Niet langer praten, maar doen
PZC
PZC
Duurzame exploitatie oerwoud
is mogelijk zonder vernietiging
J
Ook Kamerfracties
zijn onthutst door
rapport van Alders
Les na Volendam
Smartengeld
Voorzitter Alders van commissie Volendam wilde menselijk rapport
22 juni 1951
vrijdag 22 juni 2001
door Jan Vriend
Hoe een nieuwe ramp zoals in
Volendam te voorkomen?
Haal de politiek erbij en je kunt
nieuwe regeltjes verwachten.
Niet bij Hans Alders. „Nieuwe
wetgeving is nergens voor
nodig. Maak het niet ingewik
kelder dan het al is", zegt de
commissievoorzitter. „De be
staande regels voor brandpre
ventie en veiligheid zijn echt
voldoende. Maar dan moeten we
wel doen wat we met z'n allen
hebben afgesproken. Dat geldt
zowel voor de overheid als voor
de horeca."
In zijn verslag houdt Alders het
niet bij feitjes en wetjes. Hij wil
de een rapport met gevoel. Met
de visie van de gewone mensen,
graag. De brand in Volendam
kwam voor hem letterlijk dicht
bij toen er slachtoffers uit
Volendam in het brandwonden
centrum in Groningen terecht
kwamen. Alders ging er heen,
met zijn vrouw. Gewoon even
praten met familieleden. Even
belangstelling tonen.
Die gesprekken met betrokke
nen kwamen weer in zijn ge
dachten toen hij maanden later
zijn rapport opstelde. „Alle fei
ten klopten, maar de menselijke
kant ontbrak. Je kunt wel op
schrijven hoe een calamiteiten
plan werkt, maar het dringt pas
echt door als je Volendammers
aan het woord laat over wat ze
zelf hebben ervaren. Hoe was
het om te horen dat je kind erbij
was? Hoe voelde het om maan
denlang elke dag naar een
brandwondencentrum in België
te rijden? Die vragen werden
niet beantwoord. Daarom zijn
we op zoek gegaan naar de men
sen die het aan den lijve hadden
ondervonden."
Denkfoutje
En daarbij maakten de rappor
teurs een denkfoutje. Als keuri
ge overheidsdienaren klopten
ze bij collega's van de gemeente
Edam-Volendam aan om met de
families van slachtoffers in con
tact te komen. Dat moet je dus
niet doen, in het palingdorp.
Want gewone mensen en de
gemeente, dat zijn daar twee
verschillende dingen. Maar de
rapporteurs leerden snel: in de
Commissievoorzitter Alders (r) in Volendam voor aanvang van de presentatie van het rapport.
vertrouwde omgeving van Het
Anker, het centrum waar
slachtoffers, familieleden en
nabestaanden elkaar ontmoe
ten, wilden de Volendammers
later wel praten,Met hun erva
ringen erbij, kreeg ons rapport
een menselijk gezicht."
Het feitelijke onderzoekswerk
deden instanties als de Inspectie
Brandweerzorg en de Inspectie
voor de Gezondheidszorg. Toch
is Alders zelf ook veel in Volen
dam geweest. Bijvoorbeeld om
te kijken bij het uitgebrande ca
fé. Om de verhalen van de plaat
selijke bestuurders te beluiste
ren. En vooral om te praten met
ouders van betrokken jongelui.
„Aan de tragedie van de nabe
staanden, slachtoffers en hun
families verandert dit rapport
natuurlijk niets. Maar uit hun
verhalen bleek dat er een grote
behoefte was aan zekerheid. Ze
leefden nog met heel veel wa
gen. Het rapport is daarop een
antwoord."
Vragen beantwoorden was één
reden om het rapport op te stel
len, het andere doel was om aan
te geven hoe een ramp als deze in
de toekomst kan worden voor
komen. Opmerkelijk is dat Al
ders niet met nieuwe regels en
voorschriften op de proppen
komt. De bestaande afspraken
zijn prima, meent de commis
sie-Alders.
„Maar het wordt gewoon tijd
dat we met z'n allen doen wat we
hebben afgesproken. Uit ons
onderzoek blijkt dat veel ge
meentes een achterstand heb
ben op het gebied van de brand
veiligheid. Overal manifesteren
zich tekortkomingen in de ram
penbestrijding. Er wordt te wei
nig geoefend, de communicatie
tussen hulpdiensten als politie,
brandweer en GGD loopt lang
niet optimaal."
Tijd om hier meteen mee aan de
slag te gaan, vindt Alders. „Niet
foto Hans Steinmeier/ANP
praten en excuses verzinnen om
dingen uit te stellen, maar
doen."
Kom bij hem niet aan met het
verhaal dat gemeentes geen geld
of mankracht hebben om aan
brandpreventie te doen. „Het
idee om de veiligheid van de ho
reca met gebruiksvergunningen
te regelen, komt bij de gemeen
ten zelf vandaan. Al in 1993
hebben ze zelf afgesproken om
dat zo te doen. Dan kun je het
niet zeven jaar laten sloffen en
dan roepen dat je geen geld of
mensen hebt. Vooral niet als je
weet dat veel andere gemeenten
het wel voor elkaar hebben."
van onze redactie binnenland
De conclusies van de coin-
missie-Alders over de café
brand in Volendam hebben ook
in de landelijke politiek voor
grote opschudding gezorgd.
Hieronder volgen de reacties
van de fracties uit de Tweede
Kamer.
Tweede-Kamerlid Wagenaar
(PvdA) noemt de bevindingen
van Alders schokkend. Na deze
ramp heeft volgens het Kamer
lid geen enkele gemeente nog
een excuus brandveiligheid te
veronachtzamen.
De WD-fractie vindt dat het
dagelijks bestuur van de pro
vincies, het college van Gedepu
teerde Staten, meerbevoegdhe
den moet krijgen in te grijpen
als gemeentebesturen hun taak
verzaken op het gebied van vei
ligheid.
De provinciebesturen zouden
gemeenten tot de orde moeten
kunnen roepen als ze niet of te
weinig toezien op het handha
ven van de veiligheidsregels.
Volgens de WD heeft de provin
cie Noord-Holland onvoldoen
de gebruik gemaakt van de be
voegdheden die ze nu al heeft in
het controleren van de gemeen
ten.
Coalitiegenoot D66 vindt dat de
bevindingen van de commissie-
Alders een 'ontluisterend' beeld
geven van het bestuur van de ge
meente Edam-Volendam. Het
Tweede-Kamerlid Scheltema
stelt dat de gemeente de verant
woordelijkheid aangaande vei
ligheid aan haar laars heeft ge
lapt.
„Dat is verwerpelijk. Er zijn re
gels voor het verstrekken van
vergunningen. Die zijn duide
lijk niet nageleefd. Daarnaast is
de eigenaar van het café natuur
lijk ernstig tekort geschoten in
het nemen van verantwoorde
lijkheid."
Bestuurscultuur
GroenLinks ziet in de conclu
sies van de commissie-Alders
een bevestiging van de be
stuurscultuur van Volendam.
„Duidelijk is dat er in Volendam
geen politieke bereidheid was
om veiligheidsregels die er wel
waren te controleren", aldus het
Tweede-Kamerlid Pitstra. Vol
gens GroenLinks zijn de plaat
selijke bestuurders te bang ge
weest om de regels uit te voeren.
Aan het bedrijfsleven is zo'n
beetje de vrije hand gegeven,
terwijl veiligheidsregels met
voeten werden getreden. Groen
Links acht niet alleen de plaat
selijke parti] Volendam '80
maar ook het CDA verantwoor
delijk voor die bestuurscultuur.
Het CDA vindt niet alleen dat
alle gemeenten een rampenplan
moeten hebben, maar dat ze er
ook mee moeten oefenen. Bo
vendien moet de politie een co-
ordinerende rol krijgen bij het
bestrijden van rampen. Twee
de-Kamerlid Meijer: „Elke
ramp is voorspelbaar, de vraag
is alleen waar en wanneer. In het
kader van handhaving en pre
ventie moet er met plannen wor
den geoefend." Volgens Meijer
maakt 'Volendam' duidelijk dat
de provincie een rol zal moeten
spelen bij de bestrijding van
rampen.
De ChristenUnie vindt dat Al
ders met zijn rapport de nood
zaak tot het veranderen van de
bestuurscultuur in Nederland
vet onderstreept.
„Voor de verstrekking van ver
gunningen moeten regels wor
den gevolgd. Gebeurt dat niet,
dan moet je die vergunning niet
verstrekken', zegt het Tweede-
Kamerlid Slob. Volgens de
ChristenUnie valt Volendam
veel te verwijten.
De partij veronderstelt dat Vo
lendam echter niet de enige ge
meente is waar weinig deugt
van de voorbereiding op ram
pen. Ook heeft de partij twijfels
over de rol van de provincie. Die
zou een gemeente tot de orde
moeten roepen als deze niet be
schikt over een goed rampen
plan.
Vernietigend
De Socialistische Partij (SP)
noemt de conclusies van het on
derzoek naar de toedracht van
de cafébrand in Volendam 'ver
nietigend'. Volgens het Tweede-
Kamerlid Poppe van de SP is het
onbegrijpelijk dat maanden na
de vuurwerkramp in Enschede
een gemeente, het ministerie
van Binnenlandse Zaken en
hulpverleningsorganisaties als
de brandweer opnieuw blun
derden. „Je zou denken dat ze
toen inmiddels iets hadden ge
leerd."
Poppe hekelt ook de bestuurs
cultuur in Volendam. Procedu
res voor de controle op
veiligheid bleken op het ge
meentehuis niet te worden ge
handhaafd. Ook de gemeente
raad drong hier onvoldoende op
aan, vindt Poppe. ANP
Het tropisch regenwoud dreigt ten prooi te vallen aan goudzoekers.
foto Wim Klomp/GPD
De tropische bossen verdwijnen in
rap tempo. Alleen met oog voor alle
functies van de bossen tegelijk kan
die ontwikkeling een halt worden
toegeroepen. Vandaag praten we
tenschappers, vertegenwoordigers
van maatschappelijke organisaties,
de toeristenindustrie, banken en de
farmaceutische industrie over mo
gelijkheden hun verschillende (fi
nanciële) belangen met behoud van
het groen te combineren.
door Simone van Priel
Een Amerikaanse vereniging koopt een
concessie voor houtkap in tropisch
bos, maar doet daar niets mee. Dat is
mooi, want dat gebied wordt tegen exploi
tatie beschermd. De keerzijde is dat de
plaatselijke bewoners, hoewel ze financi
ële compensatie krijgen, worden beroofd
van het bos als bron van bestaan. Pita Ver-
weij, als tropisch ecologe verbonden aan
de faculteit scheikunde van de Universi
teit van Utrecht, geeft het als voorbeeld
hoe belangen elkaar danig in de weg kun
nen zitten.
Toch moet het volgens haar en Wim Dijk
man, ecoloog en voorzitter van de Vereni
ging Tropische Bossen, mogelijk zijn om
aan meerdere groepen tegemoet te komen
zonder dat of het bos of de bevolking erbij
inschiet. „Duurzame exploitatie is moge
lijk zonder bos te vernietigen. Het moet
technisch goed gebeuren, niet te intensief
en je moet niet elke tien jaar terugkomen
om te kappen", aldus Dijkman.
Het moeilijke aan de discussie over be
houd en beheer van tropisch bos is volgens
hen, dat die doorgaans wordt gevoerd in
economische termen. Maar lang niet alles
is in cijfers en guldens te vatten. „De
waarde van een pandabeer kun je nog net
bepalen, omdat je er wel achter kunt ko-,
men wat mensen ervoor over hebben die
voor uitsterven te behoeden", zegt Ver
wei j.
Voor een plantje of een paar kevertjes met
onuitspreekbare namen in een ver-weg-
regenwoud is dat al een stuk lastiger.
„Terwijl hun rol in de voedselketen mis
schien wel heel groot is. Het effect daar
van zie je echter pas op lange termijn.
Mensen kunnen nog wel worden geprik
keld met de vraag wat ze overhebben voor
de wetenschap dat hun kinderen dat bos
ook nog kunnen zien." Maar de strijd van
de arme boer op zoek naar landbouw
grond en de houthandelaar versus de
noodzaak om erosie tegen te gaan of CO.,
op te slaan, is moeilijk in waardes te van
gen. Toch moet dat gebeuren om recht te
doen aan alle functies van de natuur, me
nen de ecologen. Op een vandaag in
LTtrecht te houden studiedag praten com
merciële en niet-commerciële belangheb
benden over de mogelijkheden hiervoor.
Veevoer
Nederland, dat volgens Dijkman 'zelf 150
jaar geleden ook geen boom meer over
had', heeft daar als een van de relatief
grootste hardhoutgebruikers alle belang
bijIn voormalig tropisch bos geplante so
ja komt in enorme hoeveelheden als vee
voer in Nederland terecht. „We willen dat
de tropische bossen letterlijk en figuurlijk
op de kaart blijven staan", aldus Dijkman.
Bewoners
Verweij zegt er voorstander van te zijn dat
de plaatselijke bewoners zoveel mogelijk
worden betrokken bij de uiteindelijke dis
cussies, wie op welke manier met het bos
moet omgaan. „Dit moet je niet op al te
grote schaal toepassen. Mensen moeten
het idee hebben dat het om hun eigen situ
atie gaat. Je moet het bijvoorbeeld regelen
per stroomgebied." Volgens Dijkman zijn
lokale bosdiensten de aangewezen in
stanties om erop toe te zien dat iedereen
zich aan de gemaakte afspraken houdt.
Een groot gevaar van verdergaande ont
bossing is dat daarmee nog meer CO,, vrij
komt dan er al in de atmosfeer zit. Bomen
nemen CO. op om te groeien. De ecologen
wijzen er wel met nadruk op dat de oplos
sing voor het CO.-pi'obleem niet aan de
natuur moet worden overgelaten, maar
moet komen uit terugdringen van het ge
bruik van fossiele brandstoffen.
Verweij en Dijkman willen de situatie van
tropische bossen niet onhoudbaar noe
men, al heeft Verweij 'desastreuze' voor
beelden gezien en is zij pessimistisch ge
stemd 'als we doorgaan zoals nu'
Dijkman beziet het iets anders: „Je kimt
het glas half leeg of half vol noemen. Ik
vind dat het half vol is.De schade hoeft
niet onhex-stelbaar te zijn." GPD
Een ander excuus van gemeen-
tebestuurdei's om onveilige ho
recabedrijven 'even over het
hoofd te zien', was de angst om
dwarsliggende ondememei-s
voor de x-echter te slepen. De ge
meente zou bij de rechtbank im
mers wel eens onderuit kunnen
gaan. Een onterechte angst,
meent Alders. „Want als je als
gemeente je zaakjes voor elkaar
hebt, hoef je nergens bang voor
te zijn. Voor ons onderzoek heb
ben we de jurisprudentie erop
nageslagen. Dan zie je dat de
rechters de gemeenten in de
meeste gevallen gelijk geven."
Als aansporing om meteen werk
te maken van brandpreventie in
de horeca, bevat het rapport Al
ders een kant-en-klare aanpak
voor gemeenten. „Niet ingewik
keld, maar gewoon praktische
tips waar iedereen vandaag al
mee aan de slag kan gaan."
Fouten, misverstanden en te
kortkomingen. Daarover wil hij
nog graag wat kwijt. „Als je het
snel leest, lijkt het misschien
alsof er niks klopt, in dit land.
Alsof alles fout gaat. En dat is
natuurlijk niet waai-. Na Zwit
serland is Nederland wat brand
en rampen betreft nog altijd het
veiligste land van Europa. Maai
de gi'ote fout is dat we elkaar in
dit land te lang in slaap hebben
gesust. Hier let de overheid wel
op, denkt de massa. Hier zorgt
de medische zorg wel voor op
lossingen, denkt iedereen. Dan
krijg je al gauw de theorie dat
zoiets ergs hier niet zou kunnen
gebeuren. Volendam heeft ons
uit die droom wakker geschud."
Dochter
Nog even praat hij over de
schrik, de paniek, het verdriet
van de Volendammers. „We
hebben zelf een dochter die
graag uitgaat in GroningenOn
willekeurig denk je nu aan wat
er zou kunnen gebeuren als zij
een onveilig café binnenstapt.
Onwillekeurig denk je aan wat
de ouders die nacht moeten heb
ben gevoeld toen ze hoorden dat
hun kind in die hel heeft geze
ten. En zelf kom ik ook nog wel
eens in een kroeg. Dan kijk ik bij
binnenkomst ook even waar de
nooduitgangen zitten. Want ie
dereen weet intussen ook dat hij
een eigen verantwoordelijkheid
heeft. Door Volendam." GPD
De commissie-Alders, die een onderzoek instelde
naar de Volendamse cafébrand, heeft een voor
de hand liggende conclusie getrokken: er is niks
mis met de regels, ze worden alleen onvoldoende nage
leefd. Het zal wel mensen-eigen zijn dat er een ramp.
voor nodig is om dat besef aan de oppervlakte te krij
gen. Of het nu over de Bijlmerramp, Enschede of Volen
dam gaat, telkens blijkt dat het heel anders was gelopeö
als overheidsdienaren, brandweermensen, agenten en
hulpverleners maar ook gewone burgers zich meer be
wust waren geweest van het nut van een strenge nale
ving van de regels.
Dat mensen hierin hardleers zijn, bleek amper een
maand na de ramp in Volendam, toen de brandweer uit
een Middelburgs café een grote hoeveelheid stro moest:
verwijderen die de eigenaar over de vloer had gespreid.'
om een country-feest op te luistei-en.
'Volendam' leeil dat er een drastische omslag in
denken moet plaatsvinden. Hoe kunnen we voorkomen1
dat een samenscholing van mensen in een gebouw
herroepelijk leidt tot gevaarlijke omstandigheden? Ui-j
teraai'd, de ovex-heid moet strikter controleren. En ber
heerders van openbare gelegenheden moeten zich aan,
de voorschriften houden, desnoods op straffe van slui
ting van hun lokaliteit. Maar ook de bezoekers van een
etablissement moeten zich eindelijk eens bewust wor-1
den van de risico's die vastzitten aan massale bijeen
komsten. Dat betekent een minder vanzelfsprekende
omgang met roken, vuur en vuui*werk zoals de onschul-j
dige sterretjes die de Volendamse cafégangers fataal
wei'den. En bij binnenkomst, zoals Aldex-s zegt, altijd
eerst nagaan waar de nooduitgangen zijn.
Het begi-ip smartengeld heeft in Nederland nog.
geen hoge vlucht genomen. De beruchte 'Ame
rikaanse toestanden', waardoor tegenover elkïe
ongemak een miljoenenclaim kan staan, zijn daardoor-
uitgebleven. Leed en verdriet zijn niet in geld uit te'
drukken en al evenmin met geld te verzachten. Niette-!ia
min zit er enige logica in dat slachtoffers van misdrijf
ven immateriële schade claimen en dat slachtoffers van,
medische fouten smartengeld kunnen eisen. Het betreft;
immers direct betrokkenen die in de toewijzing van hun:
claim ook enige genoegdoening kunnen ervaren,
Maar het plan van minister Korthals van Justitie breekt'
met die lijn. Familieleden van verkeersslachtoffers en
geweldsmisdrijven moeten ook in aanmerking komen,"
vindt hij. De verzekeringsmaatschappijen draaien opj
voor de kosten. Daarmee zet Kox-thals de deur op eeni
kier naar een scala aan mogelijkheden waarin de logica
ver te zoeken is. Het unieke karakter van het smarten
geld dreigt zo te verworden tot een loterij waaraan ie
dereen middels een premieveiiioging meebetaalt.
Een meisje
Op het Fair Isle, een van de
Orkneyeilanden, is eindelijk
een meisje geboren. Sinds
1929 waren alle baby's op het
eiland jongetjes. Op het ei
land wonen 127 mensen.
Molukkers
Morgen zullen opnieuw een
aantal Molukse gezinnen in
Nedex-land arriveren, Aan
boord van de Kota Inten be
vinden zich ook families die
zich in Zeeland vestigen en
wel in Kerkwerve, Koude-
kerke, Serooskerke en
Grijpskei-ke. Na aankomst
van deze gi-oep verblijven er
ruim duizend mensen van de
Molukken zich in de provin
cie Zeeland.
Olievelden
De Britse minister van Bui
tenlandse Zaken Morxison
heeft verklaard dat zijn land
de olievelden in Perzië niet
zal ontruimen. Depositie van
het Engelse personeel van de
Anglo-Iranian oliemaat
schappij wordt steeds moei-
lijker. Het kantoorgebouw 1
van de firma werd bestormd
door duizenden Perzen. Het
Perzische parlement heeft
haar vertrouwen in het be
leid van minister-president
Mossadeq uitgesproken.
Amerikaanse oliemaat
schappijen hebben ver-
klaard de Perzische regering
niet te helpen met de exploi
tatie van de olievelden indien
de Britten worden verdreven.
Uitgever:
J. C Boersema
Hoofdredactie:
A, L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax (0118)470102
E-mail redactie@pzc nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118) 470102
E-mail redwalch@pzc.nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel (0113)273000
Fax (0113)273030
E-mail redgoes@pzc nl
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
4530 AB Terneuzen
Tel. (0115) 686000
Fax (0115)610724
E-mail. redtern@pzc.nl
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel. (0114)373839
Fax. (0114)373840
E-mail redhulst@pzc nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8 00 tot 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst.
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag- op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 13 30 uur
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20 00 tot 22.00 uur:
Tel. (0118) 484000
Fax(0118)470100
Abonnementen
bij automatische incasso
(tussen haakjes prijs met acceptgiro)
per maand 39,45 (nvt)
per kwartaal, 107,50 109,15)
per jaar ƒ409.50 411.15)
Voor toezending per post geldt
een toeslag. E-mail: abo@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers
maandag t/m vrijdag, 2,00 per stuk
zaterdag: 3,00 per stuk
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABNAMRO 47 70 65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen.
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
bij de advertentieorderafdeling.
Tel: 0118-484321
