Huis Ravestein in Zierikzee
Zeiltochten met een uitdaging
PZC
Intrek van glasaal
bij Prommelsluis
bereikt dieptepunt
Zeeuwse verfhandel
fuseert met collega
'E'i/T^ OfMZIEdi
ondernemend zeeland
bezoektijden
Vijf Zeeuwen
worden vinoloog
in detail
agenda
woensdag 27 juni 2001
door Huib Uil
De Zierikzeese geschiedenis kent
nog heel wat witte vlekken. Om
vangrijk is de lijst van objecten en ge
beurtenissen waarvan we meer zouden
willen weten. Vele daarvan vinden hun
oorsprong in de middeleeuwen. Het zijn
gevallen waarin de schriftelijke bron
nen ons in de steek laten. In sommige
gevallen is het wachten op mogelijkhe
den voor archeologisch onderzoek. Een
van die witte vlekken is het huis Rave
stein in Zierikzee.
Zierikzee telde binnen haar stadsmu
ren twee adellijke kastelen. Het oudste
was eigendom van de graaf van Hol
land en Zeeland en heette daarom het
Gravenhof. Het stond aan de Balie, te
genover de Sint Lievensmonstertoi'en.
Het andere, dat waarschijnlijk uit de
vijftiende eeuw dateerde, stond op een
groot terrein in het zuidelijk deel van de
stad. Op dit gebied liggen nu de Raven
straat, de Schuttershof straat en de Ro-
zemarijnstraat. De term 'kasteel' is niet
zonder meer van toepassing. We moe
ten eerder denken aan een groot huis,
met bijgebouwen, die op een open ter
rein stonden.
In 1453 gaf hertog Philips de Goede als
graaf van Zeeland de heerlijkheid
Dreischor aan Adolf van Kleef en diens
echtgenote Beatrix van Portugal. Van
Kleef was een van de belangrijkste
edellieden van zijn tijd. In 1470 her
trouwde Adolf met Anna van Bourgon-
dië, een bastaarddochter van Philips de
Goede. Daardoor was een hechte band
gesmeed met de landsheer.
Het is deze Adolf geweest, die het huis
Ravestein in ieder geval in zijn bezit
heeft gehad. Waarschijnlijk is hij er ook
de stichter van. Een comfortabele wo
ning in een belangrijke stad als Zierik
zee, dichtbij een groot deel van zijn be
zittingen, lag voor hem voor de hand.
Adolf van Kleef werd meestal aange
duid met een van zijn titels: heer van
Ravenstein, gelegen in Noord-Brabant.
Daarom werd ook zijn huis in Zierikzee
zo genoemd. De uitgestrekte tuinen en
boomgaarden, die bij zijn huis behoor
den, moeten het verblijf van Adolf en
Anna aangenaam hebben gemaakt.
Oproer
Zowel Philips de Goede als zijn zoon
Karei de Stoute hebben Adolf van Kleef
regelmatig belast met belangrijke op
drachten. Zo stelde hij onder meer een
onderzoek in naar de moord, die in 1472
Philips van Kleef, in zijn legertent, krijgt van Jean Molinet de vertaling aangeboden van de Roman de la Rose. Het molentje
rechts is een speelse verwijzing naar de maker van dit handschrift. foto collectie gemeentearchief Schouwen-Duiveland.
plaatsvond en waarbij twee afgezanten
van de graaf om het leven kwamen. Dit
leidde tot een oproer waarvoor Zierik
zee streng werd gestraft.
Zo bezadigd als de vader was, zo roeke
loos was diens zoon Philips van Kleef.
Hij was een kind uit het huwelijk met
Beatrix van Portugal. Na het overlijden
van zijn vader erfde hij onder meer het
huis Ravenstein. Philips hield van
avontuur, stond als controversieel be
kend en werd bovendien oud. Voldoen
de ingrediënten voor verrassende ver
halen. Zijn band met Zierikzee was een
van de oorzaken, dat de verhouding
met de landsheer opnieuw gespannen
werd.
In 1488 fungeerde Philips van Kleef als
gijzelaar van de stad Gent. Deze had
keizer Maximiliaan gevangen genomen
en die was vrijgelaten onder belofte van
grote concessies en met het leven van
Philips als onderpand. Maximiliaan
hield echter zijn woord niet, waarop
Philips de kant van de steden koos. Hij
werd de aanvoerder van de opstande
lingen. Pas na het overlijden van zijn
vader in 1492 gaf Philips de strijd op.
Omdat Zierikzee de kant van de op
standelingen had gekozen, werd de
stad zwaar gestraft. Evenals bijna
twintig jaar eerder moesten het stads
bestuur en zestig vooraanstaande bur
gers blootshoofs en knielend om genade
smeken.
De hang naar avontuur bleef Philips
bij. Hij trad in dienst van de Franse ko
ning, wat door velen als verraad werd
beschouwd. Hij kwam daardoor onder
meer in Italië terecht waar hij gouver
neurvan Genua werd. Ook nam hij deel
aan een kruistocht, die in een misluk
king eindigde. Op latere leeftijd deed
Philips het rustiger aan. Hij keerde te
rug naar Vlaanderen waar hij zijn da
gen doorbracht tussen de omvangrijke
verzameling kunst, die hij aan zijn rei
zen had overgehouden.
Zeer bijzonder was zijn collectie hand
schriften. Dat hij zijnboeken ook daad
werkelijk las, blijkt uit het feit dat hij
aan het eind ex*van zijn handtekening
plaatste. Zijn bibliotheek omvatte in
1528, bij zijn overlijden 128 titels. Een
aantal van de handschriften kwam in
het bezit van de graven van Nassau en
berust nu in de Koninklijke Bibliotheek
in Den Haag-
Het Zierikzeese huis Ravenstein raakte
in de zestiende eeuw in verval. Het com
plex kwam in het bezit van de stad. On
der meer werd hier een schuttershof
gebouwd. Na het graven van het haven
kanaal ontstond er behoefte aan nieu
we bouwgrond in de onmiddellijke na
bijheid van de Nieuwe Haven. Opnieuw
bloeide de visserij en koopvaardij en
om de groeiende bevolking aan nieuwe
huizen te helpen werden de gronden
van het voormalige huis Ravenstein in
1617 uitgegeven. Vijf jaar later werden
op het terrein straten aangelegd. Waar
ooit de adellijke Van Kleefs verpozing
zochten, vonden nu de matrozen en an
deren een onderkomen. De namen Ra-
vestraat en Ravesteinhof houden de
herinnering levend aan dit verdwenen
stadspaleis.
1 Zeeland
Ziekenhuis Walcheren
Koudekerkseweg 88,
4382 EE Vlissingen
tel. (0118) 425000
dag. 15.00-20.00 uur
Bezoek: Kinderafd. ouders gehele
dag, overig bezoek 14.00-19.00 uur
afd. Psychiatrie dag. 19.00-20.00 uur,
woe, za en zo 14.00-16.30 uur
afd. IC/CCU dag. 15.00-16.00 en
19.00-20.00 uur
Oosterschelde
Oosterscheldeziekenhuis
's Gravenpolderseweg 114,
4462 RA Goes tel. (0113) 234000
dag. 13.00-13.45 en 18.30-19.45 uur
Kinderafdeling (afd. A) ouders gehe
le dag. Overig bezoek 14.30-19.30
Kinder/Kraamafdeling (afd A/B) ou
ders kinderen en partners zwangeren
gehele dag, overig 14.30-19.30 uur
Hartbewaking (afd. H) dag. 11-11.30,
14-14.30 en 19-19.30 uur
Lindenhof revalidatie
's Gravenpolderseweg 114a,
4462 RA Goes, tel. (0113) 236236
ma t/m vrij: 14.00-21.00 uur
zat en zon: 12.00-21.00 uur
Emergis
Oostmolenweg 101,4481 PM
Kloetinge tel. (0113) 267000
woe, zat en zo 14.00-21.00
maa, din, don en vrij 18.30-
21.00 uur
Zeeuws-Vlaanderen
Locatie De Konte
Wielingenlaan 2,
4535 PATerneuzen
tel.(0115)688000
dag. 14.00-14.45 en 19.00-
20.00 uur; afd. Psychiatrie dag. 18.00-
20.00 uur; woe, weekeinde, feestda
gen 14.00-16.30 uur en 18.00-20.00
uur; afd. IC/CCU dag. 14.00-14.30 uur
en 19.00-19.45 uur. kinderafd. ouders
gehele dag, overig bezoek 14.00-
19.00 uur.
Locatie Antonius
Pastoor van Genklaan 6, 4501 AJ
Oostburg tel. (0117) 459000
dag. 14.00-15.00 en 18.30-
19.30 uur; Kinderafd. ouders 8.00-
20.00 uur, overig bezoek (afd. 4) dag.
9.00-21.00 uur.
Goeree-Overflakkee
Ziekenhuis Dirksland
Stationsweg 22, 3247 BW Dirksland
tel. (0187) 607300
dag. 16.00-17.00 en 17.45-
19.30 uur, zo idem tot 20.00 uur
Bergen op Zoom
Ziekenhuis Lievensberg,
Boerhaaveplein 1
4624 VT Bergen op Zoom
tel (0164) 278000
dag. 14.30-15.15 en 18.30-20.00 uur
za en zo 14.30-16.00 en 18.30-20.00
GGZ Westelijk Noord-Brabant
Hoofdlaan 8,4661 AA Halsteren
tel. (0164) 289100
woensdag, zaterdag en zondag
13.00-17,00 uur
l Rotterdam
AZR-Dijkzigt
Dr Molewaterplein 40
3015 GJ Rotterdam
tel. (010) 4639222 (voor inlichtingen
bezoektijden van alle afdelingen)
AZR-Sophia
Dr Molewaterplein 60
3015 GJ Rotterdam
tel. (010)4636363
Bezoektijden ouders: 07.00-
12.00 uur. Bezoektijden iedereen:
14.00-20.00 uur.
Afd.Verloskunde: dag. 11.00-12.00
en 18.00-20.00 uur.
Voor partner/echtgenoot: 09.00-
12.00 en 15.00-21.00 uur
AZR-Daniël den Hoed
Groene Hilledijk 301
3075 EA Rotterdam
tel. (010) 4391911
dag. 16.00-20.00 uur
België
Algemeen Ziekenhuis Sint Jan
Brugge
Ruddershovelaan
tel.(0032)50 452111
dag. 14.00-20.00 uur (m.u.v. IC en
hartbewaking)
Algemeen Ziekenhuis Sint Lucas
Brugge
Sint Lucaslaan 29
tel. (0032)50 369111
dag. 14.00-20.00 uur (m.u.v. IC en
hartbewaking)
Universitair Ziekenhuis Gent
De Pintelaan 185
tel.(0032)9 2402111
dag. 14.30-20.00 uur
Universitair Ziekenhuis Antwerpen
Edegemsesteenweg 240
2610 Wilrijk, tel. (0032) 3 8213000
Alg. bezoekuren: werkdagen 16.00-
20.00 uur, weekend en feestdagen
14.00-20.00 uur.
Afd. B1 (cardiologie) dag. 16.00-
17.30 en 18.30-20.00 uur. Afd. IC dag.
14.00-14.30 en 19.00-19.30.
De Provinciale
MTLv Zeeuwse Courant
- waarin opgenomen de Middel-
burgsche, Vlissingsche, Goesche
en Breskensche Courant, Vrije
Stemmen en de Zierikzeesche
Nieuwsbode - is een onafhankelijk
dagblad, dat zich niet bindt aan le
vensbeschouwelijke en politieke
opvattingen, stromingen of partij
en.
BRONVERMELDING
De redactie van de Provinciale
Zeeuwse Courant maakt naast de ei
gen nieuwsgaring gebruik van de
volgende brornen:
Geassocieerde Pers Diensten (GPD),
Algemeen Nederlands Persbureau
(ANP), Associated Press (AP), Bridge,
Deutsche Presse Agentur (DPA),
Agence France Press (AFP), Reuters
(RTR), Belga en European Press-pho
to Agency (EPA).
BEELDRECHT
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten
bij een CISAC-organisatie zijn gere
geld met Beeldrecht te Amstelveen
Bloktijden bruggen en
sluizen in Zeeland
(periodes dat de bruggen en sluizen
altijd voor wegverkeer beschikbaar
zijn)
Kanaal door Walcheren:
Keersluisbrug Vlissingen, dagelijks
van .17 tot .25 en van .47 tot .55
Draaibrug Souburg, dagelijks van .26
tot .32 en van .49 tot .56
Stationsbrug Middelburg, dagelijks
van .29 tot 37 en van .53 tot .05
Arneverkeersbrug Middelburg,
dagelijks van.13 tot.17
Zeelandbrug, dagelijks van .07 tot .29
en van .37 tot .59
Zeelandbrug, maandag tot en met
vrijdag van 7.30 tot 09.00
Zeelandbrug, zaterdag/zondag/
feestdagen van 17.30 tot 19.00
Zandkreeksluis Kats, dagelijks van
■25 tot .35 en van .55 tot .05
door Desirée Schouten
GOES - Veel bedrijven hebben
de gewoonte hun werknemers of
zakenrelaties van tijd tot tijd
een dagje uit aan te bieden. Het
doel hiervan is enerzijds de
werknemers tot een hecht team
te smeden en aan het bedrijf te
binden, anderzijds contacten te
leggen en zaken te doen.
Een sportieve mogelijkheid
voor zo'n uitje biedt het bedrijf
Challenge Team Sailing aan de
Noordooi-dplaat in Goes, door
zeiltochten met het jacht Chal
lenger.
De rubriek Ondernemend
Zeeland staat onder re
dactie van Jeffrey
Kutterink. Vragen, tips en
mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of via
fax 0118-470102.
MIDDELBURG - Is het een Pi-
not Gris of een witte Chateau
Neuf-du-Pape? En het volgende
glas: een Saint-Véran of tóch
een port? Vijf Zeeuwen slaag
den voor het diploma vinoloog
van de Wijnacademie in Maarn,
de hoogste opleiding in Neder
land op wijngebied.
Het examen bestond uit een
proeftechnisch gedeelte in de
ochtend en een theoretisch exa
men in de middag. De kandida
ten proefden twaalf witte, rode,
aperitief en dessertwijnen blind
en met drie keuzemogelijkhe
den. Het examen was moeilijk,
want in tegenstelling tot het
tentamen zat in veel glazen wijn
uit Spanje, Portugal en Italië.
Het theoretisch examen be
stond uit 75 meerkeuzevragen
waarvoor de kandidaten twee
uur de tijd kregen. Van de 195
kandidaat-vinologen slaagde
35 procent. Van de zes Zeeuwen
die de opleiding volgden, slaag
den er vijf. „Ons groepje is erg
fanatiek en komt wekelijks bij
elkaar om wijnen te proeven",
vertelt Monique Vreeke van
Wijnspeciaalzaak 12% of meer
uit Middelburg. De opleiding
aan de Wijnacademie duurt van
september tot juni. Iedere twee
weken is er één dag les.
,,We hebben een modern zeil
jacht van vijftien meter lang",
vertelt woordvoerster Henriëtte
van Baaren. „Het schip is voor
zien van moderne navigatie
middelen, heeft een ruime ka
juit en vier gescheiden hutten.
De kajuit biedt alle comfort en
ambiance voor bedrijfspresen
taties, vergaderingen of brain
stormsessies. Een enerverende
zeildag, hoofd in de wind, spe
len met de natuurelementen
wind en water. Dat is een perfect
middel voor teambuilding of het
onthalen van zakenrelaties."
De Challenger kan gehuurd
door Jeffrey Kutterink
GOES - Verf Verkoop Zeeland
bv uit Goes en verfhandel Luij-
ten bv uit Dordrecht gaan fuse
ren. Samengaan is volgens
beide bedrijven de enig overge
bleven manier om te groeien.
Beide bedrijven richten zich
met name op de verkoop van
bouwverven, industrie- en au-
tolakken.
De fusie moet per 1 januari 2002
een feit zijn en heeft geen gevol
gen voor de werkgelegenheid.
Er is gekozen voor,een fusie om
worden voor zeiltochten met
groepen op de Oosterschelde
voor een dag of deel van een dag.
Meerdaagse zeilarrangementen
richting Walcheren, Belgische
kust en Grevelingen zijn ook
mogelijk. De dagtochten zijn
voor maximaal elf personen. Als
men aan boord wil overnachten,
kunnen er hoogstens zes perso
nen mee. Het schip wordt ver
huurd inclusief kapitein.
Opstapplaats is het Goese Sas.
Voor wie niet vies is van een
beetje competitie biedt Chal
lenge een extra uitdaging in de
vorm van de Challenge Team
te zorgen dat beide bedrijven
zich ook in de toekomst kunnen
handhaven. „De markt voor in
dustrieverven en autolakken is
verzadigd", zegt A. Baarends
van WZ. „In Zeeland zijn er
weinig mogelijkheden meer tot
uitbreiden. Expansie is dus de
enige mogelijkheid om te groei
en en de marktpositie verder te
Sailing Cup. Van Baaren: „Het
zeilevenement is een strijd te
gen de elementen waarbij coör
dinaten een belangrijke rol spe
len voor het behalen van de
meeste zeilpunten. Prestaties
worden online vastgelegd op
onze website www.challenge-
teamsailing.nl. Een virtuele
competitie dus. Aan het eind
van het vaarseizoen ontvangt
het team met het beste resultaat
de cup. Actief zeilen en punten
scoren, daar praat men nog lang
over na." Overigens is deelname
aan de competitie niet ver
plicht.
versterken." Tegen die achter
grond is WZ gaan zoeken naar
een partner.
De afgelopen 25 jaar werkten
Luijten en WZ al steeds vaker
samen. Dus de gesprekken over
een volledige samenwerking
kwamen niet uit de lucht vallen.
De bedrijven zijn gelijkwaardig
aan elkaar. Bij WZ werken 21
De Thaise afhaalkeuken Sa-
wadee aan de Hoofdstraat in
Sint Jansteen heeft de zaak uit
gebreid met een restaurant. Er
kunnen maximaal 24 mensen
plaatsnemen. Met een combina-
tie van pikant klaargemaakt
vlees, vis en gevogelte schotels
heeft Sawadee een gevarieerde
menukaart. Sawadee verzorgt
ook catering en feesten met be
diening in Thaise kleding. De
restaurantkeuken is open van
maandag tot en met vrijdag
vanaf 16.30 tot 21.30 uur. Zater
dag en zondag kan men er te-
recht vanaf 12.00 tot 21.30 uur.
Dinsdag is Sawadee gesloten.
De Ondernemers Organisatie
Goes oi'ganiseei*t op dondei'dag
28 juni de jaarlijkse koopjes-
markt op de Grote Markt in
Goes. Een deel van de Goese
winkeliers zal aanwezig zijn
met een kraam vol uitverkoop
artikelen. Het aanbod zal be
staan uit onder andere kleding,
badmode, schoenen, verzor-
gingsartikelen en spullen voor
huis en tuin. De koopjesmarkt
duurt van acht uur tot vier uur.
Kledingzaken Papago en Car-
tell aan de Lange Vorststraat in
Goes zijn sinds vandaag samen
gehuisvest in een groter pand
aan dezelfde straat. Papago is al
ruim twintig jaar aan de Lange
Vorststraat gevestigd, zuster-
zaak Cartell sinds tien jaar. Het
nieuwe onderkomen heeft een
oppervlakte van driehonderd
vierkante meter en biedt vol
doende ruimte aan beide collec
ties. Papago verkoopt sportieve
kleding. Cartell vertegenwoor
digt de meer exclusieve merken.
Beide zaken hebben filialen in
Middelburg, Bergen op Zoom,
Roosendaal en Breda.
medewerkers, bij Luijten 23. De
twee ondernemingen hebben
een omzet van tegen de 15 mil
joen gulden.
Als de fusie een feit is gaan de
bedrijven verder onder de naam
Luijten WZ met vestigingen in
Dordrecht, Goes, Middelburg
en Terneuzen.
De bedrijven willen ook eikaars
specifieke producten gaan ver
kopen. Zo verkoopt Luijten bij
voorbeeld los legbarc bedrijfs
vloeren.
Het is de bedoeling die ook in de
Zeeuwse vestigingen te gaan
verkopen.
EVENEMENTEN
DOMBURG NH Kerk, 20.30 uur: Zomer
avondconcert door Zeeuws Ensemble
Sonore;
GOES - Ambachtscentrum, 15.00 uur:
Poppentheater Sim Bolus met Ei, ei dit
ben jij;
MIDDELBURG Abdij, 11.00-17.00 uur:
Historama;
NEELTJE JANS Steiger in Bouwdok vijf,
11.00-16.00 uur: Rondvaart langs de
Oosterscheldestormvloedkering en film
'Delta Finale',
VEERE - Grote Kerk, 20.00 uur: Concert
Rien Balkenende en Jo Ivens (piano);
I STREEKACTIVITEITEN
BURGH-HAAMSTEDE - Slot Haamstede,
10.30 en 11.30 uur: Diavoorstelling ge
schiedenis Slot Haamstede en bezoek
Ridderzaal Slot;
Slot Haamstede, 19.00 uur: Excursie
Slotbos en Zeepedumen met gids Na
tuur- en Vogelwacht;
Nederlands Hervormde Kerk, 20.00 uur:
Zomeravondconcert zangvereniging Nu
met Hope en Westhoekzangers;
OOSTERLAND - De Saele, 20.00 uur: Zo
meravondconcert Koninklijke Harmonie
Kunst Eer;
l FILMS
BERGEN OP ZOOM - Roxy, 14.00 uur:
See Spot Run (Ned.); Spy Kids (Ned.);
20.00 uur: Dude, where's my car; Pearl
Harbor;
Cinemactueel, 1400 uur: Pokemon 3;
Keizer Kuzco; Spy Kids; 20.00 uur: Exit
wounds; Bridget Jones's diary;
HULST De Koning van Engeland, 13.45
en 16.15 uur. Spy Kids; Pokemon 3; See
Spot Run; Keizer Kuzco; 13.45, 16.15 en
20.00 uur: The Mummy returns; Dude,
where's my car; Save the last dance,
20.00 uur: Bridget Jones's diary; Along
came a spider; Pearl Harbor; Exit
wounds;
MIDDELBURG - Schuttershof, 20.00 uur:
Sous le sable;
VLISSINGEN - Cine City, 13.45 uur: Poke
mon 3; 13.45 en 16.15 uur: Keizer Kuzco;
13.45,16.15 en 19.00 uur: Spy Kids (Ned.
13.45, 16.15, 19.00 en 21.45 uur: The
Mummy returns; Bridget Jones's diary;
Dude, where's my car; 16.15 uur: See
Spot Run (Ned 19.00 uur: Men of ho
nor; 19.00 en 21.45 uur: The Mexican;
Exit wounds; 21.00 uur: Pearl Harbor;
21.45 uur: Along came a spider; Dracula
2000;
TENTOONSTELLINGEN
AARDENBURG Archeologisch Muse
um, 13.30-17.00 uur: 'Uit de klei getrok
ken', tentoonstelling AWN (t/m sept.);
ARNEMUIDEN Oudheidkundig Muse
um en Oudheidkamer, 13.30-16.30 uur:
Het leven in grootmoeders tijd en Van
hoogaars tot moderne kotter (t/m sept.);
AXEL - Streekmuseum, 13.30-17.00 uur:
Lierse kantwerken van Germaine Meeu-
sen-Vermeulen (t/m 30/6);
BERGEN OP ZOOM - Interium, 9.00-17 00
uur: 'De stilte overheerst elke aanwezig
heid' werk diverse kunstenaars (t/m 1/7);
De Gevangenpoort, 13.00-16.30 uur: On
der de zoden van het Gouvernements
plein, expositie over de zwarte dood;
BROUWERSHAVEN - Museum, 11.00-
17.00 uur: Getekende zeekaart door kapi
tein Y. Feenstra (t/m 19/10);
BURGH-HAAMSTEDE De Burghse
Schoole, 13.30-16.00 uur: Stempels en
spelletjes met thema Spelen met Spellen
(t/m 19/10);
DOMBURG Museum Marie Tak van
Poortvliet, 13.00-17.00 uur: Bob Perst
man, schilderijen (t/m 29/6);
DeGalerie, 11.30-22.00 uur: Herman Jan
sen, schilderijen, Desirée Wijgman, Nico
van Rijsbergen en Hansje den Hollander,
sculpturen en 19e en 20e eeuwse kunst
Groningse Ploeg 1918-1930 (t/m 17/8);
Het Noorderlicht, 15.00-19.00 uur: Wer
ken diverse kunstenaars (t/m 30/9);
EMMADORP - Bezoekerscentrum Saef-
tinge, 10.00 tot 16.00 uur: Zand en ste
nen, verzameling van Alice Krull;
GOES - Museum voorZuid- en Noord Be
veland, 10 00-17.00 uur: Werk Klaas Win-
gelaar (t/m 21/7);
Grote Kerk, 10.00-17.00 uur: Goes En
Passant, schilderijen, fotografie, kera-
door Harmen van der Werf
GOES - De intrek van glasaal is
in Nederland nog nooit zo slecht
geweest. Ook in Zeeland is de si
tuatie dramatisch. Bij het
Schouwse Prommelsluis, waar
waterschap Zeeuwse Eilanden
met behulp van een aalgoot
glasaal over de dijk lokt, is de
intrek gedaald met negentig
procent. W. Dekker, palingspe
cialist bij het Rijksinstituut
voor Visserijonderzoek (RIVO),
verwijt de politici in Den Haag
en Brussel laksheid.
Al jaren wijzen internationale
visserijbiologen erop dat de pa
lingstand hollend achteruit
gaat. Vier jaar geleden riepen zij
de Europese visserijministers
op een herstelplan te maken.
„Het is sindsdien ijzingwek
kend stil", aldus Dekker, „ter
wijl de toestand in heel Europa
alleen maar is verslechterd."
Terwijl Brussel eerder dit jaar
wel gelijk met een noodmaatre
gel kwam om de kabeljauw in de
Noordzee te 'redden', is van een
herstelplan voor de paling in
vier jaar nog geen werk ge
maakt. Dat komt door de aard
van de palingvisserij, denkt
Dekker. Het gaat om binnenvis
serij en die laat zich in Europees
verband niet zo gemakkelijk re
gelen. Dekker: „Maai' dat kan
nog geen reden zijn voor het mi
nisterie van Visserij in Den
Haag om met de armen over el
kaar te zitten. Er moet iets ge
beuren, wil er niet hetzelfde
gebeuren als in Canada. Des
kundigen twisten over de be
trouwbaarheid van de Canade
se cijfers, maar het is duidelijk
dat er sinds enkele jaren geen
glasaal meer de Sint-Lawrence
rivier bij Montreal op komt."
Quotering
In een quotering voor paling,
zoals voor zeevis, ziet Dekker
niets. „Dat valt toch niet te con
troleren. Het is onmogelijk alle
aanlandingsplaatsen langs bin
nenwateren in de gaten te hou-
miek en sculpturen van 6 kunstenaars;
HULST - Streekmuseum De Vier Am
bachten, 14.00-17.00 uur: Het Rijke
Roomse Leven, doopkleedjes, biecht- en
communieboekjes, kalenders, vasten-
boekjes en trommels e.d (t/m 28/10);
Reinaerts Streken (t/m 28/10),
KAPELLE - Fruitteeltmuseum, 13.00-
17.00 uur: 'Valkenskuikens bespied in de
Bevelanden' (t/m juni); 'Foto's uit de ou
de doos' (t/m juni);
Galerie De Zeeuwse Buitenplaats, 13.00-
17.00 uur: Moderne beeldhouwkunst en
schilderijen van diverse 'kunstenaars
(t/m 15/9);
Gemeentehuis, 9.00-16.00 uur: Agnes
van den Berge, poppen en woondecora
ties (t/m 29/6);
MELISKERKE - Zijdemuseum, 10.00-
17.00 uur: Bangladesh van een andere
zijde (t/m nov.);
MIDDELBURG Zeeuwse Bibliotheek.
10.00-21.00 uur Dorpen in Zeeuwsch-
Vlaanderen, Hoek, Philippine, Sas van
Gent, Sluiskil, collectie foto's en prent
briefkaarten (t/m 30/6); Radicaal modern,
expositie over het werk van Piet Götzen
(1914-1977) t/m 21/7;
Galerie Icon, 12.00-16.00 uur: Tekenin
gen, schilderijen en grafiek van mensen
door Geert-Jan Janssen, Theo Sijthoff
e.a. (t/m 15/9);
De Kabinetten van de Vleeshal, 13.00-
17.00 uur: Werk van Ben Sleeuwenhoek;
De Drvkkery, 9.00-18.00 uur. 'Ontwerpen
van waarde', werken van 200 leerlingen
Walcherse scholen i.z. euro (t/m 27/6);
Jackie Bongers, -See you in Paradise-,
beelden (t/m 27/6);
De Vleeshal, 11.00-17.00 uur: 'This is the
Flow', werk van Gyz la Rivière en Robert
Rosenau (t/m 12/8);
NEELTJE JANS - Topshuis, 10.00-17.30
uur: Jan de Koning, aquarellen;
OOSTKAPELLE - Zeeuws Biologisch Mu
seum, 10.00-18.00 uur: Expositie 'Het
hangt in de lucht'; (t/m 28/10); Even te
zien, schelpen, fossielen, vegetatiedia's
e.d. uit collectie Lieven Braber (t/m 31/8),
RILLAND Dorphuis Luctor et Emergo,
10.00-17.00 uur: Tineke van de Water, fo
tografie (t/m 28/6),
SINT-ANNALAND Streekmuseum De
Meestoof, 13.45-16.45 uur: Van lees-
plankje naar leesoefeningen en Rond het
scheepsmodel: de hengst TH21;
SINT ANNA TER MUIDEN Streekland-
bouwmuseum, 13.30-17.00 uur: Van hof-
stalhuis tot hofboerderij (t/m 30/9);
TERNEUZEN - Galerie Contrast&, 14.00-
17.00 uur: Collectie modern grafiek van
internationale allure (t/m 31/7);
Gemeentehuis, 8.00-17.00 uur: 'Kunst
over grenzen'(t/m 13/7),
Galerie Rue Neuve, 13.30-18.00 uur: Gijs
Altena, keramische objecten (t/m 24/7);
VEERE - Grote Kerk, 14.00-17.00 uur: Han
Bennink, schilderijen en beelden);
Museum De Schotse Huizen. 12.00-17.00
uur: 'Drie schilders zien Zeeland', werk
van Hans Almekinders, Hennie de Korte
en Corry Kooy (t/m 17/8);
VLISSINGEN - Galerie El de Seo, 13.00-
18.30 uur: Souvenir, foto's van G. van
Noppen, sieraden van Dani Tienpont en
Barbara Voit (t/m 29/7);
Bibliotheek'tSpui, 10.00-18.00 uur: Wal
ter Hagenaars, olieverfschilderijen;
ZIERIKZEE Stadhuismuseum, 10.00-
17.00 uur: Piet Ochtman, foto's van
Schouwen-Duiveland (t/m 1/11);
Galerie Alexandra, 11.00-17.00 uur: 'Kat
ten', werk van 5 kunstenaars (t/m 29/7);
HULPCENTRA
Alarmnummer Zeeland, tel. 112.
Centraal Meldpunt Milieuklachten Zee
land, tel. 0118 412323.
SOS Telefonische Hulpdienst Zeeland,
tel. 0118615551 (dag en nacht).
Stichting Blijf van m'n lijf Zeeland, tel.
0118 469869 (dag en nacht bereikbaar).
Hulp- en advieslijn Blijf van m 'n Lijf Zee
land, tel. 0118 467003 (ma., wo. en vr.
9.00-12.00 uur).
Kindertelefoon Zeeland, tel. 0800 0432
(gratis), dag van 14.00-20.00 uur.
Advies Meldpunt Kindermishande
ling, tel. 0900-1231230.
Aids Infolijn, tel. 0118 638384.
Ouders van Drugsverslaafden Zeeland,
tel. 0118 623817 (dag en nacht).
Zeeuws Inloophuis voor mensen met
kanker, Badhuisstraat 80, Vlissingen (ge
opend di. en do. 14.00-16.00 uur); tel.
0118 413932.
den.Het is volgens hem zinvol
ler gesloten gebieden aan te
wijzen. „Dat is in Nieuw-Zee-
land gebeurd." Of de palingvis
serij zou in een bepaalde perio
de verboden moeten worden. Of
de minimale maat voor paling
moet omhoog.
Maatregelen zijn hard nodig. De
glasaalintrek in het IJsselmeer,
het belangrijkste palingwater,
lag in de jaren negentig nog op
slechts tien procent van de in
trek in de jaren zestig en zeven
tig. Dit jaar werd een absoluut
dieptepunt bereikt. De intrek
daalde tot 1,6 procent van het
peil in de jaren zestig en zeven
tig. „Om de twee uur halen wij
bij Den Oever een net op en tel
len de glasaaltjes", legt Dekker
uit. „In de jaren zestig telden wij
er wel tweeduizend of meer. Nu
soms niet meer dan een stuk of
negen."
Tellingen bij het Schouwse
Prommelsluis, bij de aalgoot
van het waterschap, gaan
slechts terug tot 1995, maar het
beeld is vergelijkbaar. In 1995
kwamen tienduizenden glas
aaltjes over de dijk. Hoogtepunt
was 1997 met 40.000 stuks. Vo
rig jaar waren dat er nog maar
zevenduizend. Het kan nog
slechter. Vanaf half maart tot
eind mei dit jaar, hét intreksei-
zoen, zijn er een kleine duizend
binnengekomen.
Deskundigen tasten in het duis
ter over de oorzaken. Dekker:
„We weten niet eens waar de pa
ling zich voortplant. De Sargas-
sozee in de Atlantische Oceaan
wordt vaak genoemd, maar die
is net zo groot als Europa." Kli
maatverandering kan invloed
hebben op het voortplantings-
succes. Maar wat, aldus Dekker,
zeker een rol speelt is de aalvis
serij. Zowel in Frankrijk en
Spanje waar veel glasaal voor
de export gevangen wordt, als in
Nederland. Het is bekend dat
slechts één op de zevenhonderd
geslachtsrijpe palingen erin
slaagt aan de visnetten te ont
snappen en de zee te bereiken
om voor nageslacht te zorgen.
Een dagje zeilen met collega's wordt gezien als een perfect middel voor teambuilding.
