Hoe het is om alleen op de wereld te staan
berglucht
PZC
24
RUDEN RIEMENS
Na de klap was
iedereen dood
zaterdag 4 augustus 2001
^^SSSShsSSP''' •- -V
Een meisje van elf overleefde afgelo
pen zaterdag het ongeval waarbij
haar vader, moeder en twee zusjes om
kwamen. Willem Pigmans weet hoe het
is om alleen op de wereld te staan.
Een jongen in een i-oze overhemd vliegt
tegen de houten wand van de arena. Een
stiertje richt zijn nog ongehoornde kop op
een andere belager. „Dat ben ik", zegt Wil
lem Pigmans uit Zutphen. Even later zoomt
de camera in op een bijna identiek geklede
jongen, eveneens goed gebouwd en met een
weelderige donkere haardos. „Mijn broer."
Venetië, Rome, Florence, het Gardameer,
Zwitserland. Beelden in technicolor. Scha
duwrijke terrassen voor weelderige hotels.
Een welgestelde hotelierfamilie uit Tilburg
zoekt verpozing in Zuid-Europa. De came
ra zwenkt onhandig, zoekt de twee jongens
in hun roze en blauwe hemden.
Willem Pigmans heeft de 8-millimeterfilm-
pjes die zijn ouders in die tijd maakten op
een videoband laten zetten. De laatste op
namen tonen grand hotel La Cloche, ergens
aan de Franse Rivièra. De familie stapt in
een blinkende zwarte Opel. Lacht naar de
camera.
De videoband wordt zwart, zoemt door.
Nieuwe beelden. In zwart-wit ditmaal.
Mannen in pandjesjassen en een hoge zijden
op het hoofd schutteren met drie kistenEen
mensenmassa staat voor de Heuvelse Kerk
in Tilburg. Politie te paard houdt een oogje
in het zeil. Vele honderden Tilburgers zijn
opeengepakt op het plein. De camera zoomt
in op drie kisten. Het beeld wordt zwart.
Coma
Op 12 augustus 1963 kwam Willem Pigmans
alleen op de wereld te staan. Zijn vader
botste in de buurt van Parijs op een vracht
wagen. Hij overleed ter plekke, evenals zijn
vrouw. Hun zoon Richard, broer van Wil
lem, stierf in de ambulance op weg naar het
ziekenhuis.
Willem was in coma geraakt. Bij de begrafe
nis, vijf dagen later, was hij terug in Tilburg,
maar het zou nog ruim vijf weken duren
voor hij ontwaakte.
Willem Pigmans woont inmiddels ruim der
tig jaar in Zutphen met vrouw en twee kin
deren. Aanleiding voor dit gesprek is het on
geval afgelopen zaterdag in de buurt van
Langres. Een echtpaar uit Oud-Beijerland
en twee van hun drie dochters komen om.
Een derde dochter, elf jaar oud, is zwaarge
wond, maar leeft nog.
Pigmans bestookt de verslaggever met vra
gen waarop deze het antwoord ook niet
weet. Hoe zwaar zijn haar verwondingen?
Wat is het voor meisje? Is ze intelligent? Wat
had ze voor met haar leven?
Bijna 38 jaar geleden overkwam hem het
zelfde. Hoe ga je verder als je meest dierba
ren in één klap weggeslagen worden? Wil
lem was iets ouder dan het meisje uit Oud-
Beijerland toen hij vader, moeder en broer
verloor. Maar ook al ben je zeventien, het
leed wordt er niet minder om.
Advies
Vooraf moet hij iets kwijt en hij zal het nog
verschillende keren herhalen. „Mijn advies
aan dat meisje. Drie dingen: geen drugs,
geen alcohol en geen tabak."
Drugs bestonden nog niet in Willems wereld
van de jaren zestig, maar sigaretten en alco
hol verslond hij. „Ik dronk in m'n eentje,
's avonds op mij n kamer in het pension .Vier,
vijf glazen whiskey. Omdat ik me probeerde
te herinneren wat er gebeurd was in Frank
rijk."
Maar dat was na zijn 21ste, toen hij weg was
bij de dominante oom die hem had opgevan
gen. Zes weken na het ongeval ontwaakte
hij uit zijn coma. Zijn oom stond aan zijn
bed. „Je vader is dood, je moeder is dood en
je broer is dood", zei hij. „Maar maak je niet
druk, wij vangen je wel op. Jij wordt miljo
nair."
Willem hoorde het aan in zijn ziekenhuis
bed. „Ik draaide me om en viel weer weg. Ik
kon nog niet denken. Ik ben uit die coma
ontwaakt als een kind van drie, vier jaar. Al
les moest ik weer leren: plassen, eten, recht
lopen. Ik heb me later wel afgevraagd: zijn
ze echt wel dood? Waar is het bewijs? Maar
veel dacht ik er niet over na. Ik had moeite
genoeg met mezelf."
Vier weken later, elf weken na het fatale on
geluk in Frankrijk, mocht Willem Pigmans
met zijn oom mee naar huis. Tot op de dag
van vandaag is hij boos dat hij niet de kans
heeft gekregen om te revalideren. „Dit
meisje moet ervoor zorgen dat ze goed reva
lideert. Mijn oom deed dat zelf. Hij zette me
de eerste dag uit het ziekenhuis meteen in
een auto. Ik was nog dizzy. Maar hij vond
dat ik geen angst voor auto's over mocht
houden aan het ongeval. Hij was autohan
delaar."
Bij een ongeluk in 1963 verloor Willem Pigmans zijn ouders en broer: „Het enige dat ik me
meen te herinneren is een vreselijke gil van mijn moedei\" foto Theo Kock/GPD
Willems ouders hadden in hun testament
niet geregeld wie zich over hun kinderen
moesten ontfermen in geval ze beiden zou
den overlijden. Een cruciale fout, vindt Wil
lem. „Degene met de grootste mond krijgt
het voor het zeggen."
Willems vader was een uitblinker. Hij had
zich opgewerkt tot directeur van het in die
tijd fameuze hotel Riche in Tilburg. Het ge
zin was welgesteld. Weinigen gingen begin
jaren zestig op vakantie in Zuid-Europa.
Willem erfde veel geld.
Willem is lichamelijk nooit helemaal her
steld. Zijn gezichtsveld is beperkt en hij rea
geert net een slagje minder snel dan de mees
te mensen.
In 1963zathij in vier gymnasium. Na het on
geval probeerde hij het een semester op zijn
oude school. „Dat was geen succes. Ik haalde
alleen maar nullen en enen." De jezuïeten
van het Nijmeegse Canisiuscollege lukte het
evenmin. „Ze wilden me inlijven, toen ben ik
gaüw weggegaan."
Zo'n tien jaar lang rolde hij van het ene
baantje in het andere. Minstens twintig.
Vrienden van zijn vader lieten hem in hun
hotels werken: in Wageningen, Bennekom
en Arnhem. Hij probeerde een avondcursus,
werkte in winkels. Pas in 1974, ruim tien
jaar na het ongeval, vond hij zijn draai bij
een groothandel in Zutphen.
„Dankzij mijn vrouw, met wie ik bijna der
tig jaar getrouwd ben. Ik heb er veel met
haar over gepraat. Eerder, met mijn familie,
deed ik dat niet. Het ongeval was een vast
staand feit. Zand erover. Je moest er maar in
berusten. Ik vraag me wel eens af hoe mijn
vrouw het zo lang met me heeft kunnen uit
houden."
Scheikundeboek
Het ongeluk, de vakantie, ja zelfs het hele
voorafgaande schooljaar is een zwart gat
voor Willem Pigmans. Hij is erdoor geobse
deerd. „Ik neem aan dat ik achterin de auto
zat en studeerde. Ik moest na de vakantie
twee herexamens doen om over te gaan.
Mijn scheikundeboek is teruggevonden met
een bloedvlek. Mijn enige zichtbare ver
wonding was een verbrijzelde pols. Ik ver
moed dat ik dat boek in mijn handen had.
Het enige dat ik me meen te herinneren is
een vreselijke gil van mijn moeder."
Hoewel hij 's nachts goed sliep - 'ik heb
nooit nachtmerries gehad' - bleef hij voort
durend met deze periode bezig. De laatste
tijd intensiever, nu hij thuiszit met een
slechte knie. „Ik probeer de route van de va
kantie op de landkaart na te lopen. Ik heb,
na 38 jaar nog, vijf kaarten gevonden die
mijn ouders naar het hotel in Tilburg had
den gestuurd. Ik weet dat ze tien dagen in St.
Feliu de Guixols gezeten hebben."
Hij laat een ansicht zien. Een foto in zachte
kleuren van een Spaans strand in de buurt
van Barcelona. Op het zand liggen vissers
bootjes, op de achtergrond een ruïne en daar
tussenin een betonnen gebouw in wit en
grijs. Met de pen is een pijl getekend naar
één van de balkons. Op de achterkant meldt
Willems vader dat het regent, maar 'na re
gen komt zonneschijn'.
„Ik denk dat je in zo'n gat als St. Feliu nog
wel wat kunt herkennen. Toch? Als je op dat
strand gaat staan?" De vraag blijft in de
lucht hangen, zijn ogen dwalen af naar de
kaart. „In de jaren zeventig ben ik nog eens
naar een stierengevecht geweest. Om te zien
of ik me kon herinneren dat ik zelf ooit in
zo'n arena had gestaan. Maar er kwam niets
terug." De belangrijkste vraag wordt af en
toe aangeraakt en meteen weer wegge-
kaatst. Hoe leef je verder als je zo'n ramp op
jonge leeftijd overkomt? Willem haalt zijn
schouders op. „Je kunt niet anders. Ik was
met mezelf bezig."
„Het is heel gek", zegt Willem. „Ruim 35
jaar ben ik zonder emoties door het leven
gegaan. Pas de laatste jaren is er iets veran
derd. Ik heb een traantje gelaten bij het
overlijden van mijn schoonmoeder. En bij
programma's als Spoorloos op tv gebeurt
het soms ook. Als mensen elkaar na vele ja
ren terugzien."
Maar dat zal bij hem nooit meer gebeuren?
„Nee. Hoewel er wel een gaatje vrij is in het
familiegraf." Met een cynisch lachje: „Ze
dachten dat ik ook meteen zou gaan."
Nooit zocht hij contact met lotgenoten.
,Die helpen je alleen maar dieper het gat in.
Ik ben zelf de enige die het op moet zien te
lossen." Toch zou hij het overlevende meisje
van het gezin uit Oud-Beijerland graag wil
len ontmoeten. „Ze moet, net als ik, hele
maal opnieuw beginnen. Ik zou haar graag
raad willen geven."
Willem Pigmans, overlevende en overlever.
Maar meer nog dan de dood van zijn familiï
deert hem het zwarte gat in zijn geheugen.
„Je blijft zitten met een brok in je keel die ei
niet uit wil."
Berry Kesseli
