Ik vertel verhalen
met mijn piano
PZC
De platenindustrie stinkt, maar muziek is magisch
Joop Visser maakt
single over Maxima
Nieuw album
Michiel Borstlap
27
Rumiantsev speelt Ten Holt
donderdag 5 juli 2001
e 34-jarige
pianist Michiel
Borstlap is altijd
op zoek naar de grenzen van
zijn mogelijkheden. Op zijn
nieuwe album Gramercy
Park pakt hij uit met liefst
drie cd's. Hij levert een
staalkaart van zijn
veelzijdige talent met live
solo en met een trio
gespeelde jazz, een klassiek
stuk en ruige dance-muziek.
De Amsterdamse pianist
wordt al vergeleken met de
Amerikaanse alleskunner
Chick Corea. Michiel
Borstlap over gevoel, vuur
en de rode draad in zijn
loopbaan: de samenwerking
met zijn piano.
Als ik speel, moet ik het ge
voel hebben dat alles wat in
m'n hoofd zit in één beweging
uit m'n handen komt." De
boomlange pianist maakt met
zijn armen een golvend gebaar
van boven naar beneden. „Het
moet één flow zijn. Gebeurt dat
niet, dan speel ik slecht."
Michiel Borstlap studeerde in
1992 met een 9,5 af aan het Hil-
versumse conservatorium. Hij
wordt beschouwd als Neder
lands grootste jazztalent. Ken
ners roemen zijn muzikale inte
griteit, prachtig toucher,
complete manier van spelen,
enorme veelzijdigheid. Borstlap
wordt gedreven door een conti
nue drang zichzelf te overtref
fen. De musicus krijgt daarbij
de vrije hand van zijn platen
maatschappij Universal en zijn
drie sponsors Yamaha, United
Airlines en Tommy Hilfiger.
Borstlap is een van de zeer wei
nige Nederlandse (jazzmuzi
kanten die ook internationaal
meetelt.
Maar met dat alles is hij nog niet
vrij van onzekerheden. Borst
lap: „Er zijn zo veel dingen die je
kunnen belemmeren tijdens een
optreden. Ze gaan in je hoofd
zitten. Gek word je er van. Zit je
achter die piano alleen maar te
denken: 'Gad'rnouuit!'. Juist
daar studeer ik nu op. Ik wil me
zelf helemaal leeg kunnen ma
ken om me puur op de muziek te
kunnen richten. Mediteren, zo
kun je het ook noemen. Het is
niet voor niks dat veel jazzmuzi
kanten boeddhist zijn. Nu wil ik
niet gelijk van mezelf zeggen
dat ik een praktiserend boed
dhist ben, maar ik snap heel
goed waar ze het over hebben. Ik
kan niets anders dan op deze
manier spelen."
Hij zegt met veel vuur dat het
niets voor hem is de makkelijk
ste weg te kiezen en op routine
'lickjes' uit te voeren. „Als je
niet puur vanuit je gevoel speelt,
ben je in mijn ogen een leuge
naar." Ook bij het maken van
zijn cd-drieluik Gramercy Park
liet hij zich leiden door zijn ge
voel. Na eerdere platen, onder
meer met zijn trio (Residence)
en met de Michiel Borstlap
Electric Band (Liveline), vond
de pianist dat de tijd rijp was
een plaat te maken die al zijn in
teressegebieden beslaat. En dus
staan er op zijn jongste cd stuk
ken in zeer uiteenlopende mu
ziekstijlen, natuurlijk jazz,
maar ook klassiek en dance.
Vrijheid
Borstlap: „Ik heb altijd les ge
had van veelzijdige mensen, te
beginnen bij mijn ouders. Of ik
cd
allergisch ben voor sleur? Ja, dat
is niet zo gek omschreven. Vrij
heid is belangrijk. Daar versta
ik onder: hard aan mezelf kun
nen werken, mezelf ruimte kun
nen geven om te ontwikkelen en
mezelf kunnen accepteren. Dat
je zo'n podium opgaat zonder
obstakels. Dat het enige dat je
denkt is 'Ik ben niet goed, ik ben
niet slecht. Ik heb er geen oor
deel over en doe het gewoon'.
Dan pas kunnen er mooie din
gen ontstaan. Bij het beste con
cert gebeurt het ter plekke. Je
neemt een stuk, melodie of groo
ve als uitgangspunt, en ziet dan
maar hoe het verder loopt."
Borstlap vertelt dat de grootste
inspiratiebron voor Gramercy
Park gesprekken waren die hij
nog geen half jaar geleden had
met klassiek pianiste Klara
Würtz en de Hongaarse mees-
terpianist Bela Szakcsi Lakatos
bij hun oudejaarsoptreden in
Gramercy Park, New York. De
vermaarde bassist Essiet Essiet
belde hem niet lang daarna op.
„Hij vroeg of ik zin had om met
Talloze concerten in binnen- en
buitenland leverden een flinke
berg opnames op. Met 'het ge
voel' als criterium was de selec
tie voor Gramercy Park snel ge
maakt. Michiel: „Gelukkig weet
ik gelijk na afloop van een num
mer of het goed voelt of niet."
Hij noemt 'Memory of Enchant
ment', de compositie waarmee
hij een Thelonius Monk Compo
ser's Award in de wacht sleepte
en die op plaat is gezet door gro
te namen als Herbie Hancock en
Wayne Shorter. „Ik had het lied
je al heel lang niet meer ge-
hem en drummer Jeff 'Tain'
Watts in de studio te komen spe
len D ankzij Klara en Bela zat ik
zo vol ideeën, dat we een dag la
ter al het nummer 'Gramercy
Park' konden opnemen."
Dolenthousiast belde Borstlap
zijn platenmaatschappij op, die
hem er meteen aan herinnerde
dat hij óók iets met solomuziek
en óók iets met house wilde
doen. Michiel: „Dus moesten
het maar drie verschillende
schijfjes - met solo, trio en dance
- worden. Zodat ik kon laten
zien wat ik allemaal in huis
heb."
De live-stukken lagen al klaar.
speeld, totdat iktijdens een con
cert ineens werd overvallen
door zo'n trots gevoel van 'hee,
het is mooi wel mijn liedje'. En
dus móest ik het meteen spelen.
Het was net alsof alles vanzelf
ging." Zelfs zó vanzelf dat hij
van de oorspronkelijke twee mi
nuten even moeiteloos als virtu
oos bijna tien minuten maakte.
Geintje
Het lijkt paradoxaal, maar de
perfectionist die hij is als pia
nist, staat een zekere losse aan
pak niet in de weg. Hij houdt
bijvoorbeeld wel van een gein
tje. Neem die nies uit het pu
bliek tijcbns de bassolo in Miles
Davis' Al Blues opgenomen tij
dens een concert in India. Die
móest opde plaat komen. Net
zoals de veinig professioneel
klinkend? opname van Body
Soul. Bostlap: „Die heb ik zelf
gedaan ir New Yor-k. Heel be
labberd, naar dat heeft ook z'n
charmes.'
Bijzondei extraatje is ook de
gastrol van cabaretier Hans
Teeuwen,als onvervalste jazz-
crooner. Mchiel: „We treden
soms in 't feheim op in een Am
sterdams ïachtcafé. Ik vind
hem een muzikaal genie. In een
van z'n shows doet-ie 'Birds of
Paradise' /an Parker. Twee mi
nuten lang zingt-ie het, noot
voor noot.Loepzuiver!
Net zo opmerkelijk lijkt 'Cho-
pins Scheizo no. 1 op. 20', die op
de solo-cd staat. Maar voor
Borstlap is dat heel gewoon, hij
heeft een stevige klassieke ba
sis. Alleen wilde hij beslist geen
live-opvoering op de plaat zet
ten. Dus nam hij het op in een
uitgestorven Muziekcentrum
Vredenburg.
Michiel: „Ik heb er eens in al
mijn naïviteit een concert mee
geopend en dat was geen succes.
Pas later heb ik me laten vertel
len dat niemand 'Scherzo' als
eerste speelt tijdens een concert.
Veel te link, want het is zo'n
moeilijk stuk. Ik moest het dus
opnieuw opnemen. Maar zie in
Nederland maar 'es een studio
te vinden met een goede con
certvleugel... Vredenburg was
een fantastische oplossing. Ik
zat daar in m'n eentje in die lege
zaal te spelen. Nu kon ik me
puur op de muziek richten, en
alle accenten leggen waar ze
moeten." De jazzpianist: „Klas
siek is toch een heel ander vak
gebied, hoor. Die muzikanten
zijn machines! Zo'n 'Scherzo' -
pfoeh, dat is echt hard werken.
Tien minuten lang beuken, met
uitzondering van het midden
stuk. Iedereen in de zaal weet
wat de volgende noot moet zijn.
Je kunt je geen foutje permitte
ren. Klassieke pianisten kunnen
die spanning veel beter aan. Ik
vind dat doodeng. Maar ik wil
het wel kunnen!"
Maxi-single
En dan is er de laatste cd, met
een twintig minuten durende
improvisatie op ruige dance
beats. Een samenwerkingspro
ject met dj Ronald Molendijk
(Michiel Borstlap meets soulva-
tion), die hij vorig jaar ontmoet
te op het verjaardagsfeestje van
saxofonist Hans Dulfer. „Toen
de plannen voor deze cd rond
waren, heb ik 'm opgebeld met
de mededeling 'Jij moet voor mij
een maxi-single maken. Met de
muziek hoef ik niks te maken te
hebben, dat doe jij. Ik kom al
leen maar op de laatste dag in de
studio de solo's inspelen.' Een
heel Amerikaanse aanpak."
.Voor het eerst in mijn loopbaan
ben ik op deze cd op een goede
concertvleugel te horen. Daar
was ik wel eens aan toe. Ik moet
het vaak doen met het instru
ment dat ik aantref. Dat is jam
mer want het gaat toch om de
samenwerking tussen mij en de
piano, daar draait alles om.
Soms tref ik een piano waarmee
ik echt niet kan praten, dan be
grijpen we elkaar gewoon niet.
Als een getrouwd stel maken we
dan ruzie. Kijk..." Hij gebruikt
Het is overbodig te zeggen
dat de Bergense componist
Simeon ten Holt in de huidige
Nederlandse muziekwereld een
eigen plaats inneemt. En gek ge
noeg heeft hij anders dan menig
tijdgenoot een breed publiek
aan zich gebonden. De cd met
zijn 'Canto Ostinato' werd zelfs
bekroond met een gouden
schijf.
Of dat ook gebeurt met de opna
me die Tamara Rumiantsev
maakte van zijn 'Natalon'? Wie
zal het zeggen. In combinatie
met 'Fandango' van de Spaanse
componist Antonio Soler is dit
een alleszins boeiend project.
Ook al omdat deze muziek bij
deze in Den Haag geboren
Utrechtse pianiste in goede
handen is.
Ze speelde eerder uitstekende
cd's vol met muziek van onder
anderen Rachmaninov en
Haydn en wie haar nu aan het
werk hoort met Ten Holt weet
dat dit geen grote overstap is,
maar een logisch vervolg. Deze
muziek is meer dan een fascine
rende spel met herhalingen, the
ma's en tempi. Hij zit vol verbin
dingen naar de oude meesters
van klassisme en de romantiek.
Ze combineerde het stuk met
'Fandango' van Soler, omdat
deze muziek uit de tweede helft
van de achttiende eeuw eenzelf
de gedrevenheid en motoriek
heeft als die van Ten Holt. Wie
haar hoort spelen, helder, virtu
oos, lyrisch en poëtisch, vraagt
zich af: wat is oude muziek, wat
is nieuwe muziek? Het piano
arrangement van Soler maakte
ze zelf. Benieuwd hoe ze Satie
speelt.
Hans Visser
'Natalon' van Simeon ten Holt, ge
speeld door Tamara Rumiantsev.
Emergo. EC 1902-2. Tijd: 61.38.
intussen het randje van het ta
felblad als piano. „Bij een goede
vleugel sla ik hier een toets aan
en die klinkt dan zó hard. Ik
weet dan, als ik twee toetsen
verderop hetzelfde doe, dat het
even hard klinkt. Bij een slechte
vleugel klinkt alles dus achten
tachtig keer verschillend."
„Dat kan enorm frustrerend
zijn, zeker vanwege mijn com
plete, driedimensionale stijl van
spelen. Ritme, melodie en har
monische rijkdommen, ik speel
ze allemaal. Natuurlijk maak ik
het mezelf daarmee wel moei
lijk, maar ik wil zo compleet
mogelijk zijn. Het zijn mijn
tools, om mijn ideeën optimaal
uit te dragen. De piano is mijn
voice. Daar vertel ik mijn ver
haal mee. En misschien hoor jij
er wel heel iets anders in dan ik.
Hoe dan ook is 'Michiel en z'n
piano' voor mij de rode draad."
En het vuur natuurlijk. Dat
blijkt ook al als hij vertelt over
zijn gastdocentschap aan het
Conservatorium van Amster
dam. Op de vraag wat de be
langrijkste boodschap is die hij
aan zijn leerlingen meegeeft,
heeft hij een duidelijk ant
woord: „Het vuur. Vaak spelen
leerlingen niet op leven en dood.
Zelf heb ik die drang om echt
wat neer te zetten, altijd in me
gehad. Ik zeg tegen mijn leerlin
gen: 'Je moet je goed realiseren
dat je over twee jaar klaar bent.
Dan zijn we collega's. Dan moet
je wel iets willen'. Tja, je kunt
natuurlijk ook na vier jaar con
servatorium besluiten dat je
computerprogrammeur wilt
worden, maar kies daar dan
voor. Dat halve werk is dodelijk
voor een muzikant."
Michèle Eikerbout
Concerten: Michiel Borstlap Meets
Soulvation, 12 juli North Sea Heats
The Hague, Spui, Den Haag; 15 juli
North Sea Jazz, Den Haag; 18 au
gustus Haarlem Jazzstad, Grote
Markt, Haarlem.Trio met Essiet Es
siet, Jeff 'Tain' Watts, 13 juli North
Sea Jazz, Den Haag Michiel Borst
lap Jazzgroup/Trijntje Oosterhuis,
28 juli Concertgebouw Amsterdam
Michiel Borstlap Trio Vocal 2001,
24 augustus JazzFestival Almere
Joop Visser heeft een nieuwe
single uitgebracht. Niet on
der zijn eigen naam, maar als
Joop Zondermeer, een naam die
hij drie jaar geleden ook al ge
bruikte voor een schijfje met de
liedjes 'Onze Kok' en 'Emily'
Ditmaal staan de kroonprins en
zijn aanstaande echtgenote
centraal. In het lied 'Maxima'
waarschuwt Visser de Argen
tijnse: 'Laat hem niet verdwij
nen'.
„Ik had het lied al een tijdje
hoor", vertelt de eigenzinni
ge Haarlemse zanger/liedjes
schrijver. „En ik had hem eigen
lijk nog even willen laten liggen
om hem op een 'grote' cd te zet
ten. Maar ja, toen kondigde die
jongen aan dat hij in februari al
ging trouwen. Het vervelende is
dat je aan zo'n single niets ver
dient. Je mag blij zijn als je uit
de kosten raakt. Ik wil niet meer
vragen dan een tientje. Dit is be
doeld als cadeautje, dan moet
het wel leuk blijven."
Joop Visser zou Joop Visser niet
zijn als hij niet zijn geheel eigen
licht over de kwestie Maxima
zou laten schijnen. Ze mag hem
best hebben hoor, onze Alex, al
dus de zanger. Zolang het maar
bij een vakantie in Lech blijft.
'Martelen en pats-boem weg,
dat mag dus niet gebeuren'. Hoe
zou de RVD dat immers moeten
uitleggen?
Maar er zijn meer bezwaren, zo
wordt uitgelegd in de mooiste
regels van het hed:
'Trouwens, '.t is niks voor Bea
trix,
met een hoofddoek op een plein
een beetje gaan staan roepen:
Waar zou Alex nou weer zijn?'
Op het schijfje staat ook het lied
'Willem-Alexander', dat zo'n
twaalf, dertien jaar geleden al
op het album Opnieuw Opgeno
men verscheen. Visser: „Toen
voorspelde ik al dat Alex met
een buitenlandse zou trouwen.
Daarna kwam Emily ertussen.
Dus heb ik in het nummer over
haar drie jaar geleden uitgelegd
dat dat een tijdelijke zaak zou
zijn. Ik heb trouwens ook een
nummer over Friso. Ik weet het,
het zou makkelijk een Oranje
album kunnen gaan vormen, zo
bij elkaar."
Wat de liedjesschrijver van
Maxima vindt? „Moeilijk. Die
vader, dat is duidelijk: Dat is,
kort samengevat, 'geen held'.
Maar zij..." Tien minuten later
belt hij terug: „Ik geloof dat ik
dit hele verhaal vooral Willem-
Alexander kwalijk neem. Die
jongen had haar dat toch niet
moeten aandoen? Het is een leu
ke blonde juffrouw, maar daar
zijn er zoveel van in de wereld."
Richard Stekelenburg
'Maxima Willem-Alexander' van
Joop Zondermeer kost f 9,95 en is te
verkrijgen via de website van de
Haarlemse liedjesschrijver: www
joopvisser.nl.
Joop Visser
foto Lex de Meester
Het is een wonderbaarlijk verhaal, dat
van David Crosby. De Amerikaanse
zanger lag in het ziekenhuis met een ge
sloopte lever, toen er plotseling een jonge
man bij zijn ziekbed verscheen die doodleuk
zei dat hij Davids zoon was. Na enige uitleg
bleek het inderdaad om een zoon van Cros
by te gaan: James Raymond, de jongen die
pa dertig jaar geleden had afgestaan voor
adoptie. In een tijd dat hij als lid van het le
gendarische trio Crosby, Stills Nash leef
de op drugs en de verantwoordelijkheid
voor de opvoeding van een kind niet aan
kon.
Bij Davids ziekbed zwoeren vader en zoon
dat ze voortaan voor altij d bij elkaar zouden
blijven. Korte tijd later werd er een succes
volle levertransplantatie op David uitge
voerd en kon hij het volle leven weer in. Sa
men met zijn zoon richtte hij het trio CPR
(Crosby Pevar Raymond) op en sindsdien
boekt de familie Crosby in Amerika triom
fen die de dagen van Crosby, Stills Nash
weer in herinnering roepen. Op 10 juli staat
het trio in Paradiso in Amsterdam.
Dat concert zal voor veel ouderen een feest
der herkenning worden, want de muziek
van vader en zoon Crosby is duidelijk ont
leend aan die waarmee pa ooit beroemd
werd: driestemmige vocalen en akoestische
gitaren in de hoofdrol. Muziek die David
Crosby, Stephen Stills en Graham Nash
destijds tot de spreekbuis maakten van de
zogenaamde Woodstock-generatie van de
jaren zestig. Bij elk concert komt tegen
woordig dan ook steevast de CSN-kraker
David Crosby: „Er zijn veel mooie dingen op mijn pad gekomen. Neem nou de hereniging met mijn
zoon Raymond. En nu hebben we dan samen een band. We blijven bij elkaar zolang hij wil."
foto GPD
'Woodstock' voorbij. Ook de drie cd's die de
nieuwe groep van David Crosby inmiddels
op de markt heeft gebracht, sluit naadloos
aan op de muziek van het fameuze trio van
eertijds.
De jaren zestig betekenen nog steeds veel
voor David Crosby, die overigens toegeeft in
de loop der tijd diep gezonken te zijn. Hij
was verslaafd aan drugs en drank en werd
niet alleen regelmatig opgepakt omdat zijn
zakken uitpuilden van de verdovende mid
delen, maar ook omdat hij rondstapte met
geladen wapens. Crosby vindt het echter al
lerminst prettig om dergelijke oude herin
neringen op te halen. Hij schetst liever een
romantisch beeld van zichzelf als hippie
met-een-boodschap.
Omzetcijfers
„Wij stonden destijds voor een betere sa
menleving. Alle mensen zijn gelijk en liefde
moet op de eerste plaats komen, preekten
wij als het ware in onze muziek. Maar kijk
eens wat het ons heeft gebracht. Praat me
niet van onze president. George Bush is niet
gekozen, maar gekocht. In Amerika is te
genwoordig alles te koop, want alles draait
om geld. Niet alleen in de politiek, maar ook
in de muziek. Op dit moment zijn de touw
tjes bij de grote platenmaatschappijen in
handen van juristen en die kijken niet naar
muzikaal talent, maar naar omzetcijfers.
Jullie zijn in dat kleine Nederland volgens
mij een stuk beter af. Ik heb de indruk dat
in Holland de menselijkheid nog voorop
staat en dat jullie politici niet gemanipu
leerd worden door multinationals, zoals bij
ons."
Toch wil David Crosby blijven geloven dat
mensen van nature goed zijn. Zelfs de Ame
rikanen. „Want wat zijn er niet een mooie
dingen op mijn pad gekomen. En die hadden
allemaal te maken met mensen. Neem nou
de hereniging met mijn zoon Raymond. Hoe
we elkaar weer gevonden hebben. Ik zie
hem nog bij mijn ziekbed staan. Dat was
een ontzettend emotioneel moment voor mij
en hem. Hij had de gegevens van de adoptie
weten te achterhalen en het was een schok
voor hem dat zijn vader een bekende muzi
kant bleek te zijn. Raymond was op dat mo
ment al een singer/songwriter die veel luis
terde naar groepen als Steely Dan. En nu
hebben we dan samen een band. We blijven
bij elkaar zolang hij wil."
„Goeie teksten schrijft die jongen trouwens
ook", vervolgt Crosby opgetogen. „Voor on
ze nieuwe cd heeft hij het nummer 'Jerusa
lem' geschreven. Dat gaat over het Jerusa-
lem-syndroom, iets waar ik zelf ook nog
nooit van gehoord had, maar wat toch veel
vuldig voorkomt. Elk jaar gaan mensen
naar die stad in Israël om er vervolgens
compleet gek te worden. Dan denken ze dat
ze Jezus of Maria zijn. Of een andere bijbelse
figuur. Die beleven daar wat je noemt een
psychotische ervaring. Die jongen van mij
heeft dat heel mooi weten te verwoorden. Ik
heb trouwens ook samen met hem een liedje
voor onze nieuwe plaat geschreven: 'Coyo
te'. Dat gaat over Mexicaanse arbeiders die
nog steeds illegaal Amerika binnenkomen
in de hoop een paar centen te verdienen.
Centraal Mexico is een bijzonder arm ge
bied en de verhalen over de rijkdom die in
een staat als Californië binnen handbereik
ligt, lokken nog elke dag mensen de grens
over."
Emoties
Het maken van dergelijke liedjes is voor Da
vid Crosby de meest zinvolle bezigheid in
zijn leven. „Op mijn eigen manier bezig zijn
met muziek, dat is voor mij pure magie.
Daarom zal ik er altijd mee door blijven
gaan. De platenindustrie stinkt, maar mu
ziek is magisch. Wat dat betreft heb ik nu zo
langzamerhand wel geleerd waar het alle
maal om draait. Ik ben gekozen in The Rock
And Roll Hall Of Fame, ik heb ik weet niet
hoeveel Grammy's in ontvangst mogen ne
men, ik ben overladen met onderscheidin
gen, maar ze zeggen me niks. Het gaat
namelijk om heel andere dingen. Het doet
me pas wat als ik met mijn muziek echte
emoties bij iemand kan losmaken. Dat ik
kan zien dat er iets gebeurt met de mensen
die naar mijn liedjes luisteren. Dat ze de
dingen voelen die ik er in heb gelegd, dat is
wat er toe doet in mijn leven. En daarnaast
is mijn gezinsleven ook veel belangrijker
dan 'iets bereiken'. Dat heb ik in ieder geval
geleerd toen ik met mijn zoon herenigd
werd."
Door Harry de Jong
David Crosby speelt met zijn groep CPR op 1 Ojuli
in Paradiso in Amsterdam.
foto Lex van Rossen/GPD
Pianist Michiel Borstlap: „Als je niet puurvanuit jegevoel speelt, ben je in mijn ogen een leugenaar.
