Het leven gaat gewoon weer door Tijdgenoten van Toorop PZC Kunstenaars gunnen publiek een blik in de keuken IT T ELICHT Mahlers Zesde bij VU-Orkest nog niet uitgekristalliseerd 22 mkz-crisis kunst cultuur lezers schrijven Bad II WAO III Lubumbashi zaterdag 16 juni 2001 door Ben Jansen De stallen in de door mond- en klauwzeer getroffen gebieden in Nederland raken geleidelijk weer ge vuld. Sinds 22 april zijn er geen nieu we uitbraken van mkz meer geweest. De beperkende maatregelen in de om geving van de haarden van de gevrees de veeziekte en ook elders in het land zijn ingetrokken. Vee mag weer wor den getransporteerd en ook in andere sectoren van de samenleving die stag natie door de mkz-crisis opliepen, heeft het leven zijn gewone gang her nomen. Er worden weer dijkglooiin- gen verzwaard, muskusratten bestre den, er kan weer ongehinderd van en naar België worden gereden, in na tuurgebieden gewandeld en campings met van die schattige dwerggeitjes kunnen weer gasten ontvangen. Ook al heeft het mkz-virus Zeeland niet bereikt, de crisis heeft toch ingrij - pende gevolgen gehad voor de vee houderijsector in deze provincie. Vee houderij-voorman J. Kodde uit Arne- muiden onderscheidt er drie: econo mische schade, emotionele schade en welzijnsproblemen bij de dieren. De extra kosten en inkomensderving voor varkenshouders en rundvlees- mesters die door het vervoersverbod hun dieren niet konden afleveren, lo pen volgens hem per bedrijf sterk uit een. In sommige gevallen bedraagt de schade enkele tienduizenden guldens. De emotionele schade is enerzijds ontstaan door onzekerheid en zorgen over de vraag of het mkz-virus on danks alle maatregelen Zeeland toch niet zou bereiken. Ook heeft het vee houders aangegrepen dat varkens bij na letterlijk uit de stallen dreigden te groeien en dat in overvolle schapen stallen dieren om het leven kwamen. In de varkens- en de schapenhouderij deden zich ook de ernstigste proble men voor met het welzijn van de die ren. Ontwrichtend Uit het feit dat ook andere sectoren de gevolgen van de vervoersverboden en van andere beperkende maatregelen hebben ondervonden, blijkt volgens Kodde de belangrijke rol die de vee houderij op het platteland speelt. „De mkz-crisis is duidelijk maatschappij- ontwrichtend geweest, ook in Zee land. Het heeft onze sector wel veel goed gedaan dat vanuit de samenle ving over het algemeen bijzonder loy aal en begripvol is gereageerd op de problemen die de crisis heeft veroor zaakt." 1 Tijdens de mkz-crisis is België door blokkades op sommige plaatsen alleen nog per fiets binnen te komen, zoals hier bij Philippine. foto Peter Nicolai Het mkz-virus stak de kop op in Ne derland in een periode van het jaar waarin de muskusrattenbestrijders zich tot het uiterste moeten inspannen om de verspreiding van dit zich explo sief voortplantende knaag- en graaf- dier te voorkomen. Negen dagen kon den ze het veld niet in en daarna heb ben ze nog wekenlang te maken gehad met beperkingen. Coördinator M. Geuze durft daar nog geen conclusies aan te verbinden voor de muskusrattenstand. Vooral in West-Zeeuws-Vlaanderen heeft die de afgelopen jaren veel inzet gevergd. Geuze: „Het is afwachten of er nu sprake is van een terugslag. Dat zal pas in het najaar blijken, wanneer de muskusratten weer aan het trekken gaan. Een bestrijder treft gemiddeld per twee uur drie ratten in zijn klem men aan. Dat betekent dat we tijdens die negen dagen waarin we niet het veld in mochten, in elk geval 1700 muskusratten hebben gemist." Blokkades De controles aan de grens met België en de blokkades van grensovergangen hebben tot inkomstenderving in Zeeuws-Vlaanderen geleid. Zo zijn er dagen geweest dat Fina-pomphouder M. Sandrini in Sas van Gent slechts acht klanten had, in plaats van de tweehonderd die onder gewone om standigheden komen tanken. Dat zal in zijn cijfers over 2001 ongetwijfeld merkbaar zijn. Hij is niettemin laco niek: „We hebben hier al zoveel mee gemaakt. Gelukkig weten de klanten ons nu weer te vinden. Deze week is de omzet weer zoals we gewend zijn." Even onverstoorbaar is Eric Scher- beijn van restaurant La Marmite pal op de grens tussen IJzendijke en Wa tervliet. Het aantal Belgische eters is in de weken van de blokkades met on geveer tien procent afgenomen. „Niet rampzalig", is zijn oordeel. „Als je be drijf door zo'n omzetdaling in de pro blemen zou komen, is het niet best." Ook de middenstand en de horeca in koopsteden als Hulst en Sluis hebben met een lagere omzet te maken gehad. En omdat er minder publiek kwam, was de opbrengst van parkeermeters en -automaten ook geringer. Wethou der G. van Daele schat dat in de perio de van de mkz-crisis 10 tot 15 procent minder is binnengekomen. Hij betwij felt of deze vermindering geheel aan de mkz-crisis is toe te schrijven. „We zijn in Sluis bezig met een herinrich ting van het centrum. Dat heeft onge twijfeld ook een aantal mensen ervan weerhouden naar Sluis te komen." Van Daele merkt op - en die constate ring geldt bok voor de recreatiesector - dat de mkz-problemen zich op een betrekkelijk gunstig moment hebben voorgedaan. Het seizoen moest nog op gang komen. „Het is even een dip ge weest. Met Hemelvaartsdag en Pink steren was er al weinig meer van te merken en nu is het weer business as usual." De schapen en herders van de stich ting Zeeuwse Schaapskudde zijn vrij dag voor het eerst weer op pad gegaan langs de bloemdijken in de Zak van Zuid-Beveland. De stichting schat de schade door de mkz-crisis op onge veer 40.000 gulden. De gebruikelijke inkomstenbronnen droogden op, omdat de schaapskooi voor bezoekers gesloten moest worden en het j aarlijk- se Schaapscheerdersfeest in Nisse moest worden afgelast. De stichting heeft haar donateurs daarom ge vraagd een extra bijdrage over te ma ken. Emmanuel Viérin, Zomer in Zeeland (1918). door Jan Dirk van Scheyen Emmanuel Viérin,Vrouw in Zeeuwse dorpsstraat, 1893. DOMBURG - Sarika en Móricz Góth, Jan Toorop, Heyse en Kimpe, maar ook minder be kenden als Viérin, Heymans en Cassiers, ze hangen allemaal in Het Noorderlicht. Deze Dom- burgse galerie houdt vanaf van daag, in samenwerking met kunsthandel Studio 2000 uit Amsterdam, een verkoopexpo sitie van kunst die voor het overgrote deel is gemaakt door tijdgenoten van Jan Toorop (1858-1928), de tekenaar/schil der die begin twintigste eeuw in Domburg een kunstenaarskolo nie stichtte. De tentoonstelling kent enkele verrassingen. Zo hangt in de en tree van het voormalige kerkje Verkoopexpositie Zeeuwse kunst in Domburg waarin galerie Het Noorder licht is gevestigd, een reeks fraaie schilderijen van de vrij onbekende Russisch-Oekraïen- se impressionist Konstantin Lo- mykin (1924-1993). Zijn schil derijen Geheime ontmoeting en Maanlicht maken indruk, maar wat er in Het Noorderlicht hangt is nog maar een klein deel van het oeuvre van de Rus. Wie meer van hem wil zien, moet naar het Marie Tak van Poort- vlietmuseum in Domburg, waar op 7 juli een overzichtstentoon stelling begint met werken van Lomykin uit het Museum voor Schone Kunsten van de stad Odessa, pendant van Domburg aan de Zwarte Zee. Licht en schaduw Uitschieter op de tentoonstel ling in Het Noorderlicht is een fraai gezicht op Saint Tropez, van de hand van Móricz Góth, een schilderij in zachte tinten dat met meesterhand is neerge zet. Van de Belg Emmanuel Vié rin (1869-1954) zijn enkele in Zeeland gemaakte dorpsge zichten te bewonderen waarin een subtiel spel wordt gespeeld met licht en schaduw. Op het zonnige Zomer in Zeeland van Viérin-uit 1918 - voel je bijna de warmte van het zonlicht dat zich door weelderig groen een weg baant en dat uiteenspat op het boerenhuisje met erf dat op het schilderij is afgebeeld. Van Henri Cassiers (1858-1944) is een stemmig strandgezicht te zien en Het Noorderlicht toont een vlammende wolkenpartij van Louis Heymans boven een in donkere tinten gepenseeld gezicht op de stad Veere. Hey mans (1890-1977) overtuigt daarnaast met twee fijne etsen van een jongen en meisje in Wal- cherse dracht. Deze zomertentoonsteliing van Het Noorderlicht - de zesde die samen met Studio 2000 werd ge organiseerd - biedt een rijke en interessante collectie die lief hebbers van 'Zeeuwse' kunst al leszins zal plezieren. En die met recht de schijnwerper niet uit sluitend richt op de grote na men, maar ook enkele minder gevierde, maar stellig even inte ressante kunstenaars aan bod laat komen. De tentoonstelling wordt van daag om 1500 uur geopend dooi de Domburgse kunstverzame laar en oud-KLM-gezagvoer- der H. J. Bouwmeester. 'Zeeuwse Kunst in Domburg', ver kooptentoonstelling met circa 120 werken uit de 19de en 20ste eeuw: galerie Het Noorderlicht (i.s.m. kunsthandel Studio 2000 in Amster dam),Noordstraat 12, Domburg. Tot en met 30 september. Open: dage lijks (behalve maandag) van 15.00 tot 19.00 uur door Ernstjan Rozendaal BORSSELE - De open atelier- en monumenten route Borsele begint een traditie te worden. In het weekeinde van 7 en 8 juli opent opnieuw een aantal kunstenaars hun atelier voor publiek. Ook worden in verschillende kernen van de ge meente Borsele kerken, monumentenpanden en molens opengesteld. In de kerk te Ellewoutsdijk speelt het ensemble Padovana zaterdagmiddag 7 juli twee keer (14 en 15.30 uur) barokmuziek. De permanente kunstroute Wankel Evenwicht, die leidt langs kunstwerken die vanaf 1990 in de verschillende kernen van Borsele zijn gereali seerd, is opgenomen in de jaarlijkse open ate lierroute. In totaal twaalf kunstenaars of galeries gunnen het publiek een kijkje in de keuken. In Baarland kan een bezoek worden gebracht aan het atleier van Cees Dubbeldam en dat van kunstenares Ti neke van de Water. Nicolaas van den Berg uit 's-Heerenhoek laat het werk zien dat hij maakt in potlood, houtskool, olieverf en acrylverf, in het werk van keramiste Betsy de Jonge uit Heinkenszand zijn klei en vuur het uitgangspunt. Kunstschilder Jopie Minnaard uit Heinkenszand vindt inspiratie in Zeeland als grens van land en water, zijn plaats- genote Nellie Grim schildert bloemen, land schappen en speelgoed in een wat onwerkelijke setting. In Heinskenszand is ook 't Kunsthuus gevestigd, waar schilderijen worden getoond van C. Miedema-Sandee en keramiek van M. Weststij n. Glas Kunstglazenier Rinus Rentmeester laat in zijn atelier in Nieuwdorp zien hoe licht en lijnen in glas worden gevangen. De Nieuwdorpse beeld houwster Ingrid Gillisen maakt beelden in steen en brons. Het werk van Marian Aerssens uit El lewoutsdijk is een 'queeste naar de essentie van de mens'. Lage horizons, katten en tulpen behoren tot de favoriete onderwerpen van Nelly van Nieuwenhuijzen uit Lewedorp. Keramiste Cock Hazelager uit Borssele heeft dit jaar geko zen voor het thema boom en oerpotten. Alle deelnemende kerken en molens zijn herken baar aan wimpels, in en buiten Borsele is een brochure beschikbaar met kaart en routebe schrijving. Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft. Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge- weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd. Het management van Arduin wordt verweten onkundig per soneel in te zetten. Directeur van den Beemt is voldoende kundig om ook hier weer een draai aan te geven. Maar wat hangt degene boven het hoofd die dit veroorzaakt heeft, zij draait hier voor op. Gaat men nu nog door met onkundig perso neel aan te nemen? Je zal je kind af moeten staan als ouder om wat voor reden ook, een emotio neel gebeuren. Mag je dan ver wachten dat het in goede han den is met goed opgeleid personeel? Niet dus. Hoelang gaat het allemaal nog door on danks dat er al genoeg kritiek is geweest binnen de stichting Ar duin. Alles onder het mom de cliënt laten wonen in een zo'n gewoon mogelijke situatie, kleinschallig. Tineke was meer voudig gehandicapt, dus verdiende ze alle zorg. Bijvoor beeld even voelen aan het bad water is de normaalste zaak voordat je zo iemand wast. Je ziet mijns inziens al aan het wa ter dat het te heet was: damp. Waar was op dat moment de lei ding? Ik hoop in de toekomst dat de cliënten die in Arduin wonen, de deskundige hulp krijgen die ze verdienen. Zelf kunnen velen het niet verwoorden. H. Klaaijsen Valkenisseweg 41 Biggekerke Ook ik wil reageren op de inge zonden brieven over de WAO. Ik zit al zeven maanden thuis door falen van de Arbodienst, na vier operaties aan beide knieën, waarvan de laatste op 16 febru ari 2001. Het werk dat ik deed kan ik niet meer, ander werk in het bedrijf is er niet, dus zou ik via de Arbodienst in het Tempo- Traject komen voor een om scholing cursus. Hiervoor zou mijn baas 25 procent van het cususgeld moeten betalen, waar hij niet akkoord mee ging, want hij heeft geen ander werk voor mijDe Arbodienst en mijn baas werden het niet eens dus ge- beurde er niets en hoorde ik ook niets meer. Van de Arbodienst moest ik zelf initiatief tonen, dus ben ik vanuit de ziektewet gaan solliciteren. Eigenlijk zon der kans zoals iemandbij het beidsbureau voorspeld had. heb uiteindelijk omdat ik n meer wist tot wie ik mij k wenden (want ik wil zo gra^ aan de slag) op 17 mei een brie] gestuurd naar het Gak, waarin ik alles heb uitgelegd. Ze waren stomverbaasd dat ik nog niet met een omscholing bezig wa: zij willen mij nu verder helpei Naar mijn mening wordt erz. langs elkaar heen gewerkt door diverse diensten, dat als je zeil geen stappen onderneemt, je vanzelf in de WAO komt waar je helemaal niet in wilt. Er wordi nog steeds gezegd dat er zoveel mensen ten onrechte in de WAO zitten. Het zou tijd worden da! daar eens een grondig onder zoek naar komt G. Kaasenbrood-Flien Langeweegje 31 Koudekerk Hierbij wil ik reageren op het artikel in de PZC (11-06) overde moord op Lumumba in 1961. Hierin staat vermeld dat Patrice Lumumba zou zijn vermoordin het huidige Lumumbashi (voor heen tot 1966 Elizabethstad). Volgens mijn atlas en volgensde encyclopediën bestaat er echter geen Lumumbashi maar wel een Lubumbashi in Congo. Het leu ke is dat het erop Lijkt volgens uw artikel dat Elizabethstad is vernoemd naar degene die in die stad is vermoord, Patrice Lu mumba, maar dit blijkt dus met het geval te zijn. Lubumbashi is volgens de encyclopedie ver noemd naar een riviertje dat door de plaats loopt. P. J. Hutm W. Arondeusstraail MIDDELBURG, Concertzaal Het VU-Orkest olv Daan Admi raal m.et als soliste Janine Jan sen (viool) in werken van Benja min Britten en Gustav Mahler. door Kees Cijsouw Nee, bij het VLT-Orkest hoef je niet bang te zijn dat je je verveelt. Tijdens de jaarlijkse voorjaarstournee doet de club nu al een paar decennia Middel burg of Veere aan en steeds ver rast de inventiviteit van de pro grammering: zelden een platge treden pad, altijd iets verfris sends en nooit zonder bovenmo- dale ambitie. Neem het programma dat vrij dagavond in Middelburg klonk: het vioolconcert van de Engels man Benjamin Britten dringt zelden in een Zeeuwse concert zaal door en datzelfde geldt voor de zesde symfonie van Mahler; de enige keer, die ik me herinner was een uitvoering, ze ven jaar geleden, door datzelfde VU-orkest, zij het in een andere samenstelling. Een bovenmodale ambitie. Die hebben dirigent Daan Admiraal en zijn jonge orkestleden hard nodig gehad om zich in Mahler Zes te verplaatsen en die muziek klank te geven. De wereld die Mahler in dit werk opbouwde, maakt een concertervaring niet zonder meer tot een gezellig uitje. Van alle auteurs die zich met Mahler hebben bezigge houden, heeft Simon Vestdijk zijn symfonisch oeuvre het tref fendst metafysisch geduid. Me dicus, auteur en muziekliefheb ber Vestdijk onderscheidde Mahlers symfonieën afwisse lend met een karakteristiek, ontleend aan zijn professie: diastole en systole - ontspan ning en spanning dus, natuur beleving en spiritualiteit, aards en hemelbestormend. De oneven genummerde symfo nieën hebben een lichter, min der strijdbaar karakter dan naar het bovenzinnelijke stre vende even werken.In de dui ding van Vestdijk wordt in de Tweede een gemeenschap als het ware een glimp op de hemel beloofd, bereikt in de finale van de Vierde het kind het paradijs en mislukt in de tragische Zesde de poging van het volwassen in dividu de hemel te bestormen. De spanning en concentratie zijn niet te missen: „Een supra - naturalistische duiding is on ontkoombaar - tenzij meninhet geheel niet wil duiden," noteer de Vestdijk. De onverwoestbare Daan miraal leidde zijn manschappen vrijdagavond zeer gedecideerd door een uitvoering, die welis waar respect afdwong, maar nog niet op alle fronten was uit gekristalliseerd; in dit opzich! kon Middelburg dienen als soort tryout voor de concerten vandaag en zondag in Utrecht en AmsterdamHet gaat menie in de eerste plaats om een aantal technische onvolkomenheden als regelmatig wankele hoor- ninzetten, af en toe een nasle- pende cellogroep of het niet feil loos overnemen van een thema van de ene naar de andere sectie van het orkest. Die m mentjes werden wat mij betref! royaal overvleugeld door de geestdrift, waarmee iedereen zich voor Mahler en Admiraal inzette. Naar mijn indruk was in de ver tolking het evenwicht tussen* delen nog niet optimaal. Daar leden het eerste deel en het An dante onder: de eerste twintig minuten leek er nog teveel on rust in het orkest te zitten en zakte af en toe - vooral halver wege - de spanning uit de mu ziek weg. Het serene, soms bijna myastiek aandoende langzaiü deel klonk mij te prozaïsch te overtuigen. Daar staat tegen over, dat het grimmige SchefiJ en die zo onwillig beginnende^ daarna zo verbeten finale rit misch markant en zonder inzin kingen werden opQ-- Vooral in de finale werd spanning trefzeker oj_ en het VU-Orkest leverde tf toch een respectabele prestatie Bij al dat orkestrale geweld zoï men bijna vergeten dat Admi raal c.s. en violiste Janine Jan sen een met zorg substantieël voorafje Brittens vioolconcert - ven in 1939, toen hij 26 was bleek een verrassend invents werk. Janine Jansen deed w haar vertolking het niveau van de muziek alle recht: delicaats het fijnzinnig-melancholiscfi eerste deel, met flair en virtuos - teit in het flamboyante midden stuk en met een glanzende too in de Passacaglia. Het orKe toonde zich een opvallend tente en alert reagerende pa ner. Magere publieke opkop er zaten ongeveer evenveel sici op het uitpuilende pod' als luisteraars in de zaal. I

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2001 | | pagina 70