Er wordt maar wat
PZC
HHHHM
Architect Götzen gaf gebouwd
Zeeland een eigen gezicht
Reimerswaal vaste stek voor trainende artiest
De wondere wereld van Aimee Marie
GELICHT
.18
Praktijkexamen
lezers schrijven
Economie
Islam
Boekenmarkt
kunst cultuur
donderdag 14 juni 2001
door Maurits Sep
Wie met een boot wil varen, moet
eerst maar eens laten zien dat hij
die vaardigheid beheerst, vindt de
Raad voor de Transportveiligheid. De
politie juicht elke maatregel toe die de
veiligheid op het water een dienst be
wijst, dus ook een praktijkexamen.
Maar de ANWB verzet zich, een orga
nisatorische ramp voorspellend. „Vo
rig jaar zijn 16.000 klein vaarbewij
zen afgegeven. Wie moet die mensen
examineren?"
Voor het berijden van bijna alle gemo
toriseerde voertuigen op twee of meer
wielen is een praktijkexamen vereist.
Maar een klein vaartuig besturen mag
ook zonder dat iemand controleert of
je die vaardigheid onder de knie hebt.
Alleen vragen goed beantwoorden is
voldoende om het klein vaarbewijs te
bemachtigen.
De Raad voor de Transportveiligheid
wil dat - naar aanleiding van een do
delijk ongeval op het Veerse Meer in
juli 1999 - veranderen. Wie met een
boot van vijftien meter of langer wil
varen, of met een boot die harder kan
dan twintig kilometer per uur, moet
eerst maar eens laten zien dat hij dat
ook echt kan. De regels kennen is niet
genoeg, je moet ze ook kunnen toepas
sen. Alles in het belang van de veilig
heid op het water.
Ja", reageert secretaris A. Schuit van
de Koninklijke Nederlandse Water
sport Verenigingen, regio Deltawate
ren, „dat zou denk ik niet verkeerd
zijn. Ja, dat kan inderdaad heel nuttig
zijn."
Zelf vaart Schuit al sinds 1973. Bij de
invoering van het klein vaarbewijs,
tien jaar geleden, heeft hij een theo
rie-examen afgelegd. Dat zijn kennis
toen niet in de praktijk werd getoetst,
heeft hij niet gemist.,Maar ik had dan
ook al lange ervaring."
Maar, zegt Schuit, diep nagedacht
over de voor- en nadelen van een prak
tijkproef heeft hij niet. „Misschien dat
de voorzitter daar wat zinnigs over
kan zeggen." Voorzitter H. Botterweg
ziet vooral organisatorische proble
men. „Voor wie moet dat dan gelden?
Voor mensen die een boot hebben die
langer is dan vijftien meter? Of voor
mensen die een boot hebben die snel
ler kan dan twintig per uur? En wie
neemt die examens af? Hoe organiseer
je dat?"
Te ver
Precies daarom ziet de ANWB niks in
een verplichte praktijkproef. „Elk on
geval is er één te veel. Maar om op ba-
Volgens secretaris Schuit van de Koninklijke Nederlandse Watersport Verenigingen, regio Deltawateren, moeten schippers beginnen met zich netjes aan de regels
te houden. foto Lex de Meester
sis van dit ene incident op het Veerse
Meer tot zo'n advies te komen, vinden
wij te ver gaan", zegt M. van Tol.
„Want weet wel wat je over je af
roept", waarschuwt hij. „Dit wordt
organisatorisch een crime. Vorig jaar
zijn 16.000 klein vaarbewijzen afge
geven. Hoe wil je al die mensen een
praktijkproef afnemen? Daar heb je
boten voor nodig en mensen. En als
het te hard waait, kan het niet door
gaan en moet je alle kandidaten naar
een andere dag doorschuiven."
Als mensen vrijwillig willen meedoen
aan een vaaropleiding, dan heeft de
ANWB daar natuurlijk niets op tegen,
merkt Van Tol op. „Dat vergroot het
bewustzijn en de perceptie van risico's
en daarmee de veiligheid op het water.
Maar verplichten moet je niks."
Groepschef J. Elias van de waterpoli-
tie in Wemeldinge, onder meer belast
met het toezicht op het Veerse Meer, is
daarentegen blij met elke maatregel
die de veiligheid bevordert. Ook een
verplichte praktijkproef. „Die draagt
bij aan het inzicht van de schipper.
Dat wordt steeds belangrijker omdat
de drukte op het water toeneemt, zo
wel door de beroepsvaart als door de
recreatievaart. Onoordeelkundig ge
drag kan de veiligheid ernstig in ge
vaar brengen."
Een groter probleem dan onoordeel
kundig gedrag is onverantwoord ge
drag. De markering met tonnetjes op
het water geeft duidelijk aan waar
snel gevaren kan worden en waar het
langzaam moet. Bovendien staan
langs de oever waarschuwingsborden
met de geldende regels en worden ie
der jaar folders verspreid onder wa-
tertoeristen. En elke schipper kan
beschikken over een kaart met de pre
cieze markeringen.
Ongehoorzaamheid
„Het ligt dus vooral aan de mensen
zelf", stelt Elias, „Het is gewoon bur
gerlijke ongehoorzaamheid." Secre
taris Schuit van de KNWV regio Del
tawateren erkent dat. „Schippers
moeten eens beginnen met zich netjes
aan de regels te houden. Dat zou al
veel schelen. Er wordt door sommigen
maar wat raak gevaren."
Schuit wijst er wel op dat de politie
meer moet toezien op de naleving van
de regels. „Dat kan altijd beter, maar
onze mankracht en middelen zijn be
perkt", reageert groepschef Elias van
de waterpolitie Wemeldinge. „Wij
manifesteren ons met name op de gro
te transportassen en op het Veerse
Meer alleen in de zomerperiode, Dan
houden we 2000 uur toezicht. Meestal
halen we dat ook. Meer is nu niet mo-
gelijk."
De waterpolitie heeft gezocht naar al
ternatieven, maar die blijken moeilijk
te vinden. Controles vanaf de kant
waarbij de afgelegde afstand en tijd
worden gemeten, zijn onnauwkeurig.
Proeven met de lasergun bleken vol
gens Elias ook niet afdoende.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche-
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. Dere-
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge-
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
vredelievend volkje dat scha-
pevlees eet en naar de moskee
gaat. Zo is het nu nog in Neder
land. Daar waar ze in de meer
derheid zijn, worden anders
denkenden door fanatieke
groeperingen uitgemoord. Ook
in ons land zijn er aanhangen
van de uiterst geweldadigeHa.
mas-beweging actief.
Via middelbare scholen maker
ze propaganda voor bijvoor
beeld de Palestijnse kwestie,
waarbij de staat Israël alle
schuld krijgt. Al met al is hei
voor onze joodse medeburgers
zeer pijnlijk dat hun ergste vij
anden hier zo in de watten wor
den gelegd. De multiculturele
samenleving, zoals die ons mei
kracht en geweld van over
heidswege wordt opgedrongen,
is een waanbeeld. Culturen er.
godsdiensten laten zich niet
versmelten. Overal ter wereld
voert men oorlog over één
derwerp: namelijk godsdienst
In Nederland moet het echte
allemaal wèl kunnen. De pro
blemen vanwege ongewenst!
buitenlanders zijn te wijten aai
falend overheidsbeleid, zowel
landelijk als Europees, Nog ai-
gezien van het afbrokkelend fi
nancieel draagvlak zadelen wi;
onze kinderen op met de proble
men van een chaotische samen
leving onder de beklemmende
druk van allerlei culturen waar
van de ellende in de grote steden
nu al ondraaglijk wordt. Hettij
moet gekeerd. Helaas lijkt nie
mand dit te beseffen.
Bij het lezen van het artikel over
de stokkende Schouwse econo
mie (PZC, 09-06) dacht ik me
teen ja, een koekje van eigen
deeg. Ter toelichting: als bewo
ner van het buitengebied wilde
ik graag een fietsenschuurtje
neerzetten. Als keurige burger
netjes toestemming bij de ge
meente gevraagd, maar die wei
gerde dat: het bestemmingsplan
is 'agrarisch' en daar passen
geen fietsenschuurtjes in. Een
oude roestende vliegtuigcock
pit in een akker langs de N59 is
kennelijk wèl agrarisch, want
die ligt er al jaren. Dat mag dus
blijkbaar. Direct heeft dit na
tuurlijk niets te maken met de
Schouwse economie, indirect
wel. Mijn dochter heeft in Rot
terdam een prachtig bedrijf. Za
kelijke dienstverlening, wat
Schouwen-Duiveland zo graag
wil. Ze moet uitbreiden, maar in
Rotterdam is dat moeilijk, duur
en qua infrastructuur (f des) niet
wenselijk. Schouwen zou haar
prima uitkomen, qua ruimte, en
verbindingen met de Randstad,
Brabant en België. Jonge onder
nemers zijn gewend om snel be
slissingen te nemen, zonder al te
veel belemmeringen te onder
vinden. Maar na mijn fietsen-
schuurtje-ervaring haakte ze
meteen af: ze zag de bui al han
gen. Ze heeft geen zin in al dat
geneuzel. Dus exit Schouwen-
Duiveland. Nee, ze zoekt nu wel
een betere en handzamere loca
tie. Eigen deeg, nietwaar?
Hans Huisman
Rijksweg 4
Oosterland
M. Vreek
DeZompeU
Serooskerk
De meeste islamitische voor
gangers in Nederland zijn laag
opgeleid, (PZC 9-06). Een van
hen, een imam dus, heeft zich
nogal negatief uitgelaten over
homoseksualiteit: iets wat in
ons land zo langzamerhand bij
na verheven is tot een hogere le
vensvorm, maar dit terzijde.
Voor wie het nog niet weet, de is
lam heeft wereldwijd twee ge
zichten. Waar ze een minder
heid vormen, spelen ze het
ZIERIKZEE - Kinderboerderij
De Punt houdt zaterdag 23 juni
van 10 tot 16 uur een boeken
markt op het terrein van
centrum Brugzicht aan de
Scheldestraat in Zierikzee. Er
zijn tweedehands boeken
koop en er wordt een verlot
gehouden. Voor leden van de
kinderboerderij is er een lucht
kussen in de gymzaal achte
Brugzicht. De opbrengst van de
markt gaat naar kinderboerde
rij de Punt.
In de Zeeuwse bibliotheek is onder meer deze collage te zien van enkele Zeeuwse bouwwerken van architect Götzen. foto Lex de Meester
door Jan Dirk van Scheyen
MIDDELBURG - De stads
schouwburg in Middelburg
moet een rijksmonument wor
den. Dat vindt de Middelburgse
architect Johan de Koning. De
schouwburg is een ontwerp van
architect Piet Götzen. En omdat
dit bouwwerk een van de slechts
drie openbare gebouwen is die
Götzen heeft gerealiseerd, mag
het volgens De Koning niet wor
den afgebroken. „Het hoort
thuis op de lijst met jonge monu
menten."
Johan de Koning (38) heeft zich
verdiept in leven en werk van
architect Götzen, die leefde van
1914 tot 1977. Hij schreef een
boek over de man, dat vandaag
het licht ziet, en hij richtte een
tentoonstelling in over het werk
van Götzen. Die tentoonstelling
wordt vandaag geopend in de
Zeeuwse Bibliotheek in Middel
burg.
Piet Götzen werd geboren in
Edmonton, Canada, en groeide
op in Amsterdam. In de jaren
vijftig begon hij een eigen archi
tectenbureau in Middelburg.
Talloze projecten - vooral op het
gebied van woning- en winkel
bouw - zagen sindsdien het
licht. De flats in Goes-West en in
de Middelburgse Stromenwijk,
de Westpoortflat aan de Vlis-
singse boulevard, de wijk 't
Zanddorp in Middelburg, het
karakteristieke bakstenen ge
bouw met het lessenaardak te
genover de Keersluisbrug in
Vlissingen, de snackbar in het
hoekpand met de boogramen bij
het gemeentehuis in Vlissingen,
het zijn allemaal ontwerpen van
Gbtzén.
„Hij heeft een belangrijke bij
drage geleverd aan het gezicht
van Zeeland", zegt De Koning.
Götzen was een modern archi
tect die volgens De Koning als
eerste werkelijk stelselmatig
woningbouwprojecten uit de
grond stampte, en dat in zulke
grote aantallen dat er zelfs aan
nemers van buiten de provincie
werden aangetrokken om alle
projecten te kunnen uitvoeren.
Op de tentoonstelling over Göt
zen, getiteld Radicaal modern,
is onder meer op foto's te zien
hoe de schouwburg aan het Mo
lenwater in Middelburg en de
Westpoortflat in Vlissingen ge
stalte krijgen. Dat laatste kar
wei was bijzonder arbeidsin
tensief, omdat de Westpoortflat
speciale voorzieningen moest
hebben die het gebouw ook ge
schikt maakten als zeewering.
Götzen heeft vijftien jaar lang
diverse ontwerpen gemaakt
voor een nieuwe invulling van
het terrein van het destijds ver
vallen Badhotel in Domburg.
Niet een van die ontwerpen is
uitgevoerd. Het Badhotel werd
pas in 1994,17 jaarna zijn dood,
opgeknapt en uitgebreid. Ook
een ontwerp dat hij instuurde
voor de bouw van een nieuw ge
meentehuis voor Amsterdam,
sneuvelde.
Het mislukken van zijn Dom-
burgse project beschouwde
Götzen als een grote teleurstel
ling, zegt De Koning. „Hij had
op zijn oude dag het gevoel dat
hij niet helemaal tot zijn recht
was gekomen als architect",
meent De Koning. „Daarnaast
had hij ook graag wat meer uti
litaire - zeg maar: openbare - ge
bouwen willen realiseren. Hij
heeft er slechts drie gebouwd:
de Middelburgse schouwburg,
de Bouwen Ewoutschool in
Vlissingen en de voormalige Ci
ty-bioscoop aan de Lange Delft
in Middelburg."
De tentoonstelling over Piet
Götzen in Middelburg wordt
vandaag om 17.00 uur geopend
door diens weduwe D.J. Göt-
zen-Treur.
Tentoonstelling 'Radicaal modern,
het werk van architect Piet Götzen'
in de Zeeuwse Bibliotheek, Middel
burg. Tot en met 21 juli te zien tij
dens de openingsuren van de biblio
theek. In de serie Zeeuwse Katernen
verschijnt vandaag tevens een boek
over Götzen, geschreven door Johan
de Koning en getiteld 'Radicaal mo
dern'.
door Anita Tournois
OOSTBURG - Aimee Marie is een Belgische
kunstenares, 69 jaar oud en begenadigd met
een kinderlijke fantasie. Behalve in goua
ches, zeefdrukken en grafiek uit Aimee Ma
rie zich in keramiek. Haar werken zijn au
thentiek en laten een wereld zien vol geestig
vernuft, vindingrijkheid en puurheid. Gale
rie de Volder in Oostburg toont de wondere
wereld van deze kunstenares.
Het werk van Aimee Marie doet denken aan
de creaties van de Belgische kunstenaar Pa-
namarenko, maar ook aan Karei Appel. Ai
mee Marie is evenals Panamarenko gefasci
neerd door alles wat beweegt. Vleugels en
wieltjes zijn dan ook vast terugkerende the
ma's. Haar kleurenpalet doet zuidelijk aan;
vrolijke heldere tinten, soms pastels, die je
tegenkomt in het Middellandse Zeegebied;
haar vormgeving is eenvoudig en subtiel.
Sommige gouaches zijn opgebouwd uit
vlakjes en lijken net mozaïken.
In haar werk nemen ook dieren een belang
rijke plaats in, men ontdekt slangen, vogels,
poezen en honden. De vormgeving is nooit
vast en derhalve grillig en wonderlijk Van
daar ook het ontbreken van titels, waardoor
de kijker niet gedwongen wordt in een be
paalde richting te denken. Opvallend zijn
de werkjes waarin ze mannen schildert met
een propeller op rug of hoofd. Zij lijken op
moderne Icarussen.
Haar objecten in klei laten een nog krachti
gere vormentaal zien dan haar schilderijen.
Met restanten ijzerdraad, touwtjes, saté
prikkers en ander afvalmateriaal voegt ze
grappige details toe aan vreemdsoortige,
keramische creaties; ook hier weer aan
dacht voorwielen en vleugels. Primitieve en
oorspronkelijke vormen voeren de
toeschoiawer mee in de droomwereld van
een kunstenares, die de kinderlijke een
voud, onbevangenheid, zorgeloosheid en
spontaniteit heeft kunnen bewaren.
Tentoonstelling: tot en met 1 juli, Galerie de Vol
der, Volderstraat 21, 4501 JM Oostburg. Ope-
ningstijden: zaterdag en zondag van 13.30uurto',
17.30 uur en op afspraak.
Een werk van Aimee Marie in galerie De Volder in Oostburg.
foto Peter Nicolai
door Esme Soesman
RILLAND - Elk jaar weer weet
Podium Reimerswaal - voor
heen werkgroep Kulturele
Evenementen Reimerswaal -
enkele klappers te strikken
voor optredens in de dorpshui
zen van de gemeente Reimers
waal. Het nieuwe theatersei
zoen is daar geen uitzondering
op, met namen als Youp van 't
Hek, Niet Schieten! en Stef
Bos.
In de circa vijftien jaar dat er
een cultureel programma in de
Reimerswaalse dorpshuizen
draait, heeft Podium Reimers
waal een aardige naam weten
op te bouwen. Onder het pu
bliek én onder artiesten, want
ook onder die laatste groep zijn
er verschillende 'vaste' gasten
die om de zoveel tijd hun hoofd
in Rilland, Kruiningen of
Krabbendijke laten zien. Ui
teraard vanwege de gezamen
lijke mosselmaaltijd die - in
middels traditiegetrouw
wordt genoten, maar daar
naast spelen praktische over-
Tinkerbells speelt in de Zaete in Yerseke voor het jonge publiek.
foto Jeroen Scheelings
wegingen een rol. Youp van 't
Hek (Youp speelt Youp, 5 april
in Luctor et Emergo in Rilland)
is daar een voorbeeld van.
„Theaterbureaus weten dat je
in bent voor try-outs en dat je
er de zalen voor hebtDe arties
ten zitten in een fase dat decors
nog niet af zijn, anders zouden
we ze niet onder kunnen bren
gen. Daar hebben we de facili
teiten niet voor. Maar zo heb
ben we door de jaren heen wel
een band opgebouwd met bu
reaus", zegt Jacques Boonman
van Podium Reimerswaal.
Tegenwicht
Van die oude bekenden zijn dit
jaar onder meer Stef Bos (2 fe
bruari, De Zaete in Yerseke) en
muziektheatergroep Zenga,
met twee ex-Flairckleden (26
januari, De Zaete in Yerseke),
van de partij. Ook de cabaret
groep Niet Schieten! (23 febru
ari, Luctor et Emergo Rilland)
meldde zich al eerder. De laat
ste jaren is meer en meer de na
druk op cabaret komen te lig
gen. Als prettig tegenwicht
voor de programmering in De
Maagd in Bergen op Zoom,
meldt Boonman, die weer veel
meer opera en musical op het
menu heeft staan.
Stonden er in de beginjaren in
Reimerswaal zo'n vijftig men
sen voor de deur bij een caba
retvoorstelling, nu laten zich al
snel tussen de honderd vijf tig
en tweehonderd toeschouwers
zien bij een optreden van een -
relatief nog onbekende - caba
retier. Zij komen dit jaar aan
hun trekken met Vreemde
Vreemdgangers van Nilgün
Yerli (4 oktober), Schuren van
Ernst van der Pasch (27 okto
ber), Nep van Richard Groe
nendijk (16 november), Teer
van Droog Brood (1 december),
AdéHadé van Jochem Myjer (5
januari), dubbelcabaret van
Alkemade Bloemen en Reijn
Goed (16 februari) en Rem
men!! van Ernesto Marcel
lino (22 maart). Deze voorstel
lingen worden alle gegeven in
De Meijboomin Krabbendijke.
Poppenkast
Thema-avonden vormen een
tweede pijler in de program
mering. Zo is er een Schots/Ier
se avond (3 november, Luctor
et Emergo in Rilland), Caribi
sche avond (20 april, Rilland),
New Orleans/Dixielandavond
(16 maart, Ons Dorpshuis in
Kruiningen) en Franse Beaujo-
lais-Primeuravond (8 decem
ber in Rilland). Muziek valt
verder te genieten in de kerkin
Waarde met gitaarduo Duolis-
me (10 november) en Cavatina
(23 maart). In de Reimerswaal-
hal in Kruiningen treedt de
Jostiband (15 december) op.
Een speciaal samengesteld
kwartet verzorgt een kerstkof
fieconcert (23 december) en
Mazzeltov speelt Jiddische
muziek (2 maart in Luctor et
Emergo).Theaterpoppenkast
Tierelijn (24 november, Ons
Dorpshuis in Kruiningen) en
Tinkerbells (9 februari, De
Zaete in Yerseke) bedienen het
jongere publiek. Van Schouw-
burgcht producties tenslotte
komt met cle klucht Kippige
Keizers Kijken Anders (9
maart in Ons Dorpshuis in
Kruiningen.
Kaarten voor de voorstelling
van Youp worden, vanwege de
verwachte grote belangstel
ling, geloot. Vaste abonne
menthouders krijgen daarbij
voorrang.
