Speeltuin voor vernieuwingen
PZC
Kunstmanifestatie
Assenede van start
De Booij met boek langs het strand
Containerterminal
onmisbaar voor
Zeeuwse economie
14
Zomer-
universiteit
varkenshouderij
lezers schrijven
kunst cultuur
Dialectrock
Surrender
in Yerseke
0900
Terrasprijs II
Overlast
woensdag 15 augustus 2001
door Henk Postma
Op de Wereldtentoonstelling 2000
in het Duitse Hannover baarde
Nederland opzien met een paviljoen
voor 'meervoudig ruimtegebruik': een
gebouw waarin uiteenlopende func
ties als wonen, werken, recreatie en
natuur waren samengebracht. Over
heidsdiensten als Rijkswaterstaat en
de Rijks Planologische Dienst hebben
dat idee nu ook op de Zeeuwse Delta
geprojecteerd. Daarmee willen ze van
deze provincie een 'Nationaal Land
schap van internationale allure' ma
ken. Het levert plannen op voor een
Duostad Vlissingen-Breskens en een
Duinpark Atlantic Wall. Maar ook -
oin nog maar eens wat te noemen - een
Scharrezee op Goeree-Overflakkee,
en een Kanaal door Kloosterzande.
Fantasie? Niet als het aan de rijks
ambtenaren ligt die Zuidwest Neder
land hebben herontdekt als een speel
tuin voor vernieuwingen. Ze richtten
er zelf een speciaal clubje voor op: de
projectgroep 'Zee en Land Meervou
dig Benut', en huurden het bureau No-
viaConsult in om hun nijver streven te
ondersteunen. Drie meerdaagse bij
eenkomsten moeten hun plannen
schragen. Twee daarvan zijn er al
achter de rug. Ze vonden plaats in
Oostkapelle en Haamstede. Als ge
sprekspartners fungeerden vertegen
woordigers opgetrommeld uit
kringen van de landbouw, de milieu
bescherming, het toerisme, de provin
cie Zeeland, havenschappen, water
schappen en enkele gemeenten.
Die besprekingen vonden plaats in al
le stilte. Zelfs nu nog wenst men de na
men van de deelnemers vertrouwelijk
te houden. Maar de plannen zelf zijn
inmiddels rijp voor openheid. De der
de bijeenkomst, te houden in septem
ber, heeft dan ook een meer publiek
karakter. De projectgroep is er voor te
rade gegaan bij de Internationale
Schelde Faculteit, een onderzoeksor
gaan van de Gentse Universiteit, de
Hogeschool Zeeland en het bedrijfsle
ven in de Scheldemond. De ISF haal
de speciaal voor deze gelegenheid zijn
Zomeruniversiteit Zeeland uit het
stof. Van woensdag 5 september tot en
met vrijdag 7 september houdt de zo
meruniversiteit, na drie jaar stilte,
weer seminars, workshops en een
symposium.
Deskundigen en burgers kunnen dan
terecht in de Hogeschool Zeeland om
mee te praten over de ideeën die de
projectgroep 'Zee en Land Meervou
dig Benut' op tafel legt. Die project
groep regelt de financiering goeddeels
zelf, zodat de toegang deze keer gratis
is. De provinciale welzijnsorganisatie
Scoop doet ook een duit in het zakje.
Die neemt de gelegenheid te baat om
de schijnwerper te richten op projec
ten die Zeeland moeten helpen aan
wat men noemt: 'een duurzame socia
le omgeving', ofwel een leefklimaat
waarin het voor burgers goed toeven
is.
De Zomeruniversiteit werd bijna vijf
tien j aar geleden geborenIn de begin
periode grossierde het instituut in
ideeën over Zeeland als 'hoogwaardig
voorland' van de 'Randstad Vlaande
ren', compleet met een 'groen-blauwe
oase', een stadsgewest Vlissingen-
/Middelburg en een 'ontwikkelingsas'
richting Gent. Maar het lukte steeds
minder de probleemstelling zodanig
te concretiseren. De studiedagen,
workshops, debatten en colleges ver
zandden uiteindelijk in herhalingsoe
feningen die eerder dood sloegen in
eindeloos getheoretiseer, dan dat ze
inspireerden tot werkbare ideeën.
Of het deze keer anders loopt? De toe
komstbeelden die men in petto heeft
prikkelen in ieder geval de verbeel
ding. We noemden er al een paar: Duo-
stad Vlissingen-Breskens, Duinpark
Atlantic Wall, Scharrezee op Goeree-
Overflakkee, Kanaal door Klooster
zande. Daar kunnen nog tal van op
merkelijke perspectieven aan worden
toegevoegd, allemaal bedoeld om
Zeeland als Nationaal Landschap te
'revitaliseren'. Sluis aan Zee, Een die
renpark voor landbouwrassen, Re-
nesse als het Lloret de Mar van Neder
land, High-tech agroproductie. Zout
en brak water teelt. Een Stedelijk
Netwerk Vlissingen Middelburg
Goes Terneuzen, zodanig in het
blauw en het groen dat het nauwelijks
nog van de rest van het Zeeuwse land
schap is te onderscheiden. Daar hoort
combi 's akkc^S,
en melkvêebedr
\bwfogisch+wa!e
De projectgroep 'Zee en Land Meervoudig Benut' denkt graag in beelden. Zoals deze illustratie, ontstaan tijdens de eer
ste werkbijeenkomst in Oostkapelle. Er is een cd-rom in de maak die tientallen van dit soort illustraties bevat.
ook een Zak van Zuid-Beveland bij
als 'platteland' waarin heel goed wat
'stedelijke netwerkfuncties' een plek
je kunnen krijgen.
Dat alles om functies als wonen en
werken, industrie en landbouw, toe
risme, scheepvaart en natuurbele
ving, waterkering en waterberging zo
veel en zo vaak mogelijk met elkaar te
combineren. Daarin past ook milieu
vriendelijke energie. Zelfs op de oren
van Zeeuwse deernen, zo leert één van
de vele illustraties die de plannen ver
beelden, zouden zonnecollectoren
niet misstaan. Bewoonbare windmo
lenparken, dijk- en duinwoningen
naar het voorbeeld van de bunkers uit
de Tweede Wereldoorlog. Hybride
dorpen: bestaande bebouwing en va
kantiedorpen ineen. Het moet alle
maal kunnen. En daarbij hoort dan
natuurlijk ook behoud van 'histori
sche eigenheid'.
Keurmerk
Wie dat alles moet betalen? Och, rede
neert de projectgroep: daar zijn volop
Europese, landelijke, regionale en ge
meentelijke fondsen voor. Laat de Zo
meruniversiteit nu eerst maar een
werkbare basis leggen voor een 'regio
nale Community of Practice', dan
komt de rest vanzelf wel. Zeker wan
neer ook nog een jury in het leven
wordt geroepen die passende initia
tieven van een keurmerk voorziet. Be
stuurders en financiers kunnen daar
dan gemakkelijker mee over de streep
worden getrokken. De vraag rest wie
die jury gaat bemannen. Want dat
moeten dan natuurlijk wel Sierzeeu-
wen zijn.
door René van Stee
ASSENEDE - Met de officiële
opening van de kunstroute is
gisteren in het Belgische Asse
nede de kunst-, muziek-, en
poëziezesdaagse A(rt)ssenede
van start gegaan Na enkele wel
komsttoespraken ging de stoet
van genodigden onder leiding
van de Belleman van Assenede
op pad. De optocht werd opge
vrolijkt door straatacts van de
Hagenaar Lichel van den Ende
die hierbij assistentie kreeg van
negentien inwoners van Asse
nede.
Op de ruim 4,5 kilometer lange
kunstroute zijn 128 installaties
te bewonderen van kunstenaars
uit binnen- en buitenland. De
Nederlandstalige gedichten op
genomen in de catalogus van het
evenement, zijn ook als seinpa
len terug te vinden op de kunst
route.
Tijdens de openingsavond stond
het podium Duvel Droomschip
op de Markt verder in het teken
van muzikaal vertier door de
band Les Godasses. De groep
bracht jazz uit de jaren twintig
en dertig, met onder meer zigeu
nerinvloeden van de befaamde
Django Reinhardt.
Tot en met 19 augustus staat de
buurgemeente van Sas van Gent
volop in het teken van kunst,
poëzie en muziek. Het driejaar
lijkse evenement is inmiddels
toe aan zijn zesde editie en kan
worden beschouwd als een grote
ontmoetingsplaats waar kunst
in allerlei vormen dichter bij het
publiek wordt gebracht.
Met ruim veertigduizend bezoe
kers en de deelname van ruim
170 kunstenaars en dichters is
A(rt)ssenede uitgegroeid tot één
van de grootste kunst- en poë
ziemanifestaties in de Benelux,
Het festival barst vandaag pas
echt goed los met dagelijkse
poëzie door acht verschillende
dichters uit het Nederlandse
taalgebied, met bekende namen
als Geert van Istendael en Her
man J. Claeys. Iedereen komt
twee keer een uur aan het
woord.
De eerste keer vanaf half drie
's middags vanaf het balkon van
het stadhuis en de tweede keer
vanaf half zeven 's avonds in het
Duvel Droomschip. Iedere
avond wordt in hetzelfde podi
um afgesloten met muziek. Aan
bod komen onder meer j azzsal
sa, blues en swing door bands
als Les Routiers, The Refillers
en de Beet City Jazz band.
YERSEKE - De Bevelandse dia
lectrockband Surrender treedt
vrijdagavond op bij de Mossel-
dagen in Yerseke.
Tijdens het optreden, dat
plaatsvindt in een feesttent op
het parkeerterrein van Café De
Sportvisser, worden ook num
mers gespeeld van de nieuwe cd
die eind deze maand wordt ge
presenteerd. Behalve Surrender
treedt ook de meidenrockband
Wannabee uit Vrouwenpolder
op. Aanvang: 20 uur.
Op het strand bij Dishoek probeert Hans de Booij zijn roman Het Ministerie van Liefde te slijten aan de badgasten. foto Lex de Meester
Dit spiegelobject van Anne Burger uit Amsterdam weerspiegelt de
Markt van Assenede, waardoor een ansichtkaarteffect ontstaat.
foto Peter Nicolai
door Ernst Jan Rozendaal
DISHOEK - Hoe hij te werk gaat? „Hallo,
mijn naam is Hans de Booij. Ik ben een le
vende reclamezuil voor Het Ministerie van
Liefde. Dat is een geweldig boek, zeggen de
mensen die het hebben gelezen. En nu ga ik
dat boek aan u proberen te verkopen."
Ook als hij zich niet zou voorstellen, zou me
nigeen hem herkennen, want sinds hij acht
tien jaar geleden een enorme hit scoorde met
het liedje 'Annabel' is Hans de Booij nauwe
lijks veranderd. Ondanks zijn drieënveertig
jaren nog steeds een jongensachtig uiterlijk,
zij het nu met wat grijzende lokken. Giste
ren is hij aan het strand van Dishoek begon
nen met de verkoop van zijn boek Het Minis
terie van Liefde, dat hij de afgelopen weken
in andere provincies huis aan huis uitventte.
„Tniing, ik kom u mijn boek brengen. Ik ben
de eerste Nederlandse schrijver die met zijn
boek langs de deuren gaat."
Als de zon schijnt verkoopt hij zijn boek -
dat 29,75 gulden kost - goed, als het regent
wil niemand het hebben, is zijn ervaring.
Dus aan een zomers strand in Zeeland moet
het lukken, was zijn verwachting, alleen
blijken veel mensen het verlangde bedrag
niet op zak te hebben.
Het idee komt van zijn vriend Emile, juwe
lier te Antwerpen, die meehelpt met de ver
koop, evenals De Booijs zoontje Jef„Emile
zei: Het Ministerie van Liefde, wat een goeie
titel. Daar moet iets mee gebeuren. Vroeger
werkten de juweliers de hele winter aan hun
sieraden en in de lente gingen ze van deur tot
deur. Dat ga ik met dit boek ook doen, zei ik.
Ja, maar de tijden zijn veranderd, zei Emile,
ik heb het over tweehonderd jaar geleden.
Maar het werkt nog. Dit is het tegenoverge
stelde van internet. Je hebt oogcontact met
de mensen Als je ze het gevoel geeft dat je
echt te vertrouwen bent, kom je bij ze bin
nen."
Wellicht dat ook 'Annabel' een handje
helpt. Want hij mag dan een stapel cd's heb
ben gemaakt, een enorme hoeveelheid
schilderijen hebben geschilderd en inmid
dels vier boeken op zijn naam hebben, hij is
en blijft de zanger van 'Annabel'. ,,In de ja
ren tachtig had ik zonder aanloop ineens
een carrière van Groningen tot Maastricht.
Iedere bakker waarbij ik binnenstapte,
zong dat liedje. Als dat overnight gebeurt, is
dat een speciale gebeurtenis. Dat is goed,
dat is mooi, maar ik heb me er nooit aan
vastgeklampt. Showbizz is geen zaligma
kende bezigheid, het is entertainment."
De Booij heeft weinig zin over 'Annabel'
door te praten, evenmin als over wat de me
dia noemen 'zijn tijd in de goot', zijn proble
men met alcohol, vrouwen, geld. „Het is op
merkelijk hoe een liedje dingen in de weg
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Met verrassing kennis genomen
van het artikel 'Samenleving
moet nee zeggen tegen 0900-fe-
nomeen' geschreven door Klaas
de Graaff (PZC, 11-8). Ben het
volledig met hem eens. Zou als
aanvulling nog willen opmer
ken dat ook onze politie aan het
0900-fenomeen meewerkt. In
het kader van 'beter bereikbaar
voor de burger' kan men de poli
tie alleen via 0900-nummer (bij
zonder gespekstarief) bereiken.
Het 112-nummer is immers al
leen voor noodgevallen. Ik denk
persoonlijk dat politie snel en
gratis bereikbaar moet zijn en
dat er niet een systeem gehan
teerd moet worden waarbij men
van het kastje naar de muur ge
stuurd wordt en daar nog extra
voor moet betalen ook. De poli
tie mag dan 'olympische me
dailles' hebben behaald, de bur
ger betaalt zo de poedelprijs.
Mevrouw
W.A Verberkmoes-Ekkenbus
Brouwerijstraat 5
Groede
Breedlachend onder het genot
van een (te dure) consumptie
kondigt de heer Claes (Direc
teur Koninklijke Horeca Neder
land) aan dat de prijzen op het
terras meer zouden mogen kos
ten (PZC, 10-8). Weer zo'n ge
weldig idee om het toerisme te
promoten voor de provincie
Zeeland. Wat mij hieraan stoort,
is altijd weer die vergelijking
welke tarieven er in het buiten
land gehanteerd worden. Laten
wij ons nu alleen eens concen
treren op Zeeland, waar de zon-
uren toch rijkelijk aanwezig
zijn waar de horecaonderne
mers rijkelijk van profiteren.
Let wel: geen zon geen terras,
dus ook geen extra inkomsten.
Het lijkt mij dan ook een beter
idee dat de Koninklijke Horeca
Nederland zich druk maakt
over wat een consumptie of pro
duct maximaal mag kosten,
want hier zit soms ook een groot
verschil in (tegen het absurde
aan). Zoals de heer Bouma (ho-
reca-ondernemer) zegt: je pnjst
je op die manier wel uit de markt
en de mensen blijven op den
duur weg. Waar blijf je dan als
ondernemer want de lasten blij
ven toch even hoog, beter een
vol dan een halfvol terras, toch,
Het is wel zeer triest dat onder
de horecaondernemers meer
voor- dan tegenstanders zijn
Wat zéker triest is, dat de hotel
uitbaters J. en E. Izebout nog
wel een stap verder willen gaan
door gasten meer te laten beta
len als ze nog gezellig na zitten
te tafelen, omdat de heren de ta
fel meer dan één keer willen be
nutten. Zij noemen zich hotel
uitbaters, maar voor mij verdie
nen deze heren eerder het predi
kaat uitbuiters. Proost!
Adriaan van den Boomgaard
Spinhuisweg 111
Middelburg
In uw artikel Zelfs jongeren zien
overlast in Renesse toenemen
(PZC, 9-8) staan ook opgeklopte
verhalen. Zelf ben ik voor het
tweede jaar nachtwaker op het
strandpaviljoen, In totaal is het
tweemaal voorgekomen dat er
een kampvuur werd getracht te
maken aan het strand aan de
Ramp weg. Slechts één keer is er
een brandje gesticht aan de
duinovergang, waarbij straat-
meubilair het ook moest ontgel
den. Ik kan als nachtwaker bi]
De Branding het strand over
zien vanaf de Brouwersdam tot
ongeveer aan de strandover-
gang Scholderladn en moet re
sulteren dat de verhalen over de
overlast zeer opgeklopt zijn.
Het is juist vrij rustig, 's nachts
op het strand. En met die jeugd
valt het wel mee. Vakantie of
niet, ze moeten wel bij de waar
heid blijven, vind ik.
W. Schoeré
Loane-Rampioeg
Renesse
kan staan. Ik wil alleen nog vooruitkijken."
Desondanks heeft hij 'Annabel' nooit ge
haat. „Er is niks leukers dan iemand die op
straat jouw liedje loopt te fluiten. Dan heb
je de dag van je leven."
Een drama
Nadat hij 'Annabel' drie jaar lang niet had
gezongen, is hij er zes weken geleden weer
mee begonnen. Het kan geen toeval zijn dat
hij precies in die periode werkte aan Het Mi
nisterie van Liefde. In een epiloog bij deze
roman tekent De Booij op wat de aanleiding
was tot het schrijven. Op een haar na ver
moordde hij een aantal jaren geleden een
Antilliaanse junkie. „Soms is een drama no
dig om dingen duidelijk te maken. Een dra
matisch moment schudt je wakker." Het
voorval bracht De Booij op het idee van een
Ministerie van Liefde. „Onze samenleving
investeert in zoveel dingen. We schrijven
nota's over abortus, euthanasie, voetbal,
geld, drugs, we onderzoeken tomaten, we
bestuderen het gedrag van de goudvis, maar
niet de betekenis van het woord liefde."
Nu hij Het Ministerie van Liefde heeft ge
schreven kan De Booij zijn schouders opha
len over het verleden „Het maakt me alle
maal niks meer uit Ik kan weer verder, ik
kan vooruit, het heeft weer zin.
Ook vandaag is De Booij nog te vinden op
het strand bij Dishoek en Zoutelande.
door Rinus Antonisse
MIDDELBURG - Met de aanleg
van de Westerschelde Container
Terminal (WCT) is een groot
economisch belang gediend.
Het biedt de mogelijkheid om de
Sloehaven uit te bouwen naar
een complete haven, die niet
langer afhankelijk is van enkele
grote industriële verladers. De
toegevoegde economische
waarde en het belang voor de
werkgelegenheid zijn aanzien
lijk.
Dit stelt het dagelijks provin
ciebestuur in een ontwerp-her-
ziening van het streekplan Zee
land, bedoeld om de komst van
de WCT planologisch mogelijk
te maken. Het economische be
lang van de containerkade
rechtvaardigt opoffering van
natuurgebied, temeer daar ge
lijktijdig wordt gezorgd voor
volwaardige compensatie van
de natuurwaarden die zullen
verdwijnen.
Volgens het streekplan staat nu
voor het gebied tussen de kern
centrale Borssele en de monding
van de Sloehaven - de plaats
waar de WCT moet komen - eco
logische ontwikkeling voorop.
Gedeputeerde Staten willen
daar ook de bestemming zeeha
venterrein aan geven. Voor het
compensatiegebied, aanslui
tend aan Rammekenshoek,
wordt ecologische ontwikke
ling richtsnoer.
Het dagelijks provinciebestuur
onderstreept dat door de aanleg
van de WCT, het zeehaventer
rein Vlissingen-Oost ook in de
toekomst de rol als trekpaard
van de Zeeuwse economie kan
blijven vervullen. De terminal
speelt in op de ook nationaal ge
wenste samenwerking tussen de
havens van Rotterdam, Antwer
pen en Vlissingen/Terneuzen.
Die samenwerking kan ertoe
leiden dat verdere verdieping
van de Westerschelde, als ge
volg van de groei van de contai
nervaart op Antwerpen, niet no
dig is.
Gedeputeerde Staten geven aan
dat met de bouw van de 2,6 kilo
meter lange containerterminal
een bedrag van 1,2 miljard gul
den gemoeid is, 'hetgeen zijn
uitstraling heeft naar bouw- en
toeleverende bedrijven in de re
gio'. Bij een volledige benutting
van de capaciteit worden jaar
lijks 1,5 miljoen containers
overgeslagen, wat directe werk
gelegenheid oplevert voor acht
honderd personen, terwijl de af
geleide werkgelegenheid op j
1400 tot 1900 mensen wordt ge- -
raamd. In geld uitgedrukt is de
toegevoegde waarde van de
WCT becijferd op 500 miljoen
gulden per jaar.
Herziening van het streekplan
Zeeland is niet de enige proce
dure die moet worden doorlo
pen om de aanleg van de WCT
mogelijk te maken. De gemeen
te Vlissingen moet het bestem
mingsplan Industrieterrein
Vlissingen-Oost aanpassen en
de gemeente Borsele het be
stemmingsplan Zeehaven- en
Industrieterrein Slie 1994. Ver
der moet de minister van Ver
keer en Waterstaat een conces
sie afgeven op grond van de Wei
Droogmakerijen en Indijking
1904. Voor de terminal zal na
melijk 139 hectare nieuw land
worden gewonnen, naast 41
hectare bestaand industrieter
rein.
Het dagelijks provinciebestuur
coördineert de diverse procedu
res. Er wordt haast achtergezet.
De bedoeling is tegelijk beslui
ten te nemen over de herziening
van het streekplan en de be
stemmingsplannen en de in
houd van het milieu-effect rap
port. Dat milieu-effect rapport
van Zeeland Seaports is gereed.
„Het is door alle betrokken in
stanties aanvaard", aldus Gede
puteerde Staten.
Tussen 27 augustus en 25 sep
tember is inspraak op het WCT-
plan mogelijk. Op het milieu-ef
fect rapport kan alleen worden
gereageerd als het gaat om on
juistheden of het niet voldoen
aan de wettelijke eisenDe stuk
ken liggen ter inzage bij de
provincie Zeeland, de gemeen
tehuizen van de vier Zuid-Beve-
landse gemeenten, Vlissingen.
Oostburg, Terneuzen, Honte-
nisse en Hulst, Rijkswaterstaat
in Middelburg en het ministerie
van Verkeer en Waterstaat in
Den Haag.
Op dinsdag 21 augustus wordt
over het project een informatie
bijeenkomst gehouden in res
taurant Landlustte Nieuwdorp,
van 18.00 tot 22.00 uur. Na de
inspraakperiode houden de sta
tencommissie Ruimte, Milieu en
Water en de planologie-wet
houder van Borsele en Vlissin
gen op 2 oktober een zogenaam
de 'gedachtenwisseling' voor
insprekers en belanghebben
den. Dat gebeurt vanaf 19.00
uur in hotel Arneville in Mid
delburg.