Volksoorlog op het dak van de wereld
PZC
Camping
Strijd in Nepal kostte al ruim 1700 doden
Rebellen rouwen niet om gedode koning
37
Brussel
zaterdag 16 juni 2001
"TV Tepal, ongeveer vier keer zo groot
IN als Nederland, is een van de al
lerarmste landen ter wereld. De grote
meerderheid van de bijna 24 miljoen
tellende bevolking leeft in extreme
armoede op het platteland, inge
klemd tussen de hoogste bergen ter
wereld waaronder de Mount Everest.
In zo'n omgeving blijkt het commu
nisme een alternatief voor de armen.
Al sinds de jaren '40 en '50 bestaai er
een actieve groep communisten in
Nepal. Hun strijd richtte zich in eer
ste instantie tegen het Panchayat
systeem, een ondemocratisch stelsel
waarbij het land wordt bestuurd
door dorpsraden met aan het hoofd
de koning, die absolute macht ge
noot. Toen dat na de introductie van
de democratie in 1990 werd afge
schaft, kregen de communisten meer
ruimte om te ademen. Er werden vele
linkse partijen opgericht die alle
maal een einde wilden maken aan de
armoede.
Tijdens de eerste democratische ver
kiezingen van 1991 behaalde de par
tij van de Verenigde Marxisten en Le
ninisten 69 van de 205 parlementsze
tels, de CPN, Communistische Partij
van Nepal - Maoïsten bleef steken op
negen zetels. In tegenstelling tot de
Verenigde Marxisten en Leninisten
besloten de leiders van de CPN-Mao-
isten om het parlement in 1994 voor
gezien te houden en riepen in 1996 op
tot de gewapende strijd en de volks
oorlog. Volgens de Maoïstische tac
tiek dient het platteland eerst be
vrijd te worden waarna de steden
worden omsingeld en de macht
wordt gegrepen.
De CPN-Maoïstisch wordt geleid
door secretaris-generaal Prachan-
dra, een ultra linkse politicus die
dogmatisch vasthoudt aan een
mengsel van Marxisme, Leninisme,
Stalinisme en Maoïsme. Als aanhan
ger van het 'Lichtend Pad' in Peru
heeft Prachandra ook zijn eigen spe
cifieke Nepalese theorieën. Zo is hij
zeer anti buurland India ('Indiase
immigranten moeten speciale werk
vergunningen krijgen') en is Pra
chandra fel tegen het Hindi en het
Nepali (de taal van de onderdrukkers
tegen het koningshuis (volgens hem
een pro-Indiaas instituut), tegen mo
derne zaken als computers, internet
en seks (verpest de jeugd).
Prachandra maakt zich sterk voor de
35 groepen van etnische minderhe
den in Nepal, voor de ontwikkeling
van vrouwen en voor de rechten van
arme boeren en landarbeiders. De
Maoïstische rebellen hebben inmid
dels de zeggenschap over zeven van
Nepal's 75 provincies in het westen
van het land. In de meeste andere ru
rale gebieden zijn ze ook actief bezig
met het creëren van 'bevrijde gebie
den'. Tot nu toe zijn er tussen de 1700
en 2000 doden gevallen, iets wat zeer
veel is in een land als Nepal dat bijna
2 0 0 j aar geen oorlog heeft gekendDe
rebellen vallen veelal politieposten
aan.
In april van dit jaar nam het geweld
dramatisch toe en executeerden de
Maoïsten 75 politiemannen. De
slecht uitgeruste Nepalese politie
heeft zich uit grote gebieden terug
getrokken. De regering van de recht
se Congres partij wil nu speciale pa
ramilitaire eenheden in gaan zetten
tegen de rebellen.
De CPN-Maoïsten mag dan een grote
aanhang hebben onder de arme plat
telandsbevolking, het is een zeer au
toritaire, soms zelfs bijna racistische
club. Mensenrechtenorganisaties
maken melding van willekeurige
executies door de rebellen van 'ver
raders' of 'volksvijanden' terwijl er
ook bewijzen zijn dat kinderen niet
ouder dan veertien moeten meevech
ten. Buurland India steunt de Nepa
lese regering in hun strijd tegen de
rebellen. En ook China, het ander
buurland, moet weinig hebben van
de Maoïsten. China is bang dat een
Maoïstisch Nepal de stabiliteit in de
regio aantast en India wel eens Nepal
kan binnenvallen.
atische variant van Abimael
Guzman, de in 1992 gearres
teerde leider van de Peruaanse
Maoïstische terreurorganisatie
'Lichtend Pad'. En terwijl zo
ongeveer de hele wereld het
communisme de rug heeft toe
gekeerd en 'Lichtend Pad' af
doet als een stel terroristen, zijn
ze hier in de Himalaya een hele
andere mening toegedaan. ,,Wij
hebben veel geleerd van de tac
tieken van kameraad Guzman,
wij respecteren hem," aldus
Pravin.
Pravin en zijn mannen zijn
overtuigd van de kracht van him
Volksleger en die van hun leider
Prachandra. „Hij heeft ons ge
leerd dat we tegen India moeten
zijn omdat zij de heersende
klasse in onze steden steunen.
Daarom weg met India, weg met
Amerika!Terwijl Pravin naar
een plek loopt die uitzicht biedt
over het ruige gebied, gebaart
hij met z'n hand naar de bergen.
„Zeven kilometer naar het
noorden en zes kilometer naar
het zuiden is er nog politie,
daartussen hebben wij het voor
het zeggen. Als de politie het in
het hoofd haalt om hier te ko
men, schieten we op ze."
Volgens de rebellen kunnen ze
rekenen op de volledige steun
van de bevolking omdat zij de
eersten zijn in de Nepalese ge
schiedenis die het opnemen
voor de armen en verdrukten.
„Alcohol en sigaretten zijn ver
boden, we hebben het gokken
afgeschaft. Meisjes en vrouwen
mogen nu ook naar school. En
we hebben in dit dorp waterlei
ding aangelegd. Mensen hoeven
dankzij ons niet meer als dieren
te leven."
Koningshuis
Maar er is meer. De bevolking
krijgt onderricht in Marxisme,
Leninisme, Maoïsme en Pra-
chandisme. Af en toe komen er
medicijnen naar het dorp. Er is
een revolutionaire rechtbank
ingesteld om mensen te straffen
die de nieuw ingestelde ge- en
verboden overtreden. En op
school wordt er niet meer les ge
geven in het Sanskriet waar de
officiële taal Nepali van is afge
leid, maar in het lokale dialect.
„Al die moderne zaken die zich
in de steden afspelen hebben de
mensen daar gecorrumpeerd.
De politici daar zijn slechts be
zig met het vergaren van zoveel
mogelijk geld voor zichzelf.
Jongeren daar denken niet meer
aan de revolutie, maar zijn met
onzinnige zaken bezig. Dat
gaan wij totaal veranderen."
Blijft natuurlijk nog het ko
ningshuis van Nepal over. Twee
weken geleden werd de bijna
voltallige koninklijke familie
doodgeschoten, waardoor vrij
wel heel Nepal in diepe rouw
werd gedompeld. Maar het
Volksleger rouwt niet om de do
de koning. „Wij voeren de klas
senstrijd, wij zijn fel tegen de
monarchie," zegt Pravin op felle
toon. „De vermoorde koning Bi-
rendra viel nog wel mee, die
voerde in het geheim onderhan
delingen met ons. Maar de nieu
we koning is een feodaal, die
zullen wij afzetten."
En om zijn woorden kracht bij te
zetten, heft hij een arm omhoog
en balt zijn vuist. Kijkend naar
het monument in aanbouw zegt
commandant Pravin: „Als de
kapitalisten dit ooit vernielen,
zullen wij hun eeuwenoude mo
numenten opblazen. Onze strijd
gaat door tot de uiteindelijke
overwinning."
Harald Doornbos
De moord op bijna het
voltallige koningshuis
is niet het enige probleem
voor Nepal. In de hoge ber
gen van dit Himalaya-land
vecht een schimmig Maoïsti
sche rebellenleger al zes jaar
een Volksoorlog voor de
communistische revolutie.
Tot nu toe was er weinig over
deze rebellen bekend, slechts
een paar Westerlingen had
den ze ooit gezien. De Aziati
sche variant van de gevrees
de Peruaanse beweging
'Lichtend Pad' worden de
Maoïsten wel genoemd.
Voor de honderdduizenden
toeristen die jaarlijks een
bezoek brengen aan Nepal vor
men de besneeuwde toppen van
de Himalaya niets meer en min
der dan een prachtige ansicht
kaart op het netvlies. Voor de
bewoners en Maoïstische rebel
len van het dorp Sirubari zijn de
bergen sinds een paar jaar veel
belangrijker geworden. Want
na generaties als arme en onder
drukte sloebers passief te heb
ben gezeten op de besneeuwde
hellingen, bieden de bergen die
je vanuit het dorp Sirubari kan
zien nu plotseling hoop, trots en
toekomst. „Daarbij de be
sneeuwde toppen ligt China,"
zegt de 17-jarige scholière
Chandra, met een stem waaruit
blijkt dat hij iets belangrijks
gaat aankondigen, „Daar komt
Mao vandaan!"
De bergen zijn sinds zes jaar het
terrein van de Maoïstische re
bellen. Het is een perfect guer
rilla gebied - Nepal heeft acht
toppen van boven de acht dui
zend meter. En de Maoïstische
ideologie zorgt er voor dat het
platteland zo ongeveer heilig
wordt verklaard, de steden zijn
de bolwerken van de rijken, de
verdorvenen, de corrupte politi
ci en de gehate politie.
De tactiek van de Maoïstische
rebellen is dan ook om steeds
meer bases te creëren op het
platteland in een poging de ste
den te omsingelen en dan in de
laatste fase de totale macht in
het land over te nemen. Oftewel:
voor het eerst in de recente ge
schiedenis van Nepal voelen de
totaal verarmde, machteloze en
onderdrukte boeren en landar
beiders dat zij in het centrum
staan van de aandacht. Opeens
zijn ze belangrijk en merken ze
dat verandering van hun tragi
sche lot mogelijk is. Sinds het
uitroepen van de volksoorlog
door de Maoïstische rebellen zes
jaar geleden doet hun leven er
plotseling toe. Alsof ze zich rea
liseren dat ze zich in het oog van
de storm bevinden.
Betere toekomst
De schoolkinderen die zich heb
ben verzameld op de top van de
heuvel, daar waar de school
staat, roepen allemaal dat de
Maoïstische rebellen het ant
woord hebben voor een betere
toekomst. „Ik sluit me bij hen
aan en ga politiemannen afma
ken," zegt Anup, die achttien is
en een blauw schooluniform
draagt. Iedereen knikt instem
mend. „Mao, Mao, Mao!,"
klinkt het dan uit een vijftigtal
kelen.
„Eerst waren we bang voor de
Maoïsten", vertelt Kamal
Krishna, een 22-jarige jongen
die wel eens als gids voor toeris
ten werkte in de hoofdstad Ka-
thmandu. „De Maoïsten had
den wapens, we dachten dat ze
ons zouden gaan vermoorden.
Maar al snel bleek dat ze ons
juist wilden helpen. Nu zijn we
allemaal voor ze."
„Wij zijn de Maoïstische op
standelingen van het Volksle
ger," zegt de lokale comman
dant van Sirubari die Pravin
heet en een rood 'Reebok' petje
op heeft. Hij en een paar andere
guerrilla's zien erop toe, dat er
voor de school een groot monu
ment wordt opgericht ter nage
dachtenis aan de gevallen ka
meraden. Een paar arbeiders
zijn bezig met het aanleggen
van een trap naar het monu
ment en geven de stalen omhei
ning een kleurtje.
„Tweeduizend martelaren zijn
er nu al", vertelt Pravin, zelf 30
jaar oud. „Zij zijn gesneuveld in
de strijd tegen de politie en het
leger voor de onafhankelijkheid
van Nepal." Pravin is geboren
en getogen in de regio en besloot
vijf jaar geleden om zich bij de
Maoïsten aan te sluiten. Sinds
die tijd is hij ideologisch bijge
spijkerd door andere rebellen en
oogt hij als een perfecte commu
nistische strijder. „Wij vechten
op basis van het pad zoals dat is
uitgezet door kameraden Marx,
Lenin, Mao en Prachanda."
Die eerste drie revolutionairen
mogen dan algemeen bekend
zijn, de laatste, Prachanda, kent
niemand buiten Nepal. Hij is
dan ook de secretaris-generaal
van de Communistische Partij
van Nepal-Maoïstisch. Pra
chanda wordt gezien als de Azi-
Commandant Pravlin (links), omringd door dorpskinderen, brengt de communistengroet. foto Harald Doornbos/GPD
Uet is zo'n dag waarop heel Nederland in defile
J. staat om een lang weekeindje door te brengen
of koers zet naar de Belgische Ardennen. Ter-
'fy tongzaam beklimmen de auto's met caravan en
"ïmlandse nummerplaat de Waalse heuvels.
!a een rit van vier uur over smalle binnenwegen door
Ponts, Bastogne en Neufchateau, bijna
een verscholen kruising in het woud. van Chi-
v°°r remmen is het te laat. Met dichtgeknepen
SQhiet ik de weg over. Gelukkig komt er niks aan.
had nattigheid moeten voelen toen die Maria-ka-
oofc eenfata morgana langs de smalle bosweg op-
bestaat er niet voor niets, zeker", zal een vriendin
^zeggen. Ze is al een dag eerder vertrokken naar
een gehucht verscholen tussen toeristische
als Bouillon en Florenville, niet ver van
el>ranse grens. Het is tegen vijf uur als ik me meld bij
de receptie van camping Du Faing, gelegen op de oe
vers van de Semois.
U wilt uw tent opzetten langs de rivier. En u zegt dat
kennissen van u gisteren al zijn aangekomenTja, ik
kan hun inschrijfformulier niet vinden. Nee hoor, die
zijn hier niet. U weet het zeker.
Hebben zij een roze of een geel papier ingevuld?"
Hoe moet ik dat nou weten, foeter ik binnensmonds.
Het oude mannetje gaat onverstoorbaar verder, in
dat typische dialect. Champenois wordt de taal ge
noemd die in dit deel van de Semois-vallei wordt ge
sproken. Ik doe mijn best hem te verstaan, maar ver
lies langzaam mijn geduld.
„Ziet u, het roze formulier heb ik nodig voor de admi
nistratie en het gele formuliertje gaat in de klapper.
Het witte papiertje is voor de toerist zelf. Is de ad?ni-
nistratie niet in orde, tja, dan ga ik op water en brood,
vlieg ik de gevangenis in.Hij maakt een grapje, ik
standplaats
forceer een glimlach. Kunt u uw vrienden even ha
len, misschien?" Met grote stappen been ik over de
camping. Walen! Altijd moeilijk doen als het ook
makkelijk kan. Ik wil die motorlaarzen uitdoen; wil
in mijn bikini langs de rivier liggen, terwijl ik aan een
koel glas rosé nip. Maar nee hoor. Met frisse tegenzin
loopt Inge mee terug naar het kantoortje naast de hef
boom. Ja hoor, ze heeft het verkeerde kopietje meege
nomen. Het roze. „En betaald heeft u wel. Weet u het
zeker? Aan wie? En wanneer? U bent met hoeveel
mensen? En welk formulier hebben
de anderen ingevuld? Momentje, ik beantwoord even
de telefoon."
Inge springt bijna uit haarvel. „Hij denkt dat ik niet
betaald heb. Het is m'n huidskleur", zegt Inge, die van
Indonesische afkomst is. „Nee joh", sus ik. „Het is ge
woon een echte Waal. Bureaucratisch en nors. En wij
komen uil Nederland. Dat is vast ook geen voordeel in
deze contreien."
Hij kan onze gedachten lezen.
denkt waarschijnlijk, wat doet die man moeilijk",
zegt hij. Nee hoor, glimlachen wij vals en denken er
het onze van. Ten langen leste blijken alle formuliert
jes in juiste volgorde gerangschikt. De hefboom gaat
open. Het weekeinde kan beginnen. Geen vuiltje aan
de lucht. Tot zondagavond, als het restaurantje bij de
camping wel open blijkt, maar de kok geen zin heeft
om te koken. „Tja, moet dat nou", vraagt de gargon.
Hoezo, moet dat nou? We logeren hier; willen hier
eten. Hoe moeilijk kan dat nou helemaal zijn? Boven
dien is er in dit gehucht niet eens een frituur, laat
staan een bistro of iets dergelijks. De winkels zijn al
lang gesloten en de houtskool voor de barbecue is op.
„Ik heb een idee", zegt hij dan. „Ik doe de tent dicht.
We gaan vanavond met het personeel picknicken aan
de Semois en u gaat lekker mee. Wij geven een feestje
en u bent uitgenodigd, d'accord?"
Maandagmiddag met een volle buik en een warm ge
voel terug naar huis gereden. Hoezo nou, Walen lastig
en nors? Wat een vooroordelen, verwijt ik mezelf on
derweg. Dat zijn ze helemaal niet. Soms doen ze al
leen maar zo.
Pascale Thewissen
-
Rode vlaggen aan de poort van het Maoïstische dorp in de Himalaya.
foto Harald Doornbos/GPD
