Iraniërs blijven Khomeini eren PZC Ierse politie let op abortusboot Turken massaal naar Bulgarije om te stemmen Ministers worstelen met eigen onmacht Verkiezingskandidaten zien zichzelf als beschermer islamitische revolutie 8juni1951 De weg naar de tombe van ayatollah Khomeini even buiten Teheran is verstopt met bussen, auto's, tractoren, motors, ra cefietsen, en zelfs een groep rolschaatsers. De jaarlijkse bede vaart naar het graf van de grote imam trekt ook twaalf jaar na zijn dood nog tienduizenden mensen uit het hele lajid. Alle tien kandidaten bij de presidentsverkiezingen van vandaag werpen zich op als de enige echte beschermer van Khomeini's islamitische revolutie. door Paul Koopman Wim Kok laat zich zelden verleiden tot emotione le uitspraken. Maar deze week was het zo ver. „Het doet me pijn", liet de premier de Tweede Kamer weten, na dat GroenLinks en SP hem hadden bestookt met vragen over de forse loonsverhoging (gemiddeld 14 procent) die managers van grote onder nemingen zichzelf het afge lopen jaar hebben gegeven. De pijn van de premier komt voort uit onmacht. Sedert 1 januari 1999 kan de premier weinig meer doen om de schadelijke gevolgen van 'exhibitionistische zelfver rijking' in de top van het be drijfsleven op te vangen. Sinds die datum is immers de gulden aan de euro gekop peld en voert Nederland geen zelfstandig monetair beleid meer. Het kabinet rest bij het voorjaarsoverleg over een paar weken weinig anders dan een klemmend beroep op de sociale partners om de lo nen toch vooral te blijven matigen. Een klemmend beroep, die woorden klinken de laatste maanden vaak. Het kabinet lijkt wel een kansel. Ver keersminister Tineke Nete lenbos riep de directie van de NS meermalen op een ak koord te zoeken met de vak bonden. Kon zij de NS dwin gen? Welnee, want de NS zijn inmiddels een zelfstandig bedrijf.-En dus werd keer op keer in debatten met de Tweede Kamer de onmacht onderstreept. Trendbreuk Netelenbos en Kok zijn niet de enigen die worstelen met de grenzen van hun macht. Deze week kondigde Land bouwminister Laurens-Jan Brinkhorst aan dat hij een 'trendbreuk' in de land bouwsector wil forceren. Wat Brinkhorst daar zelf aan wil doen? In een toelichting kwam hij niet veel verder dan de verplichte etikettering van diervriendelijk geprodu ceerd vlees. Het rijtje is oneindig uit te breiden. Staatssecretaris van Justitie Ella Kalsbeek i doet een klemmend beroep op de Vereniging van Neder landse Gemeenten om het asielbeleid uit te voeren. Steeds meer gemeenten, bleek deze week, lappen de nieuwe Asielwet namelijk aan hun laars. Maar gemeen- ten dwingen de wet uit te voeren, blijkt lastig. Hun be voegdheden zijn de laatste jaren behoorlijk uitgebreid, zeker waar het gaat om de opvang van sociaal zwakke ren. De stickeractie van Brink horst, het overleg van Kalsbeek, het appèl van Ne telenbos en de studie van Kok (jawel: het kabinet gaat j de loonvorming in het mana- 1 gement nog eens bestuderen) zijn evenzovele manieren om de onmacht van Den Haag te maskeren. Met die onmacht als zodanig is overigens niet eens zo veel mis: alleen in dic taturen en communistische planeconomieën heeft de I overheid alle partijen in de maatschappij aan een touw- tje. Doorbraak Kwalijker wordt het als poli tiek Den Haag zijn eigen on macht organiseert. Over de J WAO en de problemen in de zorg wordt al jaren gespro ken, zonder dat meer dan een I enkele steen in deze ramme lende wet- en regelgeving van plaats is verschoven. Woensdagavond vierden Ka mer en kabinet gezamenlijk een 'doorbraak' in de jaren lange discussie over het reke ningrijden. Maar daarbij j werd tevens het anti-filebe- leid ten grave gedragen. Om- dat de WD er niets voor voelt en de PvdA (nog) niet durft, komt er vanaf 2004 geen extra hoog kilometerta rief in de spitsuren: volgens vervoerseconomen één van de weinige effectieve midde- j len om de files te bestrijden. Als gevolg daarvan zal auto- rij dend Nederland ook in het jaar 2006 in de spitsuren nog bumper aan bumper staan. Een andere premier kan daar straks zijn 'pijn' over uit schreeuwen. GPD vrijdag 8 juni 2001 door Jessica Lutz In de schaduw van een enorm afdak aan weerskanten van de moskee zitten en liggen men sen op de grond. Het officiële gedeelte van de herdenking is afgelopen en mannen met luid sprekers lopen rond: „Iedereen uit Lorestan naar de bussen, we vertrekken." Afgetrapte schoenen en slechte gebitten verraden de armoede van de bezoekers. Op de grond liggen platgetrapte plastic be kertjes en wat gescheurde kran ten, maar slechts een enkele kruimel. Het voedsel dat gratis wordt uitgedeeld, is te kostbaar om te verspillen .Hier geen over daad. Zelfs geen zondagse kleren. Iedereen is in zijn alle daagse, ongewassen plunje ge komen. Dit zijn de mensen voor wie Khomeini in 1979 zijn revolutie lanceerde. De armen waren de stoottroepen waarmee hij de sjah omverwierp. Later heeft de elite hem vaak uitgelachen om dat hij ondanks zijn jarenlange opleiding in de religieuze colle ges van de heilige stad Qom de taal gebruikte van de ongelet terde boeren. Maar zo verzeker de hij zich wel van hun massale en niet aflatende toewijding. Muhammed Hoessein (42) is geen boer. Hij komt uit een be voorrechte Teheraanse familie en studeerde landbouwkunde in het Amerikaanse Florida toen de revolutie uitbrak. Twee jaar keek hij het aan, maar toen be sloot hij terug te gaan naar Iran uit liefde voor Khomeini. Hij ging in dienst, twee jaar, en meldde zich daarna aan als vrij williger om tegen Irak te vech ten. Tegen het einde van de achtjarige oorlog kwam hij voor verlof even thuis. „Toen ik weer naar het front vertrok, was mijn zoontje zes maanden. Ik nam hem niet in mijn armen bij het afscheid, uit angst dat mijn liefde voor hem me zou verhinderen te gaan." Muhammed Hoessein raakte gewond op een berg in Irak en kwam terug in een rolstoel. De enige beweging die nog in zijn benen zit, zijn af en toe heftige spastische schokken. „Ik wilde een martelaar wor den. Ik was bereid om voor het paradijs mijn gezin nooit meer te zien. Voor wie sneuvelt en zijn gezin achterlaat, huilen zelfs de engelen volgens profeet Mo hammed", zegt hij. In het zie kenhuis zag hij een vriend die geen armen, geen voeten en geen ogen meer had. „Hij riep alleen maar Khomeini, Khomeini, Khomeini. Zo voelde ik me ook. Nu nog. Ik zou zo weer gaan." Martelaarsdood Muhammed Hoessein kreeg ook nog een dochter, maar zijn vrouw heeft hem en de kinderen negen jaar geleden verlaten. Hij hongert naar een vrouw, maar ook, nog steeds, naar de marte laarsdood. „Ik zou willen dat ik me op kon offeren voor de Pales- tijnen", zegt hij, kort na de zelf moordaanslag in Tel Aviv die aan twintig jongeren het leven kostte. „En ik zou willen dat ik meerdere levens te geven had." Die fanatieke inslag van menig Iraniër was Khomeini's kruit. Maar de islam was lang niet zijn enige motivatie. Eigenlijk brak hij radicaal met de sjiïetische traditie door marxistische reto riek te lenen - hij voerde zelfs de viering van 1 mei in - om de vin ger te leggen op sociale en eco nomische grieven van de bevol king, en die aan te wakkeren. Het sjiïtisme werd onder hem van een conservatief, berustend geloof tot een militante politie ke ideologie die de rijken, de 'uitzuigers en paleisbewoners' en hun imperialistische brood Iraanse vrouwen zitten in de schaduw bij een auto die is volgeplakt met campagneposters van president Khatami. foto RTR heren uitdaagde. Dat een gestu deerd man als Muhammed Hoessein na korte tijd viel voor Khomeini heeft te maken met het feit dat de leider weliswaar herverdeling van de rijkdom be loofd had, maar niet aan de be zittingen van de middenklasse kwam. Die vormde al gauw de pijler van zijn revolutie. Na 1982 stelde hij dat respect voor eigendom vereist was voor een moslim, net als het gehoor zamen van de door hem inge voerde wet. Khomeini wist meesterlijk het evenwicht te be waren tussen de ultralinkse, pro-armen Gemeenschap van de Militante Clerus en de meer gematigde Vereniging van Mili tante Clerus. Dat is nog steeds het geheim voor het besturen van Iran. Kleptocratie Rijker is overigens niemand ge worden, op de kleptocratie na. Het gemiddelde inkomen zakte naar een kwart van de verdien sten in pre-revolutionaire tijden gedurende de oorlog tegen Irak en is nu, ondanks een forse stij ging onder president Khatemi, nog steeds maar zestig procent daarvan. „Sommige dingen zijn misschien wat duurder", zegt Muhammed Hoessein. „Maar we zijn wel dichter bij ons ide aal. We willen niemand gehoor zamen. Waarom hebben maar vijf landen vetorecht in de Vei ligheidsraad? Waarom wij niet? We willen op gelijkwaardige voet behandeld worden." Hoes sein is minder te spreken over de versoepeling van een aantal is lamitische gedragsregels en kle dingvoorschriften door de hui dige president Khatami. Daar heeft hij zijn benen niet voor op geofferd. Binnen in de moskee waar Khomeini's tombe staat, krioe len lijven. In het vrouwendeel klinkt her en der het vertwijfel de 'mama' van verdwaalde kin deren. Geknielde vrouwen bui gen prevelend hun hoofd naar kleine bidsteentjes op de grond, terwijl anderen over hen heen stappen of naar de tombe drin gen. Handen klauwen omhoog om de spijlen rond het graf, sme kend om genade. „De sluier vind ik het mooiste wat de islam biedt," zegtHadise van zes, die een wit-paars ge bloemde doek om haar hoofd geknoopt heeft. Haar in het zwart gehulde moeder knikt goedkeurend. „Zij die geen slui er dragen, zijn geen goede vrou wen," vervolgt het meisje. „Ik hoop dat wij een voorbeeld kun nen zijn voor jullie daar in het Westen." GPD door Bernice Breure en Ferdi Schrooten De Ierse politie volgt met ar gusogen de komst van de Nederlandse 'abortusboot', met onder anderen twee artsen en een verpleegkundige aan boord. Voorlichting over abortus, een in Ierland nog steeds verboden ingreep, wordt door de politie toegestaan. Wel overweegt de politie in actie te komen als de bemanning van de boot daadwerkelijk overgaat tot het afbreken van zwanger schappen. Begin volgende week zet de abortusboot van de organisatie Women on Waves koers richting Ierland voor een verblijf van maximaal twee weken. In de ha ven van Dublin wordt op het schip voorlichting gegeven over anticonceptie en abortus. Als daaraan behoefte bestaat, zal de boot zich enkele keren buiten de territoriale wateren begeven om bij Ierse vrouwen een abortus uit te voeren. Buiten de 12-mijlszone, de grens van de territoriale wate ren, geldt op het Nederlandse schip weer de Nederlandse wet. Daarom zal het heel moeilijk worden voor de Ierse autoritei ten om de abortusboot te weren. Politie of marine kunnen zich niet beroepen op de eigen anti abortuswetgeving. Geen jurisdictie „Daar hebben we geen jurisdic tie meer, behalve als het gaat om zware criminele vergrijpen als drugstransporten of overtre ding van visserijquota", erkent Seamus Gallagher, woordvoer der van de Ierse marine. Volgens hem is de marine nog niet ver zocht om de boot aan de grens van de territoriale wateren op te vangen. Wanneer de boot afmeert in de haven van Dublin, zal de politie het toezicht op het schip overne men. Maar de Garda, de Ierse politie, gelooft niet eens dat de boot echt in de haven van Dub lin komt. „Mocht dat toch gebeuren, dan zullen wij in eerste instantie niet in actie komen", zegt Gar- da-woordvoerder Jim Molloy. Dat verandert als er daadwer kelij k abortussen gepleegd wor den. „Gebeurt dat zoals gepland buiten de territoriale wateren, dan staan we op zich machte loos. Maar we zullen ons dan wel beraden over stappen tegen de bemanning of de organisatie." Over acties van de anti-abor tusbeweging in Ierland valt nog niet veel te zeggen. Deze zou af zien van een demonstratie, om dat zoiets extra publiciteit voor Women on Waves kan opleve ren. Antoon Seelen van het Ierland Komitee Nederland (IKN) zou niet verbaasd zijn als deze be weging of een andere conserva tieve club de gang naar de rech ter maakt. „Ierland telt ontzettend veel wetten en re gels. Misschien stuit er wel ie mand op een obscuur wetje uit de Victoriaanse tijd dat de komst van de boot onmogelijk kan maken." Privacy Women on Waves neemt voor de zekerheid strenge veiligheids maatregelen tegen eventuele sa botage. Op de boot wordt een alarminstallatie in werking ge steld en per video wordt elke be weging op en om de boot geregi streerd. Om de privacy van de ongewenst zwangere vrouwen te beschermen, krijgen zij waar schijnlijk de mogelijkheid om uit het zicht van pers en publiek aan boord te gaan. Ook is geop perd dat de boot 's ochtends heel vroeg de haven verlaat, waarna de Ierse vrouwen later met klei ne bootjes naar het schip kun nen worden gebracht. Toen in december sprake was van de komst van Women on Waves naar Dublin, reageerden de anti-abortusgroepen in Ier land furieus. De organisatie Precious Life sprak van 'een schande' en eiste dat de initia tiefneemster, de uit Vlissingen afkomstige Rebecca Gomperts, haar plannen onmiddellijk zou staken. „Als ze dit probeert, zal ze direct de haven uit worden gejaagd", stelde woordvoerder Bernie Smyth. „En niet alleen door an ti-abortusgroeperingen, maar ook door politici." Ook de Society for the Protec tion of the Unborn Child is niet blij met de komst van de abor tusboot. „Abortus is niets meer dan lucratieve business", luidt hun devies. Bovendien vrezen beide organi saties complicaties omdat de in greep op volle zee wordt ver richt. Volgens Women on Waves kan iedereen na een korte tijd van gewenning op zee pro bleemloos de meest ingewikkel de bewegingen maken. Alleen bij heel slecht weer kan het me disch team de abortus niet uit voeren. GPD Bulgarije had ooit 900.000 Turken binnen zijn landsgrenzen - een nalatenschap van de Ot tomaanse overheersing. Tweederde van hen vluchtte de afgelopen vijf tien jaar naar Turkije om aan het Slavische juk en het barre economische klimaat te ontkomen. De zer dagen doet zich echter een curieus fenomeen voor. Honderdduizenden Turken keren terug naar Bulgarije voor de verkie zingen van 17 juni. door Cees van Zweeden Kameniane is een dorpje van het soort waar de Balkan patent op heeft: het is etnisch gezuiverd. Turkije heeft dorpen waar de Grieken uit zijn ver jaagd, Griekenland heeft dor pen die gezuiverd zijn van Ma- cedoniërs, en Macedonië heeft sinds kort Albanese dorpen zon der Albanezen. Maar Kameniane ligt in Bulga rije, een land dat meer met yog hurt dan met bloed wordt geas socieerd. „Plet waren leden van een elite-eenheid van de poli tie", verhaalt Arif Hadjiolu, een etnische Turk. „Ze kwamen midden in de nacht, omsingel den het dorp en dreven alle be woners bijeen. We moesten onze identiteitskaarten afstaan en ons inschrijven onder nieuwe, Slavische namen. Wie weigerde afstand te doen van zijn Turkse naam, werd mishandeld. Die nacht werden zeven dorpelin gen bewusteloos geslagen." Kameniane ligt tegen de helling van een heuvel in de oostelijke Rodopen, niet ver van de grens met Turkije. Het merendeel van de ongeveer 300 dorpelingen vluchtten na de overval die grens over, maar vijftien jaar la ter zijn de verbrokkelde muren en ingezakte daken van hun huizen onzichtbaar vanaf het asfalt. Kameniane is slechts te bereiken over een zwaar ver waarloosde macadamweg, die ongeschikt is voor gewone voer tuigen. Spookdorpen Het wemelt in Zuid-Bulgarije van de spookdorpen en -steden, sinds de Bulgaren in de nadagen van het communisme de etni sche Turken in hun lan d 10 pro- cent van de bevolking) dwongen Slavische namen aan te nemen. Kurdzhali, de voornaamste stad in het gebied, zag zijn inwoner tal van 60.000 tot iets meer dan 20.000 verschrompelen. In Dz- hebel wonen nog maar 9.000 mensen, minder dan eenderde van het oorspronkelijke aantal. Bulgarije had in de jaren tachtig Turken staan voor het politiebureau van Kurdzhali om hun paspoort te verlengen. foto Cees van Zweeden/GPD ruim 900.000 Turken binnen de landsgrenzen, tien procent van de bevolking. Ruim eenderde van hen ontvluchtte het land toen de Bulgaren van iedere 'Mehmet' een 'Mikhail' begon nen te maken. Wie weigerde, werd mishandeld of gewoon ge dood. Volgens Amnesty Inter national werden honderden Turken geëxecuteerd. Duizen den anderen werden in kerkers gegooid. Na de val van het communisme klaarde de lucht op voor de Tur ken, maar alleen in politieke zin. Het economische klimaat werd zo bar, dat nog eens 300.000 Turken de wijk namen. De meesten van hen gingen ille gaal naar Turkije, maar 10.000 Bulgaarse Turken belandden in Nederland. Arif Hadjiolu uit Kameniane ('Georgi Ivanov uit Marinov' voor de Bulgaren) is één van de zeven achterblijvers in zijn dorp. Maar ook hij zal Bulgarije binnenkort verruilen voor Tur kije. „Ik hoed hier dertig koei en", zegt hij. „Voor de prijs van een liter melk kan ik in de stad nog geen kop koffie kopen." Voor Ramadan Karakash, de plaatselijke leider van de Turk se MRF-partij, is de uittocht niet moeilijk te verklaren. In zijn kantoor in Kurdzhali hangt een foto van een lange colonne Turken die met hun schaarse be zittingen de grens over vluch ten. „Dat beeld behoort tot het verleden", zegt hij. „Maar Tur ken blijven het land verlaten om aan de discriminatie te ontko men." Vijfde colonne Tweederde van de bewoners van de regio-Kurdzhali is Turks, maar de directeuren van alle pu- blieksbedrijven zijn Slavisch Bulgaars. „Bij de politie hier is slechts één officier een etnische Turk", zegt Karakash. „Wij worden nog steeds gezien als een vijfde colonne." Dat is nog niet alles. Turken mo gen tegenwoordig" weer hun ei gen taal in het openbaar spre ken, maar op school is Turks slechts een bijvak. En er wordt vanuit Sofia geen enkele poging gedaan de regio in de vaart der volkeren op te stoten. „Zestig procent van de mensen in deze stad zit zonder werk", zegt de leider. „Maar hoewel wij de hoogste werkloosheid hebben, krijgen we het minste geld van de staat."Ondanks de uittocht van Turken kan de MRF na de verkiezingen van 17 juni op een plaats onder zon rekenen. In de Turkse hoofdstad Istanboel ver schenen grote borden waarin de Bulgaarse Turken werden opge roepen op de MRF te stemmen en het lijkt erop dat de oproep wordt gehoord. Voor het politiebureau van Kurdzhali staan iedere lange rijen Turken, die uit Turkije zijn overgekomen om hun oude Bul gaarse paspoort te vernieuwen. Het nieuwe document geeft ze het recht om in speciaal inge richte bureaus in Turkije straks hun stem uit te brengen. Hoeveel Turken van dat recht gebruik gaan maken? In Kurdzhali alleen hadden zich tot deze week al 100.000 Turken gemeld voor hun nieuwe docu ment. De vooruitzichten voor de komende dagen: meer van het zelfde. „Wij verwachten dat uiteinde lijk 300.000 tot 350.000 Turkse Bulgaren in Turkije hun stem op ons zullen uitbrengen", schat MRF-leider Karakash. „Dat zou genoeg moeten zijn om ons een zetel in de regering te bezor gen." GPD Krachtvoer Het tekort aan krachtvoer voor vee in Nederland wordt grotendeels opgevangen door debou w van 35 0 si lo 's in Zeeuws-Vlaanderen. In de silo's worden gehakselde sui kerbieten ingekuild. Inge kuilde bieten hebben een hoog eiwitgehalte en zijn reukloos. Dat is belangrijk voor de kwaliteit van melk. Arrestatiebevel Een Nederlandse piloot wordt gezocht door de politie in Incüa. De man wordt be schuldigd van overtreding van de luchtvaartregelingen. Hij zóu verantwoordelijk zijn voor het overbeladen van een Dakota-vliegtuig. Daardoor is het toestel neer gestort en zijn de twee be manningsleden gestorven. Pater Na een vijftienjarig verblijf op de Salomonseilanden en in Australië is Pater A. de Theije teruggekeerd naar Terhole. Een feestcomité heette hem welkom en had gezorgd voor het versieren van zijn ouderlijke woning. Treinramp Bij een botsing tussen een tankauto en een trein in Bra-; zilië zijn vijftig mensen om het leven gekomen. De tank auto was geladen met benzi ne en vloog na de klap in brand. Uitgever: J. C Boersema Hoofdredactie: A L Oosthoek D Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: OostsouburgseweglO Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118)484000 Fax. (0118) 470102 E-mail. redactie@pzc.nl Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118)484000 Fax (0118)470102 E-mail redwalch@pzc.nl Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113)273030 E-mail redgoes@pzc.nl Terneuzen: Axelsestraat 16 Postbus 51 4530 AB Terneuzen Tel (0115)686000 Fax (0115)610724 E-mail redtern@pzc nl Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel (0114)373839 Fax (0114)373840 E-mail redhulst@pzc nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax (0111)454657 E-mail. redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8 00 tot 17.00 uur Zierikzee. Goes en Hulst: 8 30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 18 4380 AA Vlissingen E-mail web@pzc nl Bezorgklachten: 0800 - 0231231 of maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden, zaterdags tot 13.30 uur: op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22 00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur. Tel. (0118) 484000 Fax (0118) 470100. Abonnementen bij automatische incasso' (tussen haakjes prijs met acceptgiro) per maand 39,45 (nvt) perkwartaal: 107,50 109,15) per jaar ƒ409,50 (ƒ411.15) Voor toezending per post geldt een toeslag E-mail abo@pzc nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. Losse nummers- maandag t/m vrijdag 2,00 per stuk zaterdag, 3,00 per stuk Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47 70 65.597 Postbank 35 93.00 Advertenties Alle advertentieopdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de algemene voorwaarden van Uitgeverij PZC BV alsmede de regelen voor het advertentiewezen. Tarieven kunnen tijdens kantooruren worden opgevraagd bij de advertentieorderafdeling Tel 0118-484321

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2001 | | pagina 2