Duik zonder risico bestaat niet
Pompstation past
zaak te laat aan
Klaas Wingelaar toont
voornamelijk portretten
Kamermuziek van barok tot Bartók
Werk uit collectie
Goudstikker op j
Middelburgse veiling
GELICHT
Sportduiken
lezers schrijven
Integratie V
City tot City
in De Piek
kunst cultuur
door Claudia Sondervan
Pinksterzondag verloren twee jon
ge Belgische duikers het leven bij
Gorishoek. De ervaren duikers met
brevet stegen om onopgehelderde re
denen te snel naar het oppervlak. Hun
longen konden het grote drukverschil
niet aan en bezweken. Afgelopen zon
dag eindigde een duik tot 35 meter
diepte ter hoogte van Wissenkerke
voor twee andere Belgische duikers in
de Antwerpse decompressietank. Tij
dens de opgang naar het oppervlak
raakte de perslucht van één duiker op.
Tijdens de noodstijging vanaf 25 me
ter diepte sleepte ook hij zijn duik-
maat aan de zogeheten buddy lijn mee.
Ongelukken bij de duiksport in bui
tenwater zijn bijna onvermijdelijk.
Maar met name in de Oosterschelde is
nonchalance voor duikers gevaarlijk,
schetst Frank van de Vegte uit Wemel-
dinge. Hij is lid van de werkgroep on
gevalsregistratie van de Nederlandse
Onderwatersport Bond. „De afgelo
pen jaren laten in Zeeland steeds een
ongevallenpiek aan het begin van het
seizoen zien en nog zo'n piek aan het
einde van het seizoen. De duikers heb
ben in de winter getraind in zwemba
den en kleine poeltjes. Daar zijn heel
andere omstandigheden dan in de
Oosterschelde. Daar is stromend wa
ter. Je hebt er geen zes meter, maar één
meter zicht als je de bodem verstoort.
Er is golfslag, lage temperaturen, je
draagt een duikpak, dat is ook een ex
tra belasting. Als daar nog maar iets
bijkomt, gaat het fout. Je hoeft maar
te schrikken."
De piek in de nazomer komt vooral
door duikers die in de zomer in de hel
dere wateren van de Middellandse
Zee of de Caraïben hebben gedoken.
En door mensen die voor de winter
nog even een extra brevet willen halen
en te grote risico's nemen, stelt Van der
Vegte. Het groeiende aantal senioren
dat de duiksport gaat beoefenen heeft
hoegenaamd geen effect op het
ongevallencijfer, vindt hij. „Oudere
duikers zijn meestal rustiger en be
houdender. Zij besluiten niet zo gauw
impulsief om dieper of verder te gaan
dan ze van plan waren."
Van der Vegte heeft nog weinig gege
vens over het duikongeluk van zon
dag. „Er kunnen altijd andere zaken
spelen. Zoals medische problemen; ie
mand kan een hartinfarct krijgen."
Maar een duiker wiens perslucht on
toereikend blijkt voor een goede tocht
naar het wateroppervlak maakt een
essentiële fout, oordeelt hij. „Voor je
te water gaat heb je berekend hoe diep
je wil gaan en hoeveel lucht je daar-
Met name in de Oosterschelde is nonchalance voor duikers gevaarlijk.
lucht van de buddy te delen alsnog ge
controleerd opstijgen."
„Een duikongeval komt doorgaans
voort uit een opeenstapeling van klei
ne foutjes. Een lekkende bril die je
aandacht afleidt, je verstoort de bo
dem zodat op warrelend zand je zicht
wegneemt, je duikbuddy wil een an
dere kant op en trekt aan de lijn...
Vooral voor beginnende mensen die de
eerste keer de Oosterschelde in gaan,
is het risico groot, net als voor de men
sen die juist denken dat ze veel erva
ring hebben."
Diep duiken is in de Oosterschelde
voorbehouden aan zeer ervaren men
sen, vindt de NOB-man. „Op stevige
dieptes als 35 meter is het aardedon
ker. Op tien meter diepte heb je nog
wat daglicht, dan zie je nog wat. Die
per ben je aangewezen op je duiklamp
en dat verblindt bij troebel water
meer dan het helpt."
Verraderlijk
„Wij propageren bij onze leden om
niet dieper te gaan dan veertig meter,
zegt Willy van de Plas. De voorzitter
van de Belgische onderwatersportfe
deratie Febos weet uit ervaring dat de
foto Marijke Folkertsma
Oosterschelde veel grotere diepten
biedt. Wat de Belgische duikers fataal
is geworden? „Joost mag het weten,"
zegt hij. „We voeren dezelfde oplei
ding als de Nederlandse bond. Ook de
omstandigheden in de Oosterschelde
komen aan bod. Het is verraderlijk, je
hebt er getijdestromen, het is er don
ker, je moet je onder goede begelei
ding stellen."
Maai' duiken zonder risico bestaat
niet, stelt hij. „Dat heeft niks met op
leiding te maken. Risico heb je ook als
je een straat oversteekt. Ik heb zelf ge
sproken met de mensen die de twee
dodelijke slachtoffers uit het water
hebben gehaald. Het is triest, maar er
valt niets aan te doen. Ook met een de
gelijke opleiding kan je door omstan
digheden in de problemen komen."
Ook de veiligheidscommissie van de
Febos onderzoekt de toedracht van
beide ongevallen. Maar van de Neder
landse onderzoekscommissie heeft hij
nog niets vernomen. „We overleggen
normaal zo'n twee maal per jaar. Maar
de laatste tijd is de communicatie
slecht geweest door wat commotie in
het bestuur van de NOB. Nu er een
nieuwe voorzitter is, wil ik de commu-
voor nodig hebt. Tijdens de duik moet
je regelmatig op je manometer kijken.
Hoe dieper je gaat, hoe meer perslucht
je per ademtocht verbruikt. Dat komt
door de hogere omgevingsdruk."
De buddylijn waarmee twee duikers
onderling verbonden zijn, voorkomt
dat de duikpartners elkaar niet meer
terug kunnen vinden. Maar als de een
in paniek een noodstijging maakt,
moet je van heel goeden huize komen
wil je je partner tegenhouden, stelt
Van der Vegte. „De ander wordt ge
woon meegetrokken. Een duiker heeft
geleerd dat hij bij problemen bij zijn
buddy moet aankloppen. Is zijn pers
lucht op, dan kunnen ze door de pers-
nicatie zeker hervatten.Zowel NOB-
man Van der Vegte als de Febos-voor
zitter zien niets in de mogelijkheid de
duikvergunning in te trekken wan
neer een duiker vaker in de problemen
raakt. „Dat is een politieke beslissing.
De bond is daar niets aan gelegen,"
meent Van der Vegte. „Wij kunnen
niet repressief optreden. Ik ga ook niet
naast elke duiker staan", zegt Van de
Plas. „Je neemt aan dat duikers in
praktijk brengen wat ze geleerd heb
ben."
Het niveau van de sportduikers in
Zeeuwse wateren, ongeacht hun na
tionaliteit, is doorgaans vrij goed,
vindt de NOB-man. „Waar wij geen
grip op hebben is de discipline van
duikers. Voor je te water gaat, moet je
je afvragen: kan ik dit, ben ik fit ge
noeg en kan mijn buddy het aan? Je
kan je makkelijk laten meeslepen
door een restant stroming zoals die bij
Gorishoek ook staat. Je doet je buddy-
check: is je materiaal in orde, waar ga
je samen naar toe en welke afspraken
maak je mocht er iets mis gaan, wat
voor stromingen staan er en hoe laat
zijn we weer terug. De bond stelt al
tijd: plan je duik en duik je plan.
MIDDELBURG - De 48-jarige
eigenaar van een tankstation
aan de Middelburgse Seisweg
moet vijfduizend gulden boete
betalen, omdat zijn zaak niet
voldeed aan de aangescherpte
milieuvoorschriften. Officier
van justitie A. Flikweert sprak
gisteren bij de economische po
litierechter van concurrentie
vervalsing en eiste het dubbele:
tienduizend gulden boete.
De officier stelde vast dat het
tankstation op vier punten niet
aan de criteria voldeed: geen
vloeistofdichte bodembescher-
mende verharding, geen vloei
stofdichte opvangbak, geen
voorziening voor dampretour
op de afleverinstallatie en het
ontbreken van een installatie-
boek. Ook werd de Middelbur-
zekerheid te hebben om de aan-
sprakelijkheid te dekken dit vj.
voortvloeit uit verontreiniging p|
van de bodem. |a.
Flikweert: „Hij wist al lang da' |,e
er aanpassingen moesten ge- |,f
beuren. Hij is de enige l0
pomphouder in Zeeland die wil
lens en wetens zo lang heef! jj
kunnen doorgaan." Het uitspa- ar
ren van de kosten bracht de offi-
cier tot zijn fikse eis.
De verdachte zei niets te kunnen vc
beginnen, omdat de vergunning w
van de gemeente uitbleef. „Deze
boete past meer bij een olie-
maatschappij dan bij een kleine
ondernemer", reageerde hij.
Politierechter J. Begheyn wilde
wel enigszins rekening houden s
met de situatie. Hij legde de
helft van de geëiste boete, vijf-
duizend gulden, voorwaardelijk
op. k
dinsdag 12 juni 2001
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche-
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
In zijn ingezonden stukje 'Inte
gratie' (PZC, 1 juni) schrijft de
heer HElzenga over de AO V/U
nie 55+: „maar mocht u alleen
een AOW-uitkering hebben of
moeten rondkomen van uw pen
sioen dan zit u in de verkeerde
sage". Niets is minder waar.
Sinds de oprichting streven
AOV/Unie 55+ naar het betaal
baar houden van de AOW. Er is
drie jaar geleden een AOW-
spaarfonds ingesteld. Er is in
middels 15 miljard 'gespaard'
en in 2020 moet het
ƒ300.000.000 bevatten. De
naam AOW-spaarfonds is ver
warrend, er wordt niet ge
spaard, sterker nog er zit hele
maal niets in. Het is eigenlijk
niets meer dan een opmerking in
de Miljoenennota. Het enige
wat de regering doet als er weer
eens een paar miljard 'gestort'
wordt, is noteren: Nog aan het
AOW-spaarfonds te betalen
'een paar' miljard... want het
geld wordt belegd in staatsobh-
gaties. Wat vinden wij in 202(1
als de AOW-betalingen maxi
maal worden? Juist: schuldbe
kentenissen van de staat aan
zichzelf. Dan zal op de begro
ting dat gigantische bedrag ge-
vonden moeten worden. Is hei
AOW-spaarfonds volksverlak
kerij? Immers (PvdA'er) Van Zijl
stelde in 1996: het fonds mooi
vooral een 'psychologisch' ef
fect hebben! Het bovenge
schetste doemscenario kan
voorkomen worden door deze
jaren de staatsschuld zo snel
mogelijk te verkleinen zodat de
enorme rentelasten die wij nu
hebben verminderen en de AOW
in 2020 wel betaalbaar blijft,
AOV/Unie 55+ (en de WD) zijn
grote voorstanders van het zo
snel mogelijk verkleinen van de
staatsschuld. En zodoende de
AOW betaalbaar te houden.
A. J. de Beijer
Oud hoofdbestuurslid Unie 55-
's-Heer Arendskerkt
door Aector Doorns
ger verweten geen financiële
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Het Internationaal Mu
ziekfeest Middelburg heeft voor zijn derde
editie, die plaatsvindt van 21 tot en met 30
juni, de opzet licht gewijzigd. Er wordt nog
maar op één locatie gespeeld - de Burger
zaal van het Stadhuis in Middelburg, het
jazz- en jeugdconcert zijn vervallen, maar
via nevenactiviteiten wordt wel geprobeerd
het festival letterlijk en figuurlijk op straat
onder de aandacht te brengen.
Net als bij de voorgaande edities van het ka
mermuziekfestival is de artistieke leiding in
handen van de in Sint Petersburg geboren
maar in Amsterdam woonachtige altviolist
Daniel Raiskin. Hij heeft dit jaar 21 klassie
ke musici uit binnen- en buitenland uitge
nodigd om tien dagen in Middelburg te ko
men musiceren. Want dat is de formule van
het festival: ter plekke worden vijf concer
ten ingestudeerd en uitgevoerd,
Deze opzet maakt het mogelijk ensembles in
aparte bezettingen samen te stellen en dus
muziekstukken te spelen die anders niet zo
snel op het programma van een kamermu
ziekconcert terecht komen. Zo wordt don
derdag 21 juni tijdens het feestelijke ope
ningsconcert bijvoorbeeld het Septett in
Es-groot opus 20 (voor viool, altviool, cello,
contrabas, klarinet, hoom en fagot) van
Ludwig von Beethoven (1770-1827) ge
speeld.
De variatie tijdens de vijf concerten is groot,
In totaal worden achttien stukken gespeeld
die in stijl, instrumentatie en onstaanspe-
riode zeer uiteenlopen. 'Van Barok tot Bar-
tók', heet het in het binnenkort te verschij
nen programmaboekje. Bij elk concert
wordt een twintigste-eeuwse compositie
uitgevoerd, zoals van de Rus Alfred Schnit-
tke, de Argentijnse tangocomponist Astor
Piazzolla of de Nederlander Leo Smit.
Raiskin is er opnieuw in geslaagd een gere
nommeerd gezelschap van klassieke musici
bij elkaar te brengen. Onder de toppers be
vindt zich de in Middelburg opgegroeide
contrabassist Niek de Groot. Hij is eerste
solo-bassist van het Concertgebouworkest
en professor aan de Folkwang Hochschule
is Essen.
Natalia Gutman is een diva van de cello. Ze
kreeg les van onder anderen Mstislw Ros-
tropovich. In Tegernsee in de Beierse Alpen
organiseert zij jaarlijks een vergelijkbaar
muziekfeest. Ook violist Jean-Jacques
Kantorow, geboren in Cannes als kind van
Russische ouders, is een fenomeen. Als ten
minste Glenn Gould over je zegt: „Jean-Jac
ques Kantorow is een grootheid op de viool
VLISSINGEN - De formatie City tot City
geeft vanavond een gratis concert in De
Piek in Vlissingen. De groep is bekend van
wege de hit 'The road ahead' en ontving een
Edison voor het debuutalbum. Het optre
den begint om 21.00 uur.
een buitengewoon talent, de meest prestigi
euze en originele violist van deze generatie
die ik heb gehoord." Ook het complete Sint
Petersburg String Quartet, bestaande uit
Russische musici maar gestationeerd in het
Amerikaanse Cleveland, is van de partij.
Geschrapt
Vorig jaar eindigde het Internationaal Mu
ziekfeest Middelburg met een tekort van
8000 gulden, dat overigens wel binnen de ei
gen begroting kon worden gevonden. Daar
door zijn dit jaar minder goed bezochte on
derdelen als het jazz- en jeugdconcert ge
schrapt. „Het blijft moeilijk om sponsors te
vinden", verklaart bestuurslid J. Jacobs.
Om toch het karakter van een muziekfeest
te krijgen, is woensdag 20 juni een inloop
middag voor kinderen georganiseerd in De
Drukkerij in Middelburg. Tevens is een
prijsvraag uitgeschreven. Zaterdag 23 juni
(vanaf 14.30 uur) zullen enkele musici in De
Drukkerij een presentatie verzorgen. Op
straat gaan jongeren musiceren. Jacobs:
„We blijven streven naar een wat bredere
basis dan vijf concerten. Mensen moeten het
idee hebben dat eind juni in Middelburg iets
speciaals aan de hand is."
Het complete programma van het Internationaal
Muziekfeest Middelburg ziet er als volgt uit: do 21
juni werk van Von Weber, Bartók en Von Beetho
ven, za 23 juni: Paganini, Prokoffjef, Smit en
Schumann, di 26 juni: Mozart, Piazzolla, Britten
en Ravel, vri 29 juni: Boccherini, Bach,, Turinaen
Brahms, za 30 juni: Reger, Schnittke en Schubert.
Locatie: Burgerzaal Stadhuis. Aanvang alle con
certen: 20 uur.
(Advertentie)
RECTIFICATIE
ZEEUWS VEILINGHUIS
ATTENTIE!
Zeer belangrijke
antiekveiling
o.a. uit museumcollectie
bij het
Zeeuws Veilinghuis
a.s. donderdag
aanvang 13.30 uur.
Omvat: exclusieve collectie
schilderijen o.a. J. Heyse. 5 x
R. Kimpe, M. Göth,
romantische periode.
Ook voor klokken, kabinetten
en kleingoed bent u bij ons
aan het juiste adres.
Catalogus verkrijgbaar aan
de zaal en gratis van het
internet ter beschikking.
Organisatie.
ZEEUWS VEILINGHUIS,
HERENGRACHT 74,
4331 PX MIDDELBURG.
TEL. 0118-650680, FAX 0118-650682
of Internet: www7.eeuwsveilinghuis.nl
door Ernst Jan Rozendaal
GOES - Na bijna een halve eeuw
heeft de 78-jarige Klaas Winge
laar uit Krabbendijke vorig jaar
een punt gezet achter zijn carri
ère als kunstschilder. Hij maak
te duizenden schilderijen, wat
opmerkelijk is, want zijn pre
cieze stijl is tijdrovend. Maar:
„Ik maak in veertien dagen, drie
weken een schilderij waar een
ander een jaar over doet." On
der de titel Klinkklaar Winge
laar is in het Museum voor Zuid
en Noord-Beveland in Goes een
expositie van voornamelijk
portretten te zien.
Op de tentoonstelling hangen
zeven zelfportretten. Wingelaar
verwerkt zijn beeltenis graag in
taferelen die hij schildert. Zo is
hij te zien als bedelmonnik, als
Judas en als Turk. Door de stijl
van schilderen en de historische
setting wordt nadrukkelijk
naar het werk van Rembrandt
geknipoogd. En ook het heden
daagse zelfportret, sober, zon
der historische aankleding, doet
door de lichtval denken aan het
werk van de zeventiende-eeuw-
se Hollandse meester.
„Ik ken het werk van Rem
brandt door en door", bevestigt
Wingelaar. „Ik imiteer hem niet
en toch beïnvloedt hij mijn
werk. Het zijn schilderijen in de
sfeer van Rembrandt. Ik pro
beer wel eens iets anders te ma
ken maar vaak lukt me dat toch
niet."
Wingelaar is autodidact. Door
dat hij zichzelf een klassieke
manier van schilderen heeft bij
gebracht, is hij tijdens zijn lange
carrière door de kunstwereld
niet altijd serieus genomen.
Tenminste, zo voelt hij dat. „Be
roepsschilders vonden mij maar
een klootzak en een amateur
tje." De meeste verwijten moes
ten worden ingeslikt als Winge
laar de kunstkenners met zijn
werk confronteerde. Als restau
rateur van oude schilderijen
bleek hij precies de technieken
toe te passen die op de academie
worden onderwezen. Alleen had
hij ze in de praktijk uitgevogeld
„Kwestie van logisch naden
ken", verklaart hij. En van de
Middelburgse veilingmeester
Ab Verhage, die zou hebben be
weerd dat hij geen portretten
kon schilderen, maakte hij bin
nen zes weken een goed gelij
kend schilderij. „Ik belde hem
op en zei; 'Appie, kom maar kij
ken.' Toen moest hij zijn onge
lijk bekennen."
Kneepjes
Hij erkent dat het hem wel veel
tijd heeft gekost voor hij het
portretschilderen onder de knie
had. „Jaren en jaren heb ik het
geprobeerd. Ik heb ezels kapot
geslagen, omdat het niet wilde
lukken. Maar ik ben blijven
doordouwen, totdat ik er geen
problemen meer mee had. Je
moet even weten waar de
kneepjes zitten. Het is belang
rijk om vanuit een vast punt te
beginnen, de ogen of de neus.
Uiteindelijk wist ik op het mo
ment dat ik de ogen opzette al of
het portret ging lukken of niet."
Dat hij zijn eigen hoofd zo graag
voor zijn werk gebruikt, heeft
geen diepzinnige bedoeling.
„Mijn kop is overal goed voor.
behalve voor kop van Jut. Ik ken
mijn eigen hoofd gewoon door
en door. Het is een mooie kop om
te schilderen."
Hoofdzaak
Van zijn grote productie heeft
Wingelaar zelf nog maar weinig
schilderijen overgehouden.
„Het maken is de hoofdzaak.
Als het schilderij eenmaal aan
een spijker hangt, interesseert
het me niet meer. Ik heb ooit een
jacht gebouwd van zes meter.
Toen het klaar was, ben ik er
twee keer mee wezen varen.
Daarna was ik het zat. 'Weg met
dat ding', dacht ik." Hij mag zijn
schilderijen dan niet zelf hou
den, dat betekent niet dat het
hem onverschillig laat waar ze
terecht komen. „Er is werk van
mij in Duitsland, Frankrijk,
Taiwan, Amerika. Dat is lang
niet allemaal verkocht. Ik heb
heel veel weggegeven. Geld zegt
me niks. Ilt vind het wel belang
rijk waar zo'n schilderij blijft.
Wat als de huidige eigenaars
dood zijn en de kinderen bren
gen het naar de voddenboer?
Dat zou ik jammer vinden.
Daarom wil ik weten waar ze
zijn."
Expositie: Klinkklaar Wingelaar,
Museum voor Zuid- en Noord-Beve
land, t/m 21 juli, di-vri van 10-17 en
za van 13-16 uur.
Klaas Wingelaar bij zijn schilderij 'Mevrouw Wingelaar, naaktportret'. foto Willem Mieras
schalk Hermann Goering voor
een fractie van de werkelijke c
waarde.
Het ligt niet voor de hand dat j
aan het schilderij dat in Middel- g
burg wordt verhandeld een
luchtje zit. Achterop zit welis
waar een label van kunsthandel
Goudstikker, maar het werk
komt uit de nalatenschap van
een Belgische minister. „Het is
moeilijk na te zoeken", aldus J
de Kuijper van het Zeeuws Vei
linghuis. „Maarhetkomtuiteen
goede, gerenommeerde boedel,
Dat zit wel goed."
Logeerbedje
Naast de vermoedelijke Teniers
de Jonge worden vijf schilderij
en aangeboden van Reimond
Kimpe.
Andere opval lende stukken zijn
een logeerbedje van Toon Her
mans, zilveren kandelaars uitde
Abdij en een dekenkist uit 1692.
De kijkdagen zijn woensdag van U-
20 uur en donderdag van 10-13 uur-
De veiling begint donderdag om
13.30 uur.
Celliste Natalia Gutman.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Tijdens de
kunst- en antiekveiling die don
derdag wordt gehouden in het
Zeeuws Veilinghuis in Middel
burg komt een schilderij onder
de hamer van de joodse kunst
handelaar Jacques Goudstik
ker. Het gaat om een werk dat is
toegeschreven aan David Te
niers de Jonge (1610-1690)
waarop een wachtlokaal met
soldaten is afgebeeld en een
hoop wapentuig. Het schilderij
moet dertig- tot vijftigduizend
gulden opbrengen.
De collectie Goudstikker kwam
twee jaar geleden in het nieuws
omdat zijn erfgenamen vele
schilderijen daaruit terugeisten
van de Nederlandse Staat.
Goudstikker verongelukte in
1940 op de vlucht voor de nazi's.
Een groot aantal kunstwerken
uit zijn collectie werd aange
kocht door de Duitse rijksmaar-
