Invloed
imams
overschat
Neo-hippies opgeslokt door de Himalaya
De islam in
Nederland
WD-kamerlid Cherribi: „De overgrote meerderheid past zich uit
stekend aan.foto Roland de Bruin/GPD
Afsluiting van de Ramadan in een Haagse moskee.
foto Rob Keeris/GPD
De Nederlandse overheid
moet eens normaal le
ren omgaan met moslims."
Volgens islamdeskundige dr.
Hans Jansen laten politici en
beleidsmakers hun oor te
veel hangen naar diegenen
die het hardst op de islamiti
sche trom slaan. Terwijl die
slechts een kleine groep ver
tegenwoordigen. „Als we zo
politiek correct blijven, wor
den we straks beheerst door
een islamitische bisschop
Gijssen."
De invloed die imams hebben
op hun volgelingen wordt
overschat, zo beweren diverse
islamkenners. Ze reageren op de
ophef die is ontstaan naar aan
leiding van recente uitspraken
van de Rotterdamse imam el-
Moumni, volgens wie homosek
sualiteit een besmettelijke ziek
te is die het voortbestaan van
het menselijk ras in gevaar
brengt. Opwinding alom.
Ten onrechte, meent islamdes
kundige dr. Hans Jansen van de
Universiteit Leiden. „De imams
hebben vooral invloed op de ou
dere generatie moslims." Neem
de Mercatorplein-jeugd, die
steeds voor onrust zorgt in Am
sterdam. „Die trekt zich van
niemand ene flikker aan. Dat is
het werkelijke probleem van de
allochtonen in Nederland."
Fundamentalisme een gevaar in
Nederland? „Welnee", zegt Jan
sen, die promoveerde op het on
derwerp fundamentalisme in
Egypte. „Fundamentalisten uit
Libanon of Egypte hebben het
veel te druk met hun strijd tegen
de regimes in eigen land. Ze
hebben wel wat neefjes in Ne
derland bij wie ze soms vakantie
houden om bij te komen van de
stress. Nee, die hebben de ko
mende honderd jaar nog geen
plannen met Europa."
Waar de Leidse wetenschapper
zich wél zorgen over maakt, is
wat hij noemt de 'slappe knieën'
van Nederlandse politici en be
leidsmakers. „Als de een of an
dere malloot roept dat er aparte
klasruimten moeten komen
waar moslimkinderen moeten
kunnen bidden, dan wordt daar
direct serieus op ingegaan. Er is
geen school in de Arabische we
reld die daar klaslokalen voor
reserveert. Bidden? Daar heb je
de moskee voor."
„Wij zijn te bang om te discrimi
neren", vindt Jansen. „Het moet
vooral allemaal politiek correct
en multicultureel zijn. Als je
niet wilt dat meisjes in Neder
land besneden worden, dan
moet je de mensen die dat doen
hier niet binnenlaten. En als de
Somalische gemeenschap vindt
dat besnijdenis moet kunnen,
omdat je vrouwen anders niet
kunt uithuwelijken, dan moetje
die hele bevolkingsgroep naar
Somalië verhuizen."
En als el-Moumni een mening
verkondigt, moet je die vooral
voor zijn rekening laten. Ach
tergrond van het Nederlandse
beleid is volgens Jansen dat de
moslims vooral niet het gevoel
moeten krijgen dat ze achterge
steld worden. „Het effect daar
van is dat wie het hardst op de
trom slaat, gehoord wordt. Ter
wijl die mensen slechts een klei
ne groep vertegenwoordigen.
De grootste groep is verneder
landst. Die hebben helemaal
geen aandacht nodig. Die zijn
ingepast in de Nederlandse sa
menleving."
Tweede godsdienst
De islam is met ruim achthon
derdduizend aanhangers de
tweede godsdienst in Neder
land. De meeste moslims wonen
toegenomen. Nederland telt in
middels tussen de drie- en vier
honderd moskeeën en ongeveer
zestig ruimten die gebruikt
worden als gebedsruimte.
Waalwijk was de eerste gemeen
te in Nederland die een moskee
binnen haar grenzen kreeg. De
grootste staat in Zaandam. Het
is de Turkse Sultan Achmed-
moskee. De meeste moskeeën
zijn te vinden in de grote steden.
Amsterdam heeft alleen al vijf
tien Marokkaanse, twaalf Turk
se, een Surinaamse en een Pa-
in de grote steden. In Amster
dam en Rotterdam zal bijna zes
tig procent van de schoolgaande
jeugd in 2005 van allochtone
komaf zijn. De meesten van hen
zijn moslim. Volgens dr. Oussa-
ma Cherribi, Tweede-Kamerlid
voor de WD en gepromoveerd
op het onderwerp Marokkaanse
imams, is slechts één procent
van de moslims in Nederland
fundamentalistisch. Deze groep
wil haar omgeving islamiseren
en heeft daar alles voor over.
„Maar de overgrote meerder
heid past zich uitstekend aan,
zeker in vergelijking met andere
Europese landen."
Het aantal islamitische gebeds
huizen is sinds de jaren vijftig
kistaanse moskee. Maar ook
kleinere plaatsen in Nederland,
zoals Rijen of Weesp, hebben
een of meer islamitische ge
bedsruimten.
Een toenemend aantal moskee-
en verkeert volgens Cherribi in
grote financiële problemen. De
Sultan Achmed-moskee kampt
met een schuld van anderhalf
miljoen gulden. In Rotterdam
moet eerdaags de grootste mos
kee sinds Zaandam zijn deuren
openen. Dat gebouw heeft ne
gen miljoen gekost en nu al is
sprake van een schuld van vier
miljoen. De eerste generatie
moslims in Nederland was nog
graag bereid een maandelijkse
bijdrage aan de moskee te leve
ren, maar bij de volgende gene
ratief) is die animo al minder.
Gevolg is dat een toenemend
aantal moskeeën voor zijn
voortbestaan afhankelijk is van
bijdragen uit het moederland.
Voorbeelden daarvan zijn te
vinden in Utrecht en Helmond.
De Soedanese imam van de
moskee in Helmond wordt be
taald door Saoedi-Arabië. De
Binnenlandse Veiligheidsdienst
voert een onderzoek uit naar de
invloed die het buitenland heeft
op islamitische gebedshuizen en
islamitische scholen in Neder
land. De resultaten daarvan
worden binnenkort bekendge
maakt.
Cultuurschok
WD'er Cherribi vindt het een
'gevaarlijke ontwikkeling' dat
steeds meer buitenlandse mo
gendheden gaan dicteren hoe de
imams in Nederland de leer
moeten verkondigen. „Dat leidt
tot vervreemding van de Neder
landse samenleving", zegt hij,
„dus daar moeten we opmerk
zaam op blijven."
Cherribi pleit er voor dat imams
in Nederland worden opgeleid.
„Ze worden nu gerecruteerd uit
dorpjes in Marokko of Turkije.
Ze komen vaak uit zeer traditio
neel ingestelde milieus. De cul
tuurschok is dus groot als ze hier
worden geconfronteerd met
duo-plaszuilen, de wallen en
'gay pride'. Imams in Nederland
weten helemaal niks van Neder
land en ze spreken de taal niet.
Ze hebben ook de tijd niet om
die te leren omdat ze de hele dag
in de moskee moeten zijn. Dus
moeten er mentors komen die de
imams begeleiden en him cur
sussen geven in de Nederlandse
taal en cultuur."
Dr. Gert Hekma, sociaal weten
schapper en gespecialiseerd in
homostudies, heeft de ervaring
dat grote groepen islamitische
jongeren nauwelijks boodschap
hebben aan de voorschriften die
vanuit de moskeeën op hen af
komen. Wel constateert hij dat
onder moslimjongeren door een
gebrek aan seksuele voorlich
ting 'rare ideeën' leven over ho
moseksualiteit en vrouwen.
„Ik denk dat dat een heel groot
probleem is. Het leidt ertoe dat
meisjes op onwelgevallige wijze
worden betast en dat homo's uit
hun huizen worden verjaagd. Er
moet meer aandacht komen
voor seksuele voorlichting op
scholen en dat moet in een vroe
ger stadium gebeuren." Maar
aan het woord van de imams la
ten de tweede en derde genera
tie zich volgens Hekma echt niet
veel meer gelegen liggen. „Ze
kunnen die mannen niet eens
verstaan."
Hélène Schenk
De grootste moskee van Nederland staat in Zaandam en werd ruim zes jaar geleden geopend.
foto GPD
Imam is een vrij beroep. Een imam moet we
ten wat in de koran staat en hij moet erkend
worden door zijn gemeenschap. Het woord
imam betekent voorganger. De populariteit
van de imam wordt gemeten aan de hand van
het aantal bezoekers. Vrouwen mogen geen
imam worden. De islam erkent niet de gelijke
rechten tussen man en vrouw. Zo mag een man
bijvoorbeeld twee keer zo veel erven als een
vrouw en komt verstoting van de vrouw dooi
de man nog vaak voor in de islamitische we
reld. Veel moslimvrouwen mogen ook niet wer
ken.
De betekenis van het woord moskee is 'de
plaats waar men bijeenkomt of vergadert'. In
de moskee wordt gebeden en religieus onder
wijs gegeven. Moslims moeten zeven dagen per
week vijf maal per dag naar de moskee om te
bidden. Uitslapen is er voor hen niet bij.
De f adjr en de sobh vinden heel vroeg in de och
tend kort na elkaar plaats. Tussen twaalf en
twee, afhankelijk van de stand van de maan,
wordt de Dohha gebeden. Een uur of drie latei-
volgt de Asr. Het gebed rond zonsondergang
heet Magreb en het allerlaatste gebed, de Isha
is tussen tien en elf in de avond. Werkende mos
lims mogen een gebed na werktijd inhalen,
maar zij moeten dan wel apart bidden.
De vrijdagpreek is de allerbelangrijkste, ver
gelijkbaar met de preek op zondag voor chris
tenen. Op vrijdag worden passages uit de ko
ran geïnterpreteerd en toegelicht aan de hand
van de actualiteit.
De islam kent ook een aantal belangrijke feest
dagen. Aangezien moslims de maankalender
volgen vallen deze dagen niet op vaste data. Er
zijn vier heilige dagen in de islam. Een van die
heilige maanden is de Ramadan. De 27-ste
nacht van de Ramadan is de belangrijkste ge
beurtenis van de vastenmaand. Die nacht
wordt beschouwd als een heilige nacht. Dan
breekt de hemel open en verschijnt een licht
dat geluk zou brengen.
Gedurende de Ramadan mogen moslims tus
sen zonsopgang en zonsondergang niet eten,
drinken of vrijen. De Ramadan eindigt tussen
de 28-ste en 29-ste clag met het suikerfeest.
Een paar maanden na de Ramadan wordt het
offerfeest gevierd. Iedere moslim mag dan een
schaap slachten. De geboortedag van de pro
feet Mohammed wordt ook uitvoerig gevierd in
de moslimwereld.
zaterdag 2 juni 2001
Wenen
Als ik in Wenen ben, maak ik
altijd een afspraak met
Max. Max is een sociaal werker
van dik in de veertig en een van
de drijvende krachten van een
anti-Haider-actiegroep. Hij is
goed geïnformeerd, heeft prima
contacten die hij bereid is te de
len en is god zij dank geen fana
ticus. Hij heeft nooit geloofd dat
de altijd gebronsde Volksleider
uit Karinthie de nieuwe Hitler is
en zag in februari vorig jaar,
toen Haiders Oostenrijkse
Vrijheidspartij (FPO) aan de re
gering kwam, ook geen concen
tratiekampen verrijzen in de
buitenwijken van Wenen. Hij is,
kortom, een prettige gespreks
partner.
Die gesprekken verlopen vol
gens een vast stramien. Max
meldt wat er aan het anti-Hai-
der-front gebeurt, geeft zijn in
schatting van de politieke situa
tie en vertelt de laatste roddels.
Vervolgens neemt hij een slok
van zijn pils, steekt een sigaret
op en leunt achterover. Ik weet
dat het dan mijn beurt is.
Max is een groot bewonderaar
van ons land. Hij bewondert het
pragmatisme, de tolerantie, het
permanente zoeken naar de
voor iedereen aanvaardbare op
lossing. Het poldermodel kent
voor hem geen geheimen en
biedt naar zijn mening de beste
handleiding tot een leefbare sa
menleving. Hij betreurt elke
keer weer dat zoiets in Oosten
rijk, waar de ideologische ge
borneerdheid volgens hem even
groot is als de Alpen hoog zijn,
niet mogelijk is. Als ik zijn lof
probeer te relativeren en op de
nadelen van het model wijs, - de
neiging tot pappen en nat hou
den en de voorkeur voor het bo
terzachte compromis - kijkt hij
me meestal meewarig aan,
zucht 'ach Peter' en neemt een
slok pils.
Maar het zijn niet de laatste ont-
ivikkelingen in het land van
Kok, waarnaar hij het meest be
nieuwd is. Max is een groot
Ajax-fan en een nog groter be
wonderaar van de man die voor
hem Ajax belichaamt, de genia
le Johan, zoals hij Cruijff stee
vast noemt. De beste voetballer
aller tijden. Absoluut. Geen dis
cussie mogelijk. Nee, niet Pele,
Platini ook niet en Maradonna
zeker niet. Grote voetballers,
daar niet van, maar ze misten
het taktisch genie, de strategi
sche superioriteit van de uitvin
der van het totaalvoetbal. Je
moet bij Max niet aankomen
met de fabel dat totaalvoetbal
het kind van Rinus Michels is.
Ik kan hem al tijden niet meer
verblijden met goed nieuws over
Ajax en evenmin met informatie
over nieuwe hemel bestormende
activiteiten van Cruijff. Ik vertel
hem dus maar dat er weten
schappelijk onderzoek is ge
daan naar Cruijffs taalgebruik.
„Dat is net zo eigenzinnig als
vroeger zijn spel", leg ik hem
uit. Op het eerste gezicht is er
vaak geen touw aan vast te kno
pen of lijkt het domweg banaal,
maar bij nader inzien zijn het
toch vaak briljante uitspraken".
Als voorbeeld noem ik het eigen
lijk onbegrijpelijke 'je kunt bij
mij een hele goede wedstrijd
hebben gespeeld, zonder de bal
te hebben aangeraakt'Max
weet gelijk wat Cruijff bedoelt.
„Dat gaat natuurlijk over het
positiespel. Maar het meest on
der de indruk is hij van het afo
risme dat onderhand de status
van kalenderwijsheid heeft be
reikt, in veel huiskamers inge
lijst aan de wand hangt, maar
ook in directiekamers regelma
tig wordt geciteerd.
'Elk nadeel heb zijn voordeel'.
Max neemt zijn laatste slok,
schudt zijn hoofd en mompelt:
„geniaal, echt geniaal."
Peter van Nuiisenburg
'M£S-. ".-fel
Bij de Himalaya denk je aan hoge bergen,
uitgestrekte bossen en snel stromende
rivieren. En vooral aan stilte. Maar in
Manali, in het Indiase gedeelte van de Hi
malaya, wordt op twee kilometer hoogte de
rust verstoord door een kolonie van neo-
hippies die zich suf blowen en naar house
party's gaan.
Het dorp - midden in de bossen en bergen en
met prachtige uitzichten op besneeuwde
toppen - ademt bij uitstek een alternatieve
sfeer uit. De hotelletj es kosten over het alge
meen drie gulden per nacht, dus sommige
rugzaktoeristen zitten er al maanden. De
hasj, genaamd 'charas', groeit er langs de
weg. Een waar paradijs voor mensen 'die er
eventjes helemaal uit willen'.
Iedere week zijn er houseparty's en bij volle
maan trekken de hippies de bergen in om de
nacht door te halen op rave- en technomu-
ziek tijdens de populaire 'full moon-par
ty's'„Het is gewoon gaaf", zegt een Duits
meisje uit München dat een uur heeft moe
ten klimmen om een rave bij te wonen.
„Keiharde muziek midden in de bergen en 's
ochtends als je bent uitgedanst, heb je het
mooiste uitzicht ter wereld."
Blowen, goedkoop wonen en 'Raven bij het
Ravijn' mogen Manali dan populair hebben
gemaakt, de regio rond het dorp staat in
middels ook bekend om verdwijningen. De
afgelopen j aren zijn er twintig westerse toe
risten opgeslokt door de bergen. Niemand
heeft ooit nog iets van hen gehoord. Zo ook
een Nederlander: Maarten de Bruijn. Pre
cies twee jaar geleden verdween hij nabij
Manali, in de Parvati-vallei.
Poster
Op het politiebureau van Manali herinnert
een poster met daarop een foto van Maarten
de Bruijn aan de tragische verdwijning van
de uit de burnt van Rotterdam afkomstige
Nederlander. Maartens vader, die bijna een
jaar geleden op bezoek was in de Parvati-
vallei om zijn zoon te zoeken, verspreidde
overal posters met daarop een foto van
Maarten en een tekst in het hindi waarin
werd gevraagd om enige informatie betref
fende het lot van de jonge Nederlander. Tot
nu toe zonder resultaat.
„We kunnen niets anders doen dan de poster
ophangen en onze ogen en oren openhou
den", zegt B.S. Thakur, officier bij de politie
van Manali.,Maar tot nu toe hebben we nog
niets gehoord over het lot van de Nederlan
der." Wijzend op de bergen om zich heen,
zegt de politieman: „Het is hier ook zo ont
zettend uitgestrekt. Waar moet je beginnen
met zoeken."
Maarten de Bruijn verdween in het dorpje
Manikaran, niet ver gelegen van Manali. De
Nederlander was naar dit gedeelte van de
Himalaya gekomen om bij te komen van een
turbulente periode in zijn leven waarbij hij
gedurende twee jaar lang drugs gebruikte
en vrij labiel was.
„Maar", zo beweert Maartens vader in de
Indiase krant The Indian Express, „mijn
zoon gebruikte geen enkele drug toen hij
naar India vertrok. Hij was bezig zijn leven
op orde te maken."
„Waarschijnlijk is hij vermoord door Nepa-
lezen", zegt Panna Lal, een lokale reisorga
nisatorvan Club Adventure. „Gangsters uit
het naburige Nepal hebben hier al eerder
toeristen vermoord voor geld. Natuurlijk,
het kan zijn dat hij de weg is kwijtgeraakt in
de bergen, maar dan word je uiteindelijk
wel weer terug gevonden. Het is hier uitge
strekt, er wonen nog altijd heel wat men
sen."
Israëliërs
Na Maartens verdwijning werden er nog
twee Spanjaarden beroofd en vermoord. De
daders bleken Nepalezen. En een Israëli
sche toerist - tachtig procent van de neo-
hippies komt uit Israël - die in het niets ver
dween, werd in zijn slaapzak vermoord.
Hoogstwaarschijnlijk ook door Nepalese
criminelen.
Weinig goed nieuws voor de familie van
Maarten. Vlak voor zijn verdwijning in mei
1999 had hij nog voor 1500 gulden aan che
ques ingewisseld voor Indiaas geld. Volgens
de politie in Manali is een beroving dan ook
niet uitgesloten. „Zo'n bedrag is een hoop
geld hier", aldus de politie,. „Wellicht pro
beerde hij drugs te kopen of zag iemand dat
hij zoveel geld bij zich had. Maar het blijft
gissen, we weten gewoon niet wat er is ge
beurd."
In Manali zelf lijken de westerse toeristen
zich weinig zorgen te maken over de ver
dwijningen. Aan elk tafeltje in de vele bar
retjes die het dorp rijk is, rookt iedereen te
vreden een joint. Het is druk bij de stalletjes
waar hippiekleding wordt verkocht. En al
hoewel de meesten hier zeggen dat ze in het
verre Manali zijn om weg te zijn uit de mate
rialistische wereld, zitten de internetcafé's
bomvol met hippies die het thuisfront wil
len laten weten hoe 'cool' en 'terug naar de
natuur' het hier is.
Verdwijningen? „Valt wel mee, al heb ik ge
hoord dat er een paar dagen geleden een lijk
in de rivier dreef", zegt het Duitse meisje uit
München. Volgens een Amerikaan zijn veel
van de hippies nep. „Die lui gaan stoned of
dronken op een motor zitten en rijden dan
de bergen in. Dat is vragen om problemen.
Het zijn idioten", meent hij. Volgens hem is
er de nacht ervoor nog iemand doodgegaan
aan een overdosis heroïne.
Familie
Artie van Heilsbergen, een Australiër van
Nederlandse afkomst, is vanuit Melbourne,
via Manali, op weg naar Haarlem. „Daar
heb ik familie wonen", legt hij uit in vloei
end Nederlands. Manali vindt hij leuk,
maar wel erg toeristisch. „Daar word je wel
een beetje moe van soms." Hij kan zich voor
stellen dat sommige verdwenen westerlin
gen niet dood zijn, maar zelf kiezen voor een
solitair levenVeel mensen denken hier god
te vinden en verdwijnen plotseling. Mis
schien zitten ze wel ergens op een top van
een berg te blowen. Wie zal het weten."
Harald Doornbos
