ECB blokkeert plan eurobiljetten
IMF houdt hand op
knip voor Turkije
PZC
Die kun je in
je zak steken
Ook Parijs heeft
eigen netwerk van
spionagesatellieten
Duisenberg wil niets weten van Belgische 'proefmet vervroegde verspreiding
Evacuatie vanaf brandende flat
Spionagevliegtuig weg uit China
Huurmoordenaar adverteert op net
Napster sluit tijdelijk diensten
Verpleegkundige bekent moorden
Basisonderwijs in het Roma
Kritiek op verklaring
Duitse PDS over Muur
Israëlische leger beschermt begrafenis
Diplomaat Irak
vraagt asiel
aan in Amerika
i V
Argentinië levert blonde
engel des doods niet uit
woensdag 4 juli 2001
door Mare Peeperkorn
STRAATSBURG - President
Duisenberg van de Europese
Centrale Bank (ECB) verbiedt
de verspreiding van eurobiljet
ten vóór 1 januari via de geldau
tomaten. Volgens Duisenberg
brengt een dergelijke operatie
het 'betalingssysteem van de
banken ernstig in gevaar'. EU-
voorzitter België stelde onlangs
voor de pinautomaten al vanaf
Kerstmis van de nieuwe euro
biljetten te voorzien.
Officieel zou het om een 'groot
schalige test' gaan. om de invoe
ring van de euro op 1 januari
soepel te laten verlopen. In de
praktijk komt de 'test' echter
neer op de voorverkoop van eu
robiljetten aan de burger, een
wens van de Belgische minister
Reynders (Financiën) waar de
ECB niets van wil weten.
Duisenberg sloot de 'sluiproute'
gisteren dan ook eigenhandig
af.
Drukste periode
In een debat met het Europees
parlement benadrukte de ECB-
president dat de dagen tussen
Kerst en Oudjaar al extreem
veeleisend zijn voor de beta
lingssystemen in Europa. ,,Het
gaat om de drukste periode van
het jaar. Als je dan ook nog eens
'tests' gaat uitvoeren met euro
biljetten, breng je het systeem
ernstig in gevaar", aldus Dui
senberg. De ECB zal ieder ver
zoek om een test verbieden.
,,Het mag niet en de ECB beslist
erover", zei Duisenberg. De EU-
ministers van Financiën be
spreken het Belgische 'test-idee'
volgende week.
Het Europees Parlement, dat al
maanden aandringt op het eer
der verspreiden van de bilj etten
reageerde geïrriteerd op de Dui-
senbergs houding. ,,Het meest
onbevredigende is dat de ECB
geen enkel redelijk argument
geeft waarom de voorverkoop
niet kan", aldus WD-Europar-
lementariër Maaten. „Duisen
berg zegt: 'Maakt u zich maar
geen zorgen over de euro, gaat u
maar rustig slapen'. Dat is zo'n
typische Europese reactie van
niet willen luisteren."
Maaten is de speciale rappor
teur voor het parlement over de
invoering van de euro. Het par
lement denkt dat de uitgifte van
eurobiljetten vanaf Kerstmis,
lange wachtrijen, chaos en frau
de op 1 januari voorkomt. Vanaf
die datum is de euro het wettig
betaalmiddel voor ruim drie
honderd miljoen mensen in
twaalf EU-landen, waaronder
Nederland. Euromunten kun
nen wel voor 1 januari door de
burger worden gekocht. GPD
doorTon van Lierop
STRAATSBURG - Ook Frank
rijk heeft de mogelijkheid om op
wereldwijde schaal industriële
spionage te bedrijven via satel
lieten en luisterposten. Tot die
bevinding is een speciale com
missie van het Europees Parle
ment gekomen, die onderzoek
doet naar het Amerikaans-Brit
se spionagenetwerk Echelon.
De commissie spreekt verder
haar zorg uit over het gebrek
aan parlementaire controle in
Frankrijk op geheime diensten
en hun globale netwerken.
Frankrijk kan via een drietal sa
tellieten en met netwerken in de
overzeese gebiedsdelen inter
nationale bedrijfsspionage ple
gen. Volgens de Duitse sociaal
democraat Schmid, rapporteur
van de Echelon-commissie, zijn
er geen officiële bewijzen dat
Frankrijk het globale netwerk
ook daadwerkelijk daarvoor
- wordt gebruikt. „Maar we heb
ben wel aanwijzingen in die
richting."
PvdA-Europarlementariër
Wiersma zegt dat Frankrijk
door de commissie nadrukkelijk
in haar eindverslag wordt ge
noemd, omdat het een EU-lid-
staat is en het bestaan van een
dergelijk netwerk nog nooit na
drukkelijk is gemeld. Hij pleit
verder voor meer parlementaire
'ïUv
controle in Frankrijk, die daar
in zijn ogen nu volledig ont
breekt.
Eerder kwam de Echelon-com
missie tot de conclusie dat er in
derdaad een Amerikaans net
werk bestaat, met steun van
Groot-Brittannië, Canada, Au
stralië en Nieuw-Zeeland, dat
gebruikt kan worden voor be
drijfsspionage en ook de moge
lijkheid heeft tot het volgen van
internationale terroristische or
ganisaties. Wel stelt de commis
sie dat er niet op zo grote schaal
gebruik, van is gemaakt als eer
der werd gedacht. Ook zouden
e-mails, telefoontjes en faxen
van burgers niet op grootschali
ge wijze door Amerikaanse au
toriteiten zijn afgeluisterd of
gevolgd.
De commissie beveelt aan dat
Europa, met steun van de Britse
en Franse systemen, een eigen
spionagenetwerk opzet, om het
defensie- en veiligheidsbeleid te
ondersteunen. Verder waar
schuwt de Echelon-commissie
burgers en bedrijfsleven om
voorzichtiger te zijn met via te
lefoon, e-mail, fax of sms-be-
richten verzenden van gevoeli
ge informatie.
Het Europese Parlement zal het
eindverslag van de Echelon
commissie in september bespre
ken en de aanbevelingen vervol
gens voorleggen aan de EU-lid-
staten. ANP
•fllllSSjSfi®
"U- v
SPI
-
Hp IJ |p|
pÉjlMiillii
PEKING - Het Amerikaanse spionagevliegtuig dat op 1 april
een noodlanding maakte op het Zuid-Chinese eiland Hainan,
is gisteren gedemonteerd uit de Volksrepubliek weggehaald
met vrachtvliegtuigen. Dat meldt de Amerikaanse marine.
De vliegtuigdelen worden overgebracht naar een lucht
machtbasis van de Verenigde Staten op het Japanse eiland
Okinawa. Het Amerikaanse toestel moest in China landen na
een botsing met een' Chinees gevechtsvliegtuig. De zaak leid
de tot een hoog oplopend conflict tussen China en de VS. De
bemanning van het Amerikaanse toestel werd elf dagen vast
gehouden door de Chinese autoriteiten. ANP/AFP
MOSKOU - De politie van Moskou heeft een huurmoorde
naar aangehouden die zijn diensten via internet aanbood.
Moskouse agenten van een eenheid die'zich bezighoudt met
'cyber-misdaad' zagen de advertentie in mei op het web staan
en deden zich voor als potentiële klanten. Na enig e-mailver-
keer legde de politie persoonlij k contact. De huurmoordenaar
werd in de boeien geslagen, nadat hij een betaling van een
paar duizend dollar had aangenomen voor het plegen van een
RAMSGATE - Een Britse reddingshelikopter hijst eer bewoner van
het dak van een brandend flatgebouw. Op deze manier werden acht
volwassenen en drie kinderen gered.
Brandweerlieden wisten vanaf de grond met behulp van ladders
nog eens twaalf bewoners te evacueren uit het vijftien verdiepingen
hoge gebouw in Ramsgate in het zuidoosten van Engeland. Tien
mensen moesten zich in het ziekenhuis in Margate laten behandelen
voor lichte verwondingen. De brand was op de negende verdieping
begonnen en kon pas na drie uur worden bedwongen. foto Chris
Wilson/EPA
Volgens een Moskouse politiechef wordt het internet steeds
populairder onder Russische criminelen. AP
REDWOOD CITY - Muziekuitwisseldienst Napster heeft zijn
diensten tijdelijk gestaakt. Dit blijkt uit een verklaring op de
website van het bedrijf. De tot voor kort zeer populaire, maar
omstreden muziekdienst zou problemen hebben bij de over
schakeling naar de nieuwe, legale betaalde dienst, melden
verschillende bronnen op internet.
Wanneer de dienst weer operationeel wordt, is onduidelijk.
Napster is bezig met het installeren van nieuwe filters die
liedjes kunnen opsporen waarop auteursrecht rust. De eerder
geïnstalleerde filters voldeden niet. Nog steeds bleek het mo
gelijk om illegaal bestanden uit te wisselen waarop auteurs
recht rust. Vorig jaar werd het bedrijf door een uitspraak van
een Amerikaanse rechter gedwongen dit onmogelijk te ma
ken. ANP/RTR
BERLIJN - Een oud-verpleegkundige heeft bekend dat hij in
1996 in een militair ziekenhuis in Berlijn vijf patiënten heeft
gedood.
Tegen de 27-jarige mandie sinds 1998 wegens brandstichtin
gen psychiatrisch wordt verpleegd, loopt een onderzoek we
gens doodslag. Het ministerie van Justitie van Berlijn heeft
dat gisteren bekendgemaakt.
De man zegt uit menslievende motieven gehandeld te hebben,
omdat hij medelijden had met de zwaar zieke patiënten. Hi]
diende zijn slachtoffers een overdosis medicijnen toe of ont
hield ze medicijnen.
Justitie hecht geloof aan de bekentenis, maar ze sluit ontoere
keningsvatbaarheid niet uit. Dat oordeel sprak de rechter na
melijk al in 1988 over de brandstichtingen uit. AP
NEURENBERG - Neurenberg gaat als eerste stad in Duits
land vanaf volgend schooljaar kinderen van Sinti en Roma-
zigeuners de gelegenheid geven basisonderwijs te volgen in
hun moedertaal.
Neurenberg wil met het gisteren bekendgemaakte initiatief
in het Europese jaar van de talen bijdragen aan het behoud
van de met uitsterven bedreigde Roma-taal. AP
door Wierd Puk
BERLIJN - Goed, maar niet
goed genoeg. Dat is de teneur
van veel commentaren op het
'leedwezen' dat de Duitse ex-
communistische PDS deze week
heeft betuigd over het onrecht
dat de bouw van de Muur in Ber
lijn teweeg heeft gebracht.
„Er bestaat geen rechtvaardi
ging voor de doden bij de
Muur", heet het in de verklaring
die maandagavond, na langdu
rige en moeizame beraadslagin
gen, door de PDS werd uitgege
ven. „De bouw van de Muur was
anti-socialistisch, anti-emanci
patoir en anti-democratisch."
'Wel spijt, geen excuses, dat is te
weinig', aldus krantencommen
tatoren en politici.
De PDS, de opvolger van de
voormalige DDR-staatspartij
SEDwas tot een uitspraak over
de historische betekenis van de
Muur gedwongen, omdat de
partij deze herfst een coalitie
hoopt te vormen u. de sociaal
democratische SPD en de Groe
nen in het bestuur van de Duitse
hoofdstad. De SPD had op een
eenduidige verklaring aange
drongen en toonde zich bij mon
de van secretaris-generaal
Franz Müntefering redelijk te
vreden. „Dit is een verheugend
signaal. De PDS heeft de juiste
woorden gevonden."
De Groenen zijn niet tevreden,
omdat de PDS als opvolger van
de SED niet de verantwoorde
lijkheid voor de bouw van de
Muur op zich neemt en weigert
zich voor het berokkende leed te
verontschuldigen.
Volgens de PDS is die eis onge
rechtvaardigd. Het bestuur
voelt zich in een hoek gedreven:
NEW YORK - De tweede man
van de Iraakse vertegenwoordi
ging bij de Verenigde Naties in
New York heeft asiel voor zich
zelf, zijn vrouw en drie kinderen
aangevraagd in de Verenigde
Staten. Dat is gisteren gemeld
door diplomatieke bronnen en
de Iraakse oppositie.
Mohammed al-Humaimidi zou
afgelopen vrijdag al zijn over
gelopen. Zijn termijn bij de VN
zat erop en hij zou later deze
maand samen met drie of vier
andere diplomaten weer terug
gaan naar Irak. De Amerikaan
se autoriteiten wilden het be
richt niet bevestigen. RTR
„De oproep aan de PDS om zich
te verontschuldigen heeft een
politieke achtergrond: als de
partij haar excuses aanbiedt, is
dat hét bewijs dat zij een voort
zetting is van de SED. Doet zij
dit niet, dan is dat net zozeer een
bewijs."
Met de bouw van de Muur werd
op 13 augustus 1961 een begin
gemaakt. Het besluit was door
de DDR-autoriteiten genomen
nadat in voorgaande jaren een
aanzienlijke vluchtelingen
stroom naar het Westen op gang
was gekomen.
Meer dan 2,5 miljoen mensen,
onder wie veel hoogopgeleiden,
verlieten via Berlijn de DDR,
bijna vijftien procent van de be
volking. De Muur werd door de
SED in Koude-Oorlogstermen
omschreven als een 'anti-fascis
tische verdedigingsmuur'. In
feite was de oprichting van de
Muur een poging de leegloop
van de DDR te stoppen.
De PDS hoopt met haar lijst
aanvoerder Gregor Gysi, de po
pulaire advocaat en politicus,
bij de Berlijnse deelstaatsver
kiezingen deze herfst hoge ogen
te ogen. Gysi wil de opvolger
worden van Eberhard Diepgen
(CDU), de Berlijnse burgemees
ter die onlangs gedwongen werd
om af te treden wegens de grote
financiële crisis waarin de
hoofdstad verkeert. Gysi om
schrijft de huidige verkiezings
campagne als 'de laatste grote
slag van de Koude Oorlog'.
SPD-leider Klaus Wowereit
fungeert tot de verkiezingen als
interim-burgemeester. GPD
v -
Ï|k
SUSSIYA - Israëlische militairen houden een vrachtwagen aan bij een tijdelijke controlepost in de buurt van de joodse nederzetting Sus-
siya op de Westelijke Jordaanoever. Het leger zette de blokkade gisteren op in verband met de begrafenis van een maandag door Palestijnen
doogeschoten kolonist. foto Reinhard Krause/RTR
door Jessica Lutz
ISTANBOEL - De Turkse rege
ring had gehoopt met een gerust
hart, en vooral een volle buidel,
het zomerrecès in te gaan. Te
vergeefs. Het Internationaal
Monetair Fonds (IMF) heeft be
sloten een lening van 1,5 miljard
dollar, ongeveer 3,6 miljard gul
den, nog even op te schorten, tot
Turkije orde op zaken stelt.
Geen halfslachtige maatregelen
meer, zo luidt de boodschap.
De Turkse markt was gisteren in
mineur. Maar omdat het besluit
van het IMF niet echt als een
verrassing kwam, werd een cri
sis als die van februari verme
den.
Toen die maand bleek dat de re
gering niet bereid was om de
corruptie in de staatsbedrijven
aan te pakken, kelderde de na
tionale munt met veertig pro
cent en schoot de rente tussen
banken omhoog naar 7500 pro
cent op jaarbasis.
De crisis betekende ook dat het
met het IMF opgestelde pro
gramma om de chronisch hoge
inflatie - volgens gisteren be
kendgemaakte cijfers 61 pro
cent - te bedwingen, in het water
viel. Miljarden waren voor niets
uitgekeerd. Om herhaling te
voorkomen heeft de financiële
instelling nu tijdig gewaar
schuwd.
Telecom
Aanleiding voor het IMF-be-
sluit was de gang van zaken
rond de Turkse Telecom. Al ja
ren belooft Turkije om het be
drijf te privatiseren. Een voor
waarde van het IMF om
opnieuw de geldkraan open te
draaien, was dan ook dat een
deskundig bestuur het roer over
zou nemen en Telecom 'privati-
seringsklaar' zou maken.
De militairen hadden zo hun
voorbehoud, maar de ultra
rechtse partij in de driepartijen-
coalitie was ronduit tegen.
„Professionaliteit kan toch niet
betekenen dat we een organisa
tie waar de overheid miljarden
dollars aan verdient, zomaar
overhandigen aan iemand in de
private sector", zei de tweede
man in de Partij van de Nationa
le Beweging, S. B. Yahnici eer
gisteren. Telecom verschaft ook
werk aan zeventigduizend po
tentiële kiezers.
De minister van Transport, Enis
Öksüz, onder wie Telecom valt,
is van dezelfde partijWat gaat
het ons aan, als het IMF een ver
gadering uitstelt", reageerde hij
gisteren op de waarschuwing.
De minister heeft wekenlang
het been stijf gehouden, en is
niet van plan te wijken. De mi
nister van Economische Zaken,
Kemal Dervis, die in februari
zijn topbaan bij de Wereldbank
opgaf om zijn land te hulp te
snellen, moest vorige week aan
vaarden dat vier van de zeven
bestuurders van Telecom, inclu
sief de directeur, door de ultra
rechtse minister benoemd wer
den.
Toch lijkt nog niet alles verlo
ren. Minister Dervis, op dit mo
ment in Washington, hoopt dat
hij binnen een paar dagen als
nog de lening loskrijgt. Een
tweede, groot obstakel was na
melijk het bankwezen. Maan
dagavond, kort na de aankondi
ging van het uitstel, heeft de
president een wet goedgekeurd
die moet voorkomen dat de
staatsbanken door politici leeg
geplukt worden.
Opgeheven
Eén er van, de Onroerend Goed
Bank zal opgeheven worden.
Dat kan in principe in drie da
gen rond zijn. Eerst moet echter
overeenstemming bereikt wor
den over wie de bezittingen van
de bank gaat beheren.
Mogelijk schuilt daar een nieu
we addertje onder het gras.
GPD
BUENOS AIRES - Argenti
nië zal de voormalige mari
neofficier Alfredo Astiz, bij
genaamd de 'blonde engel
des doods', niet uitleveren
aan Italië. Dat heeft de Ar
gentijnse minister van De
fensie Horacio Jaunarena
gisteren gezegd.
Astiz is berucht vanwege het
martelen van mensen tijdens
de militaire dictatuur in Ar
gentinië van 1976 tot 1983.
Hij pochte zelf dat hij 'de best
opgeleide man in Argentinië
was om journalisten en poli
tici te doden'.
Jaunarena benadrukt dat de
misdaden waarvan Astiz
wordt beschuldigd, zijn ge
pleegd op Argentijns grond
gebied. De minister wil de
voormalige marineofficier
zelf berechten.
Astiz werd maandag aange
houden op verzoek van een
Italiaanse rechtbank die hem
verdenkt van betrokkenheid
bij de ontvoering van Itali
aanse staatsburgers.
Frankrijk heeft de Argen
tijnse regering gisteren even
eens verzocht om uitleve
ring.
Astiz werd bij verstek ver
oordeeld tot een levenslange
gevangenisstraf voor de ver
dwijning van twee Franse
priesters.
Eerder vroegen Zweden en
Spanje vergeefs om Astiz'
uitlevering.
Er moet zich nog een rechter
buigen over het Italiaanse
verzoek. RTR/ANP
(Advertentie)
Nokia 8210
Klein en superlicht
toptoestel met
ingebouwd modem
79 gram; tot 150 uur stand-by; tot 200 minuten gesprekstijd
Unieke T9-functie voor snelle invoer van SMS-berichten
Voice dialling voor 8 nummers
Geïntegreerde antenne (steekt niet uit)
Kom langs, bestel via 0800-1515 of surf naar www.primafoon.nl
De actie duurt tot en met 21 juli 2001OP=OP
Primafoon
opent je wereld