Zelfmoord
als hoogst
haalbare
PZC
PZC
Shell is niet zo'n beste buurman
Navo onderschat
het nationalisme
van de Albanezen
Orient House symboliseert Palestijnse zaak
Samenleving moet
nee zeggen tegen
het 0900-fenomeen
2
Palestijnen offeren levens
te gast
11 augustus 1951
zaterdag 11 augustus 2001
door Ad Bloemendaal
De foto die de Harnas na de
bloedige bomaanslag in Je
ruzalem verspreidde, was de
standaard-prent van de zelf
moordcommando. Een man van
net in de twintig die een auto
matisch geweer en een
exemplaar van de koran vast
houdt. In de begeleidende tekst
verklaart Izadin Masri dat hij
ervoor gekozen heeft martelaar
te worden voor de Palestijnse
zaak.
Soms is er in de plaats van de fo
to een video-opname, maar in
ieder geval is er de terrorist en
de mensen die hem sturen veel
aan gelegen duidelijk te maken
dat het hier niet gaat om een
zelfmoord. Dat is een term die
alleen de westerse media ge
bruiken. Wie zijn leven opoffert
in de strijd voor Palestina vol
voert een 'martelaarschap-ope
ratie', waarvoor hem in het hier
namaals een rijke beloning
wacht.
Nog nooit eerder in de geschie
denis van de Palestijnse op
stand zijn zoveel jonge mannen
-en volgens de Israëlische in
lichtingendienst nu ook vrou
wen- bereid geweest op die
manier te sterven. En nog nooit
eerder bestond er in de Pales
tijnse samenleving zoveel steun
voor zelfmoordaanslagen. Opi
niepeilingen laten zien dat ze
ventig procent erachter staat.
Alleen al uit dat percentage
blijkt dat de steun niet alleen
moet worden gezocht bij funda
mentalistische moslims, maar
ook bij liberaler denkende Pa
lestijnen.
Gevaar
„Dit soort operaties doet de Is
raëlische burger beseffen dat hij
is omgeven door gevaar", zegt
sjeik Bassam Jarrar, directeur
van een centrum voor islamiti
sche studies op de Westelijke
Jordaanoever, in een recent
vraaggesprek met 'Palestine
Report'. Het succes van de ope
raties is volgens Jarrar verze
kerd: „Iemand die erover denkt
naar Israël te emigreren, zal zich
wel tweemaal bedenken. Ie
mand die in Israël wil investe
ren, zal dat nalaten en iedereen
die met de gedachte speelt het
land te verlaten, zal hierdoor
worden aangemoedigd."
Sjeik Jarrar zegt dat de geeste
lijke beloning voor de martelaar
belangrijker zou moeten zijn
dan de materiële. Simpele gees
ten laten zich wijsmaken dat er
in het paradijs dat hen na het
plegen van de aanslag wacht,
zeventig mooie maagden klaar
staan en dat ze zeventig familie
leden mogen meenemen. Dat
laatste maakt het voor hun on
middellijke omgeving mis
schien gemakkelijker het ver
lies te accepteren.
Bruiloft
Tranen geven geen pas. In de
jonge Palestijnse traditie van
zelfmoordoperaties -de eerste
werd uitgevoerd in 1994- moe
ten de nabestaanden de daad
vieren als een bruiloft En zo ge
beurt het ook vaak. Nadat op 1
juni van dit jaar een jonge
Palestijn 22 Israëlische leef
tijdsgenoten in zijn dood had
meegenomen, bij de discotheek
aanslag in Tel Aviv, verzamel
den honderden 'bruiloftsgas
ten' zich bij het huis van zijn ou
ders in Amman.
Sjeik Jarrar ziet het martelaar
schap van de zelfmoordcom-
mando vooral als een groot
geestelijk goed. „Het is het weg
cijferen van jezelf ten bate van
een groter geheelzegt hi jAls
het gaat om menselijke kwali
teiten, is dat het hoogst bereik
bare." GPD
van onze redactie buitenland
De hele wereld hield donder
dag de adem in, in afwach
ting van Israëlische vergel
dingsacties na de bloedige
zelfmoordaanslag in Jeruzalem.
Maar een nieuw bloedbad onder
Palestijnen bleef uit. In plaats
daarvan namen Israëlische
troepen Orient House in, het
hoofdkwartier van de PLO in
Oost-Jeruzalem. Daarmee heeft
Israël de Palestijnen op hun ziel
getrapt.
Het gebouw is van grote beteke
nis voor de Palestijnse zaak. Het
geldt als symbool voor het ver
zet tegen de Israëlische bezet
ting van Oost-Jeruzalem. Israël
heeft het stadsdeel, samen met
de Westelijke Jordaanoever en
de Gazastrook, sinds 1967 in
handen.
Orient House dient onder meer
als belangrijkste zetel voor Pa
lestijnse onderhandelingsdele
gaties voor het vredesproces in
het Midden-Oosten. Ook is er
een Arabisch studiecentrum ge
vestigd, alsmede een cartogra
fisch centrum dat zich bezig
houdt met de joodse kolonisatie.
Orient House werd in 1897 ge
bouwd en dient sinds 1992
hoofdkwartier van de PLO in
Oost-Jeruzalem. Het was de
thuisbasis van Faisal Hoesseim,
de in mei overleden Palestijnse
minister voor de kwestie-Jeru
zalem. Hij ontving er ondanks
Israëlische bezwaren diverse
gasten en politici uit het buiten
land. Orient House is ook eigen
dom van de Hoesseini's.
Van Mierlo
In januari 1996 bracht de toen
malige Nederlandse minister
van Buitenlandse Zaken Van
Mierlo er een bezoek. Hij was
toen samen met premier Kok
voor een officieel bezoek in
Israël. Kok ging toen niet mee
naar het PLO-gebouw. Later
dat j aar meed een EU-missie Je
ruzalem omdat Israël er be
zwaar tegen had dat drie minis
ters van Buitenlandse Zaken
naar Orient House zouden gaan.
De politieke activiteiten van de
Palestijnen in Orient House zijn
Israël altijd een doorn in het oog
geweest en meerdere maken
heeft het land gedreigd het ge
bouw te sluiten. In 1988 gebeur
de dat ook onder de toenmalige
minister van Defensie Rabin.
Toen Benjamin Netanjahu pre
mier was, moest het gebouw ook
korte tijd dicht. DPA/AFP
door Cees van Zweeden
James Pardew, de Ameri
kaanse bemiddelaar in
Macedonië, staat niet be
kend om anti-islamitische
denkbeelden. In Bosnië leid
de hij het Amerikaanse team
dat de moslims trainde en be
wapende voor hun strijd te
gen de Serviërs. En in Kosovo
juichte hij enkele jaren later
de Navo-interventie toe.
Maar nadat gewapende Al
banezen deze week twee keer
een Macedonisch legerkon-
vooi te grazen hadden geno
men (achttien doden), sprak
hij: „Niemand steunt de Al
banese extremisten, de Ver
enigde Staten zeker niet. Het
gebruik van geweld door Al
banezen in Macedonië is on
aanvaardbaar en wordt vol
ledig verworpen door de VS.
Vanaf het moment dat het Al
banese nationalisme de kop
opstak, jaren voordat Milo
sevic het in 1989 onderdruk
te, werd het fenomeen in het
westen onderschat. Nadat de
Navo in 1999 de Serviërs had
verslagen, stapelde het
bondgenootschap de ene
blunder op de andere.
Ervan overtuigd dat al het
gevaar uit Belgrado zou ko
men, verzuimde de Navo bij
het binnentrekken van Koso
vo in 1999 een avondklok in
te stellen. Het gevolg was een
bijltjesdag die aan honder
den Servische burgers in
Kosovo het leven kostte.
Twee jaar later is het doden
tal tot boven de duizend ge
stegen, terwijl nog eens acht
honderd zigeuners door Al
banezen werden vermoord of
ontvoerd.
Tweede fout was de instel
ling van een veiligheidszone
aan de Servische kant van de
grens met Kosovo, waar het
Servische leger niet mocht
opereren. Albanese rebellen
maakten daarvan gebruik
door zich in het gebied te nes
telen en aanvallen uit te voe
ren op licht bewapende Ser
vische politiemannen.
Nog altijd blind voor het Al
banese nationalisme, ver
zuimde de Navo begin dit
jaar de grens tussen Kosovo
en Macedonië te sluiten toen
Kosovaarse Albanezen be
gonnen Macedonië de actua
liteit in te schieten. In plaats
daarvan vloog een zwerm on
derhandelaars naar Skopje
om de regering daar tot con
cessies aan de etnische Alba
nezen te dwingen.
Twee van die onderhande
laars, de Amerikaan James
Pardew en de Europeaan
Francois Léotard, zeggen er
nu in geslaagd te zijn 'de
kwadratuur van de cirkel te
tekenen'. Er ligt een akkoord
tussen de reguliere partijen
van beiderlei etnische groe
pen. Het Albanees wordt of
ficiële taal in gebieden waar
meer dan 20 procent van Al- I
banese origine is.
Modelstaat
Er is niets mis met dit ak-
koorddat volgens de bemid-
delaars maandag moet
worden getekend. Hoewel i
Macedonië zijn minderheden
grotere rechten gaf dan bij
voorbeeld Griekenland, was
het geen modelstaat waar de
vos met de kippen speelde
Maar het akkoord verraadt
ook dat de Navo nog steeds I
het Albanese nationalisme
onderschat. Krachtens de
overeenkomst zal de Navo
vanaf volgende week 3500 i
troepen sturen om de rebel
len te ontwapenen. Die troe
pen hebben dertig dagen om
die klus te klaren, waarna ze
het land verlaten.
Dit is niet serieus te nemen.
Zelfs als de rebellen meewer
ken zullen ze hooguit enkele
roestige geweren afstaan.
Wie het ontoegankelijke
berglandschap van West-
Macedonië kent, weet dat het
niet moeilijk is wapens te
verbergen. Op elk gewenst
moment na het vertrek van
de Navo-troepen kunnen die
tevoorschijn worden ge
haald, bijvoorbeeld om een
oorlog voor de deling van het
land te beginnen. GPD
pagina 5: twijfels over vrede
Talloze 0900-nummers
zijn vooral bedoeld om de
beller financieel een poot
uit te draaien. Het wordt
nu eens tijd om het feno
meen van de niet-gratis
servicelijnen eens goed te
gen het licht te houden,
meent criminoloog Klaas
de Graaff.
door Klaas de Graaff
Hoeveel jaar is het alweer ge
leden dat de toen nog mo
nopolistische T(elefoon) van
PTT de truc uitvond van de 06-
lijnen?Tegen een beduidend ho
ger bedrag dan de zes of zeven
cent per tik (twee of drie kwart
jes) kon een beller contact krij
gen met de aangeslotene.
De helft van de opbrengst ver
dween in de zakken van de PTT,
nu KPN Telecom geheten, en de
rest mocht de 06-abonnee be
houden. Vijftien gulden per uur
zonder een vinger uit te hoeven
steken was in die tijd geen gekke
bijverdienste, zeker als je meer
dere toestellen tot je beschik
king had. Meestal betrof het een
bureautje dat zich bezighield
met het afspelen van een sleets
bandje waarop veel gehijg en
opgewonden kreten te beluiste
ren waren.
Spanning
Naarmate de nieuwsgierige lan
ger aan het toestel bleef hangen,
werd de spanning in het verhitte
hoorspel opgevoerd en daarmee
ook de telefoonrekening.
Toen al wisten de uitbaters van
dit vreemdsoortig 06-bedrijf op
een slimme manier aan nog
meer geld te komen. Zo belde
een werknemer van een schoon
maakbedrijf in de vroege uur
tjes met een toestel van het kan
toor waar hij werkte zijn eigen
06-nummer en liet vervolgens
de hoorn achteloos schuin op
het toestel liggen. Voordat de
kantoorklerk in de gaten had
dat zijn hoorn naast de haak lag,
waren er op zijn minst drie uren
verstreken.
Trend
De trend was al snel gezet en de
hele servicemarkt wierp zich op
de inmiddels omgedoopte 0900-
lijnen, waarbinnen de erotiek de
906 kreeg toebedeeld. In de
krant staan ze curieus genoeg
nog steeds onder de 06-contac-
ten vermeld. Uiteraard niet
meer tegen de prijs van vijf dub
beltjes per tik, maar vijf kwart
jes.
Wilt u weten of u een prijs in de
bingo van de postcodeloterij ge
wonnen hebt, bel 0900...; help
de panda van de ondergang en
wordt donateur door een duur
nummer te bellen. Zelfs het stel
len van de vraag hoe laat een
trein of bus van A naar B rijdt,
komt je al op 75 cent per minuut
te staan.
Bleef het dan maar bij een snelle
en effectieve afhandeling. Tele
fonisten zijn kennelijk duur,
dus een computergestuurd ant
woordapparaat dat niet alleen
de zelfwerkzaamheid vergroot
door de beller allerlei keuzeme
nu's voor te houden (toets 1 als...
toets 2 wanneer,..), maar ook de
telefoonnota. Vervolgens krijg
je standaard de mededeling dat
alle medewerkers in gesprek
zijn.
Waakhond
Enkele dagen geleden besloot
de Stichting Informatiedienst
encode met de ironische afkor
ting Stic, die sinds 1997 als
waakhond fungeert op dit ter
rein, dat het maar eens uit moet
zijn met al die misleidingen.
Vier jaar was zij druk met stren
ge brieven te schrijven naar op
lichters en nu stellen zij hoge
boetes in het vooruitzicht. Vier
jaar min of meer een gedoogbe
leid hanteren, terwijl een bij
standsmoeder die zwart wat
poetswerkzaamheden verricht
wegens steunfraude voor de
rechter gedaagd wordt.
Waarom die omzichtigheid als
het om bedrijven gaat? De Stic
had het in het bijzonder voor
zien op de pornografische
markt, terwijl de grote boosdoe
ners toch te vinden zijn onder de
gevestigde bedrijven die hun
klanten een poot uitdraaien. Bij
herhaling kan de 0900-uitbater
zelfs van het net gegooid wor
den, dreigt Stic-voorzitter D
Westendorp.
Mij dunkt dat het hele 0900-fe
nomeen nog eens goed tegen het
licht moet worden gehouden.
Wie heeft er - buiten de belang
hebbenden - eigenlijk behoefte
aan een dergelijk instituut? Het
heeft naast een hoop ergernis al
leen maar een criminogene wer
king en daar moet de samenle
ving maar eens duidelijk nee
tegen zeggen.
door Frans Lindenkamp
Het was een idyllisch plekje aan Rio
Atibaia tot Shell zijn ogen liet vallen
op die krul in de kronkelende rivier, die
van boven af gezien de vorm van een
schelp had. Daar prikte Shell in 1974 de
stek voor zijn Braziliaanse fabriek voor
landbouwbestrijdingsmiddelen.
Dat op een steenworp afstand een woon
wijk lag, vormde geen punt. Strenge mi
lieuwetten bestonden niet. Die schaadden
alleen maar de werkgelegenheid en de
vooruitgang. Zodoende kon Shell in 1977
de productie van pesticiden in Paulinia.
120 kilometer van Saö Paulo, beginnen
zonder dat lastige vragen werden gesteld.
„We vroegen ons niet af wat er precies ge
fabriceerd werd. Vergiftigingsgevaar was
voor ons uitgesloten. We hadden een hoge
pet op van buitenlandse bedrijven met
hun moderne technologie", vertelt Alda
de Brito Kupper (60), bewoonster van het
eerste uur. Ook de duizenden (lekkende)
tonnen chemicaliën die vlak bij hun wo
ningen opgestapeld lagen, beangstigden
nooit.
Inmiddels weten de tweehonderd bewo
ners beter. Alda: „Het verantwoordelijk
heidsgevoel en de openheid die Shell naar
buiten toe belijdt, zijn louter schijn. Hun
ethiek is geen haar beter dan die van Bra
ziliaanse bedrijven. Wat telt is geld, niet
de mens."
De gepensioneerde lerares heeft perma
nent last van ademhalingsproblemen. Zij
is niet de enige met klachten. Vrijwel alle
bewoners van de Recanto dos Póssaros
(Vogeltjeshoek) hebben wel ergens last
van. Hoofdpijn, uitslag, voorhoofdsholte
ontsteking, concentratieproblemen, dui
zeligheid, lusteloosheid, trillende lede
maten, dubbelzien, en groeiachterstand
en autistisch gedrag bij kinderen. De
dochter van Rita Brugnoli slaapt met een
zuurstofapparaat naast haar bed.
Niet pluis
Dat het niet allemaal pluis was, werd de
bewoners pas duidelijk in 1997, nadat
Shell de fabriek verkocht aan het Ameri
kaanse Cyanamid Co. Dat verkocht haar
weer aan de huidige eigenaar, het Duitse
BASF.
Nooit was de relatie gelegd tussen de li
chamelijke klachten en de fabriek. Dat
gebeurde pas bij inzage van papieren uit
1995, waaruit bleek dat Shell zichzelf bij
de milieu-autoriteiten had aangegeven
wegens vervuiling De directie gaf ver
dekt toe dat mogelijk ondergrondse tanks
hadden gelekt of waren overgelopen bij
zware regen.
Het kwam tot een schikking waarbij Shell
beloofde het grondwater te zullen zuive
ren, maar dat is nooit gebeurd. De bewo
ners zagen het als een strategie om de
fabriek snel te kunnen verkopen. Uit de
documenten werd hen toen pas duidelijk
dat het ging om giftige chloor- en fosfor-
verbindingen, waaronder het verboden
DDT, en om lood, arsenicum en titanium.
Ook ontdekten ze het bestaan van een ver
brandingsinstallatie. „We zijn niet alleen
vergiftigd via het grondwater, maar ook
De voormalige pesticidefabriek van Shell in Paulinia. Daaromheen, grenzend aan de
Atibaia-rivier, de gifwijk Vogeltjeshoek. foto GPD
via de lucht", zegt bewoner Antonio de
Padua Mello (70).
De ontdekkingen leidden in 1997 tot een
verontruste brief aan Shell, maar die is
nooit beantwoord. Pas nadat de bewo
nerscommissie het Secretariaat voor Mi
lieuzaken hadden ingeschakeld, was
Shell in 1999 bereid te luisteren.
Veel haalde dit niet uit. „Shell negeerde
al onze verzoeken om openheid van za
ken", zegt voorzitter Vicente de Paulo
Souza (43).
Begin dit jaar stapten tien bewoners naar
het gemeentebestuur met de uitslag van
bloedonderzoeken die uit eigen zak be
taald waren. De gemeente gelastte daarop
bloedtesten voor alle bewoners. Shell
deed een eigen parallelonderzoek. „Op
eens was het paniek", vertelt Souza.
„Shell waarschuwde dat we geen opge
pompt grondwater meer mochten drin
ken. Fruit en groente uit eigen tuin waren
taboe, en we mochten niet meer op blote
voeten lopen. Sindsdien betaalt Shell
tankwagens die dagelijks vers drinkwater
aanvoeren."
Onbewoonbaar
Burgemeester Moura wil de wijk onbe
woonbaar verklaren en ontruimen. Uit de
voorlopige resultaten van de bloedtesten
blijkt dat 151 mensen ontoelaatbaar hoge
concentraties giftige stoffen in het li
chaam hebben. Bij 23 personen zitten
extreem grote hoeveelheden aldrin,
dieldrin en endrin in het bloed, stoffen
waarop Shell patent heeft. Dit duidt op
permanente besmetting, want deze
chloorverbindingen worden na negentig
dagen opgeslagen in de onderhuidse vet
laag. „De dokter heeft mijn vrouw verbo
den af te vallen", zegt Souza. „Anders
komt er in één klap een gevaarlijke hoe
veelheid drins in haar bloedbaan."
Shell doet vooralsnog weinig en wil eerst
alle onderzoeksresultaten afwachten.
Volgens eigen onderzoek, door onder meer
een Amerikaans laboratorium, zou zijn
komen vast te staan dat geen enkele be
woner vergiftigingsverschijnselen ver
toont. Maar Souza hecht hieraan geen
waarde. „Zou jij je bloed afstaan aan
Shell? Het is allemaal doorgestoken kaart
Daarom heeft praktisch niemand mede
werking verleend. Van de 159 personen
die Shell wist te overreden, waren slechts
veertig buurtbewoners. De rest was al ja
ren vertrokken of woont buiten de wijk
Volgens Souza probeert Shell de schuld af
te schuiven op een landbouwbedrijf dat er
voor 1974 zat en flink zou hebben ver
vuild. GPD
Wegen
In Zeeuws-Vlaanderen
wordt hard gewerkt aan de
verbetering van het wegen
netwerk. De aanleg van de
weg van Draaibrug naar
Sluis zal waarschijnlijk voor
de winter klaar zijn en de weg
van de aanlegplaats van de
veerboot tot buiten de be
bouwde kom van Breskens
zal binnenkort worden open
gesteld. In Waterlandkerkje
ziet het er naar uit dat na ar
riveren van de betonmolen
de werkzaamheden hier nu
ook snel kunnen beginnen.
Alimentatie
Acteur Mickey Rooney zal in
de toekomst waarschijnlijk
attenter zijn bij het uitdelen
van handtekeningen aan be
wonderaars. Toen hij on
langs wat krabbels stond uit
te delen, bleek achteraf dat
één van de stukken papier die
hij had getekend, een aanma
ning voor betaling van ali
mentatie aan zijn tweede
vrouw was.
Zwijgzaam
Besprekingen over een be
stand in Vietnam zijn na een
korte pauze bij de hervatting
vrijwel direct weer vastgelo
pen. Generaal Nam II, leider
van de Noordelijken, bleef in
Kaesong twee uur zwijgen,
om vervolgens alleen het
woord te nemen om aan te
kondigen dat zijn troepen
geenszins zullen toegeven.
Uitgever:
J C Boersema
Hoofdredactie:
A. L Oosthoek
D Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax (0118)470102
E-mail: redactie@pzc nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Fax. (0118) 470102
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax. (0113)273030
E-mail redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
4530 AB Terneuzen
Tel. (0115) 686000
Fax. (0115)610724
E-mail redtern@pzc nl
Hulst: s Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel (0114)373839
Fax (0114)373840
E-mail redhulst@pzc nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111) 454647
Fax (0111)454657
E-mail redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8 00 tot 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst:
8 30-17 00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8 00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail: web@pzc nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag op de kantoren
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 13 30 uur:
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen.
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22 00 uur en zondagavond
van 20 00 tot 22 00 uur
Tel. (0118) 484000
Fax(0118)470100
Abonnementen
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag van 1,65 0 75)
per maand: 39,45 17.90
per kwartaal 107,50 48.78
per jaar 409,50 185.82
Voor toezending per post geldt
een toeslag. E-mail: abo@pzc nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode
Losse nummers per stuk
maandag t/m vrijdag 2,00 0.91
zaterdag /3.00/€ 1.36
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABNAMRO 47 70 65.597
Postbank 35 93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen.
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
bij de advertentieorderafdeling
Tel 0118-484321
