PZC
Minicomputers
vervangen pc
Happy Glass drijft op milieutrend -jyj _j
Damen krijgt nieuwe order voor
bouwen patrouilleboot douane
Euro stimulans voor
muntenverzamelaar
1 in Nederland is voor
emigranten voordelig
sport
Log apparaat verdwijnt na ruim 20 jaar
het bedrijf
profijt
donderdag 16 augustus 2001
door Tim Preger
DEN HAAG - De personal com
puter nadert het einde van zijn
bestaan. Over enkele jaren is het
logge apparaat vervangen door
kleine computertjes overal om
ons heen, denkt pc-uitvinder
IBM. Er zit een toepassing in
koelkasten, in telefoons en in
magnetrons. Iedereen heeft
straks een eigen minicomputer-
tje aan een arm- of horlogeband
met een microfoon in een hals
ketting of oorbel.
De pc mag dan als apparaat ver
dwijnen, de toekomstige ont
wikkelingen zijn wel gebaseerd
op het IBM-systeem, dat op 12
augustus 1981 aan zijn storm
achtige opmars begon. Op dat
moment kon de pc-fabrikant
niet bevroeden dat er in twintig
Schuitema boekt
winststijging
DEN HAAG - Supermarktcon
cern Schuitema heeft een goed
halfjaar achter de rug. Vooral de
overname van de A&P-winkels
blijkt een goede koop. De omzet
van Schuitema is de eerste helft
van dit jaar met bijna 45 procent
toegenomen tot ruim 3,3 mil
jard.
De nettowinst steeg met 21 pro
cent tot 34,5 miljoen. De fikse
groei van de omzet werd met na
me gerealiseerd door de overna
me van de A&P-winkels, ver
klaarde Schuitema gisteren.
Zonder deze nieuwe aanwinst
steeg de omzet 8,6 procent, De
397 C1000-winkels profiteer
den ook van de actie van Laurus
om prijsvechters als Edah om te
bouwen tot iets duurderde Kon
mars.
Het marktaandeel van C1000 is
gestegen van 11,1 procent in
2000 naar 11,8 in 2001.ANP
jaar tijd een slordige 500 mil
joen stuks van verkocht zouden
worden. IBM dacht aanvanke
lijk in vijf jaar tijd 250.000 pc's
te kunnen verkopen. Het wer
den er meer dan 200.000 per
maand.
Bij de introductie was de pc ze
ker niet het enige computersys
teem. Er waren verschillende
andere computers zoals de Sin
clair, die gebruik maakte van
het programma Basic. Dat de pc
won, is volgens experts te dan
ken aan het ontwerp. Daarnaast
waren er verschillende soft
wareproducenten zoals Word
Perfect, Norton en later
Lotusl23 die het pc-platform
ondersteunden.
„De pc was een open systeem",
zegt IBM-technoloog J. van
Driel. „Andere bedrijven moch
ten het ook gebruiken." Dat
bleek: nog geen j aar na de intro
ductie van de pc kwamen er zo
genoemde IBM-klonen, compu
ters van andere producenten
met de opbouwstructuur van
IBM.
Draadloos
Het uiterlijk van de personal
computer is in al die jaren niet
erg veranderd. De meeste pc's
zitten nog steeds in witte of grij -
ze kastjes. Eveneens standaard
is het bosje kabels dat toetsen
bord, scherm, muis en printers
met elkaar verbindt. „Die ver
bindingen worden draadloos",
aldus Van Driel. „Dat is een ont
wikkeling die nu al is ingezet."
De manier waarop mensen met
hun pc omgaan, verandert.
„Veel mensen gebruiken de
computer nog op een hobby
achtige manier", zegt Van Driel
„Ze sleutelen een beetje met
Windows en proberen allerlei
programma's. De nadruk ligt op
de techniek. Maar dat ver
schuift richting het persoonlij
ke. De computer wordt minder
zichtbaar en doet zijn werk op
de achtergrond. Zo kan een auto
straks zelf contact onderhou
den met de garage. In de toe
komst kan de garage inbellen op
de auto en software-aanpassin-
gen doen."
Samensmelten
IBM denkt dat allerlei functies
samensmelten. „Telefonie,
agenda en tal van andere toe
passingen komen bij elkaar in
één apparaat", verwacht Van
Driel. „Dat apparaat reageert
op gesproken commando's. De
eigenaar kan ermee betalen en
zichzelf identificeren. Ik denk
dat het nog een jaar of acht
duurt voor het zover is. Eerst
moet de spraaktechniek verder
worden ontwikkeld."
Dat is een heel verschil met de
eerste personal computer. Dat
was een grote grijze kast met een
groen beeldscherm. Een harde
schijf zat er niet in. Wie zijn
computer wilde aanzetten,
diende er eerst een fragiel mag
neetschijfje met het Microsoft
besturingsprogramma Disk
Operation System (DOS) in te
steken. In het apparaat zat een
Intel-processor van het type
8086. Het intern geheugen was
64 kb groot (0,0625 mb).
De techniek in de pc is tegen
woordig niet fundamenteel an
ders dan twintig jaar geleden.
Alleen werkt het allemaal een
stuk sneller en is de capaciteit
verveelvoudigd. Zelfs het be
sturingssysteem heeft nog het
oude hart. De meeste pc's met
Microsoft's Windows worden
nog altijd door DOS bestuurd,
alleen is dat niet meer zichtbaar.
Van Driel denkt dat er binnen
afzienbare tijd één chip komt
met de eigenschappen van een
complete pc. „Het hele huis
komt vol met elektronica. Het
wasprogramma van een was
machine is in feite ook een corm
puter. Het grote verschil is dat
dergelijke apparaten straks zijn
aangesloten op een netwerk. Zo
kan de eigenaar het binnenhuis
klimaat vanaf het werk bestu
ren." ANP
Deze 'thinkpad' van IBM is nog maar tweeënhalve centimeter dik en weegt minder dan anderhalve ki
logram. foto Paul Houkes/GPD
door Jeffrey Kutterin k
GORINCHEM - Scheepswerf
Damen in Gorinchem gaat een
patrouilleboot bouwen voor
de douane in Harlingen. Het
vervangt in februari 2003 de
Alexander Gogel, een 40 jaar
oud patrouilleschip. Kenmer
kend voor het nieuwe vaar
tuig is de hogere snelheid en
de mogelijkheid een klein,
snel rubberen bootje te lance
ren vanuit het achterruim.
Damen nam vorig jaar de Ko
ninklijke Schelde Groep
(KSG) over in Vlissingen over.
De nieuwe opdracht is de der
de van de douane. Damen
bouwt momenteel twee sche
pen af. De oplevering daarvan
geschiedt in december. Het
vaargebied van de opvolger
van de Alexander Gogel
strekt zich uit van Delfzijl tot
Den Helder. De thuishaven is
Harlingen. De Alexander Go
gel voldoet niet meer aan de
eisen van deze tijd. De Arbo-
voorschriften leiden ertoe dat
het nieuwe schip ruimer is van
opzet. De geluidsniveaus zijn
belangrijk verlaagd, terwijl
het motorvermogen flink toe
neemt. In het nieuwe schip ko
men twee Caterpillar diesel
motoren te staan met een
totaal vermogen van ruim
2500 pk. Deze stuwen het
schip op tot een snelheid van
ruim 30 kilometer per uur;
ruim twee keer zo snel als de
Alexander Gogel. Omdat het
schip wordt ingezet op de
Waddenzee, moet de diepgang
zo klein mogelijk zijn, 1,5 me
ter. Het schip wordt voorzien
van een kleine dekkraan voor
het binnen boord halen van
kleine spullen. Met een ber-
gingspomp kunnen brandjes
worden bestreden. Als de
douane ergens heel snel ter
plekke wil zijn, kan een kleine
rubberboot worden gelan
ceerd vanuit het achterruim
van de patroilleboot. De bij
boot met vaste bodem wordt
aangedreven door een diesel
motor met waterjet en haalt
ongeveer 55 kilometer per uur.
De indeling voorziet in vijf
hutten voor zes bemannings
leden, een kantoor, keuken,
dagverblijf, toilet en stuur
huis met vijf stoelen voor de
bemanning. De vering ervan
is zodanig ontworpen dat
zware zeegang wordt opge
vangen. Damen levert het
schip in februari 2003 op.
Michiel Roose
foto Willem Mieras
door Rolf Bosboom
Michiel Roose lijkt helemaal
klaar voor de komst van de
euro. Zijn muntenhandel in het
Goese Schuttershof-gebied
heet namelijk Euromunt. Toch
is dat toeval.
„Vroeger was het Postzegelhan-
del Goes. Een paar jaar geleden
is dat Europost geworden en
toen heb ik de postzegelhandel
gescheiden van het muntge-
deelte. De beslissing om de
nieuwe munt euro te noemen,
was toen nog niet gevallen. Roo
se vervolgt: Ik vind het wel jam
mer dat de Nederlandse gulden
verdwijnt. We leveren toch een
munt in die al sinds veertienzo-
veel bestaat Toch wil hij er niet
dramatisch over doen. De gaan
de en de komende munt zorgen
immers weer voor nieuwe im
pulsen op de verzamelaars-
markt.
„Er wordt volop op ingespeeld",
aldus Roose. „Je kunt nu al arti
kelen krijgen met afbeeldingen
van de euromunten. Er komen
gegarandeerd ook albums. Aan
al die zaken wordt momenteel
een dikke boterham verdiend.
Momenteel gaat het dus goed in
de handel."
Onduidelijk is wat de huidige
verzamelaar gaat doen. Er is
geen mens die daar nu een zin
nig op antwoord op kan geven.
Als een verzamelaar zich gaat
richten op de euro, verzamelt hij
gelijk twaalf landen. Dat wordt
een kostbare zaak. Misschien
dat veel mensen zeggen: ik stop
er nu mee."
Twaalf landen mogen dan vanaf
1 januari één munteenheid heb
ben, aan één zijde verschillen de
munten nog steeds per land.
Over de vormgeving is Roose
niet ontevreden. „Er zitten
mooie dingen tussen, al heeft
het ene land er meer aandacht
aan besteed dan het andere.
Vooral de munten van Zuid-Eu-
ropese landen vind ik mooi. Ne
derland en België zijn meer
rechttoe-rechtaan.
In de Goese zaak is het de laatste
tijd druk. Verzamelaars willen
weten wat voor setjes er op de
markt komen. De muntenhan-
delaar moet het antwoord vaak
schuldig blijven.
Klanten vragen zich ook af wat
ze moeten doen met speciale
munten die zij in het verleden
hebben vergaard, zoals het
muntstuk van vijftig gulden. In
de toekomst is dat geen wettig
betaalmiddel meer en dus wordt
de 'nominale' waarde nul. Wat
de verzamelaarswaarde wordt
is nog onduidelijk Dat hangt
vooral af van het aantal munten
dat de komende tijd wordt inge
leverd. Roose heeft een duide
lijk advies: „Stop het maar lek
ker in de portemonnee en doe er
iets leuks mee."
Dit is de negende aflevering van
een serie over de invoering van
de euro op 1 januari.
Suggesties en ideeën voor ver
halen rond de komst van de euro
kunnen worden gemaild naar:
euro@gpd.nl
Voortijdige
plaatsing van
europompen
is verwarrend
door Jos van Rijsingen
DEN HAAG - De Consu
mentenbond vreest grote
verwarring onder auto
mobilisten als oliemaat
schappijen al ver voor 1
januari de pompen om
bouwen voor eurobedra
gen. De automobilist
tankt dan in euro's maar
moet aan de kassa in gul
dens betalen.
„Indien dat niet heel goed
wordt gecommuniceerd,
denkt de automobilist
misschien dat hij in gul
dens heeft getankt. Bin
nen blijkt dan dat hij meer
dan het dubbele moet af
rekenen", verwoordt Sic-
co Louw de angst van de
Consumentenbond.
Oliemaatschappijen zeg
gen dat ze niet in één of
enkele dagen alle
tellerwerken van de ben
zinepompen kunnen ver
vangen. Sommige maat
schappijen als Esso en
TotalFinaElf beginnen
daarin al in september
met de ombouwoperatie.
Bij Shell gebeurt dat in
november.
Het is nog niet duidelijk of
de benzinemaatschappij
en op de pompen omre-
kentabellen hangen om de
automobilist te waar
schuwen voor hoeveel
guldens hij aan het tanken
is.
„En dat moet toch echt ge
beuren, anders is de ver
warring compleet", aldus
Louw.
Prijszuilen
De woordvoerder van de
Consumentenbond is er
ook niet over te spreken
als op de grote prijszuilen
de prijs maar in één munt
soort, de euro, wordt aan
gegeven.
„Afgesproken is dat de
tweede helft van dit jaar
overal dubbel geprijsd
wordt. Dat geldt ook voor
de benzinemaatschappij
en. Ze moeten niet aan ko
men dat het niet kan of dat
het te ingewikkeld is. Ze
wisten het lang genoeg
van te voren. Als de prij
zen veranderen, kunnen
de borden soms wel drie
keer in de week worden
aangepast. Dan lijkt me
het dubbel prijzen ook wel
te doen." GPD
door Jeffrey Kutterink
MIDDELBURG - Na afloop van
grote evenementen ligt het vaak
bezaaid met glas en versplinter
de plastic bekers. Glassplinters
blijven bovendien steken tussen
straatstenen en in de horeca ge
bruiken dronken malloten een
gebroken bierglas nogal eens als
steekwapen. De roep van de
overheid en de milieulobby om
onbreekbare glazen te gaan ge
bruiken, bracht Happy Glass
uit Middelburg op een idee. Het
bedrijf ontwikkelde kunststof
exemplaren die niet kunnen
breken en volledig recyclebaar
zijn.
Drie jaar geleden zagen Kees
Kik, toen nog vertegenwoordi
ger van Heineken, en horecaon
dernemer Cees Petiet een gat in
de markt: de verkoop en ver
huur van kunststof glazen. Ze
kochten duizenden bestaande
kunststof glazen en verhuurden
dat aan organisatoren van eve
nementen. Zo schakelde het vis
serij commité Breskens drie jaar
geleden als één van de eerste or
ganisaties in Zeeland om naar
onbreekbare glazen.
Hoewel er veel belangstelling
was voor het te huren glaswerk,
waren Kik en Petiet niet tevre
den over de kwaliteit van de gla
zen. „De bestaande glazen zijn
niet stapelbaar en als ze in el
kaar schuiven, blijven ze aan el
kaar plakken waardoor ze extra
vuil worden", zegt Kik.
De Middelburgers vonden dat
het anders en vooral beter
moest. Ze besloten vorig jaar
zelf glazen te gaan ontwikkelen.
Kik nam ontslag bij Heineken
en startte samen met zijn com
pagnon een marktonderzoek.
„We zijn bij wijze van spreken
het hele land doorgecrossd met
maar één ding voor ogen: aan
wat voor soort glaswerk heeft de
horeca behoefte."
Ze kwamen onder andere te
recht bij de Brabantse discothe
ken 't Huuske Langenboom,
uitgaanscentrum Morgenzon
Zeeland en uitgaanscentrum
Lunenburg. Na de nodige ge
sprekken was duidelijk waar
aan de glazen moesten voldoen.
„We wilden een kunststof glas
dat niet breekt, vaker te gebrui
ken is, lekker drinkt, stapel- en
recyclebaar is en makkelijk
schoon temaken", vat Kik de re
sultaten van het marktonder
zoek samen.
Met dat zware eisenpakket
stapten de Middelburgers af op
een ontwerper. Die ontwierp
vier soorten: een groot en klein
bierglas (tapmaten respectieve
lijk 0,20 en 0,24 centiliter), een
longdrink glas en een wijn/jus
Cees Petiet, Kees Kik en Adrie Roelse (vlnr) van Happy Glass.
Naam
Happy Glass
Plaats
Middelburg/Schijndel
Opgericht
1999
Aantal medewerkers
3
Omzet
1 miljoen gulden
d'orange glas. In tegenstelling
tot de plastic varianten zijn de
randen van de kunststof glazen
iets dikker dan plastic weg-
werpglazen, zodat ze meer op
echte glazen lijken. De kunst
stof glazen zorgen voor minder
afval, omdat ze volledig her
bruikbaar zijn.
Happy Glass liet aan de hand
van de ontwerpen matrijzen
maken en doopte de eigen pro
ducten om in 'clubline'. Via de
Brabantse discotheekhouders
legden Kik en Petiet contacten
met kunststof spuitgieterij Flex
Moulding in Schijndel. Het be
drijf maakt jaarlijks onder meer
600.000 parasolvoeten, 2,5 mil
joen hydrometers en 3 miljoen
hulzen voor lipsticks.
Niet makkelijk
„Het maken van de glazen is
niet gemakkelijk", zegt direc
teur Theo Arts van Flex Moul
ding. „De moeilijkheid is het
spuiten van dun naar dik zodat
er geen te dikke rand aan het
glas zit. „Het polycarbonaat
wat wij als korrels krijgen aan
geleverd wordt verwarmd tot
320 graden Celsius. Daardoor
wordt het vloeibaar en kan de
machine het onder hoge druk in
de matrijs spuiten. Dat moet
zorgvuldig en snel gebeuren,
want anders stolt het polycar
bonaat te snel."
De eerste aanloop verliep dan
ook moeizaam en leverde veel
gedrochten op. Maar sinds een
aantal maanden is de productie
goed op gang gekomen. De twee
machines spuiten 24 uur per dag
12.000 glazen. Het proces duurt
36 seconden per glas.
De kunststof glazen gaan in do
zen van een Duitse bladerdeeg
fabrikant. „Die gooit de dozen
na eenmalig gebruik weg", legt
Kik uit. „Maar het karton is pri
ma geschikt om de glazen in te
verpakken. Hergebruik is mi
lieuvriendelijk en het maakt
niet uit in wat voor doos ze ver
pakt zitten. Horecaonderne
mers pakken die dozen uit en
gooien de verpakking toch di
rect weg."
Als de glazen gerecycled wor
den, is het materiaal niet meer
geschikt voor het maken van
nieuwe glazen, zegt Kik. „Door
beschadigingen is het materiaal
niet meer zo helder als nodig is.
Van het polycarbonaat worden
wel bermpaaltjes en bloempot
ten gemaakt."
Rooskleurig
De vooruitzichten voor Happy
Glass lijken rooskleurig. Dage
lijks rollen de bestellingen uit
binnen- en buitenland binnen.
De bedoeling is op termijn an
dere maten glazen voor het bui
tenland te maken (bijvoorbeeld
een pul). Ook het maatschappe
lijk tij lijkt te keren. Minister
Pronk schreef gemeenten en or-
foto Ruben Oreel
ganisatiebureaus eind vorig
jaar aan om kunststofglazen te
gaan gebruiken op buiteneve
nementen. Daarnaast spoorde
hij gemeenten aan het gebruik
van de glazen te promoten en de
glazen te subsidiëren. In Zee
land hebben onder meer de
gemeenten Borsele en Veere
daaraan gehoor gegeven. En ge
deputeerde Poppelaars heeft
ook toegezegd het gebruik er
van te stimuleren.
Na een proef bij de wielerronde
van Boxmeer hebben 17
horecaondernemers onlangs
besloten 40.000 glazen aan te
schaffen. Utrechtse studenten
verenigingen zijn glasbreuk
meer dan beu en huren deze
week duizenden glazen van
Happy Glass voor de introduc
tiedagen. En strandpaviljoen
Zeezicht in Scheveningen denkt
erover de 'echte glazen' te ver
vangen en gaat bovendien pro
beren al zijn collega's over te ha
len.
Hoewel niet altijd efficiënt
brengen Kik en Petiet en verte
genwoordiger Adrie Roelse de
glazen vaak persoonlijk naar de
klant. „Het geven van service is
zeker in het begin belangrijk
We moeten het ook nog veel heb
ben van mond-tot-mond recla-
door Erwin Tuil
Wat voor valuta moet ik
meenemen als ik naar
Hongarije kom? Guldens, dol
lars of Duitse marken? Al sinds
jaren kan die vraag beantwoord
worden met 'niets'. Want bij
aankomst op een van de stations
in Boedapest of op het vliegveld
kunnen direct Hongaarse forin-
ten opgenomen worden. Dat
zelfde geldt voor andere landen
die net buiten de Europese Unie
vallen.
De tijden van bancaire achter
lijkheid zijn al jaren her. In Hon
garije en zeker in de hoofdstad
Boedapest is de laatste jaren een
fors aantal pinautomaten ge
plaatst. Met Nederlandse bank
passen kan inmiddels overal
worden gepind en iedere maand
komen er automaten bij. Zelfs in
relatief afgelegen oorden staan
bankautomaten.
Ook andere landen met EU-as-
piraties als Tsjechië, Polen en
Slovenië hebben talloze plaat
sen waar met een Nederlandse
bankpas geld uit de muur kan
worden gehaald of betaald.
Voor een toerist eindigen daar
de contacten met de bank, maar
wat is wijsheid voor de Neder
lander die verhuist naar het bui
tenland om daar te werken?
Allereerst dient de verhuizende
zich te realiseren dat de voorzie
ningen van banken in Neder
land afwijken van die in andere
Europese landen. Neem bij
voorbeeld het openen van een
rekening in Hongarije. Wat voor
rekening wordt geopend, een
forintenrekening of een curren-
cy-rekening?
Forinten
De eerste heeft als nadeel dat de
rente die een buitenlander
krijgt over het saldo ïn geen ver
houding staat tot de inflatie. De
kosten van zo'n rekening zijn
dus hoog en die stijgen verder,
omdat de inspanningen voor af
schriften, overmakingen, pasjes
en andere diensten ook in reke
ning worden gebracht Boven
dien bestaat de kans dat de re
keninghouder, omdat hij geen
Hongaars paspoort heeft, geen
beroep kan doen op sommige
diensten als leningen.
Een currency-rekening kan dan
een optie zijn Zeker als het in
komen wordt verdiend in gul
dens. Maar zo'n rekening vraagt
om een behoorlijke inleg van
harde valuta. Het voordeel is
wel, dat de maximale hoeveel
heid forinten die een buitenlan
der kan wisselen in harde valu
ta, niet meer gelden Bij
geldwisselkantoren wordt die
restrictie niet toegepast, maar
de koers is vaak lager dan bij
banken en er zijn risico's aan
verbonden.
Ongeacht het type rekening
komt een rekeninghouder er al
snel achter dat de meter begint
te lopen als de deur van het
bankfiliaal geopend wordt. Als
die deur al open gaat, want de
banken hebben beperkte ope
ningsuren,
Ei-varing heeft geleerd dat een
rekening in Nederland meer
voordelen heeft. De kosten zijn
vaak lager, met een Nederland
se pas kan vrijwel overal gepind
worden en de banken berekenen
voor pinnen een koers die altijd
gunstiger is dat de koers die men
krijgt als baar geld wordt inge
wisseld. Bij grotere opnames
vallen de vier gulden opname
kosten in het buitenland hierbij
in het niet.
Internet
En dan de andere voordelen die
een Nederlandse bankrekening
met zich meebrengt. De meeste
banken sturen rekeningaf
schriften naar het buitenland en
hebben daar filialen. Daar kan
in elk geval in het Engels ge
sproken worden over bankza
ken. Bovendien kan. als het in
komen in Nederland wordt
betaald, ook een hypotheek
worden geregeld voor onroe
rend goed in het tijdelijke
vaderland. Bij banken als de
Rabobank en de ABN Amro
kunnen bankzaken ook op af
stand via internet worden gere
geld en bijgehouden. Alleen
bancaire betalingen binnen
Hongarije gelden dan als bui
tenlandse betaling, en dat is
duur.
Nadelen
Zijn er verder dan geen nadelen?
Ja, want als de rekeninghouder
guldens, marken, dollars, of
straks euro's wil hebben, dan zal
er geld gepind moeten worden
dat vervolgens weer gewisseld
dient worden voor de gewenste
munteenheid.
Maar zeven jaar in Boedapest
heeft geleerd dat de voordelen
blijven opwegen tegen de nade
len. GPD
