Akkoord Macedonië loopt gevaar
PZC
Proces Dutroux
kan in 2002
van start gaan
VS en Britten
bombarderen
doelen in Irak
Noorwegen in ban van koninklijk huwelijk
Opnieuw militairen gedood bij aanslag door Albanese rebellen
Ruimtetoerisme
Besluit stamcelonderzoek roept vragen op
Vlaanderen wil flitspalen
op gevaarlijke wegen
Bevolking Europa groeit amper
Zeventig jaar bij hetzelfde bedrijf
Kachel oorzaak ramp Kaprun
Kerken vroeger minder huiverig
Leger doodt Tadzjiekse crimineel
Australië kiest
voor Europese
legerhelikopter
zaterdag 11 augustus 2001
door Hans Jacobs
OSLO - Republikeinen in
Noorwegen gaan moeilijke da
gen tegemoet. Twee weken
voor het huwelijk van kroon
prins Haakon (28) met het bur
germeisje Mette-Marit Tjes-
sem Hoiby op 25 augustus valt
in steden en dorpen niet meer
aan hun portretten te ontko
men.
Haakon en Mette-Marit bepa-
len het straatbeeld. De meeste
Noren lijken vastbesloten van
het eerste koninklijke huwelijk
in 33 jaar een bijzondere ge
beurtenis te maken.
Het koninklijk paleis maakte
gisteren bekend dat in Oslo's
Domkirke veertig plaatsen
worden ingeruimd voor 'gewo
ne' burgers, en daar hoort ook
een afvaardiging uit het chris
telijke opvanghuis voor prosti-
tuées en drugsverslaafden bij.
Verder zal de Lutherse kathe
draal vooral zijn gevuld met
hoogwaardigheidsbekleders
en buitenlandse koninklijke
gasten. Uit Nederland staan
Prins van Oranje Willem-
Alexander en Maxima, en
prins Constantijn en Lauren-
tien op de gastenlijst.
Het is een afvaardiging die ma
gertjes afsteekt bij de invasie
vanuit Denemarken (twaalf
personen, inclusief koningin
Margrethe), Zweden (negen,
inclusief het koningspaar) en
zelfs Luxemburg (zeven, met
zowel de oude als de nieuwe
groothertog). Ook de Belgische
koning Albert en koningin
Paola zullen er zijn, maar
kroonprins Filip laat zijn
zwangere echtgenote Mathilde
thuis. Uit Groot-Brittannië
komen prins Charles en zijn
jongere broer Edward met
vrouw Sophie. Al deze 'royals'
zijn overigens nauw aan elkaar
verwant, hetgeen de grote be
langstelling verklaart.
Het Noorse paar begint in sep
tember aan een uitgebreide
kennismakingstoernee door
het land, zoals Willem-
Alexander en Maxima dat de
komende maanden ook
doen. GPD
van onze redactie buitenland
SKOPJE - In de buurt van de
Macedonische hoofdstad Skop
je zijn gisteren negen militairen
bij een aanslag gedood. Hun
vrachtwagen reed op drie mij
nen, die vermoedelijk door Al
banese rebellen waren ge
plaatst.
Donderdagavond en gisteroch
tend bombardeerden Macedo
nische gevechtsvliegtuigen po
sities van de rebellen in het
noorden van het land. Het esca
lerende geweld doet afbreuk
aan het vredesakkoord dat de
Macedonische politieke leiders
deze week sloten, en dat maan
dag moet worden ondertekend.
De gedode militairen reden op
een aantal mijnen op de weg
tussen Ljubanci en Ljuboten,
twee dorpen even ten noorden
van Skopje. Vijf militairen
raakten gewond. Volgens de
woordvoerder heeft het leger de
weg de afgelopen tijd zonder
problemen vaker gebruikt.
Wraakactie
Het is de tweede keer deze week
dat het Macedonische leger
zware klappen incasseert.
Woensdag kwamen tien militai
ren om bij een aanslag op een
konvooi. Die aanslag werd op
geëist door een onbekende Al
banese splintergroepering, die
zich het Albanese Nationale Le
ger (AKSH) noemt. In een ver
klaring zegt deze groep bij de
aanslag te hebben samenge
werkt met de rebellen van het
U£K. Het was een wraakactie
voor de dood van vijf Albanezen
dinsdag.
Westerse bemiddelaars veroor-
WASHINGTON - De VS en Rus
land zijn het eens dat meer
'ruimtetoeristen' mogen reizen
naar het internationale ruimte
station ISS.
Betalende burgers moeten on
dermeer een flinke lichamelijke
training ondergaan en goede ta
lenkennis hebben. AFP/ANP
deelden gisteren de aanslag op
de Macedonische troepen. „Het
gebruik van geweld door de
Albanese extremisten is onac
ceptabel", verklaarde de Ame
rikaanse gezant Pardew.
Verscheidene diplomaten ver
klaarden zich ernstige zorgen te
maken over de escalatie van het
geweld. Een woordvoerder van
de Navo waarschuwde de par
tijen nog eens dat een militaire
oplossing van het conflict is uit
gesloten. „Het staakt-het-vu
ren moet worden gerespec
teerd", aldus de woordvoerder.
Maar de houding van de Mace
donische regering is door de
nieuwe aanslag zeker niet min
der strijdlustig geworden. Pre
mier Georgievski verklaarde
gisteren dat hij aan zijn chef
staf heeft gevraagd of Macedo
nië zich kan verdedigen, of dat
het geen andere keus had dan
een 'vernederende capitulatie
en een vernederend akkoord' te
accepteren. Georgievski doelde
op het vredesakkoord dat de
Slavisch-Macedonische en de
etnisch-Ablanese partijen deze
week hebben gesloten en dat
maandag moet worden onderte
kend.
Distantiëren
De uitlatingen van de premier
wezen erop dat hij zich van het
akkoord zou willen distantie-
ren, maar een regeringswoord
voerder verklaarde later dat
'geruchten' van die strekking
niet op waarheid berusten. Vol
gens de woordvoerder wil de
premier met plezier zijn handte
kening onder het verdrag zet
ten. Op deze manier kan hij la
ten zien wie er in Macedonië
'voor de vrede is, en wie voor
oorlog kiest' RTR/DPA
De begrafenisstoet voor de deze week omgekomen, veertigjarige Macedonische militair Saso Kitanoski beweegt zich door het dorp Prilep, op zo'n 75 kilometer ten zuiden van
Skopje. Kitanoski kwam woensdag om bij een aanslag door Albanese rebellen. foto Boris Grdanoski/AP
door Pascale Thewissen
BRUSSEL - Het proces tegen
Mare Dutroux kan wellicht in
2002 van start gaan. De Kamer
van Inbeschuldigingstelling
(KI) beoordeelt volgende maand
of het onderzoek naar de moord
op vier en de ontvoering van
zes jonge meisjes kan worden
afgerond. Dat heeft het Luikse
parket gisteren bekendge
maakt.
Komende maandag is het pre
cies vijf jaar geleden dat Mare
Dutroux werd gearresteerd op
verdenking van betrokkenheid
bij de ontvoering van Laetitia
Delhez. Het dan 14-jarige meis
je is vier dagen eerder spoorloos
verdwenen in haar woonplaats
Bertrix. Op 15 augustus 1996
bevrijdt de politie Laetitia en de
drie maanden eerder verdwe
nen Sabine Dardenne (13) uit
een geheime kelder onder de
woning van Dutroux in Marcin-
elle, een grauwe voorstad van
Charleroi.
En op 17 augustus worden bij de
woning van Dutroux' ex-echt-
genote Michèle Martin de licha-
men opgegraven van de ne
genjarige Luikse meisjes Julie
Lejeune en Mélissa Russo, die in
juni 1995 spoorloos verdwenen.
Wie de twee kinderen ontvoerde
(Dutroux zelf beweert dat hij de
meisjes 'aangeleverd' kreeg en
zelf niet bij de kidnapping be
trokken was) en hoe ze precies
om het leven kwamen, is vijf
jaar na dato nog steeds niet dui
delijk.
Weinstein
Dutroux heeft ook altijd ont
kend dat hij Julie en Mélissa
seksueel misbruikte. Wel heeft
j hij toegegeven dat hij samen
met zi j n hulp j eMichèl Lelièvre,
de Hasseltse tieners An Marchal
(H) en Eefje Lambrecks (18)
ontvoerde, tijdens een uitstap
naar Oostende. De lichamen
van An en Eefje worden op 3
september 1996 opgegraven bij
de woning van Bernard Wein
stein in Jumet. Dutroux schuift
de moord op de meisjes in de
schoenen van de Fransman, die
dat niet meer kan tegenspreken.
Weinstein werd door Dutroux
levend begraven.
Vijf jaar na dato heeft justitie
(eindelijk) opdracht gegeven
het omvangrijke dossier over de
zaak te digitaliseren. De her en
der rondslingerende bewijs
stukken en getuigenverklarin
gen moeten in de computer wor
den opgeslagen. Intussen zitten
nog drie beschuldigden in de
cel.
Dutroux zelf zit momenteel een
gevangenisstraf van vijf jaar uit
voor het geweld dat hij gebruik
te bij zijn geruchtmakende ont
snapping in april 1998. Ook
Lelièvre en Michèle Martin zit
ten nog steeds achter de tra
lies.
Eigen plezier
Onderzoeksrechter Jacques
Langlois lijkt ervan overtuigd
dat Dutroux geen deel uitmaak
te van een netwerk, maar de
meisjes ontvoerde voor zijn ei
gen plezier. De ouders geloven
niet dat de onderzoeksrechter er
alles aan doet om de waarheid
boven tafel te krijgen en hebben
al laten weten het proces niet bij
te wonen. GPD
door Jaap van Wesel
WASHINGTON - Op het be
sluit van de Amerikaanse pre
sident Bush om op beperkte
schaal stamcelonderzoek goed
te keuren, is door voor- en te
genstanders gematigd gerea
geerd. Conservatieve tegen
standers zijn opgelucht omdat
zij vreesden dat Bush verder
zou gaan. Voorstanders zijn
opgelucht omdat zij vreesden
dat Bush de geldkraan geheel
dicht zou draaien.
Bush is bereid geld ter be
schikking te stellen voor
stamcelonderzoek op reeds
bestaande 'stamcellijnen',
Stamcelonderzoek heeft al
plaats in de VS en enkele ande
re landen. Sommige onderzoe
ken worden gesubsidieerd, an
dere uit privégeld betaald. Dat
onderzoek gaat door, met en
zonder geld van de Ameri
kaanse overheid. Wetenschap
pers in de National Institutes
of Health (NIH) in Washington
zullen nu alleen geld krijgen
om onderzoek te verrichten op
die bestaande celstammen.
Embryo's
Bush zei in zijn toespraak dat
er wereldwijd zestig van zulke
stamcellijnen bestaan Dat
zijn stamcellen die door on
derzoekers overal ter wereld
uit embryo's zijn gehaald Die
embryo's zijn al vernietigd en
de cellen zijn beschikbaar
zonder dat een presidentieel
besluit verdere ongeboren le
vens hoeft aan te tasten. Maar
zijn die zestig stamcellijnen
echt beschikbaar?
Veel wetenschappers hebben
met verbazing op het door
Bush genoemde cijfer gerea
geerd Niemand weet immers
precies hoeveel stamcellijnen
er wereldwijd zijn, en hoeveel
daarvan geschikt zijn voor on
derzoek. Sommige weten
schappers denken dat er we
reldwijd slechts tien zijn, en
zijn er niet zeker van hoeveel
daarvan bruikbaar zijn.
De meeste wetenschappers
zijn het er wel over eens dat
een basis van zestig lijnen vol
strekt ontoereikend is. Voor
serieus wetenschappelijk on
derzoek zijn er honderden no
dig, anders bestaat het gevaar
dat het onderzoek gestaakt
moet worden of vertraging zal
ondervinden.
Regels
Een andere onzekere factor is
de rol van een ethische com
missie van toezicht die Bush
heeft benoemdDeze zal richt
lijnen opstellen voor het on
derzoek met overheidsgeld.
Het is nog onduidelijk hoe
strikt die commissie de regels
zal interpreteren, en of in de
praktijk het 'ja maar' van Bush
niet een 'nee maar'zal worden.
Financiële steun van de Ame
rikaanse overheid is essentieel
voor de toekomst van de moge
lijke revolutionaire doorbraak
op medisch gebied. De NIH be
schikken over topweten-
schappers en hun publicaties
hebben groot internationaal
gezag. Onderzoek van dit in
stituut geeft zuurstof aan de
wetenschap en kan het tempo
van stamcelonderzoek bepa
len. GPD
Teleurgestelde tegenstanders van president Bush' beslissing om beperkt onderzoek toe te staan
naar embryonale stamcellen. foto Larry Downing/RTR
van onze redactie buitenland
BRUSSEL - Na een weekeinde met zes
tien verkeersdoden is België om: er moe
ten veel meer bekeuringen worden uitge
schreven.
De Vlaamse minister van Verkeer, Ste-
vaert, zei gisteren dat hij 350 gevaarlijke
kruispunten wil uitrusten met flitspalen
om de automobilist af te remmen. Die
kan nu nog lustig het gaspedaal beroe-
ren, want Vlaanderen telt op dit moment
slechts 24 verkeerscamera's.
Zoals zo vaak dreigt ook over de nieuwe
flitspalen een conflict tussen Vlaanderen
en de Belgische StaatDe Vlaamse minis
ter moet uit eigen zak de camera's beta
len, maar het is de federale politie die de
filmpjes moet verwisselen. Minister Ste-
vaert ziet de bui al hangen: wel flitspa
len, maar geen filmpjes en boetes. Hij
BRUSSEL - De bevolking in de landen van de Europese Unie
groeit bijna niet. Vorig jaar groeide het aantal inwoners met
ruim een miljoen, ofwel met 0,28 procent, blijkt uit gisteren
gepubliceerde cijfers van Eurostat.
Het geboorteoverschot kwam op 372.000, anderhalf keer zo
veel als in 1999. Het migratieoverschot, de belangrijkste fac
tor in de bevolkingsgroei, nam licht af tot 680.000 mensen.
Europa's vruchtbaarste vrouwen zijn te vinden in Frankrijk
en Ierland, beide landen zijn goed voor 1,89 kind per vrouw.
Spanje plant zich al jarenlang nauwelijks voort en kwam ook
vorig jaar laag uit met 1,22 kind per vrouw. ANP
LISSABON - Van jobhoppen heeft Mario Rebelo uit Portugal
nog nooit gehoord. Binnenkort werkt de 82-jarige liefst ze
ventig jaar bij hetzelfde bedrijf. Daarmee verdient hij een
vermelding in het Guinness Book of Records. Rebelo verslaat
met zijn jubileum de Fransman Henri Blare, die in het record
boek vermeld staat met 67 jaar trouwe dienst.
Mario Rebelo begon op twaalfjarige leeftijd te werken bij het
bedrijf Thomaz dos Santos, een fabriek in construetiematen-
aal. Na een maandje de fabrieksvloer te hebben gebezemd,
wou Rebelo er eigenlijk weer vandoor. Maar hij bleef en
bracht het tot verkoper.
In Portugal mogen werknemers stoppen als ze 65 jaar zijn,
maar ze mogen ook blijven werken. AFP
WENEN - Een oververhitte straalkachel heeft mogelijk in no
vember de ramp met de skitrein in het Oostenrijkse Kaprun
veroorzaakt. Dat staat in een rapport van het Openbaar Mi
nisterie. Bij de tunnelbrand kwamen 155 mensen om, onder
wie twee Nederlanders
De onderzoekers concluderen dat de straalkachel, gemon
teerd in een wagon, een plastic leiding in brand heeft gezet die
weer in verbinding stond met het hydraulisch systeem. Dit
verklaart ook waarom de deuren van de treinen niet meer hy
draulisch waren te openen tijdens de ramp. DPA
LONDEN - De kerkelijke bevestiging van homorelaties, nu in
de meeste kerken niet mogelijk, kwam in vroeger eeuwen ge
regeld voor. In Engeland en Frankrijk konden vrienden van
hetzelfde geslacht elkaar buiten de kerk trouw beloven en
vervolgens in de kerk ter communie gaan
Dat blijkt uit onderzoek van de Britse kerkhistoricus Alan
Bray naar vriendschapsrelaties tussen de veertiende en de ne
gentiende eeuw. Mensen die een relatie hadden met iemand
van hetzelfde geslacht, lieten zich vaak met hun vriend of
vriendin in één graf begraven. Gedenkstenen op zulke graven
tonen vaak symbolen die verwijzen naar het huwelijk. ANP
DUSJANBE - Het leger van Tadzjikistan zegt een van 's lands
meest gezochte criminelen te hebben gedood. De bende van
Rakhmon Sanginov wordt verdacht van minstens 270 moor
den, drugssmokkel en ontvoering. De bendeleider is gedood
bij een grote legeroperatie, aldus het ministerie van Binnen
landse Zaken gisteren.
De 37-jarige Sanginov leidde een criminele organisatie die
vanuit de hoofdstad Dusjanbe opereerde. De aanval, die al
weken duurde, werd onder meer uitgevoerd met vliegtuigen.
Het leger zegt vijftig bendeleden te hebben gedood en zeven
tig te hebben gearresteerd Eind juli was al een andere bende
leider, de 28-jarige Mansur Muakalov, doodgeschoten. RTR
door Jaap van Wesel
WASHINGTON - Amerikaanse
en Britse gevechtsvliegtuigen
hebben gistermorgen zware
bombardementen in Zuid-Irak
uitgevoerd.Het was de grootste
operatie tegen Irak sinds febru-
Twintig Engelse en Amerikaan
se vliegtuigen, ondersteund
door nog eens dertig vliegtui
gen, lieten bommen vallen op
Iraakse radarposten, communi
catiecentra en luchtafweerge
schut, die een toenemende
bedreiging vormen voor gealli
eerde vliegtuigen die de 'no fly
zone' in Noord- en Zuid-Irak
patrouilleren.
Afgelopen week slaagde Irak er
bijna in een Amerikaans U2 spi-
onagevliegtuig neer te schieten.
Volgens minister Rumsfeld van
Defensie is Irak er in geslaagd
zijn luchtverdediging sinds de
Golforlog vrijwel geheel te her
stellen. Saddam Hoessein heeft
de afgelopen maanden aan zelf
vertrouwen gewonnen, mede
door het Israëlisch-Palestijnse
conflict.
Dat kweekt een anti-Ameri
kaanse stemming in de Arabi
sche wereld en heeft ertoe geleid
dat Washington heeft geaarzeld
met toeslaan. Iedere bom op
Irak verzwakt immers de Ame
rikaanse positie in de Arabische
wereld. Wellicht was de bom
aanslag in Jeruzalem een goede
gelegenheid voor de VS en
Groot-Brittannië om nu tot ac
tie over te gaan, omdat die de
aandacht afleidt van de aanval
op Irak.
Militaire en politieke deskundi
gen in Washington geloven ech
ter dat één enkele militaire actie
tegen Irak weinig zoden aan de
dijk zet, als zij geen onderdeel is
van alomvattende politieke en
militaire strategie. En zo'n stra
tegie is er op het ogenblik niet.
Als het bij deze ene aanval blijft,
dan is de militaire schade voor
Saddam Hoessein beperkt, ter
wijl hij politieke winst boekt.
Gezien de explosieve situatie in
het Midden-Oosten is het on
waarschijnlijk dat de VS en En
geland zullen overgaan tot een
nieuwe grootscheepse militaire
campagne tegen Irak. GPD
CANBERRA - Australië heeft
gekozen voor de Europese
gevechtshelikopter. Daarmee
heeft het Europese lucht- en
ruimtevaartconcern EADS de
eerste exportorder voor de Tiger
binnen. Australië verkoos het
Europese model boven de Apa
che van de Amerikaanse vlieg
tuigbouwer Boeing.
Deze keus zal de kans vergroten
dat meer landen besluiten het
Europese toestel te bestellen, al
dus een luchtvaartanalist in
Londen.
Gisteren bereikte de Australi
sche onderhandelingsdelega
tie een doorbraak in de gesprek
ken met EADS. De order zou
1,6 miljard gulden omvatten.
RTR/ANP
Advertentie
dreigt daarom alvast met een regerings
crisis, mocht de federale overheid 'zijn'
camera's boycotten.
In België vallen per 100.000 inwoners
twee keer zoveel verkeersdoden als in
Nederland. De laatste tijd gaan steeds
meer stemmen op om het Nederlandse
beleid te volgen: veel boetes uitschrijven.
Eerder deze week had de federale over
heid aangekondigd de afhandeling van
bekeuringen te vereenvoudigen Ook
hier dient Nederland als voorbeeld. ANP
