CDA bepaalt nu al nieuwe agenda
PZC
Shurat had geen tijd om kind te zijn
Begeleiden beter
dan opsluiten
Ombouw WAO en landbouwsector pas door volgend kabinet aangepakt
1 juni 1951
door Istvan Kövi
Domweg opsluiten van
jeugdige recidivisten
heeft een averechts effect.
„Zo kweek je hardcore-cri-
minelen", zegt de Leidse
hoogleraar strafrecht Theo
de Roos.
De autoriteiten in Utrecht
hebben de kat de bel aange
bonden. Het moet mogelijk
worden jonge misdadigers
desnoods langdurig achter
de tralies te zetten, vindt
hoofdcommissaris P. Vogel
zang. Het jeugdstrafrecht
heeft niet of nauwelijks ef
fect op de groep van enkele
honderden, voornamelijk
Marokkaanse jongeren in
Utrecht, aldus de korpschef,
burgemeester Brouwer en
hoofdofficier van justitie I.
Klopper-Gerretsen.
Vooral de groep die nog niet
tot de harde en onbereikbare
kern hoort, is toe aan een zeer
strak keurslijf, vindt de
'driehoek'. Daarbij moet vol
gens Vogelzang elke moge
lij kheid worden bezien. Ook
toepassing van strafrecht
voor volwassenen op onver
beterlijke crimineeltjes die al
een reeks veroordelingen op
hun naam hebben
Tuchtschool
Maar ook oplegging van
elektronisch huisarrest of
onderwerping aan een streng
regime op een tuchtschool
zijn mogelijkheden om deze
groep te 'vangen' en contro-
leren, vindt de Utrechtse
driehoek. Zo worden op de
Glen Millschool in Hoender-
loo jonge criminelen op mili
taire wijze gedrild. Ook zijn
er experimenten met nacht
detentie en, in Rotterdam,
elektronisch huisarrest.
De Roos ziet in waar Utrecht,
en andere steden, mee wor
stelen. „Een groep jongeren
loopt op alles stuk. Van de
taakstraffen die de rechter
oplegt, komen zij ginnegap
pend in hun groep terug.
De discussie die de Utrechtse
driehoek over de risicogroep
aanzwengelt, vindt De Roos
daarom zinnig. „Maar de ge
dachte dat je het oplost door
jongeren uit de samenleving
te plukken en zomaar in de
cel te zetten, zodat ze van de
straat zijn, is niet goed. Dat
leidt slechts tot verharding.
Het jeugdstrafrecht biedt
bovendien, na aanscherping
enkele jaren geleden, vol
doende mogelijkheden tot
opsluiting, aldus De Roos.
Aanpassing van strafwetge
ving voor volwassenen lijkt
hem ook daarom niet nodig.
Verdachten tot zestien jaar
kunnen een jaar detentie
krijgen. Zestien- en zeven
tienjarigen hangt maximaal
twee jaar cel boven het
hoofd. Die oudste groep kan
de rechter bij uitzondering
als volwassenen berechten.
De aard van het misdrijf of
structureel wangedrag van
de verdachte kunnen daartoe
aanleiding geven.
Is detentie bij wijze van ver
gelding toch nodig, dan
denkt De Roos aan een aan
sluitende fase van strikt toe
zicht. „Dat zou je dan in de
wet moeten regelen." Veel
meer heil ziet de hoogleraar
in experimenten als elektro
nisch huisarrest. „Die gaan
in de goede richting. Je moet
denken aan specifieke vrij
heidsbeperkende maatrege
lenmet sancties als stok ach
ter de deur. Een regime of
stelsel waarmee ze uit die
groep worden gehaald, maar
dat ook loont."
Alle onderzoeken wijzen er
op dat celstraffen averechts
werken, zegt de Utrechtse
jeugdadvocate M. O vermeer.
„Met lange celstraffen maak
je ze kapot. Ze stompen zo af
dat ze alleen maar het sys
teem, de samenleving, willen
terugpakken."
Taak- en leerprojecten zijn te
vrijblijvend, erkent O ver
meer. Een alternatief is het
oprekken van de jeugd vari
ant van de TBS. „Want deze
jongens hebben vaak ook
psychiatrische problema
tiek. Ze gaan maar door om
dat ze geen inzicht hebben in
wat ze aanrichten."
Overmeer: „Je moet ze res
pect bijbrengen voor ander
mans waarden en normen.
Dat moet bij ze worden inge
slepen. En dat kan." GPD
vrijdag 1 juni 2001
door Paul Koopman
Het Haagse dekbed is deze
week weer goed opgeschud.
De WAO moet op de helling, ad
viseerde een commissie onder
leiding van Donner, lid van de
Raad van State. De veeteelt
dient ingrijpend hervormd te
worden, luidde de aanbeveling
van een commissie onder
leiding van oud-Rabo-topman
Wijffels. De paarse fracties
PvdA, D66 en WD zijn op slag
uit hun voorjaarsroes ontwaakt.
Er moet nu daadkrachtig
worden gehandeld, luidt het pa
rool.
„Wij moeten niet nog eens twee
jaar verloren laten gaan. Deze
regeerperiode moet een besluit
over de WAO worden genomen",
verkondigde D66-leider De
Graaf. Ook WD-leider Dijkstal
en PvdA-voorman Melkert vin
den het tijd voor actie. Daarmee
staat een gevoelig onderwerp
dat zeven jaar behoedzaam
gemeden werd, plotsklaps bo
venaan de politieke agenda.
Ook in de landbouwsector lij
ken nieuwe tij den aan te breken.
Minister Brinkhorst van Land
bouw heeft de aanbevelingen
van de club-Wijffels omarmd,
Als het aan Brinkhorst ligt, dan
scharrelen kippen straks weer
op het erf, staan koeien weer in
de wei en wroeten varkens weer
in de modder. Grootschalige
veeteelt, ten koste van het wel
zijn van dieren, heeft zijn lang
ste tijd gehad. Het roer gaat om,
aldus de minister.
Wantrouwig
Zoveel daadkracht in de nada
gen van het tweede paarse kabi
net maakt een beetje wantrou
wig. Is het de paarse fracties wel
ernst? Wordt Nederland nog
vóór de verkiezingen in mei
2002 gidsland in de veeteeltsec
tor, zoals Brinkhorst preten
deert? En hebben de bijna
miljoen arbeidsongeschikten
medio volgend jaar al te maken
met een ander verzekeringsstel
sel? Kunnen de Haagse molens
wel zo snel draaien en durven
de paarse fracties in het licht
van de verkiezingen wel zul
ke ingrijpende besluiten te ne
men?
De bakens vlak voor de stern-
Kippen scharrelen op het erf. In de landbouwsector lijken nieuwe tijden aan te breken. foto ANP
busgang verzetten is bloedlink,
wijst de praktijk uit. In augus
tus 1994 werd het CDA hard af
gestraft (min twintig zetels),
mede omdat fractieleider
Brinkman had durven morrelen
aan de AOW: ouderenpartijen
profiteerden van de onrust en
veroverden samen zeven ko
baltblauwe stoelen in het parle
ment. Nu staat de nieuwe partij
'Leefbaar Nederland' in de
startblokken. Aantasting van
de WAO-uitkeringsrechten zou
voor deze nieuwkomers een
godsgeschenk zijn.
Aangezien geen enkele politie
ke beweging zichzelf graag in
het ravijn stort, is het waar
schijnlijker dat met name de
PvdA een besluit over de WAO.
zal willen uitstellen tot na de
verkiezingen. Uiteraard: het
paarse kabinet kan wel voor die
tijd een vooi'stel doen. Maar
daarmee heeft de PvdA-fractie
zijn fiat nog niet gegeven. Voor
alle duidelijkheid: een besluit in
Den Haag betekent zelden in
stant-actie. Het kabinet heeft al
talloze malen 'besloten' tot de
aanleg van tolpoorten. Maar dit
'besluit' werd dit voorjaar door
hetzelfde kabinet met hetzelfde
gemak ingetrokken.
Hervormingen in de landbouw
sector zijn per definitie een zaak
van lange adem. Landbouwbe
leid is voor 99 procent Europees
beleid, zo weet ook minister van
Landbouw en ex-eurocraat
Brinkhorst. En het Europese
landbouwbeleid is vooralsnog
tot het jaar 2006 vastgelegd.
Een individueel land kan bin
nen zekere marges wel een eigen
koers varen, maar dit tast al snel
de exportpositie aan. Ook Wijf
fels erkende dat ecologisch ge
produceerde Nederlandse bief
stukken in onze winkels zouden
moeten concurreren met veel
goedkoper maar dier-onvrien-
delijker geproduceerd vlees uit
andere EU-lidstaten.
Waarschijnlijker is het, dat de
verbouwing van de WAO en de
landbouwsector pas door een
volgend kabinet écht bij de
hoorns wordt gevat. Want een
nieuw kabinet heeft een vers
mandaat van de kiezer en kan
van start gaan met een regeer
akkoord waarover in alle rust en
achter gesloten deuren is onder
handeld. Pikant is, dat die agen
da van een nieuw kabinet
bepaald is door een politieke
stroming die al zeven jaar in de
oppositiebankjes verwijlt: het
CDA. Zowel Donner als Wijffels
zijn immers prominente chris
ten-democraten.
Bruggenbouwers
Ook opvallend veel andere ad
viesorganen van het paarse ka
binet, zoals de commissies-Van
Rooy (vennootschapsbelasting)
en -Bijleveld (jeugdzorg) staan
onder leiding van CDA'ers.
Blijkbaar zijn prominente
christen-democraten goede
bruggenbouwers tussen PvdA
en WD, wat ook de kans op
regeringsdeelname vergroot.
„We doen alweer volop mee,
zij het achter de schermen", zei
de fractiewoordvoerder on
langs.
Fractieleider Jaap de Hoop
Scheffer popelt. Als hij straks
aan de onderhandelingstafel
zou zitten, dan hoeft hij een hele
stapel adviezen alvast niet meer
te lezen. Want die komen uit de
koker van zijn eigen politieke
geestverwanten. GPD
Uitgewezen
De Perzische regering heeft
twee Britse journalisten uitge
wezen. Haig Nicholson werd
opgepakt tijdens een partijtje
bridge. Hij mocht nog wel de
robber uitspelen. Nicholson
zou het nieuws hebben ver
draaid. Zijn collega Sefton
Delmer had de Perzische natie
beledigd.
Roodhalsgans
De Branta Ruficollis ofwel de
Roodhalsgans is gesignaleerd
in de Kaloot. De vogel broedt
in Siberië en heet ook wel Rus
sische gans. De Roodhalsgans
is een zeldzame wintërgast en
waarnemingen beperken zich
doorgaans tot de periode de
cember tot en met februari.
Uitgever:
J. C. Boersema
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax:(0118)470102
E-mail redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax (0118)470102
E-mail: redwalch@pzc.nl
does: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax. (0113) 273030
E-mail; redgoes@pzc.nl
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
4530 AB Terneuzen
Tel, (0115) 686000
Fax. (0115)610724
E-mail redtern@pzc nl
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel (0114)373839
Fax (0114)373840
E-mail. redhulst@pzc nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Mëandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee, Goes en Hulst:
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Mosselbank
Voor de kust van Voorne-Put-
ten is een mosselbank ontdekt.
De mosselen zijn van uitste
kende kwaliteit. Voor de mos
selvissers die niet naar de
Waddenzee zijn gegaan is de
mosselbank een buitenkansje.
Op de plek mag namelijk vrij
worden gevist.
Arsenal
De Engelse voetbalclub Arse
nal heeft het verbruid in Ar
gentinië. Tijdens een verblijf
in Brazilië wisten de Gunners
slechts een wedstrijd te win
nen. Ze verloren er drie. In de
Argentijnse voetbalbond gaan
stemmen op het bezoek van
Arsenal aan Buenos Aires nu
maar te schrappen.
Internet: www.pzc.nl
internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag op de kantoren
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 13 30 uur-
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
venwijzing op te volgen.
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20 00 tot 22 00 uur:
Tel. (0118)484000
Fax(0118) 470100.
Abonnementen
bij automatische incasso:
(tussen.haakjes prijs met acceptgiro)
per maand: 39,45 (nvt.)
perkwartaal: ƒ107,50 (ƒ109,15)
per jaar ƒ409,50 (ƒ411,15)
Voor toezending per post geldt
een toeslag. E-mail: abo@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers:
maandag t/m vrijdag 2,00 per stuk
zaterdag 3,00 per stuk
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65,597
Postbank 35.93 00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen.
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
bij de advertentieorderafdeling
Tel 0118-484321
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV
door Bernice Breure
Het is moeilijk om een foto
van Shurat te vinden zon
der een broertje of zusje op
schoot, om haar nek of dicht te
gen haar aangeleund. Als oud
ste van de zeven kinderen voel
de ze zich verantwoordelijk
voor de kleintjes. Shurat was
de rechterhand van haar moe
der, een analfabete die haar
man tijdens de vlucht in Tur
kije heeft moeten achterlaten.
Haar oudste dochter was haar
steun en toeverlaat. Vrolijke
foto's, genomen op het strand
en tijdens een verjaardagsfees
tje, tonen een ongedwongen,
modern en gelukkig meisje.
Maar diep van binnen was
Shurat dat laatste waarschijn
lijk niet. Op 21 mei pleegde ze
zelfmoord in de prefab-woning
van het gezin op het asielzoe
kerscentrum in De Lier. Drie
weken nadat de familie uitge
procedeerd bleek te zijn.
Alle stoelen zijn de kleine
woonkamer van het huisje uit
gezet. Bezoekers die de familie
hun medeleven betuigen, zit
ten op dekens of dunne matras
jes op de grond, De vier broer
tjes en twee zusjes van Shurat,
tussen de vijf en dertien jaar
oud, rennen in en uit. Moeder
Layla daarentegen verroert
zich niet, ze zit tegen de ver
warming en staart wezenloos
voor zich uit. Ze kan niet sla
pen, wil niet eten. Aan de muur
hangt een kleurige kaart met
een Koerdische tekst. 'Geluk
kig Nieuwjaar', vertaalt een
familielid. Het was Shurats
toegangskaartje voor een
nieuwjaarsfeest in Den Haag.
Khalaf Tamo, oom van Shurat,
kan het nog niet bevatten. Hij
omschrijft zijn lievelings
nichtje als een 'lief, erg begaafd
en vrolijk meisje'. Volgens hem
was ze in Irak de beste leerling
van haar schoolZe was erg ge
ïnteresseerd in mensenrechten,
de vrijheidsstrijd van volkeren
en de Koerdische zaak in het
bijzonder. „Ze wilde later jour
nalist worden en schrijven over
het lot van de Koerden in Irak",
vertelt hij trots. Ze las veel: in
het Koerdisch, Arabisch en het
Nederlands. Ze leende van hem
zelfs Mem u Zin, een histori
sche roman - driehonderd jaar
oud - over de Koerdische strij d.
„Een filosofisch boek dat zelfs
veel volwassenen niet begrij
pen", verduidelijkt Tamo.
Shurat dacht na over grote din
gen, voegt hij eraan toe. De fa
milie-oudste heeft grote moei
te met haar zelfmoord. Zoiets
komt in de Koerdische cultuur
maar heel weinig voor, zegt hij
zacht.
Shurat groeide op in Mosoel-
regio in Irak waar Saddam
Hoessein de scepter zwaait.
Oom Khalaf, die inmiddels de
Nederlandse nationaliteit
heeft, maakte zich sterk voor
de rechten van de Koerden.
Ook zijn broer, Shurats vader,
was een 'verzetsstrijder' die
zich uit angst voor de Iraakse
autoriteiten schuil moest hou
den, vertelt Khalaf. Toen de
kinderen werden bedreigd, be
sloot het gezin te vluchten. Via
Noord-Irak, onlangs door Ne
derland bestempeld als 'veilig
gebied', reisde het achttal in
vrachtwagens naar Turkije.
Het gezin Tamo had geen geld
genoeg om iedereen naar het
Westen te laten smokkelen.
Barakkenkamp
Shurats vader besloot in Tur
kije achter te blijven, moeder
Layla reisde met de kinderen
door naar Nederland. Daar
kwamen ze in juni 1998 aan, Na
een tijdje werden ze geplaatst
in het asielzoekerscentrum van
het Zuid-Hollandse De Lier. In
dit onlangs gerenoveerde ba
rakkenkamp begon de toen elf
jarige Shurat, temidden van
nog driehonderd asielzoekers,
aan haar Nederlandse leven.
Via vrijwilligerswerk kwamen
Corrny en Marcel ('Onze ach
ternamen doen er niet toe') in
contact met het gezin Tamo.
Shurat deed bij hun thuis vaak
haar huiswerk. Na twee jaar
schakelklas, waar buitenland
se kinderen vooral Nederlands
leren, mocht ze vanaf afgelo
pen schooljaar naar de mavo
van het Grotius College in
Delft. „Ze hield echt van
school", vertelt Conny terwijl
ze de plek in haar tuin aanwijst
waar het Koerdische meisje vo
rige week nog zat te blokken,
„Ze was nieuwsgierig, en wilde
altijd het journaal kijken. Ge
schiedenis vond ze interessant,
ook die van Nederland, Ze
vond het bijzonder om te horen
dat wij onze eigen oorlog had
den gehad. Shurat was heel
ambitieus. Een keer kwam ze
thuis met een prima rapport, ze
had alleen een vier voor Engels.
Voor haar weer een vreemde
taal, naast het Nederlands en
Frans. Maar hoe begrijpelijk
die ene onvoldoende ook was,
Shurat kon het niet uitstaan.
Ze scheurde haar rapport in
vieren."
Ze was een serieus meisje, zo
Kort nadat haar familie definitief een verblijfsvergunning was geweigerd, maakte de veertienjarige
Shurat Barjas Hassan Tamo vorige week een einde aan haar leven. foto GPD
blijkt uit gesprekken. Shurat
had eigenlijk geen tijd om kind
te zijn. 's Ochtends vroeg nam
ze met een Georgisch vriendin
netje uit het asielzoekerscen
trum de bus naar Delft. Na
schooltijd, een uur of drie, ging
ze daar eerst nog langs de
Tuxxkse winkel, want die is er
niet in De Lier. Thuis haalde ze
nog wat meer boodschappen.
De rest van de middag zorgde
ze voor haar broertjes en zus
jes. Tussendoor probeerde ze
haar huiswerk te doen. Omdat
ze zo goed Nederlands sprak,
was zij het aanspreekpunt voor
de leiding van het AZC. Verder
werd de hulp van Shurat inge
roepen als een familielid naar
de dokter moest of als er pa
pierwerk ingevuld moest wor
den. „Uiteindelijk kwam er
wel heel veel op haar neer",
constateert Marcel. Somber
was ze volgens hem zelden,
weieens verdrietig omdat ze
haar vader miste. Alleen haar
oom had nog sporadisch con
tact met hem. Shurats vader
moet zich ook in Turkije nog
schuilhouden. Niemand heeft
hem nog kunnen vertellen wat
er met zijn oudste dochter is ge
beurd.
Op 26 april krijgt de familie
een brief waaruit blijkt dat de
rechtbank hun bezwaarschrift
tegen uitzetting definitief
heeft afgewezen. Langzaam
dringt het tot de Tamo's door
dat er snel een einde komt aan
hun verblijf in Nederland.
Shurat was woedend, vertelt
Khalaf Tamo. „Ze riep: Waar
om hadden ze dat niet al na
twee maanden besloten, in
plaats van na drie jaar? Mijn
kleine broertjes zijn inmiddels
onze taal al vergeten." Shurat
sprak thuis zoveel mogelijk
Nederlands. Na drie jaar vroeg
ze zich af wat voor nut dit alle
maal had gehad, waarom ze
heeft moeten leren waar Mep-
pel en Assen liggen als ze nu
toch weer weg moet.
Vorige week zondag maakte
Shurat nog tot zeven uur huis
werk bij haar oom en tante, zo
als ze Marcel en Conny was
gaan noemen. Ze schreef een
brief voor Nederlands en voor
aardrijkskunde moest ze gra
fieken leren lezen, nota bene
over het aantal migranten in
Nederland. Ze belde haar
vriendinnetje nog om te zeggen
dat ze de volgende dag niet
moest vergeten het geschiede
nisboek mee te nemen. Die
nacht maakte ze een einde aan
haar leven.
De familie Tamo en ook de twee
Nederlanders die het gezin on
der hun hoede hebben geno
men, waken ervoor een direct
verband te leggen tussen de
zelfdoding en de geweigerde
verblijfsvergunning. Marcel
spreekt van een emmer die is
overgelopen. „Het is waar
schijnlijk een optelsom: het ge
mis van haar vader, drie jaar
wonen in een open gevangenis
zonder enige privacy, het lange
wachten, de verantwoordelijk
heid voor haar familie, haar
puberleeftijd. Er was waar
schijnlijk te veel negatiefs ge
beurd in haar korte leven. Te
veel teleurstellingen voor ie
mand met zoveel idealen."
Begraven
Shurats kamertje, het dichtste
bij de ingang van het huisje, zit
nu op slot. Het meisje is vorige
week, onder grote belangstel
ling van Koerden uit heel
Nederland, op het moslimge
deelte van een Delftse begraaf
plaats begraven. Over haar kist
was een Koerdische vlag ge
drapeerd. „Dat wilde ze graag,
dat heeft ze weieens gezegd",
herinnert Khalaf Tamo zich.
Hij had alleen gedacht dat dat
pas over zestig jaar zou gebeu
ren.
Overigens is de nachtmerrie
voor de familie Tamo nog lang
niet voorbij. Als uitgeproce
deerd gezin kunnen ze elk mo
ment een brief verwachten van
het COA (Centraal Orgaan op
vang Asielzoekers) met de me
dedeling dat ze binnen 28 da
gen het asielzoekerscentrum
moeten verlaten. En dan? „Dan
staat deze moeder met haar zes
kinderen en dit verdriet op
straat", zegt Marcel.
Op het grasveld voor de pre
fab-woning huppelt een klein
meisje met lange zwarte haren
met het bezoek mee. „Shurat is
dood", zegt ze. „Ik vind het zie
lig." Binnen begint een aantal
wouwen wat te rommelen in
het kleine keukentje. „Van
avond wordt er niks bijzonders
gegeten", vex-telt Khoshnouw,
een andere oom van Shurat.
„Gewoon patat met frikadel
len." Dagenlang hebben Koer-
dische vrienden voor het gezin
en de gasten uitgebreid ge
kookt. Maar vandaag staat
niemands hoofd daarnaar.
GPD
pagina 3: onderzoek naar
zelfmoord vluchtelingen
