Drie maal per dag een kwartiertje druppelen
Boer kan door vinding
gifspuit zuiniger gebruiken
ONDERWEG
mr
in d'n böögerd
woensdag 13 juni 2001
-
Op Schouwen wordt zondag 17
juni de Boomkikkerfietstocht
gehouden. Deze natuur-educa-
tieve ontdekkingstocht op de
fiets heeft een lengte van 34 ki
lometer. Hij voert door het
Schouwse leefgebied van de
boomkikker, een met uitsterven
bedreigde diersoort. Vertrek
vanaf 10.00 uur bij het IVN In
formatiepunt Westerschouwen,
Steenweg 13a (bij de rotonde).
Een boswachter geeft vanmid
dag uitleg over de Inlaag 1887
bij de Westerschelde en laat
deelnemers zien waar de vaste
oeververbinding over de Wes
terschelde komt. Dat gebeurt
tijdens een excursie die georga
niseerd is door vereniging Na
tuurmonumenten. De excursie
duurt van 13.30 tot 15.30 uur.
Vertrek vanaf fort Ellewouts-
dijk.
In Haamstede kan vanmiddag
gewandeld worden in het Slot
bos en de Zeepeduinen. De ex
cursie, georganiseerd door Na
tuurmonumenten, duurt van
13.00 tot 15.00 uur. Vertrek van
af het toegangshek van Slot
Haamstede aan de Noordstraat.
In natuurgebied Rammekens-
hoek en het fort Rammekens
wordt dinsdagavond 19 juni
vanaf 19.30 uur een rondleiding
gegeven. Een gids van IVN leidt
wandelaars rond. Vertrek vanaf
de ingang van het fort op de dijk.
Vanaf Veere wordt vanmiddag
een excursie met een gids van
IVN Vereniging voor natuur- en
milieueducatie gehouden naai
de Haringvreter. Vertrek vanaf
de steiger bij de Kampveerse to
ren.
Stichting Het Zeeuwse Land
schap houdt morgen een excur
sie op Neeltje Jans. Thema is
strand. De excursie begint om
14.00 uur.
In Middelburg is morgenavond
vanaf 19.00 uur een wandeling
langs monumentale en exoti
sche bomen. Vertrek vanaf De
Drukkerij op de Markt.
Vier Thoolse tuinen zijn vrijdag
en zaterdag 15 en 16 j uni) open
voor publiek. Tuinliefhebbers
zijn welkom bij de familie Balk,
Zuidplantsoen 5 in Poortvliet,
familie Van der Zwan, Schelp-
hoekseweg 3 in Poortvliet, fa
milie Van Gurp, Stenepad 1 in
Sint-Maartensdijk en de familie
Kok, Langeweg 46 in Scherpe-
nisse. De tuinen zijn vrijdag
open van 13.00 tot 21.00 uur en
zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur.
In Vlissingen wordt maandag 18
juni gewandeld door het Nolle-
bos en langs de duinen en de zee-
dijk. Vertrek op de boulevard bij
het kunstwerk van Wessel Co'u-
zijn. De wandeling, georgani
seerd door IVN Walcheren, be
gint om 19.00 uur.
In natuurgebied de Schotsman
op Noord-Beveland is dinsdag
avond 19 juni een IVN-wande
ling. Vertrek 19.00 uur vanaf de
noordelijke parkeerplaats aan
de Schotsmanweg.
Riek (53) en Adri (58)
Hoogstrate telen op tien
hectare bij Kloetinge, in
een maatschap met doch
ter Arianne (30), appels,
peren en pruimen. In het
dorp verkopen ze de eigen
producten plus groenten
vanuit de schuurvan hun
boerderij aan de Zomer-
weg. Elke week klappen ze
uit de boomgaard.
Vroeger, 25 jaar geleden, zou de fa
milie Hoogstrate zorgelijk naar de
lucht hebben gekeken met weersom
standigheden zoals in de afgelopen
maand. Want het is droog, erg droog.
Wat er aan regen is gevallen, is de moei
te niet en met een lekker windje ver
dampt er veel vocht. Nu zetten ze ge
woon het tijdklokje van de druppelbe-
vloeiing aan. „Drie maal per dag een
kwartiertje druppelen, en de bomen
hebben vocht genoeg."
Niet op alle percelen heeft de Maat
schap Hoogstrate druppelbevloeiing.
„Op een perceel is het niet nodig. Daar
zit de klei tot ver in de grond. Die boom
gaard houdt het vocht wel vast. De
twee andere percelen liggen op een
kreekrug. Daar zit puur zand onderin.
De bovenlaag is zanderig met kleideel-
tjes. Als het grondwater hoog genoeg
staat, werkt die bovenlaag als een
spons maar zakt het onder het niveau
waar het zand begint, dan is het ge
beurd. Daarom hoorde je vroeger veel
boeren klagen bij mooi weer, maar nu
klagen we niet meer, wet zetten de
kraan aan."
Grondwater
Adrie legt uit hoezeer problemen van
verdroging en wateroverlast met el
kaar te maken hebben. „Op de natste
plekken, heb je het eerste last van
droogte. In de winter, als het grondwa
terpeil hoog is, rotten de diepste wor
tels weg. De boom moet dan verder met
de ondiepe wortels. Maar in de zomer
zakt het waterpeil weer en dan komen
juist die bomen zonder water te zitten."
Deze week heeft hij geboord met een
grondboor van 1,20 meter. „Niks, geen
druppel water. Het grondwater zit die
per van 1,20 meter."
In de Golden Delicious heeft zich iets
merkwaardigs geopenbaard. Een rijtje
oude bomen, ongeveer 23 jaar, draagt
nauwelijks enige vriucht terwijl de jon
ge bomen uitbundig dragen. „We weten
niet hoe het komt, die bomen leverden
altijd heel veel op." Golden Delicious
kunnen wel 25 jaar in de boomgaard
blijven staan, terwijl bijvoorbeeld El-
stars al na vijftien jaar moeten worden
gerooid. „Op Golden Delicious moet je
geen kleur hebben, de mooiste hangen
in de schaduw, terwijl Elstar een mooie
blos van de zon moet krijgen. Te grote
bomen geven dan teveel schaduw."
De familie Hoogstrate heeft een breed
assortiment aan appels. „Ook omdat
we in de schuur veel soorten willen ver
kopen", zegt Riek. Adrie: „Door dat
brede assortiment hebben we nooit
echte topjaren in de appels, maar we
gaan ook niet door diepe dalen. De
meeste soorten zijn wel blijvertjes:
Cox, Goudreinet, Jonagold, Elstar,
Golden Delicious, er blijft vraag naar.
Maar sommige rassen komen als een
raket en zijn ook weer als een raket ver
dwenen. Zo had je bijvoorbeeld Elan,
een alternatief voor Elstar omdat die
nogal kleine vruchten heeft. Elan zag
er precies eender uit, alleen eens zo
groot. Maar de smaak haalde het niet
bij Elstar en je ziet ze dus nergens meer.
Die boompjes zijn na een paar jaar alle
maal gerooid."
Het devies in het Kloetingse bedrijf is:
„Nooit al je eiers onder een brokke leg
gen." Dat geldt voor de appels, voor de
peren en voor de pruimen: drie soorten
vruchten, onderverdeeld in een hele
boel verschillende rassen. „De toe
stand in de pruimen bewijst dat we ge
lijk hebben. In de Opals moeten we veel
dunnen en aan de rest hebben we nau
welijks werk."
Binnenkort is het trouwens afgelopen
met het fruit van de oude oogst. Deze
week gaan de laatste cellen open in de
Greenery in Kapelle. Daar worden de
laatste appels van Hoogstrate ook be
waard. „Met temperatuur en een mini
mum aan zuurstof blijven de appels
vers. Als ze eruit zijn, moeten ze op.
Even later begint de pluk alweer."
Mieke van der Jagt
Jn 1998 is het project Vi
taal Platteland begon
nen. Een initiatief van alle
partijen die betrokken
zijn bij het platteland. Be
doeling is de vernieuwing
in het Zeeuwse buitenge
bied impulsen te geven.
Daar is ook geld voor be
schikbaar. Na een lange
aanloop krijgt het project
in de praktijk gestalte. Al
lerlei ideeën komen tot
uitvoering. In Buitenge
bied wordt aandacht be
steed aan concrete plan
nen. In de aflevering van
vandaag gaat het over de
proef gewasbescherming
MLHD van de Coöpera
tieve Zuidelijke Aan- en
Verkoopvereniging CZAV.
De wijd verbreide opvatting
dat de boer liever meer dan
minder spuit klopt niet. Er
wordt hard gewerkt aan terug
dringing van het gebruik van
bestrijdingsmiddelen. Gewas
beschermingsmiddelen heten ze
in de agrarische sector. Dat
geeft precies weer waar het om
gaat: bescherming van het cul
tuurgewas tegen schadelijke
onkruiden en insekten. De boer
die niet biologisch maar gang
baar teelt, kan niet meer zonder.
De tijd dat een peloton gepen
sioneerde landarbeiders met de
schoffel klaarstond om wat bij
te verdienen, is voorbij. Hun
strijd tegen het onkruid is over
genomen door de spuitmachine.
Portemonnee
Het besef is breed doorgedron
gen dat het om een aantal rede
nen wel zo verstandig is om zo
spaarzaam mogelijk om te gaan
met gewasbeschermingsmidde
len. Dat is goed voor de porte
monnee van de boer, het milieu
vaart er wel bij en het is van be
lang uit oogpunt van voedsel
veiligheid. Het is zoeken naar
een evenwicht. Minder midde
len gebruiken is mooi, maar het
gewas moet wel zo optimaal
mogelijk kunnen groeien. Dat
men al doende leert, weet de
Ko Francke laat zien hoe de zogeheten fluorescentiemeter werkt. Het apparaat meet na een bespuiting of onkruid nog in leven is of binnen afzienbare tijd zal afsterven.
foto's Dirk-Jan Gjeltema
boer al heel lang. Daarom wor
den verschillende nieuwe me
thoden uitgeprobeerd voor een
effectiever gewasbescherming.
De proef die de Coöpei-atieve
Zuidelijke Aan- en Verkoop
Vereniging in Wemeldinge
houdt is er één van. Gericht op
de onki-uidbestrijding in sui
kerbieten en uien. Gewasbe
scherming MLHD - de afkorting
staat voor Minimum Letale
Herbicide Dosering. Uitgangs
punt. is vermindering van de
hoeveelheid middelen door in
zet van zogeheten fluorescen
tiemeters. Deze apparaten me
ten na een bespuiting (met een
kleine hoeveelheid actieve stof)
of een onkruidplant nog in leven
is of binnen afzienbax-e tijd zal
afsterven. „Met zo weinig mo
gelijk werkzaam middel het
hoogste resultaat zien te berei
ken" vat Adri Rijk van de CZAV
handzaam samen.
„Een veld bieten kun je niet
maaien als wegbermen om aan
onkruidbestx-ijding te doen",
zegt zijn collega Ko Francke.
„In de gangbare landbouw
wordt als noodgreep nog wel
wat handmatig gewied. Er zijn
enkele soorten die moeilijk che
misch te bestrijden zijn en het is
ook om een exti'a bespuiting uit
Adri Rijk (links) en Ko Francke van de CZAV: „Met zo weinig mogelijk werkzaam middel het hoogste resultaat zien te bei-eiken."
te sparen. Toen ik veex*tien jaar
geleden bij de CZAV begon wei'-
den er behoorlijk wat gewasbe
schermingsmiddelen ingezet.
Dat is vei'andei'd. Met steeds
minder middelen en meer spui
ten komen we tot een beter
resultaat. Vroeger zat er bij
voorbeeld twee liter bestrij
dingsmiddel in de tank, nu nog
maar een kwart liter."
Het gebinxik van de fluorescen
tiemeter is niet bedoeld om het
opkomen van onkruid tegen te
gaan, maar als vorm van na-op-
komst bestrijding. Het moet ge
zien worden als een verfijning
van inzet van middelen, verdui
delijkt Rijk. „Spelen op het
scherp van de snee", vult Franc
ke aan. „De bedoeling is dat het
cultuurgewas verder ontwik
kelt en het onkruid weg concur
reert." De methode is door
Wageningse onderzoekers ont
wikkeld en moet nu zijn waarde
in de px-aktijk bewijzen. Daar
voor zijn proefnemingen nodig
en daar is de CZAV vorig jaar al
mee begonnen. De resultaten
waren positief en er wordt dit
groeiseizoen mee verder ge
gaan, met financiële steun van
Vitaal Platteland.
Moderne landbouw
„Op een goede manier proeven
uitvoeren is een kostbare aange
legenheid", stelt Adri Rijk. „En
je moet leren werken met zo'n
meter. Dat zal wel even wennen
zijn, maar vroeger dacht men
ook van de eerste maaidorser
dat het niet zou werken. Het is
wel de toekomstJe kunt de klok
niet meer terug zetten, je moet
in de moderne landbouw mo
derne middelen gebruiken. We
lopen toch ook niet meer alle
maal op klompen en we kunnen
de auto niet meer missen.Op
proefboerdex-ij Rusthoeve bij
Colijnsplaat zijn proefvelden
aangelegd. Tijdens een open dag
op 3 juli kunnen de boeren er
kennis van nemen.
Volgens Francke staan de boe
ren achter de gedachte van min
der middelen en doelmatiger
bestrijden. „Wij willen in de
praktijk laten zien hoe dat kan.
De boer zelf is niet bezig met
dei-gelijke dure experimenten.
Hij moet inkomen behalen.
Daai'om willen wij hem daar een
handje bij helpen." Hij legt uit
dat met de fluorescentiemeter
drie belangrijke gegevens bo
ven tafel komen. „Je meet of een
onkruidplantje voldoende mid
del opneemt om tot een goed re-
sultaat te komen. Je meet als het
te weinig xs hoeveel er nog bij
moet en je meet het effect op het
gewas. De meter meet het blad-
gi'oen in de plant, zowel van het
gewas als het onkxaxid."
Omslachtig
Rijk omschrijft het als een be-
slissings-ondersteunend sys
teem. Hij erkent dat de methode
vrij omslachtig is, ook als een
boer gewend is met de meter om
te gaan. „Het zal niet overal
standaax-d ingezet kunnen wor
den. Daarom verwacht ik dat
het ingebouwd wordt in de re
guliere spuitmachines. Voor op
de machine meet je en aan de
achterkant wordt gespoten. De
techniek schrijdt voort, het ver
fijnen gaat steeds verder. Het is
niet meer gewoon naar een per
ceel kijken of je iets ziet dat be
streden moet worden, dan ben je
meestal al te laat."
Francke vindt het moeilijk
exact aan te geven hoeveel min
der middelen er nodig zijn bij
gebruik van de metei'. Hij schat
het op ongeveer twintig pro
cent. „Het gewas lijdt minder en
is sneller concurrerend voor het
onkruid. Ook is er een hogere
opbrengst. Het mes snijdt aan
verschillende kanten." Francke
herinneit eraan dat de afnemex-s
van produkten ook in toene
mende mate van de boer
verwachten dat hij zo weinig
mogelijk gewasbeschermings
middelen inzet. Voedselveilig
heid is een issue geworden.
Rinus Antonisse
