België speurt in Congo-verleden
EliziülS
PZC
Parlementaire commissie onderzoekt moord op Lumumba
recept
Heer Bommel en de Sloven
Sperziebonen uit de wok (1)
puzzel
Casper Hobbes
maandag 11 juni 2001
Zat België achter de
moord op Patrice Lu
mumba, de eerste premier
van het onafhankelijke
CongoVandaag begint de
Belgische parlementaire
enquête-commissie, die
de zaak veertig jaar na da
to onderzoekt, met het ho
ren van 25 getuigen, in de
hoop een antwoord te krij
gen op die vraag.
door Pascale Thewissen
BRUSSEL - Dat er sprake was
van een moorddadig complot is
(nog) niet bewezen. Maar dat
België de toenmalige Congolese
premier Patrice Lumumba ab
soluut niet terug aan de macht
wilde na zijn afzetting op 5 sep
tember 1960 - twee maanden
nadat Belgische kolonie onaf
hankelijk was geworden - staat
vast.
Tot die conclusie komen vier
historici, die de archieven op
nieuw hebben bestudeerd. Uit
een eerste tussenstand van hun
onderzoek blijkt dat België alles
in het werk heeft gesteld om een
mogelijke terugkeer van Lu
mumba te verijdelen. De eerste
premier was een nationalist;
hield er volgens het Westen
communistische denkbeelden
op na en moest geëlimineerd
worden omdat hij de economi
sche belangen van België in de
voormalige kolonie in gevaar
bracht.
Patrice Lumumba werd op 17
januari 1961 vermoord. Of Bel
gië opdrachtgever van de moord
was en in hoeverre de toenmali
ge regering van christen-demo
craat Gaston Eyskens bij de uit
voering was betrokken, blijft
vaag. Gehoopt wordt dat de ge
tuigenverhoren, die vandaag in
Brussel beginnen, meer duide
lijkheid verschaffen.
Telegram
De moord op Lumumba is veer
tig jaar na dato weer actueel
door het boek van de Belgische
schrijver/socioloog Ludo De
Witte waarin hij een pijnlijk
stuk koloniale geschiedenis
blootlegt.
Zijn theorie, dat niet de CIA
Patrice Lumumba (midden) in 1960.
maar de Belgische regering ach
ter de liquidatie van de eerste
premier van het onafhankelijke
Congo zat, was vorig jaar aan
leiding voor de oprichting van
een parlementaire enquête
commissie die de gebeurtenis
sen tijdens de Congolese crisis
in 1960/1961 opnieuw tegen het
licht houdt.
De Witte baseert zich onder
meer op een telegram van toen
malig Belgisch minister van
Afrikaanse Zaken, Harold
d'Aspremont-Lynden. Die stelt
Hans Belterman
dat 'de belangrijkste doelstel
ling in het belang van Kongo en
België de definitieve elimi
natie is van Lumumba'. „Daar
uit bleek duidelijk dat België
meer wilde dan de premier al
leen politiek uitschakelen", zegt
De Witte. Volgens hem leidt het
bovendien geen twijfel 'dat een
formeel bevel van de Belgische
kolonel Frédéric Vandewalle
(die de eigenlijke leiding had
over de gendarmerie in de Con
golese provincie Katanga, waar
Lumumba werd geëxecuteerd,
red.) om Lumumba's leven te
sparen, de ontwikkelingen een
andere wending hadden doen
nemen."
Onfrisse zaken
Het onderzoek naar de moord is
niet onomstreden in België. Ge
vreesd wordt dat er meer onfris
se zaken uit het koloniale verle
den aan het licht zullen komen.
Bovendien zou de relatie met
Congo wel eens flink kunnen
verzuren als de betrokkenheid
van België vast komt te staan.
foto E PA
Het onderzoek deed de voorbije
maanden ook de nodige stof op
waaien. Zo onthulde de inmid
dels overleden oud-rijkswach
ter Gerard Soete, die van 1946
tot 1973 politie-inspecteur was
in Elizabethstad (het huidige
Lumumbashi) naar aanleiding
van de publicatie van het boek
van De Witte dat hij en zijn jon
gere broer daags na de moord op
Lumumba opdracht kregen het
slordig begraven lijk definitief
te laten verdwijnen. Hij groef
het op, bewerkte het lijk met een
zaag en zwavelzuur, totdat er
alleen nog twee vergulde snij
tanden, een kogel en enkele vin
gerkootjes overbleven. Die had
Gerard Soete bewaard als sou
venir.
De Witte verzocht Soete de
overblijfselen terug te geven
aan de nabestaanden. Soete, een
fel anti-Lumumbist, weigerde;
vond het idee dat de resten Op
nieuw begraven zouden worden
in Congo 'belachelijk' en gooide
ze naar eigen zeggen in de
Noordzee, om voor eens en altijd
van het probleem verlost te zijn.
Dagboeken
En onlangs was er opnieuw tu
mult, toen de politie binnenviel
in het paleis van Argenteuil, de
woning van prinses Liliane, de
weduwe van wijlen koning Leo
pold HI. In opdracht van de par
lementaire enquête-commissie
werd gezocht naar de dagboe
ken van Guy Weber, de ordon
nansofficier van prinses Liliane
die in 1960-'61 een belangrijke
rol speelde in Katanga.
Niet alleen in de dagboeken van
Weber, maar ook in de konink
lijke archieven werd door de
vier experts gespit. „In bepaal
de opzichten overtreft de reali
teit de fantasie. In andere op
zichten is de realiteit behoorlijk
triviaal", concluderen de vier
onderzoekers in hun tussentijd
se rapport, dat vorige week
werd gepresenteerd en leest als
een thriller. Er is sprake van
minstens twee mislukte moord
aanslagen op Lumumba en van
duistere financiële transacties.
Zo kwamen de onderzoekers tot
de ontdekking dat België des
tijds een speciaal geldpotje had
van vijftig miljoen frank (ruim
2,5 miljoen gulden) voor gehei
me acties in de ex-kolonie. Een
deel van dat geld werd gebruikt
om de regering-Lumumba aan
het wankelen te brengen en het
nieuwe regime van dictator Jo-
seph-Désiré Mobutu financieel
te.steunen.
„Voor de theorie van het groot
complot hebben wij geen bewij
zen. Eén zaak staat echter vast.
Van de Belgische regering
mocht Lumumba niet meer te
rugkeren aan de macht", stellen
de experts. Of dat ook beteken
de dat Lumumba dood moest,
moet nog blijken.
Toonder Studio's
Het idee voor het gerecht komt uit
Hongarije, waar het 's zomers
als bijgerecht wordt opgediend.
Door het gerecht te omringen met
roereieren maakt u er een hoofdge
recht van.
Voor 4 personen:
1 kg sperziebonen, schoonge
maakt, niet gebroken; zout; 3 eetl.
(olijf)olie; 2 grote uien, gesnipperd;
1 teentje knoflook, ragfijn gehakt; 2
rode paprika's, ontveld, vrucht
vlees in smalle reepjes gesneden; 1
eetl. grof gehakte bladpeterselie.
Zet de sperziebonen op met ruim
kokend water waaraan wat zout is
toegevoegd. Laat de boontjes in 12-
15 minuten beetgaar koken. Stort
alles in een vergiet. Spoel er een
royale hoeveelheid koud water
over (hierdoor behouden de boon
tjes hun groene kleur) en laat de
boontjes, uitlekken en zoveel moge
lijk opdrogen.
Verhit de wok en laat de olie er even
door walsen. Temper de warmte
bron. Fruit de uien niet veel langer
dan 3 minuten. Schep de knoflook
en de paprikareepjes er door. Voeg
na 1 minuut de boontjes er bij ge
deelten aan toe en laat alles, onder
voortdurend roeren en omschep
pen, door en door warm worden.
Voeg naar eigen smaak en inzicht
wat zout en peper toe.
Presentatie: dien het gerecht op in
een voorverwarmde schaal. Strooi
er peterselie over. Geef er een ome
let, warme tomatensaus en droog
gekookte rijst of een Italiaanse pas
ta, zoals tagliatelle, bij.
Hij beklom een rotsblok te midden van de onthutste sloven en de
kleine tovenaar Hiep-Hiep volgde hem met een zak, die hij achter
zich neerlegde. „In deze baal", sprak de eerste met galmende stem,
„zitten doosjes met vrijheid. Ze zijn niet duur. Een goudklomp per
doosje. Wie wil er vrijheid kopen? Kom op, wie is de eerste?" De ke
reltjes wendden heer Ollie de rug toe en haastten zich naar de magi
ër om verdere inlichtingen te bekomen. Het valt te begrijpen, dat
deze houding heer Bommel verdroot.„Luister niet naar die verklede
Schreeuwer!" riep hij uit. „Blijf hier, dan zal ik jullie uitleggen, wat
door Bill Watterson
B2 Ï3 K KH |6 I
HBo
-en ik kan
hen net
hun tong "r~~
helemaal
ronddraaien...
26 ""^■""■■27^ 28
Niet het gevraagde woord invullen, maar een woord dat bestaat
uit de letters van het gevraagde woord in dezelfde volgorde min
1 letter. (B.v. Omschrijving "dierenverblijf". Antwoord zou zijn
"stal", maar ingevuld moet worden "sta"of "tal". Welke van die
twee het moet worden, moet blijken uit de kruisende woorden.)
Horizontaal:
1. Hoofddeksel; 5. dus (Latijn); 7. medemens; 8. brilslang; 9.
muziekinstrument; 11. kwast in het hout; 14. streling; 16. dans
partij; 17. snijwond; 18. drank; 19. gezet; 20. tros bananen; 22.
aardbeikleurig; 25. metselspecie; 27. mijt; 29. klaar; 30. tijdelijk
gebruik; 31. heester.
Verticaal:
2. Vis; 3. lansier; 4. deuntje; 6. vrouwelijk zoogdier; 8. zangstuk;
9. diepte; 10. dierenverblijf; 12. regenweer met donder en blik
sem; 13. soort gebak; 15. vogel; 16. vaartuig; 19. oevergewas;
21. wandpilaster; 22. supporter; 23. treffen; 24. lengtemaat; 26.
advies; 28. loven.
Horizontaal:
1. Eerwaarde (4); 4. x,ij,z (5); 7.
Kerel met een vracht eten (7);
8. De aangewezen persoon (3);
9. De plaats van Engelse
ouders (3); 10. Jaloezie is geen
voorrecht meer (7); 12. Vreemd
getroffen door inbrekers (7).
Verticaal:
2. Het begroten van glaswerk
(4); 3. Het onthouden van
tepels (6); 4. Het scheuren om
in veiligheid te komen (8); 5.
Golft permanent door het sta
dion (4); 6. Dier om verward te
zeilen (6); 9. Werkt niet meer
op de planken (4); 11. Die kap
is dwaas (3).
Oplossingen van zaterdag:
Kruiswoordraadsel:
HORIZONTAAL:
1. Nadorst; 7. Ie; 8. au; 10. ega; 13. Spa; 15. po; 16. rio; 18.
os; 19. tule; 21. fust; 23. do; 24. ne; 25. evoe; 27. term; 29.
si; 30. brij; 32. ei; 33. asa; 35. ons; 36. ma; 38. en; 39. kast
rol.
VERTICAAL:
2. Ala; 3. de; 4. ra; 5. sus; 6. sept; 9. mast; 11. goudvis; 12.
ai; 14. poseren; 16. re; 17. of; 20. loo; 22. une; 25. Esau; 26.
eb; 27. tij; 28. mist; 31. rij; 34. ama; 35. ono; 37. as; 38. er.
Doorloper:
closetkwekken
haantelellano
etsergeniepig
feileersttoga
sissenkoestal
halonodenzalf
agentuureinde
windedioretui
logerensolist
Vooruitzichten
weer
dinsdag
woensdag
donderdag
vrijdag
at
maandag
onder 22.01
dinsdag
op 5.28
max.
min.
wind
18°
10°
NW 3
19°
10°
NO 3
20°
12°
03
20°
13°
ZW 4
Maan
maandag
onder 10.11
dinsdag
V_/ op 1.50
Zon
Nautisch bericht
Vandaag waait er een matige westelijke wind. Het zicht blijft goed
en de temperatuur van het kustwater bedraagt 14 graden.
vrijheid eigenlijk is. De echte vrijheid zit in jullie zelf, bedoel ik. Die
is niet te koop. Geld speelt geen rol; men kan de geest van een vrije
heer niet verhandelen. Luister toch! Kom hier!" De ventjes luister
den echter niet. De woorden van heer Ollie sloegen niet erg aan bij
deze eenvoudige figuren; de zak van HiepHiep, die nu opengevou
wen werd, trok hen veel meer. „Een gewone klomp goud voor een
doosje met vrijheid!" hernam de grote tovenaar. „Dat is geen prijs-
jongens. Dat is een superzaak, zeg nu zelf. Niet dringen! Achteraan
aansluiten!"
Waterstanden
MAANDAG
Hoog water
Laag water
11 JUNI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
06.15
194 18.31
180
00.19
193 12.26
153
Terneuzen
06.35
219 18.51
205
00.46
200 12.50
160
Cadzand
05.49
186 18.10
171
12.06
144
-
Roompot Buiten
06.15
147 18.25
134
00.15
149 12.34
103
Roompot Binnen
07.36
123 19.36
115
01.24
137 13.35
099
Zierikzee
07.50
147 19.50
134
01.35
157 13.40
118
Krammersl. West
07.55
155 19.56
146
01.36
158 13.39
118
Hansweert
07.05
231 19.21
217
01.10
215 13.16
176
Stavenisse/Yers.
07.50
150 19.56
141
01.46
15413.45
115
DINSDAG
Hoog water
Laag water
12 JUNI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
06.58
177 19.15
165
01.06
183 13.06
142
Terneuzen
07.18
201 19.35
189
01.26
190 13.31
150
Cadzand
06.36
168 18.52
156
00.39
175 12.45
133
Roompot Buiten
07.00
135 19.16
123
01.05
145 13.30
103
Roompot Binnen
08.05
11420.10
109
02.05
135 14.04
096
Zierikzee
08.25
137 20.25
125
02.15
155 14.25
114
Krammersl. West
08.30
147 20.36
139
02.16
154 14.26
113
Hansweert
07.48
214 20.05
202
01.46
205 13.55
166
Stavenisse/Yers.
08.25
140 20.36
132
02.16
151 14.20
111
Juni blijft voorlopig wispelturig zo- Door: PhilvanHare
merweer opleveren. Het midden van
de week ziet er bijvoorbeeld vrij zomers uit met flink wat ruimte
voorzon, terwijl het begin en einde buiige trekken hebben. Alleen
de temperatuur vertoont na een koele eerste tien dagen eindelijk
een stijgende trend. Het weekeinde had twee gezichten. Zaterdag
was er behoorlijk wat zon, maar vooral 's ochtends was het nog be
hoorlijk koud; in de duinen van Westkapelle 2,8 graden. Vlissingen
daarentegen registreerde een temperatuur van 9,6 graden. Zondag
vielen er buien, soms met onweer. Ook vandaag is er bewolking
aanwezig en op de meeste plaatsen blijft het droog. Met af en toe
zon wordt het niet warmer dan 15 a 16 graden. Verder waait er een
matige westelijke tot noordwestelijke wind. Morgen wordt einde
lijk weereen droge dag en de zon komt dan wat vaker tevoorschijn.
Verantwoordelijk voor deze verbetering is een hogedrukgebied bo-
ven de Britse eilanden. Bij weinig wind en meer zon kan de tempe
ratuur wat winst boeken. Het
wordt's middags met hulp
van perioden met zon rond
18 graden. Ook woensdag en
donderdag profiteren we van
hogedrukinvloeden. Er zijn
perioden met zon, maar er
drijven soms ook wolkenvel
den langs. Het kwik stijgt
langzaam tot ongeveer 20
graden.
Vrijdag raken we van de re-
gen in de drup, als de fronten :°l"
van een lagedrukgebied bo- 1C'
ven Engeland, Nederland
omarmen. Het is dan meest
bewolkt met kortere of lange
re tijd regen. De temperatuur
blijft met 20 graden op een
acceptabel niveau.
Enkele hui
6Q82
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
zonnig
lichte sneeuw
matige sneeuw
A A
Koulront
Warmtelronl
licht bewolkt
zware sneeuw
lichte regen
matige regen
ff? OMH
Samengesteld Iront
zwaarbewolkt
zware regen
Isobaar
Europa: Boven de 30
O
VERWACHTING VOÖR MAANDAGMIDDAG 11 JUNI 2001
In het oosten en zuidoosten van Europa is het vandaag zo'n b
graden warmer dan bij ons. Macedonië, Bulgarije, Roemenië, Grie
kenland en Turkije hebben namelijk nog steeds temperaturen van
ver boven de 30 graden. En in het westen van Turkije jaagt de zon het
thermometerkwik naar40graden op. Men snakt er naar water, en dat
water krijgen ze in Roemenië later op de dag al aangereikt in de vorm
van een onweersstoring. De andere landen krijgen de komende tijd
echter nauwelijks een druppel. Eerst leeft die storing zich overigens
in het midden van Italië, Slovenië, Hongarije en het oosten van Oos
tenrijk uit. Er kan in korte tijd veel regen vallen. Ten westen van de
storing maakt de temperatuureen flinke smak. Polen en Duitsland
zitten namelijk in de koelte met veel bewolking, van tijd tot tijd regen
en 's middags hooguit 15 graden. De Noorse westkust moet het met
10 of 11 graden doen, en ook daar valt vandaag regen. Engeland en
Frankrijk hebben juist weer (wat) hogere temperaturen. Bovendien
blijft het er droog en vooral in het midden en zuiden van Frankrijk
krijgt de zon flink ruimte. Mogelijk doet een enkele (onweers)bui de
zuidoostkust van Spanje aan.
