Bingo spelen in Bus 28
Reisgids volgt
voetsporen van
Koning Arthur
Op en
neer naar
de Costa
35
Autovakantie
via internet
Clochards
Reiskado
Persmuseum
zaterdag 11 augustus 2001
De buschauffeur bromt:
„Mooi maantje boven
Lyon." Terwijl de passagiers
dromen over zonnige stran
den, stuurt hij zijn dubbel
dekker door het nachtelijke
duister. In 53 uur op en neer
naar de Costa Brava. Mee
met bus 28.
Tijd voor de busbingo! Het is
pas een paar uur geleden dat
de bus vanaf verzamelpunt
Weert vertrok. Maar onder de 65
passagiers slaat de verveling
toe. De stripboeken zijn uit, de
mobieltjes zwijgen en zelfs de
twee pubers in het midden heb
ben hun onophoudelijke stroom
grappen en opmerkingen ge
staakt. Kort zet chauffeur Evert
Van Wincoop - collega Hans de
Longte zit achter het stuur - de
regels uiteen. De noodknop bo
ven de hoofden doet dienst als
bingomelder. „En let wel op:
valse bingo is liedje zingen",
waarschuwt Van Wincoop ter
wijl hostess Anne van der Vel
den rondgaat met de kaarten.
Voor 7,50 gulden spelen de pas
sagiers mee om een fles sangria,
een knuffelbeer of een rode
'chateau migraine'.
De opbrengst gaat naar het
'goede doel': de chauffeurs ko
pen er videobanden en cd's van
om onderweg te draaien.
Valse bingomeldingen komen er
niet. Bus 28 van Solmar Tours is
een keurige bus. Gezinnetjes en
een handvol scholieren op weg
naar Malgrat de Mar of het na
bijgelegen Pineda. Daar schijnt
de zon altijd, is het strand van
goud en bruisen de avond en
nacht van vertier. Maar dan zo,
dat pa en ma er ook nog van
kunnen genieten. Malgrat is
geen Llorett of Salou, zei hos
tess Van der Velden al toen in
Maastricht de laatste gasten op
stapten. In de bus naar Salou
krijgt ze nog wel eens te maken
met lastige jongeren die de rit,
zo'n twintig uur heen. twintig
uur terug, drinkend doorko
men. Voor de reis naar Malgrat
zijn drie treetjes bier aan boord
voldoende.
Problemen zullen zich tijdens
dit retourtje Costa dan ook niet
voordoen. Bij de tussenstops -
om de vier en een half uur moe
ten de chauffeurs wisselen -
staan de passagiers gedwee in
de rij voor toiletgebouwtjes. Ze
protesteren zelfs niet als ze al
om half vier 's middags aan het
avondeten moeten. Waarom zo
vroeg? Omdat het in België nog
goedkoop is, legt chauffeur De
Longte uit over de intercom. In
de uitspanning in Bastenaken
kost de friet met schnitzel en
doorgekookte erwten maar
17,50 gulden.
Tankstop
De lage prijs is ook de reden dat
bij Martelange de snelweg
wordt verlaten voor een tankst
op. Zeshonderd liter goedkope
diesel slurkt de bus daar op.
„Het kwartje van Kok, daar la
chen wij om", gniffelt De Long
te. Om de hoge brandstofaccijn
zen te ontlopen, tanken de
Hostess Anne van der Velden prikt de getallen voor de bingo en buschauffeur Evert Van Wincoop roept ze om.
busmaatschappijen nooit in Ne
derland. Het is stil geworden in
de bus. De video is uit, de lamp
jes zijn gedoofd, alleen de air
conditioning blaast nog zacht
jes. Tegenliggers laten hun
lichtbundels over de hoofden
van de ingezakte passagiers
glijden. Uit halfopen monden
komt licht gesnurk, af en toe een
diepe zucht als in de neerge
klapte stoelen onrustig wordt
gedraaid.
In de cabine dringt een warme,
muffe lucht door. 'Slaaplucht',
zegt Van der Velden. Ze heeft zo
juist een laatste ronde gemaakt
en zit nu met de armen rond
haar benen geslagen op de bij-
rijdersbank, kijkend naar het
nachtelijk duister. Meerijden is
een bijbaantje, ze is in opleiding
om verpleegkundige te worden.
Kinderen met kanker helpen,
dat is heel wat anders dan het
vrolijke vakantiegebeuren.
Maar het hostessenwerk gaat op
den duur vervelen, weet ze nu al
„Vraag je of Hans me om vijf uur
wekt?" vraagt ze de chauffeur.
Dan verdwijnt ze naar het be
nauwde pijpelaatje boven de
achterwielen. Het is er zelfs te
laag om te zitten. „Maar als je
moe bent, slaap je toch wel",
glimlacht de hostess.
„Rijden door het donker heeft
wel iets", vindt Van Wincoop.
„Maar het is ook lastig. Je ziet
geen sodemieter, alleen een
paar witte strepen en rooie lich
ten. Hij wijkt even uit om een
klein konvooi vrachtwagens te
passeren. Kermiswagens. „Het
gevaar is dat je je concentratie
verliest. Geef mij maar wat
drukker verkeer.Het zwaarst
zijn de ochtenden. Als de chauf
feurs op de terugweg uit Spanje
de dageraad ontmoeten. „Als je
een tik krijgt, krijg je hem dan.
Pion
Hij zwijgt abrupt en tuurt inge
spannen naar het asfalt. Flits
lichten kondigen een wegver
smalling aan. Opeens stuitert
een oranje-witte pion over de
weg. De chauffeur remt, geeft
een ruk aan zijn stuur en heeft
geluk: de kegel gaat net langs
het linker voorwiel. Een tweede
kegel die in de verte komt aan
gerold, slaat onder de truck voor
de bus en blijft daar kilometers
lang hangen. Van Wincoop
zucht. De bus, kosten 1,2 mil
joen gulden, is gloednieuw. Na
acht weken staat er al 70.000 ki
lometer op de teller. Er komen er
deze drie dagen zo'n 2700 bij.
„De mensen met wie ik omga,
weten al 25 jaar niet wanneer ik
weg ga of thuiskom.In de zo
mermaanden is Van Wincoop
meer in Spanje dan bij zijn
vrouw en kinderen. Dat is het
onvermijdelijke nadeel van het
chauffeursvak. Aan de andere
kant is er de gezelligheid. Altijd
op pad met vrolijke mensen. Hij
is trucker geweest, kent de een
zame uren in de donkere cabine.
Als je moest wachten tot je ge
lost werd, hing je rond op het in
dustrieterrein. Als ik nu moet
wachten, lig ik op het strand."
Het puntje van zijn shaggie
gloeit even opIn de winter is het
chauffeursleven nog mooier.
Dan blijven de bestuurders tus
sen hun ritten door in Oosten
rijk. „Toen ik drie maanden
werkte, had ik al dertig dagen
geskied."
Barcelona 432 kilometer, mel
den de borden. We verlaten de
A7 naar Marseille en draaien de
A9 op. „Dit stuk is uitgestor
ven", weet Van Wincoop. „Wie
hier rijdt, gaat naar Spanje."
Geldt Van Wincoop als de sfeer
maker van de bus, zijn collega
De Longte heeft vooral oog voor
de buitenwereld. Hij ziet in de
zomer flamingo's in de Zuid-
Franse Camargues staan en
kijkt in het voorjaar naar de
sneeuw op de Pyreneeën toppen.
Hij vertelt over de mistflarden
die in het voor- en najaar boven
de Belgische Ardennen hangen.
„Als het licht wordt, zie je vos
sen in de wei, en reeën. Als je er
oog voor hebt, is er voor een
chauffeur veel te zien."
Het mooiste in zijn chauffeurs-
bestaan waren de negendaagse
vakantiereizen naar Toscane
„Je hebt mensen in Amerika die
hun halve leven sparen om naar
Florence te kunnenIk kom daar
gewoon voor mijn werk." Toch
heeft hij een punt achter de lan
ge ritten gezet. Het werd te
zwaar, altijd lang van huis. Ter
wijl daar gek genoeg ook het
mooie in zat „Je moest het altijd
samen met de passagiers zien te
redden. Bij zo'n rit naar Spanje
maakt het niet zoveel uit, we
zijn ze straks weer kwijt."
Grens
„Goedemorgen op dit vroege
uur. De koffie loopt al door."
Kwart over vijf is het als De
Longte zijn passagiers wekt. De
Spaanse grens nadert en de hos
tess krijgt haast. Ze moet twee
rondes maken om de ontwaken
de passagiers van koffie en thee
te voorzien. Dan moet er nog
worden afgerekend voordat in
de buurt van Malgrat een gids
aan boord komt om uitleg te ge
ven over de hotels.
Nog geen twee uur later arri
veert bus 28 in Malgrat. Dan be
gint het werk voor de vermoeide
chauffeur pas echt. Draaiend en
stekend zoekt de bus zijn weg
door de nauwe straatjes. Het
duurt bijna drie kwartier voor
dat de laatste gasten bij hun ho
tel zijn afgezet.
Als de zon al hoog aan de hemel
staat, wordt de bus schoonge
maakt bij een tankstation. De
hostess verzamelt afvalzakjes
en prulletjes, de chauffeurs le
gen het chemisch toilet en was
sen de voorruit. Pas als ook nog
een
parkeerplaats voor de bus is ge
vonden kunnen ze naar hun ho
tel. Het drietal heeft pech: om
dat in Malgrat alles vol zit,
moeten ze met de taxi twee
plaatsen verder waar een drie-
persoonskamer is gereserveerd.
Haast hebben ze niet. Vóór tie
nen kunnen ze toch niet terecht.
Eerst wordt er gegeten met col
lega's die dezelfde rit maakten.
..Het is toch wel zwaar", zegt
Van Wincoop. „Zeker als we
straks weer twee keer per week
op en neer moeten."
Het is zeven uur 's avonds. Nog
geen elf uur na aankomst - de
wetteli j k verplichte rusttijd - zit
de driekoppige bemanning
klaar voor de terugtocht. Van
Wincoop start de bus, 460 pk's
zetten zich in beweging. Ruim
1300 kilometer asfalt wacht.
Lucas van Houtert
Nicki Bullinga stapte de
afgelopen twee jaar let
terlijk in de voetsporen van
de legendarische Koning Ar
thur. Het resultaat is een
kleurrijke en uitgebreide
reisgids over de vermaarde
Britse vorst van wie nog al
tijd niet vaststaat of hij wel
echt heeft bestaan.
Als kind al raakte Nicki Bul
linga (38) uit Ravenstein in
de ban van de legendarische
Britse koning Arthur en de rid
ders van de ronde tafel. Ze hoef
de niet lang na te denken over
wat ze wilde studeren. „Ik wilde
me verdiepen in de geschiede
nis, het land en de taal van Ar
thur. Vandaar mijn keuze voor
Engelse taal en letterkunde."
Na het eerste jaar op de univer
siteit in Utrecht merkte ze dat ze
vooral geïnteresseerd was in het
Middel-
Engels, de taal die in de Middel
eeuwen in Engeland werd gebe
zigd. Bullinga stapte daarom
over naar de Mediëvistiek, ofte
wel middeleeuwenkunde. Ze
studeerde in 1990 af in onder
meer de richting Keltische taal
en letterkunde.
Tijdens haar studententijd ging
ze vrijwel iedere zomer naar
Wharram Percy in Groot-Brit -
tannië, een van de belangrijkste
archeologische vindplaatsen
van Engeland. „Wharram Percy
is echt een interessante vind
plaats. Het is een eeuwenlang
bewoond gebied geweest waar
veertig jaar lang opgravingen
zijn gedaan."
Na haar studie richtte Bullinga
in 1991 mede de Stichting A.G.
van Hamel voor Keltische Stu
dies op, die inmiddels zo'n 250
leden telt. Deze stichting houdt
elk jaar speciale symposia over
de Keltische taal en cultuur.
Ook werkte ze bij de Nederland
se Kastelenstichting in Wijk bij
Duurstede.
Een paar jaar geleden bracht
haar vriend Henk Hardeman,
die voor uitgever Gottmer/Be-
cht een Dominicus-reisgids
over Hawaii redigeerde, Nicki
op het idee een reisgids over ko
ning Arthur te schrijven. „In de
loop der eeuwen zijn honderden
boeken over de legende versche
nen, maar een Nederlandstalige
reisgids ontbrak nog."
Naast haar huidige baan bij de
Utrechtse universiteitsbiblio
theek ging ze aan de slag met het
boek en raadpleegde oude ma
nuscripten en boeken. In Enge
land volgde ze het spoor van de
legendarische. Een spoor dat in
totaal zesduizend kilometer
lang is.
Koning Arthur zou geleefd heb-
De abdij van Glastonbury, de plek waar koning Arthur zou zijn begraven.
ben aan het eind van de vijfde en
het begin van de zesde eeuw na
Christus, nadat de Romeinen
Groot-Brittannië in 410 de rug
toe hadden gekeerd. Arthur, die
beroemd werd vanwege zijn
zoektocht naar de Heilige
Graal, zou geboren zijn in het
kasteel Tintagel in het graaf
schap Cornwall.
Nennius
Het Latijnse werkHistoria Brit-
tonum van de Welshe monnik
Nennius uit de negende eeuw is
een van de eerste bronnen waar
in Arthur de revue passeert.
Nennius noemt Arthur een Kel
tische dux bellorum (legeraan
voerder) die streed tegen de bin
nengevallen Angelsaksen. In
totaal noemt de monnik twaalf
veldslagen waarin Arthur heeft
gestreden. „Het is nog steeds
niet duidelijk in hoeverre Nen
nius de werkelijkheid be
schreef. Hij schreef ook vaak
over wonderen", aldus Bullin
ga.
Zij bezocht in Engeland alle
plaatsen waar de twaalf veld
slagen volgens Nennius hebben
plaatsgehad. Een van de strijd-
plekken was Camlann (Slaugh
ter-bridge) waarin Arthur do
delijk gewond raakte na een
gevecht met zijn opstandige, in
bloedschande verwekte zoon
Modred. Bullinga heeft alle lo
caties in haai* reisboek over
zichtelijk bijeengebracht in
geografische blokken.
In de twaalfde eeuw, toen Ar
thur een permanente rol ver
wierf in de wereldliteratuur,
schreven Geoffrey van Mon
mouth en de Franse meester-
diehter Chrétien de Troyes ver
halen over Arthur. In 1155
vertaalde de Franse monnik Ro
bert Wace de Arthur-legende in
het Frans. In zijn werk wordt
voor het eerst melding gemaakt
van de ridders van de ronde ta
fel. De ronde tafel pasteprecies
bij het heldhaftige en edelmoe
dige karakter van Arthur. Aan
een ronde tafel zit niemand aan
het hoofd, een heel democra
tisch idee eigenlijk. Arthur wil
de geen van zijn ridders, onder
wie de vermaarde Lancelot, te
gen zich in het harnas jagen",
aldus Bullinga. Hoeveel ridders
Arthur had, is met duidelijk.
„Volgens de ene bron zijn het er
24, een andere bron houdt het op
veertig."
In het kasteel van Winchester,
een belangrijke plaats die niet
in het reishandboek ontbreekt,
is een ronde King Arthur-tafel
te vinden. „Een tafel van der
tiende- eeuwse makelij, die in
het bezit was van de beruchte
koning Hendrik VIII die graag
met de held Arthur dweepte."
Ook het vermoedelijke hof van
de legende, Camelot, in Zuid-
Cadbury in Somerset mag uiter
aard niet in het boek van Bullin
ga ontbreken. Evenals het ver
meende graf van Arthur in
Glastonbury, oftewel het mys
terieuze eiland Avalon. „Vol
gens overleveringen zou Arthur
begraven zijn in de abdij van
Glastonbury. Bij de vondst van
het graf in 1191 trof men ook een
loden kruis aan, maar dat is la
ter verdwenen. Er is in 1607 nog
wel een gravure van gemaakt
door William Camden."
Bullinga denkt dat Arthur echt
bestaan heeft. „Waarschijnlijk
was hij een Keltische opperbe
velhebber die met succes strijd
leverde tegen binnenvallende
Angelsaksen. Ik denk niet dat
hij een echte koning was. Dat en
meer is er later allemaal bij ver
zonnen."
Nu haar reisgids is verschenen,
is Bullinga alweer bezig aan een
roman over Arthur. Ook heeft ze
subsidie gekregen voor het uit
geven van haar historische
jeugdroman over het in de ne
gentiende eeuw gesloopte Kas
teel van Ravenstein. Dat boek
moet dit najaar verschijnen.
Tom Vos
De Dominicus-reisgids In de
voetsporen van Koning Arthur
van Nicki Bullinga kost 36,95.
Reisorganisator VacanceSe-
lect zegt dit j aar een 'specta
culaire groei van het aantal in-
ternetboekingen' te beleven. De
website vacanceselect.nl ver
werkt volgens de directie de
helft van het totale aantal boe
kingen. Dat is dertig procent
meer dan een jaar geleden.
VacanceSelect is gespeciali
seerd in autovakanties in Euro
pa. De accommodaties variëren
van bungalowtenten tot appar
tementen en villa's met zwem
bad. „In tegenstelling tot veel
andere touroperators hebben
wij in september op onze websi
te het nieuwe programma inclu
sief de prijzen al rond. Dan kan
dus ook definitief worden ge
boekt en zeker voor het hoogsei
zoen is dat een pré die door onze
klanten wordt gewaardeerd",
aldus de directie van Vacan
ceSelect.
ok gewone Is
A/met een baa
e Nederlanders
baan kunnen bin
nenkort even voelen hoe het is
om dakloos en berooid te zijn in
Parijs. Reisbureau Kamstra
Travel uit de Eemshaven orga
niseert een speciaal soort be
drijfsuitje. Groepen collega's
kunnen onder begeleiding van
een kenner van Parijs een aantal
dagen zonder geld, onderdak en
eten in de Franse hoofdstad
rondzwerven.
„Er wordt onder meer onder een
brug geslapen in een door ons
uitgereikte kartonnen doos",
vertelt directeur B. Janssens
over zijn stadse survivaltoch-
ten. Janssens kwam op het idee
toen hij zelf een dikke week dooi
de Franse hoofdstad zwierf.
„De deelnemers zullen zich toch
even clochard voelen en als ze op
elkaar zijn aangewezen is dat
goed voor het groepsgevoel."
Om geld te verdienen kunnen ze
bijvoorbeeld muziek maken op
een door het reisbureau uitge
deelde gitaar of fluit. Deelne
mers die als tekenaar aan de
kost willen komen, krijgen ook
materiaal mee. Met het bijeen
gesprokkelde geld kunnen de
tijdelijke clochards zelf eten ko
pen en klaarmaken.
De avonturiers hoeven overi
gens niet met een lege maag en
oververmoeid van het harde le
ven op straat naar huis terug. De
laatste avond mogen de zwer
vers uitgebreid dineren en ver
volgens goed slapen in een ho
telbed, voordat ze weer netjes
met de bus naar huis worden ge
reden.
Na cadeaubonnen voor boe
ken, cd's en bioscoopbe
zoek is er sinds kort ook een
Reiskado. Travel Unie, de
grootste reisorganisator van
Nederland, biedt deze service.
„De cadeaubon geeft de moge
lijkheideen droomreis feestelijk
te verpakken en cadeau te ge
ven", aldus Travel Unie.
Reiskado is een betaalmiddel
voor vakanties uit de brochures
van Arke Reizen, Holland Inter
national, Fit Vliegvakanties,
Panta Reizen, Isropa Reizen, De
Boer Wendel, Zeetours Crui
ses en Robinson. KLM verzorgt
de 'losse' vliegtickets.
Volgens Travel Unie-woord-
voerster P. Egeliezijn de bonnen
op ruimere schaal inwisselbaar
dan de reischeques die al jaren
lang bestaan. De reiscadeaubon
is onder meer te gebruiken bij
alle reisbureaus van Holland In
ternational en Arke Reizen. In
totaal gaat het om ruim 250 ver
kooppunten. De coupures vari
eren van 10 tot 250 Euro.
Telefonisch bestellen kan via
0900-Reiskado en via de inter
netsite www.reiskado.nl
In het Internationaal Instituut
voor Sociale Geschiedenis in
Amsterdam staat in oktober de
opening gepland van het Neder
lands Persmuseum. Het muse
um moet de nationale
bewaarplaats zijn voor het jour
nalistieke erfgoed van Neder
land en beheert kranten en
tijdschriften vanaf 1600, een
verzameling affiches en een col
lectie originele politieke teke
ningen. Bezoekers moeten een
overzicht krijgen van 400 jaar
nieuws in Nederland. Een groot
aantal beeld- en geluidsfrag
menten en interactieve pro
gramma's moet duidelijk maken
hoe de pers begin 17e eeuw in
Nederland ontstond en hoe zij
zich heeft ontwikkeld tot in
vloedrijk massamedium. Be
zoekers kunnen via het spelpro-
grama Deadline ervaren hoe de
journalistiek in de praktijk kan
werken.
Het adres van het Nederlans
Persmuseum is Zeeburgerkade
10 in Amsterdam.
