Philippine
naar kleine
leverancier
De koningin van de Antilliaanse jazz
PZC
Kwekers hangcultuurmosselen
helpen horeca niet uit de brand
Provincie tekent
voor meer stroom
van windmolens
Provincies redden muziektheaterstuk
Boer kan indammen
gif volgens ZLTO
het beste zelf regelen
14
Mosselen vrijdag gekeurd
Volop mosselen
op Visserijdagen
Twijfel over
doorgaan
Middelburgse
mosselfeesten
kunst cultuur
woensdag 11 juli 2001
door Lilian Dominicus
PHILIPPINE - De mosselres
tauranthouders van Philippine
hebben in een spoedberaad gis
termiddag besloten om met
'kleine' mosselleveranciers de
uitgestelde start van het mossel-
seizoen te overbruggen. Ze zijn
met twee handelaren in gesprek.
Aanstaande vrijdag, in de loop
van de avond, worden de eerste
monsters aan wal gebracht.
Op basis van de kwaliteit van
deze mosselen beslissen de
restaurateurs of ze - tot het
nieuwe seizoen op 8 augustus
losbarst - van deze leveranciers
afnemen.
„We hebben, naast een aanbie
ding van onze normale leveran
cier voor hangcultuurmosselen,
meerdere aanbiedingen voor
zowel bodem- als hangcultuur
mosselen gehad", zegt F. Wis-
kerke, voorzitter van de Stich
ting Mosselfeesten Philippine
en uitbater van Hotel Au Port in
Philippine.
BRUINISSE - Bezoekers van de
Visserijdagen in Bruinisse op
donderdag 19, vrijdag 20 en za
terdag 21 juli lijden niet onder
het feit dat het officiële begin
van het mosselseizoen met en
kele weken is uitgesteld. Dat
zegt de organiserende Stichting
Festiviteiten Bruinisse (SFB).
De SFB heeft, toen het nieuws
van het uitstel kwam, overwo
gen om louter de sneller groei
ende mosselen uit hangcultures
te serveren, maar dat is volgens
SFB-voorzitterTh. Ketting niet
nodig. Volgens hem zijn er vol
doende bodemcultuurmosselen
te krijgen voor de 40ste editie
van de Bruinisser visserijdagen.
Met welke twee leveranciers de
mosselrestauranthouders ver
der onderhandelen, wil Wisker-
ke niet bekend maken. „Er zijn
altijd een paar kleintjes, die
buiten de grote jongens opere
ren. We kennen ze, we hebben
eerder met dit bijltje gehakt.
Een aantal jaar geleden hadden
we ook een slecht seizoen. Toen
tertijd hebben we besloten het
niet te doen, omdat we de kwali
teit niet goed genoeg vonden.
Alternatieven waren er niet, dus
dat betekende voor ons een
enorme strop."
Ook dit jaar blijft de kwaliteit,
ondanks de hoge nood van de
mosselrestauranthouders,
voorop staan.
„Als die niet goed is, dan gaan
we niet met ze in zee. Iedereen
beweert natuurlijk dat z'n mos
selen de allerbeste zijn, maar we
willen ze eerst zelf proeven. Ook
de hoeveelheid beschikbare
mosselen is belangrijk. Die klei
ne handelaars moeten garande
ren dat ze tot 8 augustus vol
doende mosselen kunnen leve
ren, anders gaat de deal ook niet
door."
Wiskerkeis nog wel matig opti
mistisch gestemd. „We gaan
nooit meer de bezetting krijgen
die we normaal aan het begin
van het mosselseizoen hebben.
De Gentse Feesten en 21 juli, de
Belgische nationale feestdag,
zijn doorgaans onze toppers.
Maar de bodemcultuurmosse
len tijdens de mossel wijn ver
kiezingen smaakten goed. Onze
gasten lieten dat continue mer
ken."
Mochten de mosselen van de
kleine leveranciers niet de ver
eiste kwaliteit hebben, dan heb
ben de Philippiense mosselres
tauranthouders nog een aantal
andere noodscenario's bedacht.
Welke, daar wil Wiskerke niet
over uitweiden. „Laten we eerst
maar eens vrijdagavond af
wachten."
door Jacob Hoekman
NEELTJE JANS - Mosselen uit
de hangcultuur bieden geen al
ternatief voor het uitstel van het
mosselseizoen. De horeca ves
tigt zijn hoop massaal op de
hangcultuurmosselen, die al
enige tijd geschikt zijn voor
consumptie. De weinige Zeeuw
se kwekers van hangcultuur
mosselen hebben echter veel te
weinig mosselen om te kunnen
voldoen aan de plotselinge
vraag.
De hangcultuurmosselen zijn in
'normale' jaren niet erg gewild,
omdat velen de smaak van bo
demcultuurmosselen beter vin
den. Mede daardoor vormt de
hangmosselencultuur niet meer
dan een paar procent van het to
tale mosselaanbod. Begin deze
week werd echter bekend dat de
start van het mosselseizoen van
de bodemmosselen met drie we
ken tot 8 augustus wordt uitge
steld, vanwege de ondermaatse
kwaliteit van veel mosselen.
Sindsdien worden de Zeeuwse
kwekers van hangcultuurmos
selen buitensporig vaak gebeld.
Viskwekerij Neeltje Jans BV is
één van de bedrijven die de
hangmosselen aanbiedt. „Heel
veel mensen bellen voor mosse
len, maar ze krijgen allemaal
hetzelfde antwoord: nee", zegt
C. Schot, bedrijfsleider bij
Neeltje Jans BV. „We hebben ge
noeg mosselen voor onze vaste
klanten, en daarmee houdt het
op." Volgens Schot worden met
de vaste klanten al aan het begin
van het jaar afspraken gemaakt.
„De mensen die nu bellen, kun
nen praten over volgend jaar. Je
kan niet zomaar extra mosselen
kweken, omdat je er in een nor
maal jaar mee blijft zitten."
Ook P. Bout van het gelijknami
ge hangcultuurbedrijf in Brui
nisse levert in eerste instantie
alleen aan vaste klanten. „Ik
krijg veel meer aanvragen,
vooral van restaurants. Maar
we kunnen alleen onze eigen
klanten helpen."
Veel restauranthouders moeten
hierdoor nog drie weken 'nee'
verkopen. Restaurant De Schel
de in Yerseke signaleert een
sterk toenemende vraag, maar
is bang dat hangcultuurmosse
len niet meer beschikbaar zijn:
„We zouden wel willen, maar de
mosselen gaan eerst naar de
vaste klanten."
Gouden greep
Ook eigenaar B Bleijenberg van
restaurant Bleij in Vlissingen
ziet de vraag met de dag groeien:
„Ik denk dat vijftig procent van
onze klanten op dit moment
mosselen wil. Dat is veel meer
dan normaal." Bleijenberg heeft
geluk: hij heeft twee weken ge
leden mosselen besteld in de
hangcultuurbranche. „Het is de
eerste keer dat ik deze mosselen
bestel. Het blijkt een gouden
greep te zijn geweest."
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - In 2010 moet er
tenminste 1500 megaWatt aan
windvermogen in Nederland op
het land staan, waarvan 205 me
gaWatt in de provincie Zeeland.
Rijk, provincies en gemeenten
hebben dit gisteren vastgelegd
in een bestuursovereenkomst
landelijke ontwikkeling wind
energie.
MIDDELBURG - Het is
nog niet zeker of de mos
selfeesten in Middelburg
doorgaan. Het 'Mossel- en
Zeebanketfestival' zou op
19, 20 en 21 juli op de
Vlasmarkt in Middelburg
worden gehouden.
Vandaag voeren onderne
mers van de Vlasmarkt
overleg met mosselleve
rancier Prins en Dinge-
manse over een oplossing.
Organisator Diana 't Gil
de is teleurgesteld over
het uitstellen van het mos
selseizoen.
„De mosselen zouden op
18 juli worden vrijgege
ven. Dan hadden wij de
primeur gehad." Ze ver
wacht wel dat de feesten
doorgaan, maar dan met
een aangepast menu. „Er
zijn genoeg diepvriesmos
selen, maar daar hangt
een ander prijskaartje aan
en we willen eigenlijk lie
ver met vers goed wer
ken."
De organisatie overweegt
het menu aan te passen en
bijvoorbeeld vis te serve
ren.
De artiesten die tijdens de
mosselfeesten zouden op
treden, zijn allemaal al
geboekt.
Het kenmerk van de bestuurs-
overeenkomst is dat het vrijblij
vende ervan af is.
Er is leergeld betaald met een
eerdere overeenkomst over de j
ontwikkeling van windenergie i
uit 19 91 tussen het Rij k en de ze
ven windrijke provincies, waar
onder Zeeland. Daar is weinig
van terechtgekomen. Niet eens
de helft van het beoogde doel,
1000 megaWatt, is eind 2000 be
reikt.
Windmolens
Zeela nd is één van de provincies
die het meest in gebreke zijn ge- 1
bleken, al zijn er bijna overal j
wel windmolens verrezen. Nog
veel te weinig, want van de in
1991 afgesproken 250 mega
Watt is slechts 50 mW gereali
seerd.
Blijkbaar is op landelijk niveau
doorgedrongen dat die eerdere
doelstelling voor Zeeland te
hoog gegrepen is, want in de
nieuwe bestuursovereenkomst
staat Zeeland 'slechts' voor 205 i
mW op de rol in 2010.
De doelstelling voor Zeeland
kan omlaag, omdat deze keer al
le provincies meedoen, dus niet
alleen de windrijke. Met 205 I
mW houdt Zeeland nog wel een
grote taakstelling.
Alleen Flevoland moet meer
windvermogen wegzetten; 220
mW. Noord- en Zuid-Holland
zitten ook op 205 mW. Drenthe
staat voor niet meer dan 15 mW
op de rol, Limburg en Overijssel
voor 30 mW.
Groene stroom
Windenergie moet de komende
jaren echt van de grond komen, 1
vindt de rijksoverheid, om te
kunnen voldoen aan de behoefte
aan groene stroom. Om het doel
deze keer wel te bereiken, zijn
ook de gemeenten erbij betrok
ken.
Provincies hebben toegezegd
'borg te staan' voor planologi-
sche regelingen om ruimte te
scheppen voor windmolens. Zij
zullen zich actief inzetten. Van
tijd tot tijd wordt verder nage
gaan hoe het met het windver
mogen gaat, om in 2010 weer
niet tot de ontdekking te komen
dat er eigenlijk weinig van de
vrome beloftes is waargemaakt. 1
Restaurant Bleij in Vlissingen was er net op tijd bij. De zaak bestelde twee weken geleden al hangcultuurmosselen. foto Lex de Meester
door Rinus Antonisse
CADZAND - De plannen van
staatssecretaris Faber om
gebruik van (chemische) be
strijdingsmiddelen in land- en
tuinbouw vérgaand terug te
dringen, vallen bij de Zuidelijke
Land- en Tuinbouw Organisatie
in slechte aarde. De standsorga
nisatie is het ermee eens de
inzet van gewasbeschermings
middelen te beperken, maar
betreurt de wijze waarop de be
windsvrouw dat wil doordruk
ken.
Volgens voorzitter Hans Meijer
van de ZLTO Zeeland miskent
de staatssecretaris de inspan
ningen die de boeren zich zelf al
getroosten om tot een goede re
gistratie en meting van bestrij
dingsmiddelen en mest te ko
men. Zo zijn er in Zeeland al
ongeveer 150 akkerbouwers be
zig met de zogenaamde certifi
cering. In 2005 moet 95 procent
van de bedrijven gecertificeerd
zijn.
Meijer vindt dat Faber het ten
onrechte doet voorkomen alsof
de boeren maar raak spuiten.
„Dat is onzin. Gewasbescher
mingsmiddelen zijn al aan
strenge regels gebonden. Een
boer spuit niet graag. Het is een
buitengewoon dure hobby. Wij
streven naar een combinatie
van mechanische en chemische
middelen."
De heffing die de staatssecreta
ris al vanaf 2003 wil invoeren
voor gebruik van chemische
middelen, noemt de ZLTO-
voorman een ordinaire belas
tingverhoging.
Een boer zal zo weinig mogelijk
chemische middelen toepassen,
verzekert Meijer. Het gebruik is
niet helemaal te voorkomen.
Als we niet terugwillen naar de
tijden van voor de oorlog, dan
kunnen we niet zonder chemie.
Wel anders, wel minder.Hij be
klemtoont dat toch niemand toe
wil naar een lagere kwaliteit
van de producten, voedsel
schaarste, minder voedselvei
ligheid en meer honger in de
Derde Wereld. „We moeten niet
vergeten dat de gewasbescher
ming ons voedselzekerheid en
veiligheid heeft gebracht."
Transparant
Meijer is op zich voorstander
van certificering: het nauwkeu
rig registreren van de productie
van een gewas. Maar niet als een
wettelijke verplichting. „Certi
ficering is een marktgebeuren,
Het gaat om het doorzichtig ma
ken van de teelt. Je laat zien hoe
een aardappel wordt geteelt.
De teelt en bewaring worden
helemaal transparant. Teelt-
voorwaarden, hygiëne, arbeids
omstandigheden - alles. Het
geeft de ondernemer de kans
zich op de markt te onderschei
den. Als iedereen verplicht ge
certificeerd is, verdwijnt deplus
in de markt. Door er een een
heidsworst van te maken weet
ik niet of het er beter van
wordt."
Nieuwe middelen
De Zeeuwse ZLTO-voorzitter
ziet als een enorme probleem de
toelating van nieuwe middelen.
Dat proces verloopt uiterst
moeizaam en dat betreurt hij.
„Hoe kunnen we milieuwinst
maken door slimmere middelen.
De boer is niet gehecht aan de
oude middelen uit 1960. De
doodshoofdmiddelen zijn ook
voor hemzelf niet vriendelijk.
De staatssecrtaris heeft wat dat
betreft ouderwetse ideeën in
haar hoofd. We zijn al veel ver
der."
Het beleid dat Faber voorstaat
is een nee, tenzij-beleid, stelt
Meijer.
„Dat noemt ze geïntegreerde
landbouw. Ga schoffelen, zegt
ze. Daar hebben we niet zoveel
moeite mee, dat doen we al te
gen onkruid. Natuurlijke be
strijding doen we ook al, met
name tegen insecten. Maar wat
doen we met de schimmels?
Daar is chemie voor nodig. In
bepaalde teelten kun je gewoon
niet zonder middelen. Als de
heffing daarop te hoog wordt,
zullen bepaalde teelten niet
meer aangevangen worden."
Concurrentie
De concurentiepositie van de
Nederlandse boeren ten opzich
te van de collega's in de Europe
se Unie mag niet uit het oog
worden verloren, betoogt Meij
er. Een gemeenschappelijke
markt betekent ook dezelfde
productievoorwaarden. Daar is
geen sprake van als Nederland
op het gebied van gewasbe
scherming graag koploper wil
zijn, meent de ZLTO-er. De har
monisatie van het middelenbe
leid in de EU is bepaald nog niet
bereikt. Meijer vraagt zich af of
de overheid de marktvrijheid
eenzijdig mag beperken en hef
fingen kan opleggen die de
marktpositie benadelen.
door Ernst Jan Rozendaal
HULST - De provincies Oost
en West-Vlaanderen en Zeeland
hebben voorkomen dat het mu
ziektheaterstuk Decap, dat in
september vier keer wordt op
gevoerd in een spiegeltent in
Hulst, in het water valt. Onlangs
bleek een Europese grote subsi
die waarop was gerekend niet
door te gaan. Dinsdag besloot
het dagelijks provinciebestuur
het Zeeland Nazomer Festival,
de producent van Decap, met
65.000 gulden bij te springen op
voorwaarde dat ook de Vlaamse
provincies in de buidel tasten.
Decap is één van de vier grote ei
gen producties van het Zeeland
Nazomer Festival en op 6 sep
tember tevens de opening van
het Festival van Zeeuwsch-
Vlaanderen. Het stuk is geba
seerd op het uitgaansleven
rondom het aloude dansorgel
van de familie Decap uit Heren
tals. Als voorloper van de juke
box was dit een populair instru
ment op dansavonden in
Vlaanderen en Zeeuws-Vlaan
deren. Nu Decap een computer
gestuurde versie van het oude
orgel heeft ontwikkeld, heeft de
Gentse componist Johan De
Smet speciaal daarvoor een
compositie geschreven. Regis
seur Wim de Wulf maakte er een
theaterstuk bij.
Dat geheel wordt van 6 tot en
met 9 september opgevoerd in
een spiegeltent in Hulst. Onge
veer de helft van de productie
kosten was gedekt door een sub
sidie in het kader van Europese
samenwerkingsprogramma In-
terreg III. Vorige week bleek die
subsidie onverwacht niet te
worden toegekend, omdat die
bestemd zou zijn voor structu
rele projecten en niet een thea
tervoorstelling waar niets tast
baars van overblijft. „Het geld
was niet keihard toegezegd", er
kent zakelijk directeur Ruud
van Meijel van het Zeeland Na
zomer Festival.
Risico
„Maar er waren duidelijke ge
sprekken gevoerd met het secre
tariaat van Interreg waarbij na
tuurlijk de vraag aan de orde
was geweest hoe groot het risico
was dat de subsidie niet door
zou gaan. Nihil, was de inschat
ting, te meer omdat alle advies
commissies unaniem positief
hadden geoordeeld over het
project. Krijgen we in één keer
toch bericht dat de subsidie is
afgewezen."
Van Meijel is blij met de extra
subsidie van de Zeeuwse en
Vlaamse provincies. Zonder dat
geld had het stuk, waarvoor de
voorbereidingen al ver zijn ge
vorderd, moeten worden afge
last.
door Jeroen de Valk
ZONNEMAIRE - De nieuwe
jazzdiva van Nederland en de
koningin van de Antilliaanse
jazz is een Groningse docto-
randa in de bedrijfskunde: Iza-
Iine Calister. Ze koos pas enke
le jaren terug voor de muziek,
maar maakte snel furore. On
danks 'een enorme technische
achterstand'. Zondag treedt
ze, samen met de eveneens
Groningse groep Jamesz op tij
dens het festival Zonnemaire
Buitengewoon.
Even voorstellen: Izaline Ca
lister. Afgestudeerd bedrijfs
kundige, 31 jaar en gezegend
met de stem van een verleide
lijk engeltje.
Ze is de nieuwe jazzdiva van
Nederland en een aanzienlijk
deel van de rest van de wereld.
Hoewel ze al sinds haar acht
tiende in Groningen woont, is
ze diepgaand beïnvloed door
de muziek van haar geboorte-
eiland Curagao.
De presentatie van haar cd-de-
buut Sono Di Un Muhé, eind
vorig jaar in het Amsterdamse
Bimhuis, ging gepaard met ex
tatische taferelen. Volslagen
onbekenden vielen elkaar in de
armen en voor het eerst sinds
jaren werd er gedanst in deze
toch wat elitaire cultuurtem
pel. De cd zelf stond geruime
tijd nummer één in de Antilli
aanse top-40.
Na eerder dit jaar Nederland te
hebben vei*tegenwoordigd in
het Zuid-Afrikaanse filiaal
van het North Sea Jazz Festi
val, geeft ze vrijdagavond ook
acte de présence tijdens
het originele festival in Den
Haag.
Start
Izaline Calister - spreek uit 'Ie-
zalien Kalïester - treedt langer
op dan ze zich kan herinneren
(als klein meisje zong ze al in
het populaire kinderkoor Per-
litas), maar besloot pas in
1993 het muzikantenvak in
te gaan. „In dat jaar meldde ik
mij aan, vanuit een impuls,
voor het conservatorium. Ie
dereen zei altijd, als ik met
salsa-orkestjes optrad:
'Jij moet naar het conservato
rium!' Maar ik dacht, zo'n
opleiding is iets voor de
Mariah Carey's en de Whitney
Houstons van deze wereld.
Dus ging ik bedrijfskunde stu
deren, omdat ik niet zo goed
wist wat ik anders moest
doen."
Cum laude
Haar eindexamen-concert, in
juli 1998, gaf de aanzet tot haar
solocarrière.
„Dat was een belangrijke dag
voor mij. Mijn hele familie
kwam ervoor over uit Curagao.
Ik had een programma samen
gesteld met allerlei bezettin
gen en allerlei soorten muziek.
Er was een Afrikaans koortje,
een mainstream-groep, een
rapper en de band van Eric
Calmes: Gruppo Zamanakito-
ki. Ik slaagde cum laude. De
examencommissie vond het
een afwisselend en origineel
programma."
Met Gruppo Zamanakitoki
had Izaline destijds al een paar
keer opgetreden. Calmes cum
suis brachten een Antilliaans
soort jazz ten gehore, waar de
zangeres ook wel wat in zag.
„Ik dacht: 'Dat is wat ik wil'.
Rijke jazzharmonieën, mooie
arrangementen, al die dingen
die ik op het conservatorium
heb geleerd, maar wel met An
tilliaanse ritmes. In Curagao
heb je een interessante muziek
cultuur.
Er zijn Afrikaanse invloeden
die de slaven meenamen, de
Europese walsen, mazurka's en
polka's van de slaveneigenaren
Izaline Calister: „Ik wil muziek zingen die héél dichtbij staat."
en de Caribische muziek uit de
omliggende landen."
Het geijkte jazzrepertoire
schoof Calister na haar eind
examen definitief terzijde.
„Dat is Amerikaanse muziek,
niet de mijne. Iemand als Ella
Fitzgerald kan ik toch niet ver
beteren. Ik wil muziek zingen
die héél dichtbij staat. Daarom
foto Stijntje de Olde
zing ik ook mijn eigen teksten
op mijn cd. Een van mijn songs
heet 'Ora Friw Kuminsa', of
wel: 'Als de Kou Begint'. Het
gaat over de heimwee die ik
voel naar Curagao, als het win
ter wordt in Nederland. En
over de zo verschillende men
taliteiten. In Nederland zijn de
mensen afstandelijker. In Cu
ragao heb je erg hechte fami
lies; je kan altijd onaangekon
digd op bezoek komen en je
mag overal mee-eten."
Papiaments
Alle songs zijn geschreven in
het Papiaments, een Antilli
aanse taal die net zo'n kosmo
politisch karakter heeft als de
muziek aldaar. „Het is van oor
sprong Afrikaans-Portugees
met woorden uit het Spaans,
Nederlands, Frans en Engels.
Ik vind het een elegante, pretti
ge taal om te zingen. Het Ne
derlandse publiek verstaat het
niet, maar dat maakt niet zo
veel uit. De sfeer van een liedje
komt altijd wel over; kijk maar
naar de successen van Afri
kaanse en Latijns-Amerikaan
se muziek."
Ze heeft een zware tijd achter
de rug; als haar eigen impresa
rio en bandleidster, maar voor
al als zangstudent. „Aanvan
kelijk deugde er weinig van
mijn stem. Ik was wel muzi
kaal, maar had mij allemaal
verkeerde technieken aange
leerd. Ik zong te hard en te veel
vanuit mijn keel. Ik kon hele
maal niet hoog komen en was
na iedere avond hees. Ik moest
zelfs een extra zangpedagoog
in de hand nemen om die tech
nische achterstand in te lopen.
Nu zie ik dat het allemaal niet
voor niets is geweest. Ik heb
een klein, kwetsbaar stemme
tje, maar ik kan alles zingen
wat ik in gedachten heb."
Concert. Izaline Calister en Ja
mesz, zondagmiddag vanaf 13 uur
op het boerderijfestival Zonnemai
re Buitengewoon.
pagina 9: volledige programma
van Zonnemaire Buitengewoon.
