Stille taal van het mobieltje
Rudolf Schönberg aan
de vergetelheid ontrukt
PZC
Beveren verdelgt
hinderlijke rupsen
met oog op Tour
Zesde open-atelier-
en monumentenroute
in Borselse dorpen
Strengere eisen rond
aanleg buisleidingen
beperken omgeving
14
Asielzoekers
krijgen meer
kansen om
vak te leren
SMS
Burgemeester
onthult logo
funpark Sluis
kunst cultuur
zaterdag 7 juli 2001
door Roelf Reinders
MIDDELBURG - Asielzoekers
in Zeeland krijgen meer moge
lijkheden om een vak te leren.
Het Centraal Orgaan opvang
Asielzoekers (COA) gaat in sa
menwerking met de twee
Zeeuwse ROC's en de sociale
werkplaatsen meer plaatsen
voor een werk-leertraject op
zetten.
Dit jaar zijn er dertig tot 45
asielzoekers bezig een diploma
in de horeca, hout- of metaalbe
werking of kantoorautomatise
ring te halen. Volgend jaar wil
het COA dat getal tot zo'n zestig
asielzoekers opvoeren. In de
toekomst wil het opvangorgaan
nog meer asielzoekers toelaten.
„We gaan stapje voor stapje
groeien", zegt directeur H. van
der Aa van het COA Zeeland.
„In principe is er geen maxi
mum aan het aantal asielzoe
kers dat kan werken en leren."
De ROC's Westerschelde en Zee
land verzorgen de opleidingen,
de sociale werkvoorzieningen
de stageplaatsen. Van der Aa
sluit niet uit dat in de toekomst
ook asielzoekers in Zeeland tot
zorghulp worden opgeleid. Dat
gaat vanaf deze week al wel
voor twintig asielzoekers in Hil
versum gebeuren.
„Er zijn geen beperkingen in de
onderwijsmodules. Het gaat er
om dat asielzoekers hun vaar
digheden wakker houden of
ontwikkelen. Dat is alleen maar
goed."
Diploma
De asielzoekers kunnen met
hun diploma aan het werk. De
mogelijkheden voor asielzoe
kers om te werken zijn ver
ruimd. Mensen die onder de
nieuwe Vreemdelingenwet val
len, mogen na een positieve be
slissing van de Immigratie en
Naturalisatiedienst (IND) over
hun status onbeperkt werken,
aldus een woordvoerster van
het ministerie van Justitie.
Asielzoekers onder de oude wet
mogen per jaar twaalf weken
seizoensarbeid verrichten.
Volgens Van der Aa van het
COA Zeeland moeten asielzoe
kers met werk wel een deel van
hun inkomen aan het COA af
dragen.
door A. J. Snel
Het is allang niet meer nodig de me
demens te storen tijdens het mobiel
bellen. Niemand hoeft er ongevraagd
kennis van te nemen dat een voorbij
ganger over een half uur op de plaats
van de afspraak zal zijn of dat hij zo
juist per trein Goes is gepasseerd.
Wie in stilte communicerend door het
leven wil gaan, benut heden de mobiele
telefoon om te SMS'en. Hij houdt de
blik strak gericht op het schermpje van
zo'n drie bij anderhalve centimeter en
toetst de vingers beurs.
Met velen bewegen ze zich over straat,
berichten verzendend aan vriend, buur
en kennis. Hou ze in de gaten, want ze
zijn in zichzelf gekeerd; ze zien u niet en
lopen dus dwars door u heen. Berispen
haalt niets uit. Tenzij u hun nummer
kent. In dat geval kunt u ze via een SM-
S'je laten weten dat ze zich a-sociaal
Zo'n boodschap zal ze overigens koud
laten want ze geloven niet dat ze hinder
veroorzaken. Zomin als een beschonke-
ne ervan te overtuigen is dat hij zich on
samenhangend uit.
Het is een kostbare liefhebberij die de
SMS'ers erop nahouden. En een tijdro
vende; wie een wat langer bericht wil
versturen, zit eindeloos te priegelen.
Vandaar dat mensen die al wat langer
van de Short Message Service gebruik
maken, zich handigheidjes aanleren die
doen denken aan de kleine annonce in
het dagblad. Dus: n.jongem. 55 jr.
schldl.gesch. bhbh. ibveh. zkm. m.
hndstr.vr.t.29 jr. gkk. Ifst. rok.a.e-
.schrst. gn dsntp. Hetgeen wil zeggen:
nette jongeman, 55 jaar, schuldloos ge
scheiden, bezigheden buitenshuis heb
bend, in bezit van eigen huis, zoekt ken
nismaking met hondstrouwe vrouw tot
29 jaar, goed kunnende koken, liefst ro
kend als een schoorsteen, geen dansty
pe.
Freelance-journalist Martijn van Stuy-
venberg is tot de slotsom gekomen dat
SMS-verslaafden, ook wel aangeduid
als buttonfreaks, behoefte hebben aan
een handreiking om de snelle taal die
bij het mobieltje hoort te hanteren. On
langs verscheen een boekje van zijn
hand: 'W8 FF! Snelle taal voor SMS-
freaks'. Ter verduidelijking, dat W8 FF
staat voor Wacht Effe, op de manier zo
als Amerikanen vaak 4 Sale schrijven,
ervan uitgaand dat four en for op de
zelfde manier worden uitgesproken.
Een volksdansende SMS'er zal, langs
dezelfde lijn opererend, via het beeld
schermpje lotgenoten oproepen om
eens een avond langs te komen teneinde
de 3kusman in te studeren. Overigens
In SMS-taal: Ik ben boos. Ik ben echt kwaad. Ik ben razend van woede.
dansen SMS'ers geen volk; zij hebben
daar gn td voor. Stuyvenberg geeft in
het boekje een reeks tips en afkortingen
en verder is het werkje gevuld met korte
interviews, erotische verhalen en grap-
pen van het kaliber 'van dik hout zaagt
men planken'. De auteur heeft bij de sa
menstelling gebruik gemaakt van in
formatie die hij via de lezers van Hit
krant heeft verkregen en daarbij heeft
hij een reeks eigen suggesties gedaan.
In de SMS-taal worden niet alleen let
ters en cijfers, maar ook alle andere te
kens waarin het toetsenbord van de
computer voorziet, gebruikt. Met be
hulp van die tekens maakt de mobiele
schrijver iconen die worden aangeduid
van emoticons. Het zijn samengestelde
beeldjes met behulp waarvan een emo
tie wordt uitgedrukt of waarmee kort
wordt aangegeven in welke situatie de
afzender of diens gezelschap zich be
vindt. Wie wil laten weten vrolijk te
zijn, tikt kortweg in:Ik lig in een deuk
ziet er zó uit: Voor 'ik zit hier
met een vette grijns op mijn gezicht'
wordt gesuggereerd déze emoticon te
maken::-. Wie wil melden dat hij of zij
bijna slaapt, schrijft: I-I I-I. 'Ik draag
een beugel' krijgt dit beeldje: :-#.
In het boekje worden reeksen aanbeve
lingen gedaan voor afkortingen. Wie
per SMS verontschuldigingen wil aan
bieden, tikt xq6 in. 'Wacht eens even'
wordt omgezet in w817. De achter
buurman wordt aangeduid als Serbm.
Succes wordt geschreven als suc6.
Het is duidelijk dat deze manier van
foto Ruben Oreel
communiceren alle aand8 opeist. Van
daar de waarschuwing: hoedt u voor
SMS'ers. Ze lopen rond met zülke
(ogen). En ze denken heel erg veel aan
de lusten des vlezes, wat mag blijken uit
het feit dat het aantal icoontjes voor
seksuele zaken zeer groot is. Of ze er
ook aan dóen mag worden betwijfeld.
Waarschijnlijk alweer: gn td.
Het boekje van Van Stuyvenberg wordt
op de markt gebracht door de uitgeverij
BZZTöH in Den Haag. Wat die afkor
ting, SMS-taal avant la lettre, wil be
duiden, heeft oprichter Phil Muysson in
de 31 jaar van het bestaan van de uitge
verij nooit willen prijsgeven. Er wordt
wel gesuggereerd dat de letters staan
voor het geluid van een bij die zich te
pletter vliegt dan wel voor dat van de
val van de guillotine. Maar zekerheid
bestaat daarover niet.
8erlijk
W8 FF! Snelle taal voor SMS-freaks. Auteur:
Martijn van Stuyvenberg. ISBN: 90 5501
883 X. Prijs f 12,50
door Sheila van Doorsselaer
en Barend Pelgrim
BEVEREN - Op enkele door
komstplaatsen van de Tour de
Franse in het Waasland (B)
vormt de eikenprocessierups
een plaag. Het harige beestje
houdt met name Beveren in de
greep. Het plaatselijke brand
weerkorps heeft de afgelopen
dagen al op vijf plaatsen bomen
moeten schoonmaken.
Volgens de autoriteiten in het
Waasland zullen het Tourcircus
en de te verwachten mensen
massa langs het parcours echter
niets merken van de rupsen-
plaag. Maandag doorkruist de
Tour-karavaan onder meer Be-
veren, maar het gemeentebe
stuur houdt nog geen rekening
met een omlegging van de route
met het oog op de rupsenplaag.
Brandweer en rupsenkenners
constateerden in de loop van de
week dat de met brandharen be
hepte rupsen op dit ogenblik
vaak in achtertuinen en parkjes
zijn te vinden.
Toch is de insectenpopulatie de
laatste dagen aangepakt om
problemen tijdens de wieler
koers te voorkomen. Tijdens de
Tour in 1996, met startplaats
Den Bosch, bestond ook de drei
ging dat de route moest worden
omgeleid. De weg waarlangs de
etappe zou voeren, was verge-
ven van de eikenprocessierup-
sen, maar de beesten konden op
tijd worden verdelgd. De haren
van deze larven kunnen, als ze in
aanraking komen met de huid,
ogen en luchtwegen fikse aller
gische reacties teweegbrengen.
De symptomen zijn een brande
rig gevoel in de ogen en een
hardnekkige jeuk op het li
chaam; ook zijn ademhalings
problemen mogelijk.
Problemen
Maandag trekt de Tour-kara
vaan van Calais via Zelzate,
Wachtebeke, Moerbeke, Steke-
ne, Sint Gilles-Waas en Beveren
naar Antwerpen. De bestuur
ders en ondernemers in de ge
meente Beveren hielden deze
week hun hart vast, maar naar
het zich nu laat aanzien blijft
het schrikbeeld van een hevig
krabbend publiek, tranende
renners en de organisatorische
rompslomp van het verleggen
van de route uit. „De rupsen zit
ten gelukkig niet in de bomen
langs de route", zegt C. Craps,
medewerker milieudienst van
de gemeente Beveren. „Tot nu
toe hebben we alleen maar mel
dingen binnengekregen dat de
rupsen in achtertuinen en park
jes zitten."
De brandweer van Beveren is
verantwoordelijk voor het ver
wijderen van de rupsen, die niet
zelden bezit nemen van comple
te bomen en deze vervolgens
kaalvreten.
De rupsen worden verdelgd
door middel van verbranding,
of opgezogen met een geavan
ceerde stofzuiger. Craps: „Tot
nu toe heeft de brandweer vijf
locaties 'rupsvrij' gemaakt. Het
is echt een plaag, vorig jaar was
het nog erger. We hebben geen
idee waar die beesten vandaan
komen. Ze zijn niet eens in
heems." In de overige Wase
tourplaatsen wordt in het week
end scherp in de gaten gehouden
of er processierupsen lang het
parcours zitten.
SLUIS - In Sluis heeft burge
meester B. Straatsma donder
dag het logo onthuld van het
Family Fantasy Pare. Het over
dekte dagattractiepark krijgt
de naam ToverSluis en zal naar
verwachting in juni volgend
jaar zijn deuren openen.
Er wordt gerekend op een be
zoekersaantal van 100.000 tot
150.000 per jaar.
Na de onthulling werd door de
welpen van de Hopman Ouwen-
dijkgroep uit Oostburg een to
verstaf in de grond geslagen.
Het centrum van
eigenaar/directeur R van de
Velde en automatenhandel
Loontjes krijgt een overdekte
speelstad, acht bowlingbanen,
een restaurant, groot overdekt
terras, biljart ruimte, laser-
game-arena en een hal met ker
mis-, speel- en videoautomaten.
Medewerkers leggen de laatste hand aan de expositie in de Elle-
woutsdijkse kerk. foto Willem Mieras
door Luc Opgei
ELLEWOUTSDIJK - Met de
opening van de overzichtsten
toonstelling van Borselse kun
stenaars in de Nederlands-her-
vormde kerk in Ellewoutsdijk is
gisteravond het startsein gege
ven voor de jaarlijkse open-ate
lier- en monumentenroute Bor-
sele.
De route wordt voor de zesde
keer georganiseerd door de Cul
turele Raad Borsele en de ge
meente. Voor de monumenten is
net als vorig jaar gekozen voor
het openstellen van kerken in de
gemeente Borsele. Daarnaast
zullen ook de aan de route gele
gen molens hun deuren dit
weekeinde openen.
De Ellewoutsdijkse kerk beleeft
meteen haar vuurdoop als expo
sitieruimte. Elf kunstenaars
doen mee aan de open-atelier-
route. In de route zijn naast de
verschillende ateliers ook de
kunstwerken uit de beeldende-
kunstroute 'Wankel Evenwicht'
opgenomen. Een aantal kunste
naars heeft een gast in zijn of
haar atelier die een eigen collec
tie exposeert.
De overzichtstentoonstelling in
Ellewoutsdijk laat zowel schil
derijen als keramische- en
beeldhouwwerken zien. Daar
naast zijn er enkele werken te
zien van leerlingen van basis
scholen De Wegwijzer in Hein-
kenszand en De Regenboog in
Nieuwdorp, die zich hebben uit
geleefd in het kader van het pro
ject 'Wat weegt Blauw.' Van
daag en morgen zorgt het
barokensemble Padovane voor
muziek. In de route langs monu
mentale kerken in de gemeente
Borsele is dit jaar ook de kerk
van Oudelande voor het eerst te
bezichtigen.
De Borsselse kunstenares C.
Hazelager doet dit jaar voor de
vijfde keer mee. „Ik ben ieder
jaar weer verbaasd hoeveel
mensen de moeite nemen om
naar bijvoorbeeld Borssele of
Ellewoutsdijk te komen. We
gaan dan ook steeds professio
neler te werk."
Wimpel
De deelnemende ateliers, mo
lens en kerken zijn herkenbaar
aan een wimpel. Dit is tevens het
laatste jaar dat de kerken te be-
zichten zijn tijdens de route.
Volgend jaar voert de. route
langs de boerderij-erven van
monumentale boerderijen in de
gemeente Borsele. De open ate
lier- en monumentenroute trekt
jaarlijks zo'n 250 bezoekers. De
route is tot en met morgen te be
zichtigen.
door Ernst Jan Rozendaal
VEERE - Niet alleen het pro
gramma Tussen kunst en
kitsch bewijst dat soms in ou
de boedels of bij veilingen nog
interessante ontdekkingen
zijn te doen. In De Schotse
Huizen in Veere begint van
daag een tentoonstelling met
vooral grafisch werk van Ru-
dolf Schönberg (1901-1944).
Bij leven en kort na zijn dood
werd hij als kunstenaar nog
dermate gewaardeerd dat
enkele mooie oeuvrecatalogi
werden uitgegeven. Daarna
raakte hij in de vergetelheid,
tot de Middelburgse kunst
handelaar Joost Bakker en
twee collega's onlangs
tijdens een veiling in Antwer
pen op een flinke collectie et
sen, aquarellen en olieverf
schilderijen van zijn hand
stuitten.
De schilderijen zijn zeer de
moeite waard, maar vooral in
grafiek blonk Schönberg uit.
Bakker noemt het uniek dat de
collectie veertig etsen bevatte,
waarbij het in een aantal ge
vallen verschillende stadia be
treft van dezelfde voorstelling.
Bij elkaar geven die een indruk
van Schönbergs werkwijze en
de manier waarop hij zijn tafe
relen perfectioneerde.
Met zijn collega-kunsthande
laren Marijke de Haan-Boo-
nen en Jan Louter besloot
Bakker dat de verzameling die
ze gezamenlijk aankochten
niet door verkoop meteen
mocht uiteenvallen. „Zijn
werk is in 1949 voor het laatst
tentoongesteld. Nu vonden we
dit zo'n unieke collectie dat we
besloten dat die eerst aan het
publiek moest worden ge
toond. En de beste plek om dat
te doen zijn De Schotse Hui
zen."
Zeiltochten
De op 24 maart 1901 in Brussel
geboren Nederlander Rudolf
Schönberg had namelijk iets
met Veere. Hij was een liefheb
ber van de zee, havens en sche
pen. Als verwoed zeiler maak
te hij tochten langs de Franse,
Belgische en Nederlandse
kust, tot en met een oversteek
naar Engeland en bezoekjes
aan Denemarken aan toe. In
1929 liet Schönberg op Tholen
Rudolf Schönberg: Vissersvloot (1937/38), drogenaald ets.
een eigen hoogaars bouwen
die hij de naam Dolfijn gaf. Bij
zijn reizen deed hij altijd -
vaak voor een langere periode
- Veere aan, de havenstad die
hij aan het eind van de jaren
twintig had leren kennen en
waar zijn latere vrouw Maria
Goethals vandaan kwam. Niet
alleen haalde hij zijn hart op
aan het maritieme leven in de
pittoreske haven, hij voelde
zich ook thuis temidden van de
vele kunstenaars die destijds
het stadje bevolkten.
Schönberg had gestudeerd
aan de Academie voor Schone
Kunsten in Brussel en les ge
noten van de graficus Kurt
Peiser en de in Vlissingen wo
nende Belgische schilder Ge
rard Jacobs.
Schepen
Het ligt voor de hand dat sche
pen en havens - vooral Veere -
de belangrijkste onderwerpen
waren van Schönbergs kunst.
Op reis was het schetsboek al
tijd bij de hand. 's Winters
werkte hij in Brussel aan zijn
etsen.
In De Schotse Huizen is goed
vast te stellen dat hij deze dis
cipline tot in de puntjes be
heerste. Zijn taferelen zijn
mooi van compositie en ragfijn
uitgewerkt.
Ervaring
Zij verraden bovendien een
enorme ervaring met het leven
op het water. Schönberg had
oog voor de bewegingen en op
tuiging van schepen bij ver
schillende activiteiten of
weersgesteldheden
De oorlog brak Schönbergs
carrière in de knop. Op de ex
positie in Veere wordt voor het
eerst uit de doeken gedaan wat
hem precies is overkomen.
Aangezien hij van joodse af
komst was, sloot hij zich al snel
foto Ruben Oreel
aan bij het Brusselse verzet.
Hij was redacteur van een ver-
zetskrant, verzorgde wapen
transporten en pleegde aan
slagen.
Op 13 mei 1944 liep hij in de
val, omdat een afspraak was
verraden. Kort voor de bevrij
ding van Brussel werd hij - in
juli 1944-in Schaerbeek gefu
silleerd en begraven.
De laatste expositie van zijn
werk vond plaats in 1949 bij
kunsthandel/uitgeverij Ad.
Donker in Rotterdam. Als pos
tuum eerbetoon werd daarbij
een mooie oeuvrecatalogus
uitgegeven.
Meer dan vijftig jaar later, in
zijn honderdste geboortejaar,
is nu in Veere weer een exposi
tie van Schönberg te zien. Hij
is aan de vergetelheid ontrukt.
Expositie: Een Brusselaar terug in
Veere, tot en met 2 september in De
Schotse Huizen in Veere, ma t/m za
van 12-17 en zo van 13-17 uur.
door Claudia Sondervan
MIDDELBURG - De scherpere
eisen in het Streekplan rond de
aanleg van ondergrondse trans
portbuizen kunnen verstrek
kende gevolgen hebben voor het
grondgebruik door gemeenten.
De Provincie wijzigt het Streek
plan om de aanleg van trans
portbuizen voor vloeistoffen en
gassen in de Zeeuwse bodem
scherper te kunnen sturen. De
nieuwe veiligheidsmarges rond
de buizenstroken kunnen wo
ningbouw en bedrijfsgronden in
plaatsen nabij de stroken danig
frustreren.
Enkele van die plaatsen zijn
Kruiningen en Krabbendijke en
Hulst en Axel. Ruwweg ge
schetst liggen in Zeeland de bui
zenstroken in een cirkel. Die
loopt van Vlissingen-Oost, ten
noorden van de Zak van Zuid-
Beveland dwars door Reimers-
waal naar het Schelde-Rijnka-
naal. Vandaar loopt de strook
over de gasdam oostelijk van
Saeftinge om dan westwaarts te
keren tot het Kanaal naar Gent.
Daarna loopt het tracé langs
Terneuzen noordwaarts tot
Vlissingen-Oost.
De Zeeuwse gemeenten moeten
hun bestemmingsplannen aan
passen aan de Streekplanwijzi
ging om grip te krijgen op de
wijze van aanleg van buislei
dingen. Op het moment heeft
een buiseigenaar nog voldoende
aan toestemming van het minis
terie en van de grondeigenaren
en hebben gemeenten vaak geen
grond tot weigering. Om de aan
leg van buisleidingen zoveel
mogelijk te kunnen bundelen in
daartoe aangewezen tracés
werken zowel Rijk als provincie
aan betere regelgeving.
De uitwerking daarvan is bij
veel gemeenten niet in detail be
kend.
In Reimerswaal is de aanpas- I
sing van het bestemmingsplan
Buitengebied al in gang gezet.
In hoeverre de streekplanwijzi
ging gevolgen heeft voor Krab
bendijke en Kruiningen, kan
hoofd van de afdeling wonen en
milieu C. van Gorp niet zeggen.
Maar dat de zonering verstrek
kende gevolgen kan hebben
voor een dorp als Kruiningen
vermoedt hij wel.
In de streekplanwijziging legt
het bestaan van leidingstroken
legt grote beperkingen op voor
de omgeving. Op de strook zelf,
vijftig meter breed, mag niet ge
bouwd worden. De 55 meter
brede veiligheidsstrook aan
weerszijden moet vrij blijven
van woonbebouwing en ook zo
veel mogelijk van bedrijfsbe-
bouwing. Woonwijken, hoog
bouw, complexen als scholen en
bejaardenhuizen en risicovolle
installaties als bovengrondse
brandstof opslag zijn niet toege
staan in een toetsingsgebied van
175 meter breed aan weerszij
den van de buisleidingstrook.
Wanneer zich sportaccommo
daties, weidewinkels of be-
drijfsbouwen aandienen voor
vestiging in het toetsingsge
bied, moet per geval bezien wor
den of dat mogelijk is.
Advertentie
TOELATINGSPROCEDURE
KUNSTAKADEMIE 'S-HERT0GENB0SCH
VERLENGD TOT EIND AUGUSTUS.
jNa de brand in mei hebben we grote schoonmaak
gehouden Nu is er weer plaats voor het heilig vuur van
aankomend kunstenaars aan de Akademie voor Kunst en
Vormgeving. Brand jij van verlangen om de kunstenaar in
jezelf te ontdekken? Meld je dan aan voor de toelating
Bef (073) 629 52 50 en vraag naar het aanmeldings
formulier. Je kunt je nog inschrijven tot eind augustus,
Autonome kunst
- Schilderen, tekenen en andere media
- Beeldhouwen en andere media
- Keramiek en andere media
Visuele Communicatie
Illustratieve vormgeving
Grafische vormgeving
Hogeschool 's-Hertogenbosch, Akademie voor Kunst en Vormgeving,
Onderwijsboulevard 256, 's-Hertogenbosch www.hsbos.nl
