Kerkwacht laat toerist fluisteren
Boeren voorzien
matig oogstjaar
Muziekfestival Pee-Rock
weet altijd te verrassen
Kunstbeurs in Knokke
biedt aantal topstukken
Efteling-park wordt
het visitekaartje van
Roompot Recreatie
Glas-in-loodraam
kerk vernield
Vlissingen koopt fotocollectie met
autochtone en Japanse vissers
kunst cultuur
Het cement van de samenleving wor
den ze genoemd, de meer dan drie mil
joen Nederlandse vrijwilligers. Het
kaartenhuis van de maatschappij
staat bij de gratie van de vrijwilliger
in de zorg, de sport, het onderwijs of
waar dan ook. In Zeeland zijn er meer
dan 110.000 actief, dertig procent van
de bevolking. Dit jaar is het Interna
tionaal Jaar van de Vrijwilliger. Om ze
eens lekker in het zonnetje te zetten.
Want het vrijwilligersiverk staat on
der druk, ook in Zeeland. Er zijn te
weinig vrijioilligers, ze zijn oud en ze
geven er eerder dan vroeger de brui
aan. Maar ze bestaan nog wel degelijk.
De PZC portretteert twee keer in de
week Zeeuwse vrijwilligers. Vandaag
Arthur van der Walle, kerkwacht.
Vrijwilliger
Arthur van der Walle, kerkwacht
in de H. Maria
Magdalenakerk in Goes
Woonplaats
Goes
Leeftijd
64 a ai-
Aantal uren vrijwilligerswerk
Zes uur per maand
Doet sinds
1999
Leuk
Praatjes maken
Mensen misschien tot
inkeer laten komen
Minder Leuk
Niks
Nog ander vrijwilligerswerk?
Koster van dezel fde kerk
Bezoekt bejaarden
in verzorgingshuis
het Gasthuis in Goes
Betaald werk?
Nee, gestopt met rotanzaak
Kerkwacht Arthur van der Walle in de H. Magdalenakerk in Goes. foto Willerri Mieras
Arthur van der Walle vindt het elke
keer weer leuk om zien. Komt er
een groepje hevig aan de klets de kerk
binnen stappen, beginnen ze automa
tisch te fluisteren. Dat komt door de
donkerte waarin ze terecht komen.
Want hij tempert altijd het licht bij de
entree, zodat de verlichte witte taber
nakel aan het einde van kerk er mooi
uitspringt. Want daar gaat het om.
Daarin zit het lichaam van Christus.
En dan die muziek van de Zeeuwse
Koorschool die hij altijd draait. Dat
schept zo'n sacrale, ingetogen sfeer in
de kerk dat je wel gaat fluisteren.
Eén keer in de veertien dagen zitten
hij en z'n vrouw Fien een ochtend ach
ter het tafeltje links voorbij de ingang.
Na drie uur worden ze door een ander
koppeltje afgelost. Ze zorgen ervoor
dat toeristen - veel Duitsers - de kerk
kunnen bekijken. Geven uitleg over
wat er te zien is. Over de kruisweg
straat bijvoorbeeld, de vele schilderij
en van Peter Gerarts die aan de zij
kanten van de kerk het lijdensverhaal
vertellen. Hij weet er veel van, katho
liek als hij is. Hij kreeg het kerkgebeu
ren als kind met de paplepel ingego
ten. Maar voor al die feitjes over de
kerk, daar heeft hij wel even de folder
voor uit z'n hoofd geleerd. Dat hij kan
vertellen wanneer de kerk is ge
bouwd. Dat hij niet steeds eerst de fol
der moet inkijken.
Vaak dezelfde vraag krijgt hij over de
preekstoel en het altaar. Waarom die
zo fel wit zijn geschilderd? Maar die
zijn helemaal niet geschilderd. Dat
witte komt van een speciaal soort
steen uit Frankrijk. Vaak schieten be
zoekers hem dwingend aan, omdat ze
een priester willen spreken. Hij wil
dan natuurlijk weten waarom. Omdat
ze in nood verkeren. Ja maar wat voor
nood, geestelijke of financiële? Negen
van de tien keer gaat het dan om fi
nanciële nood. Ze verwachten dan
echt dat hij onmiddellijk een priester
tevoorschijn tovert die vervolgens ge
lijk de portemonnee trekt. Zo werkt
dat dus niet. Dat er direct een priester
beschikbaar is, dat was vroeger mis
schien, nu niet meer. Er zijn al zo wei
nig priesters.
En geld geven, dat kan volgens hem
gewoon niet. Het zijn vaak mensen die
in de war zijnZe willen geld. Voor een
treinkaartje of zo, omdat ze hun draai
niet in Goes kunnen vinden. Ze vragen
ook hem wel eens om raad, deze men
sen uit de psychiatrische hoek. Die
zoeken in de kerk de stilte. Buiten is
het zo jachtig en zo. Maar dan maalt er
wel van alles door hun hoofd. Dan
richten ze hun vragen naar 'boven'.
Hij kan maar weinig doen. Ja luiste
ren. En de mensen hun verhaal laten
vertellen.
Tijdens zo'n ochtend kerkwachten
verkopen hij en z'n vrouw nog vrij
aardig wat tweedehandse spulletjes.
Op een tafeltje staan wat spullen van
overleden parochianen. Nabestaan
den hebben ze aan de kerk geschon
ken. Oude zangbundeltjes, boeken
over het geloof, maar vooral kruis
beeldjes. Vroeger hing er in elke ka
mer van katholieken wel zo'n beeld.
Dat weet hij nog wel. Nu is het er vaak
maar één. In de slaapkamer kom je ze
niet meer tegen.
De opbrengst is voor de restauratie
van de kerk. Voor het grote glas-in-
loodraam bijvoorbeeld, waar die ar
beiders daar mee bezig zijn. Het we
reldse gaat gewoon door. Moet ook ge
beuren. Het glas zat los in het lood, een
enorme kostenpost. Bijna honderd
tachtigduizend gulden, weet hijvoor
één raam! Op de verkoop van of
ferkaarsen draaien ze wel een paar
centen winst. Maar het is echt niet zo
dat de kerk op de verkoop draait. De
opbrengst gisteren: 187 gulden. Dat is
dan alleen de ochtend.
Hij doet het niet om mensen tot het ka
tholieke geloof te bekeren. Dat moe
ten de mensen zelf maar weten. Hij
hoopt wel dat de mensen in de kerk
wat tot rust komen. Misschien dat de
bezoekers in gesprek met God komen,
dat zou hij wel mooi vinden. En mis
schien, misschien dat één iemand er
achter komt dat hij of zij verkeerd be
zig is en tot inkeer komt. Dat zou hij
ook wel mooi vinden. Al gebeurt dat
maar één keer per jaar. Heeft hij het
niet voor niets gedaan.
Roelf Reinders
zaterdag 28 juli 2001
door Rinus Antonisse
PHILIPPINE - De oogstvoor-
uitzichten voor de Zeeuwse ak
kerbouwers zijn niet al te roos
kleurig. „We staan niet te
juichen. Ik denk dat we weer een
moeilijk jaar voor de kiezen
krijgen. Daardoor hebben we
niet de kans om weer eens wat
op peil te komen, terwijl dat na
de laatste moeilijke jaren wel
hard nodig is", zegt J. van Waes,
voorzitter vakgroep akkerbouw
van de Zuidelijke Land- en
Tuinbouw Organisatie (ZLTO).
Het is volgens hem erg moeilijk
een eenduidig beeld te schetsen
van de stand van de verschillen
de gewassen, omdat er per regio
grote verschillen zijn. Zo kan de
ene boer een goede opbrengst
van zijn graszaadpercelen note
ren, terwijl de andere met een
minimaal resultaat kampt. Dat
heeft alles te maken met de
weersomstandigheden in het
voorjaar en de maanden erna.
Of te lang te nat, of te lang te
droog. Het heeft de opkomst en
groei van de gewassen sterk be-
invloed.
Van Waes heeft de indruk dat de
omstandigheden in het zuid
westelijke zeekleigebied on
gunstiger zijn uitgepakt dan el
ders in het land, met name de
IJsselmeerpolders en de noor
delijke zeekleipolders. „De
minder goede opbrengsten con
centreren zich toch een beetje in
het zuidwesten. Dat komt voor
al door het weer en ook een beet
je door de kwaliteit van de
grond.
De structuur van de grond was
al niet goed op het moment dat
we begonnen." Er zijn nog altijd
percelen die de naweeën onder
vinden van het extreem natte
najaar in 1998, toen er veel pro
ducten in de grond moesten blij
ven zitten.
„Het is ontzettend divers. Ik
hoor enthousiaste en minder en
thousiaste geluiden", zegt Van
Waes. „Vooral in de kleinere ge
wassen als witlof en wortelen
zijn er percelen die net genoeg
vocht hebben gehad om de helft
op te doen komen en waar de an
dere helft nu pas opkomt. In de
aardappelen zit nogal wat door
was, nieuwe knolvorming, wat
de kans op glas vergroot. De sui
kerbieten zitten op een achter
stand van zeker drie weken. Ik
verwacht daar een opbrengst-
derving van acht tot tien pro
cent. Dat is best veel."
Bij het graszaad zijn vooral in
Zeeuws-Vlaanderen en op
Zuid-Beveland erg wisselende
resultaten te zien, meldt Van
Waes. Een deel van de vroege ui
en is inmiddels gerooid en zowel
opbrengst als prijsvorming
noemt de akkerbouwvoorman
redelijk. Dat geldt ook voor de
vroege aardappelen. De oude
aardappelen, oogst 2000, daar
entegen zijn niets meer waard.
„De prijs is helemaal in elkaar
geklapt." Ook bij de poot- en
consumptie-aardappelen een
wisselend beeld. „Er zijn perce
len bij die brengen niet de helft
van de kilo's op van vorige ja
ren."
Gewas
De tarwe, voor de Zeeuwse ak
kerbouwers nog altijd een be
langrijk gewas, ziet er op zich
niet slecht uit. Van Waes ver
wacht dat het oogsten ervan in
de loop van volgende week op
gang begint te komen, dat wil
zeggen: het graan dat op tijd ge
zaaid kon worden. „Het gaat
hard, het begint snel te rijpen."
Er is ook nog noodgedwongen in
januari wintertarwe gezaaid.
Daarvoor is het nog afwachten,
maar de opbrengst hoeft niet al
tijd minder te zijn dan de tarwe
die wel op tijd de grond in ging.
Van Waes merkt op dat de boe
ren te maken hebben met een
complex en moeilijk verhaal,
zowel in het veld (opbrengsten)
als daarbuiten (prijsvorming).
Wat hem bepaald zorgen baart,
is dat de boeren in het zuidwes
ten maar niet uit de problemen
raken. „Al een paar jaar achter
elkaar krijgt dezelfde hoek de
klappen."
GOES - In de nacht van donder
dag op vrijdag hebben onbeken
den vernielingen aangericht
aan de Rooms-katholieke Paro
chiekerk in Goes.
Een van de glas-in-loodramen
is kapot.
De schade bedraagt enkele tien
duizenden guldens.
Het Vlaamse viertal JFK luidde met een optreden muziekfestival Pee-Rock in Colijnsplaat in.
foto Willem Mieras
door Rolf Bosboom
COLIJNSPLAAT - Het pro
gramma bevat zëlden klinkende
namen, maar toch weet Pee-
Rock in Colijnsplaat elk jaar
weer te verrassen. Gisteravond,
tijdens de achtste editie van het
muziekfestival, waren opnieuw
zes degelijk tot hoogstaande op
tredens te zien in de tent op de
vaste locatie: de Oude Haven.
Het groepje enthousiaste mu
ziekkenners dat Pee-Rock jaar
lijks voorbereidt, was trots op
het resultaat. „Het is vooral een
kwestie van goed je oren open
houden voor alles", aldus orga
nisator Johan Sturm. Zo werd al
enige tijd geleden Erwin Ny-
hoff, vroeger bekend van de
Prodigal Sons, vastgelegd. Zijn
album Take your time oogstte
recent volop lof en juist nu is
Nyhoff dagelijks te horen bij
Radio Tour de France. Gisteren
was de singer-songwriter, hal
verwege de avond, hoofdact in
Colijnsplaat.
Pee-Rock werd ingeluid met een
optreden van het Vlaamse vier
tal JFK. Daarna ging het er ste
vig aan toe met de veelbeloven
de Britse rockgroep House-O-
Flies, die momenteel onder aan
voering van de broers Purdie
flink aan de weg timmert. Tra
ditiegetrouw was er ook een lo
kale bijdrage aan het festival,
deze keer in de vorm van folk
muziek door Ketelbinkie, met
good old Piet Snoodijk. Tegen
middernacht betraden de Belgi
sche bluesveteranen van Max
well Street het podium. In de
late uurtjes werd Pee-Rock af
gesloten door de Bredase Elvis-
imitator Jos Ansems, die sinds
twee jaar samen met de groep
Mellow Down Easy - vorig jaar
present in Colijnsplaat - op
treedt onder de naam Elvix
The Hounddogs. Behalve dat er
muzikaal veel te genieten valt, is
het festival bekend vanwege de
gezelligheid.
Pee-Rock is vooral ook een jaar
lijkse reünie van veel bekenden,
zo bleek gisteravond opnieuw.
Zelfs de spelende kinderen uit
het dorp werden, zonder toe
gangskaartje, oogluikend toe
gelaten.
„Een ordedienst hebben we hier
niet nodig", zegt organisator
Sturm. „Het moet echt een
dorpsfeest zijn."
VLISSINGEN - De gemeente
Vlissingen heeft een nieuw
kunstwerk in de vorm van een
fotocollectie over Vlissingse en
Japanse vissers aangeschaft. De
raad voor kunst en cultuur
raadde het college van B en W
aan de fotocollectie te kopen,
omdat het een uniek tijdsdocu
ment zou zijn dat aansluit bij
het maritieme karakter van de
gemeente.
De collectie 'Vissersbestaan
Vlissingen-Hirado' van foto
grafe Luciënne van der Mijle
bevat veertig fotowerken die
het dagelijkse leven van een Ja
panse en Vlissingse vissersfami
lie in beeld brengen. De foto's
waren in december vorig jaar en
januari al te bezichtigen in
kunstcentrum de Willem3 in
Vlissingen.
De tentoonstelling maakte deel
uit van een project in het kader
van 400 jaar handelsbetrekkin
gen met Japan. De collectie
komt na de renovatie in het
stadhuis te hangen. De foto's
kostten de gemeente achtdui
zend gulden.
door Maurits Sep
KAMPERLAND - Zeeland
wordt te klein voor Roompot
Recreatie Beheer. De kamper-
landse recreatieondernemer
slaat de vleugels uit naar de rest
van Nederland. Voor De Efte-
ling wordt het Droomrijk ge
bouwd, in Hellevoetsluis moet
een complex verrijzen met
een jachthaven, een apparte
mentenhotel en een bungalow
park.
Directeur H. van Koeveringe:
„We hebben al lang geleden
voor onszelf vastgesteld dat het
niet bij Zeeland kon blijven."
Roompot Recreatie Beheer
(RRB) is tevreden over wat zij in
Zeeland heeft bereikt: 'de groot
ste aanbieder van vakantieac
commodaties in de provincie',
prijst het bedrijf zich aan op de
website. „Er is niet aan te ont
komen dat we verder Nederland
in gaan", zegt de directeur. „Dat
hebben we niet zelf bedacht, dat
heeft de wereld om ons heen be
dacht."
De ontwikkelingen in het toe
risme dwingen RRB tot schaal
vergroting.
„Dat weten we al langer, maar
we hebben met grote zorg geke
ken naar wat we doen en met
wie. In Zeeland doen we het
goed. Dan heb ik geen zin om er
gens in de Achterhoek een twee
derangs-project neer te zetten",
verduidelijkt Van Koeveringe.
Heel voorzichtig vinden net
buiten de provinciegrens wat
vingeroefeningen plaats. In
Hellevoetsluis wordt een deel
van de Heliuskade herontwik-
keld. Een jachthaven met twee
honderd ligplaatsen (waarvan
de helft vaste plaatsen), een
park met 128 woningen (vanaf
450.000 gulden) en een apparte
mentenhotel met 48 apparte
menten en 12 suites (vanaf
350.000 gulden). RRB werkt
hiervoor samen met de Rotter
damse ontwikkelaar Proper
Stok. Voor de zomer van 2003
moet het complex klaar zijn.
Breekijzer
Een echt breekijzer, waarmee
Roompot in één klap in heel Ne
derland haar naam hoopt te ves
tigen, wordt het recreatiepark
dat voor De Efteling zal worden
gebouwd: 450 vakantiewonin
gen, 3000 bedden; een investe
ring vanl50tot200 milj oen gul
den.
„Ongeveer net zo duur als De
Banjaard", rekent Van Koeve
ringe voor. Maar in aanzien vele
malen belangrijker. „We zijn
hier inderdaad heel trots op. In j
de eerste plaats omdat de part- 1
ner in de top van de Europese
recreatiemarkt actief is. De
Efteling is een topsporter.
Dit project is zeer uitdagend."
Topsporters herkennen elkaar.
De eerste contacten tussen bei
de bedrijven dateren van een I
jaar geleden.
Op goedkeuring door de Raad I
van Bestuur en de raad van I
Commissarissen van De Efte- j
lingna, is de deal rond. Van Koe- i
veringe: „De directies zijn er in
grote lijnen uit. Al vlug eigen- i
lijk. We hadden heel snel begrip
voor elkaar. We merkten dat we
op één lijn zitten."
Sfeer
De sfeer was van begin af aan
goed, beaamt topman R. van i
Zijl van De Efteling. „Qua sfeer,
benadering, kwaliteit en, en dat i
vind ik zeker zo belangrijk, ook
qua personen verstaan we el
kaar goed. Noem het topsport,
ik noem het gewoon topbedrij
ven."
De bedrijven verwachten ook
veel van elkaar te kunnen leren,
zegt Van Koeveringe. Zijn be
drijf doet niks op de markt voor i
dagattracties. „In onze business
hebben wij een enorm gebrek I
aan wat wij socialiserende acti- I
viteiten noemen. Wij bieden al
leen logies aan. De Efteling is
juist heel sterk in vermaak voor
het gezin."
Effectief
Daar staat tegenover dat wij in
die logiesverstrekking juist heel I
effectief zijn. Wij bouwen altijd
keurig volgens de begroting. En I
we zorgen ook dat er mensen ko- I
men. Onroerend goed bouwen
en exploiteren, tegemoetkomen I
aan de wensen van de mensen
die in een hotel of een huisj e zit- j
ten. Dat zijn onze vaardighe
den."
RRB zal er een groot beroep op j
moeten doen. Het park dat voor I
De Efteling gebouwd moet wor
den, wordt geen doorsnee bun
galowpark, „Het wordt één
park met een reeks van moge
lijkheden. Inderdaad kastelen,
maar ook andere woningen die i
bij het thema van De Efteling
passen. Nee, geen Anton Pieck-
huisjes of kabouterwoningen.
We willen de sfeer treffen, maar i
niet herhalen wat er in het at- I
tractiepark al is. Je moet men
sen iets nieuws bieden, niet I
meer van hetzelfde."
door René van Stee
KNOKKE - Een zeldzaam
Delfts aardewerk borstbeeld
van de Engelse prinses en latere
koningin Mary uit circa 1685,
een Directoire-pendule uit 1750
van Robin Fils uit Parijs, Vene-
tiaans houtsnijwerk uit de ze
ventiende eeuw en een Russi
sche icoon uit dezelfde periode
niet de voorstelling van Johan
nes de Theoloog. Dergelijke
voorwerpen vormen slechts een
beperkt deel van het aanbod op
de 26ste Internationale Kunst
en Antiekbeurs Art Nocture
Knocke in cultureel centrum
Scharpoord in Knokke.
Evenals in voorgaande jaren
zijn aan deze editie wederom
nieuwe gespecialiseerde stands
toegevoegd. Daaronder zitten
specialisten op het gebied van
klokken, Chinese meubelen,
iconen, lakdozen en art-deco
meubelen, Ook is er volop mo
derne kunst. Daarnaast wordt
de diversiteit van het aanbod
weerspiegeld in de aard en her
komst van de ruim vijftig deel
nemende kunst- en antiekhan
delaren, zoals The Old Treasury
uit Kerkrade met zilveren voor
werpen, Globus International
uit Antwerpen met (wand)tapij-
ten en Pascal De Moor Anti
quair uit Kaster met vazen.
Deelnemers uit onder meer Ja
pan, Groot-Brittannië en Ier
land benadrukken het interna
tionale karakter van de beurs.
Een groot aantal collector
items en museale stukken op de
Internationale Kunst- en An
tiekbeurs zijn bijna onbetaal
baar. Een indicatie hiervan
vormt de rijk gesculptuurde
Franse renaissancekoffer uit
circa 1600, die volgens aanbie
der J. vanKreij uit Knokke ruim
vier ton moet opleveren. Dank
zij de brede opzet van het evene
ment zijn daarentegen ook meer
dan genoeg kunstwerken tegen
betaalbare prijzen te krijgen.
Evenals bij de topstukken krij
gen de nieuwe eigenaren er des
gevraagd ook een certificaat
van echtheid bij.
Magritte
Art Nocture Knocke presenteert
behalve antiek en kunst ook de
thema-tentoonstelling 'Knok-
ke-Heist geafficheerd van
1900'. Ontwerpen van tal van
internationaal bekende kunste
naars, onder wie de onlosmake
lijk met Knokke verbonden Re
né Magritte - van wie ook een
grote tentoonstelling loopt in
het casino van Knokke - geven
hierop een indrukwekkend
overzicht van de wijze waarop
toeristisch Knokke-Heist in een
periode van ruim honderd jaar
werd geafficheerd. Voor de ten
toonstelling kon worden geput
uit de rijke collectie affiches van
zowel de gemeente Knokke-
Heist als uit de verzameling van
het Sincfalmuseum uit Heist.
Een tweede, aan de beurs ge
koppelde, manifestatie is de
Sculpture Link Knokke. In sa
menwerking met Galerie Mas
Kalmthout en Galerie De Keer-
der Kunstkamer Cadier en Keer
wijzen meer dan vijftig monu
mentale beelden van interna
tionaal bekende kunstenaars
als Paolo Bozzato, Felix Roulin
en Billio Nic belangstellenden
de weg over Zeedijk en de Meer-
laan naar het Scharpoordpark.
Van diverse deelnemende kun
stenaars is ook kleiner werk
aanwezig op de beurs.
De 26ste Internationale Kunst
en Antiekbeurs Art Nocture
Knocke is van zaterdag 4 tot en
met woensdag 15 augustus te
bezoeken. Vanwege het succes
van de avondopenstelling tij
dens de jubileumeditie van vo
rig jaar, is de beurs ook deze
keer dagelijks van 17.00 tot
23.00 uur geopend. Voor bezoe
kers aan de beurs rijden voort
durend gratis busjes vanaf de
grote parkeerplaatsen in Knok
ke.
Houtsnijwerk uit Venetië (ca. 17e eeuws) foto Charles Strijd
