Herwonnen vrijheid went snei
Karakter en sfeer belangrijk in lied
Schelde Jazz strikt Candy Dulfer
lezers schrijven
Herindeling Even omzien
kunst cultuur
Programma
Middelburg
vól-koren
Zijn afscheidstoumee eindigt van
daag in het bestuurscentrum van Zee
land, de Middelburgse Abdij. Na een
ronde langs alle bijkantoren van Delta
Nutsbedrijven schudt Pieter Stoter in
het Prinsenlogement voor het laatst
de handen van externe relaties. „Ik
kan nu zelf mijn agenda bepalen.
door Maurits Sep
Praten over zijn vertrek bij Delta
Nutsbedrijven lijkt Pieter Stoter
ongeroerd te laten. Tweeënhalf uur
lang wekt hij geen moment de indruk
dat het hem pijn doet. Hij heeft dan
ook de tijd genomen om afstand te ne
men. Heel bewust hield hij een maand
lang elk gesprek af. Om eraan te wen
nen dat hij niet meer 'de directeur' is,
dat een ander die positie nu bekleedt.
Het is vrij snel gewend, stelt Stoter
achteraf vast. En het voelt goed. ,,De
spanning is eraf. Ik hoef me niet meer
te haasten. Hoef geen programma
meer te volgen dat door anderen is be
paald. Nu beslis ik zelf wat ik doe.
Vrijheid."
Ruim 38 jaar werkte hij in de Zeeuwse
nutssector, 30 jaar als directeur. Vanaf
1971 bij de Watermaatschappij Zee
land, sinds 1990 bij Delta Nutsbedrij
ven - de fusie van de WMZ en de
PZEM (het stroombedrijf). Vakanties
had hij wel, dan ging hij zeilen. Maar
nooit ver weg, op de Oosterschelde.
„Daar kun je weken op doorbrengen
zonder je te vervelen. En als het moest,
was ik snel terug."
Delegeren is een hem onbekend
woord, zeggen mensen in zijn omge
ving. Hij kent het verwijt. Het heeft
hem nimer gestoord, al herkent hij
zich er absoluut niet in. „Als je, zoals
ik, inhoudelijk veel weet, dan stel je
meer vragen. Dan lijkt het misschien
of je niet wilt delegeren."
Zijn verantwoordelijkheid was ook
groot. Delta is eigendom van de pro
vincie en de gemeenten. Dat leidt van
zelfsprekend tot meer publieke be
langstelling. „Jouw klanten zijn de
kiezers van de politici die weer jouw
aandeelhouder zijn. Het is een geslo
ten cirkel."
Die druk van de omgeving voelde hij
voortdurend. „Delta is zo verankerd
in Zeeland, daar kun je niet onderuit.
Wij kunnen niet op afstand blijven, we
moeten dichtbij zijn."
De binding met de provincie heeft
voordelen. Het succes van de campag
ne voor groène stroom bewijst dat,
meent Stoter. „Geen van onze concur
renten heeft zo'n resultaat behaald.
De keerzij de is dat wij veel voorzichti
ger moeten opereren om die relatie
niet schaden."
„De directeur van Delta Nutsbedrij
ven dient over een goed politiek ge
voel beschikken. Geen politicus zijn,
wel weten hoe zo iemand denkt en
werkt. Meteen ja of nee zeggen werkt
niet. Neem bedenktijd. Zoek naar de
achtergronden, de essentie. Want een
politicus weet de dingen aardig te ver
pakken. Vaak zit er wat anders in het
doosje."
Politiek heeft hem soms erg vermoeid.
Tijdens aandeelhoudersvergaderin
gen namen politieke bestuurders van
wege hun ideologie standpunten in,
terwijl ze wisten dat de werkelijkheid
anders lag. „Neem nou de verplich
ting om windmolens te bouwen. Dan
willen we dat waarmaken en dan
maakt iedereen ineens bezwaar. We
hebben op zulke momenten wel eens
besloten wat minder hard aan een
project te trekken. Laat maar even
weken, dachten we dan. Tijd mas
seert."
Een recent voorbeeld is de overname
van het OLAZ. Volgens Stoter zijn een
paar jaar geleden al de eerste gesprek
ken gevoerd, maar was de weerstand
te groot. „Nu is het moment kennelijk
wel rijp."
Dat politieke gevoel moet je ontwik
kelen, merkt hij op. Hem heeft dat vele
jaren gekost. Aan het einde van zijn
loopbaan had hij aanmerkelijk min
der bedenktij d nodig.Al moet je op je
hoede blijven. De politiek verandert
ook, dus je moet meeschuiven."
Stoter wijst op de discussie over de
kerncentrale Borssele. „Een mooi
voorbeeld van hoe de politiek in haar
maag kan zitten met een lang geleden
genomen besluit. Jaren geleden werd
diversificatie gepropageerd: veel
energiebronnen gebruiken om niet
kwetsbaar zijn. Eerst is kernenergie
afgevallen, nu staan kolencenti'ales
enorm onder druk. Als we niet oppas
sen, zijn we straks volledig afhanke
lijk van gas."
Dat zou een grote fout zijn, waar
schuwt hij„Zet je kaarten niet op één
brandstof. Want wat kun je nog als de
prijs voor gas flink stijgt? Of als er
geen gas meer is? Dan moet je gaan im
porteren en maak je in Nederland
geen stroom meer.
Om onafhankelijkheid te waarbor
P. Stoter: „De directeur van Delta Nutsbedrijven dient over een goed politiek gevoel beschikken." foto Willem Mieras
gen, moet Nederland zeker afzien van
sluiting van de kerncentrale Borssele,
stelt hij„Natuurlijk zijn er bezwaren
vanwege het kernafval. Maar je moet
die in relatie zien tot de andere geva
ren. Voor het milieu is kernenergie nog
zo slecht niet als je het vergelijkt met
kolencentrales. Het afvalprobleem is
in absolute zin niet minder erg gewor
den, maar relatief wel, omdat de uit
stoot van kooldioxide steeds erger
wordt gevonden."
Op 22 juni dient voor de rechtbank in
Den Bosch de rechtszaak tussen het
Rijk en de exploitant van de kerncen
trale Borssele, EPZ, voor de helft ei
gendom van Delta. Stoter vertrouwt
erop dat de rechter niet zomaar zal
zeggen: sluiten. „En anders moet daar
een forse schadevergoeding tegenover
staan. De centrale heeft een vergun
ning, houdt zich aan de voorschriften
en kan prima openblijven tot 2014."
Nederland kan zich niet afkeren van
kernenergie. In heel Europa wordt
kernenergie opgewekt. Door de vrije
markt is import van stroom mogelijk,
ook nucleaire stroom. „We krijgen één
Europese markt. Wat maakt het dan
nog uit waar zo'n centrale staat?"
Of Nederland in de toekomst weer
kerncentrales gaat bouwen, zoals
oud-directeur H. van Meegen van EPZ
bij diens afscheid voorspelde, durft
Stoter niet te zeggen„Da's een lastige.
Maar kernenergie vergeten is onmoge
lijk. Misschien als productie, niet als
stroom."
Stoter heeft Delta klaargestoomd voor
de vrije energiemarkt, aan opvolger
Joop de Back de opdracht de toekomst
van het bedrij f veilig te stellen,Dat i s
de afspraak: hij moet Delta als zelf
standige onderneming overeind hou
den."
Daar beslist De Back niet alleen over.
Uiteindelijk zijn het de aandeelhou
ders die over zelfstandigheid beslis
sen. Het is nooit uit te sluiten dat een
bedrijf met een dikke geldbuidel aan
klopt, erkent Stoter, maar provincie
en gemeenten zouden er in zijn ogen
slecht aan doen Delta te verkopen.
„Zij moeten zich goed realiseren dat
Delta altijd heeft bijgedragen aan de
inrichting van de provincie. Zowel fi
nancieel als in beleid. Wij hebben ge
luisterd naar wat Zeeland wilde, ook
als dat voor het rendement niet goed
was. We hebben niet gekozen voor het
geld, maar voor het belang van Zee
land."
vrijdag 1 juni 2001
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op in de PZC versche
nen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactietijd
beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat de
redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De re
dactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Graag wil ik reageren op een
aantal artikelen in uw krant
over de Herindeling West-
Zeeuws-Vlaanderen.
Het gaat met name over de naam
van de nieuwe gemeente, die
Sluis zal gaan heten. Als elders
in Nederland samenvoegingen
van gemeenten plaatsvinden,
wordt als naam van de nieuwe
gemeente ofwel die van de
grootste gemeente gekozen of er
wordt een nieuwe naam be
dacht.
Hoe is het mogelijk, dat het hier
in West-Zeeuws-Vlaanderen de
naam wordt van zo'n kleine
kern als Sluis? Zelf kom ik uit
Aardenburg en ik zou het onge
past vinden als de nieuwe ge
meente de naam Aardenburg
zou dragen, hoewel Aardenburg
als oudste stadje wellicht enige
rechten kan doen gelden. Men
gaat de nieuwe gemeente in
Midden-Zeeuws-Vlaanderen
toch niet Zuiddorpe noemen of
de nieuwe gemeente in Oost-
Zeeuws-Vlaanderen Graauw?
Of tellen de Sluizenaars bij hun
inwonertal de Belgische bezoe
kers op?
Bovendien vind ik Sluis een
saaie naam!
Het zou volgens mij het beste
zijn een prijsvraag uit te schrij
ven. Noem de nieuwe gemeente
Zwinstad of om de Sluizenaars
enigszins tegemoet te komen
Eurostad.
Want Euro's zullen in de toe
komst de enige drijfveer van ve
le Sluizenaars blijven!
Het is te hopen, dat de nieuwe
i-aad in 2004 voor een eerlijkere,
duidelijkere, meeromvattende
en ludiekere naam kiest. Het
mag toch niet zo zijn dat Vanda
len, zonder enig historisch be
sef, het alleen voor het zeggen
hebben.
Graag wil ik reageren op de ru
briek Even omzien: 'Roerige
start gereformeerden' in de PZC
van 23 mei en dan speciaal waar
het gaat over Hoek. Het kerkge
bouw aan de Dr. Leenhouts-
straat werd n.l. niet gebouwd
omdat de kerk aan de Tram
straat de gemeenteleden niet
meer kon bergen, maar door een
triest conflict op het gerefor
meerd kerkelijk erf in 1944/45,
dat ook in de dorpsgemeen
schap van Hoek zijn sporen
heeft nagelaten, ontstond er een
splitsing.
Door een rechterlijke uitspraak
werd de kerk aan de Tramstraat
toegewezen aan de Gerefor
meerde Kerk Vrijgemaakt en
ging het andere deel kerken in
een van de lokalen van de Chr.
Lagere School.
Dit deel heeft, niet omstreeks
1970, maar in.de jaren 1952/53
de kex*k aan de Dr. Leenhouts-
straat gebouwd.
Ziedaar in het kort een juistere
weergave van het gereformeer
de kerkelijk gebeuren van Hoek.
P.M. Meijer
Kreeksingel 73
Hoek
(Advertentie)
Ik vind het onbegrijpelijk, dat
alle raadsleden van West-
Zeeuws-Vlaanderen, op twee
na, direct met de nieuwe naam
Sluis hebben ingestemd.
W. van Helden
Zuidstraat 7
Aardenburg
av óe \a^6Ï
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Het uiterlijk
verraadt het karakter van vo
caal ensemble Multiple Voice
uit Middelburg. Zwarte broek,
net overhemd, stropdasje, maar
het boord open en de mouwen
opgestroopt. Zo willen sopraan
Lonne Smit, alt Marja de
Waard, tenor Rien Wesdorp en
bas Jan Woilelboer hun klassie
ke repertoire ook ten gehore
brengen. Stijlvol en toch losjes.
Multiple Voice is één van de
veertien koren die op Tweede
Pinkstei'dag deelnemen aan het
festival Middelburg vól-koren
dat plaatsvindt in het kader van
de maandelijkse kunst- en cul
tuurroute. Speciaal voor de ge
legenheid heeft opx-ichtster
Lonne Smit bovendien het
'Middelburg vól-korenlied' ge
schreven waarmee ruim vier
honderd zangers en zangeressen
op het Abdijplein gezamenlijk
het festival afsluiten.
Ze staat op twee verschillende
benen, vindt ze zelf. In de eerste
plaats is Smit beeldend kunste
naar, maar bijna evenveel tijd
besteedt ze aan muziek. „Van
mijn ouders mocht ik niet naai
de kunstacademie. Dat bood
een te onzekere toekomst, von
den ze. Aan het consei-vatorium
dacht ik destijds nog niet. Dus
werd het de sportacademie, in
navolging van mijn zus. Daar
kwam ik tot de ontdekking dat
ik sporten wel leuk vind, maar
lesgeven helemaal niet." Dus
switchte ze na een jaar. Ze deed
de secretaresse-opleiding bij
Schoevers, vond daarin ook
werk, maar 'rende binnen een
jaar gillend weg'.
Gezwel
Toen kwam alsnog het conser
vatorium in beeld. In Tilbux-g
volgde ze het hoofdvak zang,
maar ze moest de opleiding aan
het eind van het tweede jaar af
breken wegens een gezwel in
haar luchtpijp, dieht tegen haar
stembanden. „Dat was de
zwartste periode in mijn leven.
Ik mocht niet meer zingen. Ik
ging op zoek naar een andere
uitlaatklep. Ik heb altijd gete
kend. Ik heb me bekwaamd in
het schilderen en zo ben ik dus
alsnog de beeldende kunst inge
rold."
Na een paar jaar bleek het ge
zwel verdwenen en is ze weer
gaan zingen. Inmiddels had
Smit, die in Pakistan is geboren
en vanaf haar vij f de op verschil
lende plekken in Bx-abant woon
de, zich in Zeeland gevestigd.
Sinds vijf j aar werkt ze in een ei
gen atelier in Middelburg. Na
geruime tij d in het door haar va
der geleide ensemble Elancore
te hebben gezongen, vond ze het
twee jaar geleden tijd een eigen
groep op te richten met zangei-s
die ze in Zeeland heeft leren
kennen.
„Multiple Voice zingt voorna
melijk stukken uit de Renais
sance", vei-telt Smit. „Af en toe
maken we een uitstapje naar de
Romantiek of naar hedendaags
repertoix-e. We zingen altijd a
cappella. Aanspx-ekende tek
sten zijn voor ons heel belang
rijk. We zien graag dat er humor
inzit, maar een mooi, roman
tisch verhaal vinden we ook lek
ker om te zingen. Karakter en
sfeer zijn belangrijk voor een
goed lied."
De vier zangers willen hun mu
ziek zo ongedwongen mogelijk
brengen. Smit betreurt het dat
klassieke muziek voor veel
mensen een stijf imago heeft.
„Doe er niet al te plechtig over,
geniet ei-van. Breng het dus in
een ambiance die leuk is, na
tuurlijk zonder de kwaliteit uit
het oog te verliezen.
Dat is precies de aanpak van het
festival Middelburg vól-koren,
aldus Smit.
Bewust heeft het afsluitende
evenement ditmaal, anders dan
vorig jaar, niet het karakter van
een wedstrijd - die toen overi
gens door Multiple Voice werd
gewonnen.
„We gaan nu juist uit van een
vei-broederingsidee. Ik heb een
tekst geschi-even over de lol van
het zingen. Het arrangement is
van Jos Vogel en Rob van der
Meule gaat de verenigde koren
dirigeren. Een nieuw lied door
vierhonderd zangers die nog
nooit samen hebben gezongen,
dat is wel spannend, hoor."
Het festival Middelburg vól-ko-
ren is onderdeel van de Middel
burgse Kunst Cultuurroute
die maandag (Tweede Pinkster
dag) van 13.00 tot 17.00 uur
wordt gehouden. Het program
ma van het zangfestival ziet er
als volgt uit:
De tachtig koppen tellende Vo-
calgroup A58 uit Goes in de
Rooms Katholieke kerk (14.00
en 16.00 uur).
Zanggroep ARK uit Breda in het
Minitheater (13.00 en 15.00
uur).
Vocaal Ensemble Cantare uit
Wolphaartsdijk in de Oostkei'k
(13.30 uur), in de Rooms Katho
lieke kerk (14.30 uur) en de
Koorkei-k (15.30 uur).
Barbershopkoor Goose City
Singers uit Góes in het Minithe
ater (14.00 en 16.00 uur).
Gregoriaans Koor Middelburg
in de Rooms Katholieke kerk
(13.30 uur) en de Oostkerk
(14.30 uur).
Markiezaats Musicalkoor uit
Bergen op Zoom in de Koorkerk
(13.00 en 14.30 uur).
De Meissen uit Westkapelle in
de Rooms Katholieke kex-k
(13.00 uur), de Doopsgezinde
kerk (14.00 uur) en het Minithe
ater (16.30 uur).
Middelburgs Kamerkoor in de
Oostkerk (15.00 uur) en de
Doopsgezinde kex-k (16.00 uur).
Middelburgs Mannenkoor in de
Koorkerk (14.00 uur) en de
Doopsgezinde kerk (15.00 en
16.30 uur).
Multiple Voice uit Middelburg
in de Doopsgezinde kerk (13.00
uur) en de Koorkerk (15.30 uur).
Provinciekoor Pi-ovaria uit
Middelburg in galerie Icax-us
(14.30 uur) en de Oostkerk
(15.30 uur)
Dameskoor Quodlibet uit Mid-
delburg in de Doopsgezinde
kerk (13,30 um~) en de Koorkerk
(16.00 uur).
Ladie Barbershop Harmony
Chorus Sea Sound Singers uit
Vlissingen in de Rooms Katho
lieke kerk (15.30 en 16.30 uur).
Soul- en Gospelkoor UpTight
(70 personen) uit Hoorn in de
Koorkerk (13.30, 15.00 en 16.30
uur).
Gezamenlijke afsluiting op Ab-
dijplein om 17.15 uur.
Candy Dulfer foto Pieter Honhoff
door René van Stee
TERNEUZEN - Het Schelde Jazz Festival
in Terneuzen (7-10 juni) heeft dit jaar een
opmerkelijke top-act met Candy Dulfer en
haar band Funky Stuff. Programmeur G.
Verstraeten van de Stichting Jazzclub
Zeeuws-Vlaanderen is trots dat de organi
satie het gerenommeerde gezelschap heeft
weten te vast te leggen.
„Zij stond al lang op ons verlanglijstje,
maar iedere keer kwam er iets tussen, zoals
tournees of vakanties. Uit alles bleek dat ze
ooit eens op het Schelde Jazz Festival wilde
spelen. Daarom hebben we hiex-voor een ex
tra inspanning verricht. We zijn dan ook
heel blij dat we ze hebben kunnen strikken",
aldus Verstraeten. Net als vorig jaar bij de
contractering van het duo Trijntje Ooster
huis en Michiel Box-stlap, speelde het Am
sterdamse café Meander van Verstraetens
broer hierin een belangrijke rol.
Het gratis optreden van Candy Dulfer en
Funky Stuff staat gepland voor zondagmid
dag 10 juni vanaf 15.00 uur op het Duvel
Droomschip op de Markt in Terneuzen.
Naast traditionele jazz van bands als Tom
Baker The Swing Cats, Jan Learbuch Or
chestra en The Flying Dixies biedt het festi
val ook een scala aan vernieuwende jazzin-
vloeden. Het door bebop beïnvloede Ramón
Valle Quartet van de gelijknamige Cubaan
se pianist en het B&W Quintet, dat moderne
crossover brengt, zijn hiervan enkele spre
kende voorbeelden. Eddy Veldman's Funk
Family brengt daax-entegen moderne funk
met zware Surinaamse invloeden.
Een mix van muziekstromingen als funk,
dance, bebop is terug te vinden bij het opko
mende talent Mind Minders uit Goes.
Gospel
Liefhebbers van gospel kunnen op zaterdag
9 juni terecht in de Gx-ote Kerk aan de
Noordstraat. Vanaf 20.30 uur vei-zorgt Mi
chelle David and The Sounds of Faith hier
een optreden, waarbij de begeleiding door
de band minder zwaar zal zijn dan vorig
jaar. Op het nieuwe podium in het midden
van de Nieuwstraat staat voornamelijk fu
sion, groove en funkmuziek op het pro
gramma, met op zaterdag Ze Quartet en het
Trio Fleur d'Enniu en op zondag het Trio
Ronny Verbiest en het Dominique Van Tom-
me Trio featuring Lament Mar.
Naast het i-eguliere concertprogramma is er
op zaterdagavond ook de ti-aditionele kroe
gentocht. De Kaka's spelen in de Tollebol
oude Amerikaanse jazz met Nederlandse
teksten. In 't Bierwinkeltje spelen de Flying
Dixies, in de Graanbeurs staan de Scat Cats
en de Joep Peeters Band verzorgt een optre
den in d'Ouwe Kercke. Andere podia van de
kroegentocht zijn te vinden in Ter Nose, de
Groote Slock, de Tollebol en Kalashnikov.
Tx-aditiegetrouw is de opening van de 29ste
editie van het jazzfestival drie dagen eerder
in Porgy Bess. Die wordt vanaf tien uur
verzorgd door de achttien-koppige salsa-
foi-matie The Amsterdam United Latin Big
Band. Het gezelschap staat onder leiding
van pianist Edy Martinez die eerder speelde
met artiesten als Ray Barreto en Andy Pal-
miei-i.
Verstraeten is er van overtuigd dat een ge
denkwaardige avond wordt.
Dat zal eveneens het geval zijn bij het optre
den van All The Kings Roses, de laatste
band van de vorig jaar overleden jazzlegen
de Rosa King.,Het is min of meer een eerbe
toon aan deze fenomenale zangeres",
vei-klaai-t Verstraeten. Het Schelde Jazz
Festival sluit zondag 10 juni af met de Big
J am Session in Porgy Bess. Dit gezelschap
zal bestaan uit muzikanten van de diverse
deelnemende bands.
Multiple Voice, met vlnr: Rien Wesdorp, Jan Wortelboer en Marja de
Waard, zittend: Lonne Smit. foto Hannelore Etman
