarvan Wallage de afge
lopen zestien maanden voorzit
ter was, heeft het laten onder
zoeken; een kleine 40 procent
van de Nederlanders heeft wei
nig met de overheid. En hooguit
20 procent is echt betrokken, wil
veel weten en zo mogelijk mee
praten over het bestuur. De rest
zit daar zo'n beetje tussenin.
Het maakt duidelijk dat er geen
sprake is van 'de' burger, waar
aan de overheid voorlichting
geeft. 'Burgers zijn er in soorten
en maten', volgens het eindrap
port van de Commissie Toe
komst Overheidscommunica
tie, waarvan Jacques Wallage
voorzitter is.
'In dienst van de democratie'
heet het werkstuk dat Wallage
gisteren in Den Haag presen
teerde. „Onze voorstellen die
nen vooral de belangen van die
burgers", vindt hij. Maar tege
lijkertijd erkent hij dat de over
heid de betrokkenheid van zo
veel mogelijk burgers hard no
dig heeft. In elk geval is de de
mocratie ermee gediend als niet
te veel mensen afhaken, denkt
hij.
De wereld is flink veranderd
sinds de commissie-Biesheuvel
een jaar of dertig geleden de
openbaarheid van bestuur on
der de loep nam. Wallage: „Dat
resulteerde in een Wet Open
baarheid Bestuur, waardoor
burgers recht hebben op de
meeste stukken van de over
heid. Toch is dat te passief. Bur
gers, in praktijk vooral de
media, moeten vragen om infor
matie, vaak zelfs via de rechter."
Dat moet anders, vond de nieu
we commissie. Burgers moeten
niet hoeven soebatten om een
rapportje.
Mentaal
De voorstellen die de commissie
nu doet, vergen een flinke men
tale verandering voor het be
stuur, denkt Wallage, maar ook
voor de media en de burgers.
„Wat wij voorstellen, is een
overheid die actief alle beschik
bare informatie openbaar
maakt. Ook de informatie die
nog niet af is, ook voorstellen en
rapporten waar de minister het
misschien wel helemaal niet
mee eens is. Zo kan elke burger
of instelling zelf zien waar de
overheid mee bezig is en eventu
eel reageren. De ministeries
Jacques Wallage
worden verplicht een helder re
gister bij te houden van de
beschikbare informatie. De mi
nister kan natuurlijk niet meer
verantwoordelijk zijn voor de
inhoud van al die stukken. Maar
hij is wel verantwoordelijk voor
het openbaar maken.
Intussen blijven er zaken die
niet onmiddellijk op straat
moeten liggen. „De minister
moet nog wel met zijn ambtena
ren kunnen overleggen en vrij
uit praten zonder dat het ver
slag de volgende dag op internet
staat. Wij noemen dat de be-
leidsintimiteit.In die categorie
valt volgens Wallage ook het
rapportje van de Groninger po
litie over de criminaliteit onder
asielzoekers, waarover begin
dit jaar zo'n enorme heisa ont
stond. „De persoonlijke beoor
deling van deze politiemensen
was niet voor de openbaarheid.
Maar de feiten natuurlijk wel.
Informatie is niet van de over
heid, informatie is van de bur
ger."
„Wij denken dat iedereen daar
mee op den duur beter af is. Om
te beginnen is natuurlijk in de
samenleving veel meer kennis
aanwezig dan op zo'n departe
ment. Die kennis kun je mobili
seren. En tegelijkertijd kunnen
geïnteresseerde burgers hel
proces meemaken, zoals dat nu
alleen gebeurt tussen de be
stuurder en de ambtenaren. Wij
denken dat je daarmee enorme
winst boekt in de vorm van min
der bezwaren en meer draag
vlak voor de uiteindelijke voor
stellen. Wie karig is met het
verstrekken van informatie, zal
geen succes oogsten."
Klant
Want die burgers zijn veran
derd. Misschien niet allemaal,
maar in doorsnee zijn de mensen
beter opgeleid en ïndividualis-
tischer. Ze laten zich niet meer
alles zeggen, maar willen wel
gehoord worden, wordt in het
rapport vastgesteld. „De over
heid zal de burger als klant be
ter moeten bedienen. Open
staan voor klachten en sugges-
foto Reyer Boxem/GPD
ties, bereikbaar zijn, antwoord
geven en begrijpelijke informa
tie verstrekken. De belasting
dienst heeft een goed voorbeeld
gegeven met de campagne 'Leu
ker kunnen we het niet maken,
wel makkelijker'."
„Vooreen deel kan dat via inter
net, maar de overheid zal ook
sneller dan ooit verkeerde be
richten moeten corrigeren, om
te voorkomen dat een fout beeld
zich vastzet bij de kijker of lezer.
Daarbij gaat de technologische
ontwikkeling steeds sneller.
Niemand had twintig jaar gele
den voorzien dat de grote meer
derheid van de gezinnen een
computer zou hebben. En nog
maar vijf jaar geleden was je
voor gek verklaard als je had
voorspeld dat bijna elke jongere
een mobieltje heeft. De overheid
is doorgaans niet zo goed in het
aanpassen aan dat soort ont
wikkelingen, maar dat zal wel
moeten. Als een overheid jonge
ren wil bereiken, moeten we
misschien wel SMS'jes sturen."
GPD
Arrestatie
Twee Nederlandse politiere-
chercheurs hebben gisteren in
een plaatsje nabij het Franse
Marseille Pieter Jan Bruin ge
arresteerd. De voortvluchtige
22-jarige ambtenaar van de
dienst Publieke Werken in
Amsterdam zag kans in een
korte tijd meer dan honderd
duizend gulden te verduiste
ren. Bruin is voorlopig in
Marseille opgesloten in af
wachting van een verzoek om
uitlevering.
Schoolgebouw
Het nieuwe schoolgebouw op
het Dorpsplein in Ouwerkerk
is gisteren officieel geopend
door S.C. de Casembroot,
echtgenote van commissaris
van de koningin A.F.C. de
Casembroot. De nieuwe school
met het hoge dak is een sieraad
voor het dorp.
Treinen botsen
Door nog onduidelijke oor
zaak zijn gisteravond om
streeks acht uur nabij het sta
tion in Goes twee treinen op
elkaar gebotst. Hierbij raak
ten twintig mensen gewond.
Dertig EHBO-medewerkers
verleenden eerste hulp. Ge
lukkig ging het slechts om een
oefening van de Walcherse en
Zuid-Bevelandse EHBO-af-
delingen. Alle gewonden keer
den na afloop kerngezond
huiswaarts.
Uitgever:
J C Boersema
Hoofdredactie:
A L. Oosthoek
D Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Fax (0118)470102
E-mail redactie@pzc nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Fax (0118)470102
E-mail redwalch@pzc nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 27-3000
Fax (0113)273030
E-mail: redgoes@pzc nl
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
4530 AB Terneuzen
Tel. (0115) 686000
Fax. (0115)610724
E-mail redtern@pzc nl
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel (0114)373839
Fax (0114)373840
E-mail. redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111) 454647
Fax (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst:
8.30-17 00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag- op de kantoren
gedurende de openingstijden.
zaterdags tot 13 30 uur
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20 30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20 00 tot 22.00 uur
Tel. (0118) 484000
Fax(0118)470100
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van 1,65 0.75)
per maand, 39,45 17,90
per kwartaal: 107,50 48.78
per jaar: ƒ409,50 185,82
Voor toezending per post geldt
een toeslag. E-mail: abo@pzc nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk
maandag t/m vrijdag 2,00 0,91
zaterdag 3,001,36
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47 70.65 597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
bij de advertentieorderafdeling
Tel. 0118-484321
