Iedereen in galop naar Zeeland?
PZC
Boermans De Aarde beleeft
wereldpremière in kerk Veere
Staten pleiten voor
eerder opengaan
Zeeuws Museum
Afwisselende tentoonstelling En Passant
Reeks klassieke concerten in West-Zeeuws-Vlaanderen
Raad van toezicht vervangt museumbestuur
12
ELICHT
Imago
kunst cultuur
Actiegroep
Doel 2020
bereid verzet
te staken
Nu met Hope
zingt in Burgh
zaterdag 23 juni 2001
door Jeffrey Kutterink
Verzin een in het gehoor liggende
slogan. Schreeuw van de daken
dat het fantastisch wonen, werken en
toeven is in Zeeland. Giet de bood
schap in een flitsende reclamecam
pagne en de mensen komen met drom
men. Niet dus, waarschuwt prof. dr.
Th. Poiesz, hoogleraar economische
psychologie van de Katholieke Uni
versiteit Brabant. „Het is net als met
het overzwemmen van de Wester-
schelde: ook al kun je het en heb je er
de tijd voor, je doet het niet omdat de
motivatie gering is."
Wie van buiten Zeeland komt, weet
hoe met name Randstedelingen tegen
de provincie aankijken: een leuk ge
bied om naar toe te gaan als het lekker
weer is. Mooie natuur, zee, strand,
campings en ijskoude pilsjes, zijn de
gedachten die snel bovenkomen. Ide
aal voor een vakantie. Maar om er te
wonen en te werken, ofwel ernaar te
verhuizen gaat voor veel Randstede
lingen een stap te ver.
Dan slaat de mening om als een blad
aan een boom. 'Wat moet je nu in Zee
land? Daar gebeurt toch niets? Okay,
in de zomer is het gezellig, maar in de
winter is het toch een dooie boel? Ze
lopen daar toch nog op klompen en
dragen klederdracht?', zijn veel ge
hoorde schampere opmerkingen. Er
tegenin gaan levert enkel een glim
lach op. „Minder files? Dat heb je hè in
het boerenland."
De provincie wil die meningen 180
graden ombuigen met een jarenlange
reclamecampagne. Door Zeeland aan
de man te brengen moeten er meel
mensen en bedrijven op de provincie
afkomen. Zeeland moet in galop.
Nieuw jasje
Communicatiebureau Van Sluiscon-
sultants staat voor de taak de komen
de maanden de campagne vorm te ge
ven. De werktitel is er al: Zeeuwse
waarden in een nieuw jasje. Vanaf be
gin volgend jaar zullen ze in Rotter
dam, Gorinchem, Zaandam en Til
burg via radio, televisie en kranten
weten dat Zeeland swingt.
Wellicht dat mensen wat minder con
servatief over Zeeland gaan denken.
Maar of de campagne massaal mensen
zal trekken is twijfelachtig. ,,De vraag
of mensen willen komen wonen en
werken in Zeeland, is eigenlijk de
vraag of mensen willen verhuizen",
stelt hoogleraar Poiesz nuchter vast.
„Het is dus noodzakelijk inzicht te
krijgen in verhuisbeslissingen. Wat
doet mensen besluiten om hun spullen
te pakken en naar elders te verkassen?
Je kimt stellen dat mensen rationeel
met die vraag om gaan. Ze kennen de
plek waar ze nu wonen, ze kennen de
eigenschappen van alternatieve loca
ties en dus kun je denken dat: wie in
Zeeland wil wonen, er gaat wonen."
Zo eenvoudig is het niet, realiseert de
hoogleraar zich. „Het halen van men
sen en bedrijven naar Zeeland, lijkt op
het grip krijgen op de zwevende kie
zer. Er zijn genoeg mensen die niet in
Zeeland wonen, terwijl ze dat best
willen. En toch doen ze het niet."
Om begrijpelijk te maken welke fac
toren een rol spelen bij mensen om te
verhuizen, past Poiesz een volgens
hem veel toegepast wiskundig model
toe. „Mensen vertonen een bepaald
gedrag als ze voldoen aan drie voor
waarden. Ze moeten, populair ge
zegd, iets willen, iets kunnen en de
omstandigheden moeten gunstig zijn.
Gedrag is, zo luidt het model, het re
sultaat van motivatie maal capaciteit
maal gelegenheid. Elk van de drie ge
tallen kan maximaal één zijn, dus de
uitkomst ook."
„Neem het voorbeeld van het over
zwemmen van de Westerschelde van
Vlissingen naar Breskens. We nemen
aan dat mensen het op zich zouden
kunnen en geven dat een 0,6. Ook heb
ben ze er ruimschoots de tij d vooreen
0,9. Maar de motivatie is gering, een
0,2. Vermenigvuldig je die getallen,
kom je uit op 0,11. Dus de kans dat
mensen daadwerkelijk gaan zwem
men is dus zeer klein, namelijk 0,11."
Met dat voorbeeld in het hoofd moet
worden gekeken naar de mensen die
buiten Zeeland wonen, zegt de Til-
burgse hoogleraar. „Al zijn mensen
gemotiveerd om in Zeeland te komen
wonen, maar missen ze de gelegen
heid doordat bijvoorbeeld hun part
ner een goede baan heeft in Utrecht,
dan is de kans dat ze daadwerkelijk in
Zeeland komen wonen heel klein. Hoe
positief ze dan ook over Zeeland den
ken en hoe graag ze er ook zouden wil
len wonen."
Somber beeld
De hoogleraar benadrukt dat aan elk
van de drie voorwaarden moet wor
den voldaan om mensen naar Zeeland
te lokken (ze moeten willen, kunnen
en de gelegenheid hebben). „Alleen
motiveren met bijvoorbeeld een recla
mecampagne is onvoldoende. Mensen
verhuizen echt niet als ze geen gele
genheid hebben. Dit model schetst
dan ook een somber beeld van de wer
king van een reclamecampagne. Het
model geeft duidelijk aan dat het ver
anderen van de beeldvorming alleen
niet voldoende is om mensen naar
Zeeland te laten verhuizen.
door Ernstjan Rozendaal
MIDDELBURG - Het bestuur
van het Zeeuws Museum wordt
op termijn vervangen door een
raad van toezicht die de nieuwe
directeur zal gaan controleren.
De meeste bestuurstaken zullen
dan toekomen aan de directie.
Na overleg met het bestuur van
het Zeeuws Museum en de ge
meente Middelburg heeft het
dagelijks provinciebestuur
daartoe besloten. De beslissing
het bestuur te vervangen door
een raad van toezicht loopt
vooruit op een integrale beslis
sing over de toekomst van het
Zeeuws Museum.
Het provinciebesluit vloeit
voort uit het rapport dat het on
derzoeksbureau Twijnstra
Gudde twee maanden geleden
over het Zeeuws Museum uit
bracht. Daarin werd geconsta
teerd dat de bestuurlijke rela
ties, zowel binnen het museum
als tussen museum en provincie,
diffuus zijn.
De oplossing ligt in een uitbrei
ding van de taak van een nog
aan te stellen nieuwe directeur.
Hij krijgt de bestuurlijke be
voegdheden, een raad van toe
zicht of commissarissen contro
leert alleen.
Voordelen zijn volgens het da
gelijks provinciebestuur dat in
deze constructie het museum op
afstand komt van de provincie,
er een heldere taakverdeling is,
de slagvaardigheid en herken
baarheid van de directie wordt
vergroot en de taken van het
huidige bestuur zodanig wor
den ingeperkt dat ze te behap
pen zijn door mensen die nog
volop economisch en maat
schappelijk actief zijn. Dat
laatste zorgt voor een betere
verankering van het museum in
de Zeeuwse samenleving.
Het zal nog even duren voor zo'n
raad van toezicht er komt. Pas
in 2002 wordt de benoeming van
een nieuwe directeur verwacht.
Vóór die er is heeft de nieuwe
contructie weinig zin. Het hui
dige bestuur heeft zich bereid
verklaard in zijn geheel op te
stappen om plaats te maken
voor een verse raad van toe
zicht. In de nieuwe opzet zal het
Zeeuws Museum voortaan elke
twee jaar een werkplan opstel
len dat door de provincie wordt
beoordeeld.
door Maurits Sep
MIDDELBURG - Gedeputeer
de G. de Kok (PvdA, cultuur)
gaat met het bestuur van het
Zeeuws Museum in Middelburg
overleggen over een vervroegde
openstelling van het museum.
Als dat niet kan vanwege de ver
bouwing, moet de collectie in
andere musea te zien zijn. Het
Zeeuws Museum is al anderhalf
jaar dicht en gaat pas op zijn
vroegst in maart 2003 weer
open.
Te gek voor woorden, mopperde
de Statenfractie van Groen-
Links gisteren over die langdu
rige sluiting. „We hebben het
gebouw, we hebben de mensen,
we hebben de spulletjes, laten
we opnieuw van start gaan",
stelde F. van Kollem voor. In een
motie, gesteund door alle frac
ties, riep hij De Kok op alles in
het werk te stellen om dat te be
reiken.
De Kok noemde het voorstel
'sympathiek'. De gemeente
Middelburg wil volgens hem
ook graag dat het Zeeuws Muse
um opengaat, al is het maar ge
deeltelijk, en dat geldt nog meer
voor het Koninklijk Zeeuws Ge
nootschap der Wetenschappen.
De collectie van het museum is
voor het overgrote deel in bruik-
leen gegeven door het Genoot
schap. Dat kan nu niks met de
eigen objecten doen.
Verbouwing
Het Genootschap heeft er al bij
het museumbestuur op aange
drongen iets te verzinnen zodat
de collectie toch te zien is, zei De
Kok. Hij verklaarde zich bereid
zelf ook eens met het bestuur te
overleggen. Hij waarschuwde er
wel voor dat het technisch mo
gelijk moet zijn om in een deel
van het museum zelf een ten
toonstelling in te richten, aan
gezien het wordt verbouwd.
GroenLinks wees erop dat de
collectie ook in andere musea
getoond kan worden. De Kok
vond dat idee 'nog sympathie
ker'. Dit kan in de praktijk ech
ter wel op problemen stuiten,
omdat de kunstschatten extra
verzekerd moeten worden als ze
elders worden tentoongesteld.
Elk object moet ook worden be
schreven en er moeten voldoen
de mensen zijn die een reizende
expositie kunnen begeleiden.
Het aantal professionele muse
ummedewerkers in Zeeland is
klein, zo'n tien mensen, de
meesten zijn vrijwilliger.
Gedeputeerde Staten praten
dinsdag in hun voorjaarsconfe
rentie nogmaals over het
Zeeuws Museum. Dan beslissen
zij hoeveel miljoenen zij over
hebben voor een herinrichting
en opwaardering van het muse
um. In de voorjaarsconferentie
wordt het extra geld dat be
schikbaar is voor 2002 verdeeld
en worden de prioriteiten ge
steld.
DOEL - De actiegroep Doel
2020, die zich fel verzet tegen
het verdwijnen van het polder
dorp op de linkeroever van de
Schelde bij Antwerpen, is be
reid de juridische strijd tegen de
aanleg van het Deurganckdok.
de containerterminal pal ten
zuiden van het dorp, te staken.
Daaraan wordt wel een aantal
voorwaarden verbonden. De
leefbaarheid van het (leeglo
pende) dorp moet tóch worden
gewaarborgd en ook de land
bouw mag niets in de weg wor
den gelegd. Bovendien moet de
vrijkomende baggerspecie uit
het nieuwe Deurganckdok wor
den gedumpt in het belendende,
ongebruikte Doeldok. De specie
mag niet in de polders worden
gestort. Wordt niet aan die voor
waarden voldaan, dan blijft
Doel 2020 zich verzetten tegen
de aanslag op Doel. De juridi
sche strijd zou de aanleg van het
voor de containertransporten
op Antwerpen zo belangrijke
dok nog jaren kunnen frustre
ren.
De Grote Kerk in Goes vormt het decor voor de tentoonstelling En Passant. Op de voorgrond het beeld Energie van Frida van Overbeeke-
Verschuur. foto Willem Mieras
door Rob Paardekam
GOES - Een maand geleden stonden ze nog
in verschillende Goese etalages. Nu vormt
de Grote Kerk in Goes het decor voor de
kunstwerken van zes Zeeuwse kunstenaars.
De werken, deel uitmakend van het jaar
lijks terugkerende project En Passant, zijn
daar nog tot en met 30 juni te zien.
Goes En Passant is sinds acht jaar een
jaarlijks terugkerend evenement. Het idee
achter het project is om niet alleen kunst
liefhebbers aan te trekken, maar ook de toe
vallige voorbijganger. Daarom worden de
werken voor ze naar de Grote Kerk gaan
eerst tentoongesteld in verschillende etala
ges in de binnenstad van Goes.
Nu staan ze dus allemaal bij elkaar in de
kerk. Het is een zeer afwisselende expositie
geworden. Zo is er een fototentoonstelling
over Oeganda van Marco van der Linde.
Door middel van diverse technieken in
zwart/wit-fotografie weet hij een bepaalde
sfeer te creëren.
Dan zijn er de abstract expressionistische
schilderijen van Ronald Debbaut. De schil
der kenmerkt zich door een werkmethode
van grote intuïtief geschilderde doeken. Hij
heeft als hij begint met schilderen geen en
kel idee hoe het eindresultaat eruit moet
zien.
Verder zijn er in de Grote Kerk werken te
bewonderen van Frans Dingemanse (aqua
rellen), Yvonne Oyevaar (beelden van spek
steen), Jack Willemsen (sculpturen) en Fri
da van Overbeeke-Verschuur (beelden).
De expositie in de Grote Kerk is nog tot 30
juni te bezichtigen. Dat kan van maandag
tot en met zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur.
Op donderdag is de kerk tot 21.00 uur ge
opend. Meestal zijn enkele van de betrok
ken kunstenaars aanwezig.
door Ernst Jan Rozendasal
VEERE - Het stuk beleeft mor
gen in de Grote Kerk van Veere
zijn wereldpremière. Drie jaar
heeft componist Jan Boerman
(1923) gewerkt aan de zeven de
len van De Aarde. In vier delen
heeft hij gedichten van Luce-
bert, Jan Slauerhoff, Gerard
den Brabander en Ellen War
mond op muziek gezet. De ove
rige drie delen, die als tussen
schakels fungeren, bestaan uit
elektronische muziek. Boerman
is op dat gebied een pionier.
„Dat zeggen ze, ja."
Volgens de stichting Nieuwe
Muziek Zeeland is Boerman de
belangrijkste Nederlandse
componist van elektronische
muziek. In 1982 ki'eeg hij de
Matthijs Vermeulen-prijs voor
zijn hele oeuvre. Dat is daarna
nog flink uitgedijd, al ligt het
tempo van componeren niet zo
hoog. „Drie jaar is een betrek
kelijk korte tijd voor een stuk
dat één uur duurt", zegt Boer
man daarentegen over zijn
jongste werk De Aarde. „Ik heb
er natuurlijk niet constant aan
gewerkt. Soms zijn er maanden
overheen gegaan dat ik er nau
welijks iets aan deed."
De componist is eraan begon
nen op uitnodiging van Huib
Kerstens, destijds dirigent van
het Koor Nieuwe Muziek, dat
morgen ook meewerkt aan de
uitvoering in Veere. De eerste
twee delen zijn al eens uitge
voerd, maar als geheel gaat het
stuk morgen in première. Uit
gangspunt waren voor Boerman
Jan Boerman
vier gedichten over de aarde, te
weten 'De aarde' van Lucebert,
'Poolreis' van Slauerhoff, 'De
holle man' van Den Brabander
en 'De aarde' van Warmond. Ze
worden gezongen door sopraan
Wieke Ubels en het Koor Nieu
we Muziek. Het Ensemble Nieu-
door Ernst Jan Rozendaal
GROEDE - De Stichting Zo
meravondconcerten aan Zee or
ganiseert dit jaar opnieuw een
reeks klassieke concerten in
kerken in West-Zeeuws-Vlaan-
deren. Van 4 juli tot en met 22
augustus vindt elke woensdag
avond een concert plaats, tel
kens in een andere kern. Het
programma vermeldt een aan
tal ensembles van naam.
De serie wordt op 4 juli geopend
in de Nederlands Hervormde
kerk van Groede. Daar treedt
het ensemble Canapé op, be
staande uit pianiste Vonne
Reijnders, fluitist Martijn
Alsters en saxofonist/accordeo
nist Nard Reijnders. Het ensem
ble speelt klassiek werk van on
der andere Mozart en Chopin,
maar maakt ook uitstapjes naar
populaire muziek uit de twin
tigste eeuw, van Weill en Gersh
win tot aan The Beatles en Ab
ba.
In de Nederlands Hervormde
Kerk van Nieuwvliet is op 11 ju
li de beurt aan het Duo Manri-
que. Op fluit en harp worden
werken uitgevoerd van C. Ph. E.
Bach, Donizetti, Rossini, Saint-
Saëns en Bizet.
Peter Constant en Marion
Schaap vormen het Z.O.O. Gi-
tar Duo. Op 18 juli spelen zij in
de Doopsgezinde Kerk van Aar-
denburg werk van onder ande
ren Nigel Westlake, Robert
Schumann, Philip Houghton en
Ross Edwards.
Het internationale Trio Cassan
dra bestaat uit klarinettiste An
drea Zierleyn, hoboïste Kathy
Halvorson en fagottiste Stefa-
nie Liedtke. Zij hebben elkaar
ontmoet tijdens een muziek
workshop in Amsterdam. In de
Nederlands Hervormde kerk
van Cadzand voeren zij 25 juli
werk uit van Erwin Schulhoff,
Ludwig von Beethoven, Rudolf
EscherJ oseph Haydn en Ferenc
Farkas.
Het salonensemble de Wiener
Bonbons speetl op 1 augustus in
de Nederlands Hervormde kerk
van Groede. Wim Brabants
(dwarsfluit), Nele Cornillie (vi
ool), Luk Toremans (fagot) en
Piter Schuermans brengen dan
werken van de Strauss-familie,
Robert Stolz, Brahms, Chopin,
Kohier en anderen. De Weense
muziek heeft in hun programma
de overhand.
Hoboïste Hanneke Ramselaar
studeerde bij Han de Vries in
Amstex-dam. Gitarist Daan van
der Vliet studeerde ook aan het
Amsterdamse Sweelinck Con
servatorium. Samen vormen ze
het Duo Volante. Op 8 augustus
staan ze in de Nederlands
Hervormde kerk van Retran-
chement met een programma
bestaande uit wei-ken van Na
poleon Coste, Joh. Chi-istoff Pe~
pusch, Francis-Paul Demillac
en Jacques Ibert.
Nieuw werk
Het Ebony klarinetkwartet
heeft zich gespecialiseex-d in ori
ginele hedendaagse composities
en geeft ook opdrachten aan
componisten om nieuw werk te
creëren.
In de Nederlands Hervormde
kerk van Hoofdplaat voert het
kwartet werken uit van Scott
Joplin, David Bennet, Claude
Debussy en George Gershwin.
Net als liet Ebony Kwartet heeft
het Amstel Saxofoonkwartet
een naam op te houden. De
groep sluit op 22 augustus de se
rie Zomeravondconcerten aan
Zee af in de Nederlands Her-
voi-mde kerk van Cadzand met
werk van onder anderen Mi
chael Nyman, Leos Janacek,
César Franck en Eugène Bozza.
Alle concerten van de serie, die
georganiseerd is in samenwer
king met Stichting Festival van
Zeeuwsch-Vlaanderen en fi
nancieel wordt gesteund door
Sluis-Aardenburg, Oostbui-g,
de provincie en de Rabobank,
beginnen om 20 uur.
foto Neeltje Hin
we Muziek, voor de gelegenheid
bestaande uit klarinettist Peter-
Mare Dijcks, trompettist Bian-
ca Egberts, slagwerker Marcel
Andriessen en pianisten Pauli
ne Post en Nora Mulder, zorgt
voor de muzikale begeleiding.
Dirigent is René Nieuwint.
„Allevier de gedichten gaan op
een of andere manier over de
aarde", vertelt Boerman. „Be
paalde trefwoorden keren in elk
gedicht terug. Behalve aarde
zijn dat bijvoorbeeld lucht, licht
en adem. In elk gedicht wordt
een visie verwoord op de aarde
en de mensen die daarop leven.
Dat is de bindende factor. Ik ben
voor mijn compositie van die
teksten uitgegaan. De gedich
ten bepalen natuurlijk de vorm
en de gevoelswaarde. Het is niet
mijn bedoeling met deze ge
dichten een boodschap uit te
dragen, niet politiek of wereld
beschouwend, tenminste."
De gedichten worden verbon
den door elektronische compo
sities van Boerman die via luid
sprekers tot het publiek komen.
„In de loop der jaren heb ik veel
elektronische muziek ge
maakt", aldus Boerman. „Ik heb
veel geëxperimenteerd met
luidsprekerklanken en gespro
ken en gezongen stem. Mijn er
varing is dat de verhouding tus
sen elektronische muziek en
akoestische klanken heel pro
blematisch is. Een zaal of een
kerk fungeert als een grote
klankkast, maar die wordt door
een luidspreker heel anders
aangesproken dan door een in
strument. Door dat enorme ver
schil is het heel moeilijk die
twee werelden te combineren.
In dit stuk heb ik daarom beslo
ten de akoestische en elektroni
sche muziek naast elkaar te zet
ten. Dan is het verschil heel goed
te horen en ik hoop dat het stuk
daardoor een meerwaarde
krijgt."
Boerman heeft deze week repe
tities voor de uitvoering bijge
woond in de Apostelkerk in Am
sterdam. Hij weet dus ongeveer
hoe De Aarde gaat klinken,
maar niet hoe dat uitpakt in de
Grote Kerk van Veere. „Verras
send is het voor mij niet, maar
een beetje spannend wel. Dere
petities waren in een lege kerk.
Daarbij komt dat de kerk in
Veere wel heel groot is. Het is een
mooie ambiance, maar ook een
moeilijke. Alles hangt af van de
plaats die de zangers en de in
strumentalisten krijgen. We
zullen daar nog goed naar kij
ken. Het streven is natuurlijkal-
tijd om de essentie van de mu
ziek zo goed mogelijk op het
publiek over te brengen."
ConcertDe Aarde van Ja
Boerman door Koor en Ensem
ble. Nieuwe Muziek, zondag m
de Grote Kerk van Veere, Om IS
uur lezing door Jan Boerman,
om 17 uur aanvang concert.
BURGH-HAAMSTEDE - De
gemengde zangvereniging Nu
met Hope houdt op woensdag 27
juni een zomeravondconcert in
de Nederlands hervormde kerk
in Burgh-Haamstede.
De zangvereniging staat onder
leiding van E. Vos-Simons. Te
vens verlenen de Westhoekzan
gers hun medewerking aan de
avond. Het koor wordt op orgel
begeleid door W. Boer, die ook
enkele solonummers ten gehore
zal brengen. Het concert begint
om acht uur.
