Extra onderzoek vlamvertrager
Alleskunner Martinez
opent Schelde Jazz
15
Zuidzandse vertelt
over boerenleven
Sint Jacobs vlinder verschiet van kleur
Oma Juliana hoort gewoon bij huwelijk Willem-Alexander
Leefbaar Nederland
schorst Zeeuws lid
wegens CD-verleden
Rijkswaterstaat bekijkt eieren visdieven op broomhoudende stof
Terneuzense jeugd wil
disco, bios en zwembad
Begeleiden herindeling
kost Terneuzen vijf ton
De grootste
Heldense-Studiot?
In Zonnemaire
natuurlijk!
zeeuwse almanak
Achterbank
ZEEUWS-VLAANDEREN
vrijdag 8 juni 2001
'lJ
.V
De gewone rood-zwarte Sint Jacobsvlinder en het gemuteerde
geel-zwarte exemplaar. foto Charles Strijd
door Sheila van Doorsselaer
HULST - Leden van de insecten werk
groep van De Steltkluut hebben bijzonde
re vondst gedaan. In hun vlindernetje
strikten zij een gemuteerde Sint Jacobs
vlinder. Waar een 'normaal' exemplaar een
fel rood-zwart vleugelpatroon heeft, is de
gemuteerde vlinder flets geel-zwart.
De Hulster vlinderdeskundige E. Taelman
kan er met zijn pet niet bij. „Dit is in Ne
derland nog nooit gezien en staat in geen
enkel vlinderboek opgetekend."
De Sint Jacobsvlinder (Tyria jacobaeae) is
een overdag actief nachtvlindertje. Hij
dankt zijn naam aan het feit dat hij hoofd
zakelijk op het Jacobskruiskruid wordt
aangetroffen. Het kruid is giftig, en daar
door zijn de rupsen en uiteindelijk de vlin
ders ook niet eetbaar voor vogels en andere
dieren. De kleuren van de vlinder en van de
rups dienen als waarschuwing. De Sint Ja
cobsvlinder is een van de giftigste vlinders
die in ons land rondvliegen.
De rupsen van de vlindersoort zijn geel
zwart gestreept, maar ze kruipen uit hun
pop als opvallende rood-zwarte verschij
ningen. Taelman: „We hebben geen idee
hoe het nou kan dat er eentje geel-zwart is
gebleven. Ik heb in alle vlinderboeken ge
keken, maar heb niets gevonden. Ook de
vlinderstichting in Wageningen is nu op de
hoogte van onze vondst en is uiteraard zeer
nieuwsgierig. We hebben vroeger al eens
een albino-vuurvliegje gevonden, maar dit
is veel zeldzamer."
Taelman beraadt zich nog over wat hij met
het gemuteerde exemplaar zal doen. Hij
heeft het vlindertje nu thuis in een jampot
zitten. „Er zijn al dia's gemaakt maar ik
twijfel nog of ik de vlinder zal opprikken.
Ik kan hem wel vrijlaten, maar dan gaat hij
ook eens dood en dan hebben we er hele
maal niks aan."
doorRené van Stee
TERNEUZEN - Rijkswater
staat is bezig met vervolgonder
zoek naar de hoge concentratie
van broomhoudende vlamver
trager in de kolonie visdiefjes,
die op het sluizencomplex van
Terneuzen verblijft. Uit eerdere
onderzoeken blijkt de concen
tratie niet-afbreekbare gifstof
fen in eieren, mosselen en vissen
verontrustend hoog te zijn. De
vlamvertrager zou verantwoor
delijk kunnen zijn voor de ziek
teverschijnselen van de visdief
jes.
Het Terneuzense bedrijf
Broomchemie produceert de
vlamvertrager en Dow Chemi
cal verwerkt deze. Beide bedrij
ven lozen geen afvalstoffen op
het kanaal. Daarom staat het
met vast of ze de boosdoeners
zijn. De vervuiling zou ook van
uit de lucht in Nederland of uit
België kunnen komen.
Om de vraag te kunnen beant
woorden of de vlamvertrager de
oorzaak is van het kwijnende
bestaan van de kolonie visdief
jes, houdt Rijkswaterstaat een
extra onderzoek waarbij ook
Broomchemie en Dow worden
betrokken. Medewerkers van
het RIKZ (Rijksinstituut voor
Kust en Zee) verzamelen mo
menteel onder meer eieren van
de vogels.
„We hopen de resultaten begin
volgend jaar binnen te hebben.
Om meerdere referentiepunten
te krijgen, betrekken we ook het
Sloegebied in het onderzoek",
verklaart voorlichter E. de Feij-
ter van Rijkswaterstaat Zee
land. Technisch manager J, van
der Wal van Broomchemie zegt
het onderzoek met vertrouwen
tegemoet te zien.
„We overtreden geen enkele wet
en zijn voortdurend bezig om
verbeteringen aan te brengen op
het gebied van milieu en volks
gezondheid. Als partner van de
overheid, het bedrijfsleven en
de actiegroepen gaan wij juist
de dialoog aan", zegt Van der
Wal.
Ook Dow Chemical zegt het
contact met alle betrokken par
tijen niet uit de weg te gaan.
„Acties van Greenpeace, zoals
woensdag bij Broomchemie,
vrezen we niet. We verwerken
vlamvertrager, dus de kans dat
ook wij ooit aan de beurt komen
voor een actie is aanwezig", al
dus woordvoerder F. Neve van
Dow.
Greenpeace
Woensdag bezette Greenpeace
de fabriek van Broomchemie
om het bedrijf te dwingen de
productie stop te zetten. De ac
tievoerders ageerden ook tegen
investeringen in productie-uit
breiding. Na bezwaren van de
milieu-organisatie trok Broom
chemie de vergunningaanvraag
voor de productie van nieuwe
broomhoudende vlamvertra-
gers in. Volgens Greenpeace zet
het bedrijf de uitbreiding van
ruim vijftig procent echter door
onder het mom van een proef-
productie.
Vet weefsel
„Jaarlijks komen vele tonnen
zogeheten POP's (persistant or
ganic pollutants) in het milieu
terecht. Die verdwijnen nooit
meer en slaan zich op in het vet-
weefsel van mens en dier. We
hebben verder aanwijzingen
dat de vlamvertragers ook weg
lekken tijdens het gebruik van
de producten waarin ze zijn
verwerkt. Er bestaan goede al
ternatieven voor. De enige op
lossing om de vervuiling met
giftige stoffen tegen te gaan, is
het stopzetten van de produc
tie", zegt coördinator toxische
stoffen Martijn Beekman van
Greenpeace.
Beekman hoopt dat minister
Pronk de bespreking van het
nieuwe chemische stoffenbeleid
in de Tweede Kamer, op 13 juni,
aangrijpt om de giftige stoffen
te verbieden.
Van der Wal vindt Den Haag de
enige plaats waar het debat over
chemische stoffen moet worden
gevoerd. Hij was dan ook ont
stemd over de actie van Green
peace tegen zijn bedrijf. Broom
chemie is niet van plan de
productie van broomhoudende
vlamvertragers te stoppen. Van
der Wal voegt er aan toe dat de
chemische verbinding waarte
gen Greenpeace in het bijzonder
ageert (FR-720) niet in Terneu
zen wordt geproduceerd.
doorRené van Stee
TERNEUZEN - Terneuzen is
voor vier dagen de jazz-hoofd-
stad van Zeeuws-Vlaanderen.
Gisteren was in Porgy Bess de
aftrap van het 29ste Schelde
Jazzfestival met een optreden
van The Amsterdam United La-
tin Big Band onder leiding van
de Columbiaanse alleskunner
Edy Martinez.
De mix van Nederlandse latin
jazzmusici en Midden-Ameri
kaanse blazers en percussionis
ten maakte er een daverend
spektakel van met overduidelij
ke warmbloedige invloeden uit
Cuba en de verdere Caribean.
Met name dankzij het grote
speelplezier, was het optreden
van de achttienkoppige multi
culturele formatie een waardige
opening van het festival. Van
daag en komend weekeinde
barst het jazzgeweld pas goed
los met een kleine veertig optre
dens op diverse podia in de bin
nenstad van Terneuzen. Evenals
voorgaande jaren is de organi
satie er in geslaagd om, naast de
vrij traditionele programme
ring, een festival neer te zetten
met een grote diversiteit aan
stijlen, variërend van
mainstream, swing, bebop en
funk tot salsa, latin jazz en ca
lypso.
Trots
De voorzitter van de Stichting
Jazz Zeeuws-Vlaanderen Wil
lem van Loon zei er trots op te
zij n dat het wederom was gelukt
een grootschalig en laagdrem
pelig muziekfestival in de bin
nenstad van Terneuzen te orga
niseren. „We denken ook dit jaar
duidelijk de doelstelling van
onze stichting te hebben be
haald.", aldus Van Loon.
Het Schelde Jazzfestival gaat
vandaag verder met optredens
van onder anderen het Quartet
van Ramon Valle, het Gijs Hen
driks Quartet, The Flying
Dixies, Mad Mozes, the Big
Swing Band met Arno Krijger
en The Funny Boys Dixieland
Jazz Band. Zaterdag is erde tra-
diotionele kroegentocht. Het
festival duurt tot en met zondag.
Dan staat als topact Candy Dul-
fer op het affiche.
Het Scheldejazzfestival is ook
live te volgen op internet via de
site www.scheldejazz.nl. Hier
voor is gedurende drie dagen op
het podium Duvel Droomschip
op de Markt een webcam opge
hangen.
bigband Edy Martinez trad op tijdens de openingsavond van het jazzfestival.
foto Charles Strijd
Betsie de Hullu heet haar gasten welkom in de schuur uit 1905.
foto Charles Strijd
door Wilma Valk
ZUIDZANDE - Wie wil weten
wat een klinkèt in een men-
deure is of een uleval, moet op
een dinsdag in juli of augustus
naar de boerderij van de fami
lie De Hullu aan de Kokers-
weg in Zuidzande.
Al voor de vierde zomer ont
vangt Elizabeth de Hullu, be
ter bekend als Betsie, hier in
de ochtend belangstellenden
in Cadzandse klederdracht
om ze alles te vertellen over
het leven op de boerderij nu en
vroeger.
In de prachtige grote schuur
uit 1905 worden de bezoekers
door Betsie welkom geheten
met een kopje koffie en een
echte 'Kezandse' wafel, De
schuur is een prachtig gebouw
met hoge gewelven „Er zit
geen spijker in, allemaal pen-
gatverbindingen. Hij is veer
tig meter lang en haast vijftien
meter hoog. Om de paar jaar
moet dan ook een hoogwerker
komen om alles met een rage
bol schoon te maken."
In de schuur is naast een groot
aantal oude werktuigen ook
een voorraad zaden aanwezig
om te laten zien hoe de gewas
sen in de grond gaan. Tijdens
de rondleiding buiten zien de
bezoekers vervolgens hoe al
les prachtig groeit. „De men
sen en vooral de kinderen
staan tegenwoordig zo ver af
van de landbouw en de vee
teelt. Wie weet nog dat melk
van de koe komt en niet uit de
koelkast? Ik vind het prettig
om over de boerderij te vertel
len en de rondleiding helpen
ons deze bijzondere schuur in
stand te houden."
Stallen
Koeien en paarden heeft de
familie De Hullu als een aan
tal jaren niet meer, maar de
stallen in de schuur zijn nog te
zien; voor de koeien, runde
ren, varkens, paarden en een
tje speciaal voor de veulens.
„De veulens mochten een paar
dagen bij hun moeder blijven,
maar paarden waren er om
mee te werken, dus werden ze
opgesloten in de veulenstal
met een halve deur en boven
een soort houten tralie. Kon
den ze alles zien en toch niet
ontsnappen."
Het huis van de familie da
teert uit 1834. Er zijn nog een
'paereput' en een 'bakkêête' te
zien, en ook vooral de kleder
dracht van het Land van Ke-
zand is er te bewonderen. Niet
zo fleurig, maar prachtig af
gewerkt en met mooie siera
den. Nu draagt Betsie deze
kleren nog niet; daarvoor zijn
ze te bijzonder en vooral on
vervangbaar. „De mutsen zijn
nu nog in de was, ze moeten
nog gesteven en gestreken
worden en dan moet er nog de
'karekas' in. Gelukkig is er
nog iemand in Cadzand die
weet hoe het moet en die het
me ook wil leren."
Rondleidingen iedere dinsdag in
juli en augustus om 10.30 uur.
joor Jacques Cats
GOES -Verpleeghuisarts D. van Maan-
e& van de Stichting Ter Weel, locatie
Goes werpt zich op als pleitbezorger
1 voor de aanwezigheid van prinses Juli
ana bij het huwelijk van haar klein
zoon Willem Alexander met Mdxima
Zorreguieta. „Oma hoort er gewoon
Van Maanen, mede-oprichter en lange
tij d bestuurder van de Zeeuwse Alzhei-
mer-afdeling Rond de Schelde, deelt de
opvatting van directeur M. Wortmann
van de stichting Alzheimer Nederland
dat de koninklijke familie niet langer
moet zwijgen over de dementie van de
prinses.
„Je hoeft er niet mee te koop te lopen",
vindt de verpleeghuisarts. „Maar dit
lijkt meer op wegstoppen. En dat is het
andere uiterste." Volgens Van Maanen
bestaat daar wellicht een reden voor.
Op dat punt blij'ft het gissen, omdat
niet duidelijk is in welke fase van de
mentie Juliana verkeert.
Van Maanen: „Maar ik sta wel ver
baasd over de gedetailleerde informa
tie over Bernhard en Claus. Er zit nog
net geen operatieverslag bij."
Dementie hoeft volgens Van Maanen
nog niet te betekenen dat prinses Juli
ana dan maar achter een raam moet
blijven. „Het is geen schande om deze
ziekte te hebben." Meelopen op Konin
ginnedag zou weer te veel van het goede
worden. Maar daar tussenin liggen, zo
vindt de Goese verpleeghuisarts, nog
wel wat mogelijkheden. „Waarom niet
haar stem nog eens een keer laten ho
ren."
Hij denkt dat de prinses zeer van de hu
welijksplechtigheid van haar oudste
kleinzoon zou genieten. „En veel Ne
door Maurits Sep
KLOOSTERZANDE - C. van
Corstanje uit Kloosterzande is
door Leefbaar Nederland met
onmiddellijke ingang geschorst
als lid en kandidaat-bestuurs
lid. Van Corstanje is in Tilburg
lijsttrekker geweest voor de
Centrum Democraten. „Dit
soort mensen met een fout poli
tiek verleden zijn nooit welkom
bij Leefbaar Nederland", ver
klaart de partij het royement.
Campagneleider K. van de Lin
de zegt 'teleurgesteld' te zijn in
Van Corstanje. „Wij hebben ie
dereen gevraagd naar hun poli
tiek verleden. Hij heeft schrifte
lijk laten weten geen politiek
verleden te hebben en zijn
handtekening staat onder die
brief. Dat blijkt toch anders te
zijn." Volgens de anti-fascisti
sche onderzoeksgroep Kafka
was Van Corstanje in 1990 lijst
trekker voor de CD bij de ge
meenteraadsverkiezingen in
Tilburg. „Hij is toen negatief in
het nieuws gekomen, onder
meer omdat er sprake was van
fraude bij de kandidatenlijst.
Daar stonden mensen op die
daarvoor niet hadden gekozen.
Kort na de verkiezingen is hij
opgestapt als lid van de CD.
Daarna zijn we hem niet meer
tegengekomen", zegt G. Bakker
van Kafka. Van Corstanje staat
met foto in het meinummer van
het blad Leesbaar Nederland.
Voor het oprichtingscongres
van Leefbaar Nederland, aan
staande zondag, zijn de kandi
daten voor het bestuur kort be
schreven. Daaruit blijkt dat de
Kloosterzander veiligheids
ambtenaar is en vertegenwoor
diger is (geweest) van vakbon
den, ondernemingsraden en
wijkcommissies.
Van Corstanje was gisteren niet
bereikbaar voor commentaar.
ten na de zomer bekend worden
gemaakt. Het overgrote deel
van de respondenten wil graag
betrokken blijven bij de uitwer
king van het jeugdbeleid.
Wethouder E. Kerckhaert liet
weten dat niemand zich deze zo
mervakantie hoeft te vervelen,
omdat het buurtsportwerk naar
alle wijken van de stad Terneu
zen wordt uitgebreid.
Hierbij staan niet alleen voetbal
en basketbal op het programma,
maar bijvoorbeeld ook activi
teiten op de binnenkort te ope
nen skatebaan in sportpark Ou
de Vaart.
door René van Stee
TERNEUZEN - Terneuzense
jongeren missen een discotheek,
een bioscoop, een openlucht
zwembad en veilige ontmoe
tingsplekken. Dat zijn de voor
lopige resultaten van een
Terneuzense enquête over
jeugdbeleid.
In totaal werden duizend vra
genlijsten verspreid onder jon
geren van 10 tot en met 23 jaar.
De gemeente krijgt van de 508
respondenten een gemiddeld
cijfer tussen de zeven en acht.
Overige uitkomsten laten zien
dat de helft van hen een bij
baantje heeft, er weinig vrijwil
ligerswerk wordt gedaan en het
merendeel lid is van een sport
club. De jongeren zijn goed op
de hoogte van de hulpverle
ningsinstanties.
De gegevens worden in de zo
mervakantie verder verwerkt,
zodat de uiteindelijke resulta-
(Advertentie)
TERNEUZEN - De gemeenten
Terneuzen, Sas van Gent en Ax
el hebben het bureau Beren
schot ingehuurd om het herin
delingsproces te begeleiden.
Het bureau is inmiddels begon
nen met de werkzaamheden en
heeft een plan van aanpak ver
vaardigd dat als leidraad moet
dienen voor het fusieproces.
Voor de diensten van het bureau
moeten de gemeenten voorlopig
een half miljoen gulden betalen.
Terneuzen zal deze kosten voor
schieten. Dat was afgesproken
in de startnotitie herindelen. De
Terneuzense raad wordt ge
vraagd een krediet van 500.000
gulden beschikbaar te stellen.
Burgemeester en wethouders
gaan er nu al van uit dat dit be
drag niet toereikend zal zijn,
omdat eventuele vertragingen
in het proces onherroepelijk ex
tra kosten met zich mee bren
gen. Het eigenlijke fusieproces
(het ineenschuiven van de orga
nisaties, het opstellen van be
leidsnotities met de financiële
verantwoordingen en alle bij
komende zaken) gaat de ge
meenten zo'n 3,6 miljoen gulden
kosten.
De commissie bestuurlijke za
ken buigt zich donderdag 14 ju
ni over het voorstel. De vergade
ring in het Terneuzense stadhuis
begint om 18.45 uur.
(Advertentie)
aan zee
elke zondag
www.hotelarion.nl
Grand Hotel Arion
Tel: 0118-410502
(Advertentie)
Zuidweg 20a, Zonnemaire
Tel. 0111-401318.
www.interieur-paauwe.nl
derlanders zullen het prachtig vinden
om Juliana op de televisie te zien."
Bij Ter Weel verzorgen personeelsleden
met hun eerder gebruikte trouwkleren
wel eens bruidsmodeshows. Van Maan
en: „Dan moet je die dementerende be
woners zien zitten. Zulke smiles! Da's
genieten! Ze weten alleen 'savondsniet
meer dat het geweest is."
pagina 16: dementie in taboesfeer
Het was een rib uit het lijf,
maar het Middelburgse paar
kocht een paar jaar geleden
een flinke zogeheten ruimte
wagen ofmpv, zoals zo'n iet
wat patserige uitvoering van
het personenbusje in het jar
gon van autoreclame heet.
Het geruzie van de drie kin
deren op de achterbank wa
ren ze beu. Met twee stoelen
voor, drie in het midden en
twee achter zat niemand ie
mand meer in de weg. On- j
langs ruilden ze hun oude
'busje' in voor een andere.
Met een iets andere opstel
ling van de zitplaatsen. Twee
stoelen voor, twee in het mid-
den en achterin een achter
bank. „Wauw, een achter- i
bank", reageerden de drie
kinderen. En daar zitten ze j
nu heel gezellig, de twëëe>tJ
duurbetaalde stoelen in het
midden onbenut latend.
