Corruptie is zaak van alle landen
PZC
PZC
41
Lokale politiek dient te kiezen
voor één veiligheidswethouder
Lawaaibrommers
bron van ergernis
Fiod zwaarste middel tegen fiscale fraude
Wahids einde
2
Haagse conferentie over internationale aanpak probleem
t
ffABN-AMIt
30 mei 1951
te gast
woensdag 30 mei 2001
Geen enkel land is gevrijwaard van corruptie. En daarom
slaan 150 landen deze week de handen ineen. De tweede Glo
bal Forum on Fighting Corruption and Safeguarding Integri
ty in Den Haag moet leiden tot een hardere en internationale
aanpak van een wereldwijd probleem.
door Gerlach Hochstenbach
Corruptie maakt zaken doen
duurder, ondermijnt de
rechtsorde, zet aan tot georga
niseerde criminaliteit en leidt
tot armoe, cynisme en apathie
onder de bevolking.
Ruim twaalfhonderd deelne
mers uit 150 landen buigen zich
op de qonferentie over het feno
meen corruptie. Het is het ver
volg op het internationale anti-
corruptieforum dat twee jaar
geleden in Washington werd ge
houden op initiatief van de
toenmalige Amerikaanse vice-
president Al Gore.
Derde Wereld
CoiTuptie doet zich overal ter
wereld voor, in alle lagen van de
samenleving. Het is al te gemak
kelijk om het als een probleem
van louter Derde Wereldlanden
af te doen. Minister Herfkens
van Ontwikkelingssamenwer
king: „Dat zeggen we in het
Westen. De ontwikkelingslan
den op hun beurt wijzen de vin
ger naar ons, omdat wij corrup
tie uitlokken."
Beide veronderstellingen zijn
waar en niet waar, stelt Herf
kens. „De laatste jaren zijn er
grote corruptieschandalen ge
weest in Frankrijk, Duitsland,
Venezuela, Brazilië, Pakistan,
Korea, de Verenigde Staten, en
ja, ook in Nederland. Er is dus
geen 'wij' en 'zij'. Corruptie is
van alle landen."
Niettemin, de toptien van de
minst corrupte landen beslaat
alleen westerse naties plus
Singapore. Nederland bivak
keert op die lijst op een achtste
plaats.
Onderaan
Onderaan de lijst, samengesteld
door de internationale anti-cor
ruptie organisatie Transparen
cy International, bungelen
ontwikkelingslanden als Ka
meroen, Nigeria, Indonesië en
Oezbekistan.
„Maar natuurlijk bestaan er
verschillen. De economische,
culturele en sociale situaties ter
plekke oefenen een sterke in
vloed uit op de mate waarin cor
ruptiepraktijken zich voor
doen. Sommige regeringen
spannen zich meer in dan ande
re.
Excuus
Toch hoor je niet langer zeggen,
dat er niets tegen corruptie te
doen is; de tijd dat cultuurver
schillen werden gebruikt als ex
cuus om corruptie te laten
voortduren, is voorbij", aldus
minister Korthals van Justitie,
die deze week als gastheer fun
geert voor meer dan honderd
van zijn collega's.
Ook uit een land als Argentinië
is een forse delegatie naar Den
Haag afgereisd. Roberto de Mi-
chele is directeur van het Argen
tijnse bureau tegen corruptie,
dat twee jaar geleden is opge
richt. Argentinië staat op een
71 ste plaats op de mondiale cor-
ruptielijst. „Het is een van de
grootste problemen in ons land
van de laatste tien jaar. Varië
rend van de corrupte politieman
op straat tot grote omkoop
schandalen."
Schade
Precieze cijfers over schade die
corruptie in zijn land tot gevolg
heeft, heeft De Michele niet
voorhanden. „Ik schat enkele
miljarden per jaar."
De vele workshops, bijeenkom
sten en ontmoetingen deze week
in het Haagse Congrescentrum
moeten uiteindelijk donderdag
leiden tot politieke overeen
stemming over een internatio
nale aanpak van corruptie. Die
dag wordt de conferentie afge
sloten met een ministeriële bij
eenkomst onder leiding van
minister Korthals.
De slotverklaring van het Glo
bal Forum moet de leidraad vor
men voor een internationaal
verdrag van de Verenigde Na
ties tegen corruptie. GPD
4%
GïZS)*"**
Algemeen directeur van Ajax, Arie van Eijden, gaf maandag na de inval van de Fiod een persconferentie. foto Evert Elzinga/GPD
door Hans Leber
De naam van de dienst heeft een magi
sche klank, maar dat komt wellicht
doordat de gemiddelde burger er nimmer
mee te maken krijgt: de Fiod, de Fiscale
Inlichtingen- en Opsporingsdienst. De ei
gen recherche van het ministerie van Fi
nanciën is het zwaarste opsporingsmiddel
tegen fiscale en douanefraude.
De in totaal 850 medewerkers zijn ver
deeld over de vestigingen Haarlem, Alme
lo, Rotterdam, Amsterdam en Eindhoven.
Ze zorgen er jaarlijks voor dat er voor zo'n
zeshonderd miljoen gulden aan gefrau
deerd kapitaal alsnog bij de fiscus te
rechtkomt. De laatste jaren is ook de pu-
bliciteitsgevoelige voetbalwereld in
beeld, in andere branches is er veelal min
der rumoer: bedrijven lopen er niet mee te
koop dat ze het haasje zijn en ook de Fiod
werkt het liefst zonder pottenkijkers.
Voor de afdelingen met opsporingsbe
voegdheid staat het hele arsenaal opspo
ringsmethoden ter beschikking waarover
ook de politie beschikt Een huis of een be
drijf doorzoeken, telefoon, fax of e-mail
aftappen en het schaduwen van burgers;
de Fiod mag het allemaal mits de grond
wettelijk benodigde toestemming van de
rechter-commissaris daarvoor aanwezig
is. De dienst heeft ook, vooral via de doua
ne, een rol in de bestrijding van de georga
niseerde criminaliteit, ook die van de
drugs.
De meeste Fiod-onderzoeken beginnen
met onregelmatigheden die door de gewo
ne belastinginspecteurs worden aange
troffen, of door een tip. Ook de Fiod be
schikt, net als de politie, over een geheime
afdeling die niets anders doet dan contac
ten in de zakenwereld en 'open bronnen'
als kranten en registers raadplegen.
Meestal kan de belastinginspecteur zijn
eigen 'zaak' administratiefrechtelijk af
handelen. Zo'n 450 keer per jaar echter
komt de Fiod in actie. Negen van de tien
keer wordt een zaak dan voor de rechter
gebracht omdat het Openbaar Ministerie
(formeel verantwoordelijk voor de straf
rechtelijke opsporing van de dienst) een
zaak zwaar genoeg vindt. De fraudeteams
van de Fiod werken bij hun onderzoeken
onder leiding van een hoofdofficier van
justitie. GPD
pagina 25: verdachten nog vast
Het grillige bewind van de Indonesische presi
dent Wahid loopt ten einde. Waarschijnlijk van
daag besluit het parlement wanneer het volks
congres bijeenkomt om hem geheel of gedeeltelijk van
zijn macht te ontdoen. Wahid heeft vanaf zijn aantre
den op geen enkel moment een goede indruk kunnen
maken. Weinig consequent en niet in staat tot een effec
tieve bestrijding van de vele lokale onlusten in zijn
land, gaf hij Indonesië steeds meer het imago van een
rokende mierenhoop. Vermoedens van corruptie tast
ten zijn gezag verder aan.
De laatste weken werd zijn optreden zo mogelijk nog
wispelturiger. Hij dreigde met het uitroepen van de
noodtoestand, maar liet het uiteindelijk bij een oproep
tot kalmte. Hij probeerde vice-president Megawati te
paaien met de delegatie van zijn macht en scheen niet te
beseffen dat hij daartoe de vrijheid niet heeft. In en bui-
ten Indonesië groeide het besef dat het zo niet verder
kan.
Megawati Soekarnoputri, de dochter van de eerste pre
sident van Indonesië, is de gedoodverfde opvolgster
van WahidD eze immer glimlachende sfinx is als huidi
ge vice-president in hoge mate medeverantwoordelijk
voor de maatschappelijke en politieke chaos in de ar-
chipel. Megawati's grote aanhang lijkt haar dat echter
niet toe te rekenen. Haar rustige, verzoenende benade
ring scoort nog altijd veel beter dan de inconsequente
politieke praatjes van Wahid. Of achter die uiterlijke
rust de daadkracht en het uithoudingsvermogen
schuilgaan, die het land nodig heeft, blijft de vraag.
Nog bij het aantreden van Wahid beschouwden vriend
en vijand haar als een lichtgewicht.
Van Megawati wordt verwacht dat zij het ideaal van
haar vader zal nastreven. Dat is de eenheidsstaat Indo
nesië. Maar in het kleurrijke eindeloze eilandenrijk is
eendracht steeds opnieuw een utopie gebleken. De so
ciale en economische verscheidenheid is er te groot. Het
gevaar bestaat dat, zodra Megawati haar nationalisti
sche sentimenten in daden omzet, landelijke en lokale
oppositiebewegingen zich nog heftiger zullen verzet
ten. Dan zal het centrale gezag wellicht nog verder af
brokkelen. Het is nu al niet in staat om de lokale brand
haarden te bedwingen.
Het Indonesische leger lijkt juist te speculeren op een
tegenovergestelde ontwikkeling. De generaals houden
zich opvallend rustig. Zij zien kennelijk brood in Mega
wati's eenheidsstreven.
Abdurrahman Wahid heeft Soeharto en Habibie doen
vergeten. Niet door zijn succes, maar door zijn falen.
Hem rest de taak het bestuur over te dragen op een ma
nier die Indonesië niet verder destabiliseert. Als hij
daarbij zijn gewelddadige aanhang in bedwang kan
houden, dan heeft hij bij zijn vertrek meer voor de be
volking gedaan dan in zijn gehele regeerperiode.
Politiemensen krijgen koffie aangeboden in een cafetaria in de Graafsewijk in Den Bosch enkele dagen
na de rellen van half december vorig jaar. foto Robert Vos/ANP
door Gerlach Hochstenbach
Veel te veel herrie produceren
ze, die opgevoerde tweewie-
lers. En daarom wil minister
Pronk van Milieu elke brom
fiets en scooter aan een jaar
lijkse apk-keuring onderwer
pen.
Ze zijn een jaar of zestien, ze
ventien en met hun opgevoerde
brommer of scooter scheuren ze
met ware doodsverachting over
de weg. Veertig buiten en dertig
kilometer per uur binnen de
bebouwde kom is een slakken-
gangetje. En dus hebben ze
bij de rijwielhandelaar zo'n
handig opvoersetje gekocht.
Gevolg: knetterend lawaai dat
voor velen een bron van ergernis
is.
„Klopt", zegt R. Boon van de
Bovag, waarbij vijftienhonderd
bromfietszaken zijn aangeslo
ten. „Het is een maatschappe
lijk probleem dat steeds groter
wordt."
Deskundigen buigen zich al ja
ren over een aanpak van opge
voerde tweewielers. Niet alleen
de overmatige portie decibellen
die ze produceren is een
probleem, het hoge risico op
een ongeval is evenzo zorgwek
kend.
Ongevallenanalyses van de
Stichting Wetenschappelijk
Onderzoek Verkeersveiligheid
tonen aan dat een bromfietser
veertig keer zo veel kans heeft in
een ziekenhuis terecht te komen
als de gemiddelde andere
verkeersdeelnemer. Vooral zes-
tien- en zeventienjarigen
worden slachtoffer van een on
geval.
Snelheid is de grote boosdoener.
Ten minste twaalf procent van
de brom- en snorfietsen die bij
een ongeval zijn betrokken, zijn
opgevoerd. Bij de scooter-mo
dellen kon dit bij negentien pro
cent vastgesteld worden.
Kentekenbewijs
Eerder al kondigde minister van
Verkeer Netelenbos maatrege
len aan tegen mensen die hun
bromfiets opvoeren. Er komen
nieuwe regels voor registratie
en kentekening. Na een keuring
krijgt men slechts dan een ken
tekenbewijs als de bromfiets
niet harder kan dan de zoge
noemde constructiesnelheid
van 45 kilometer per uur. Voor
snorfietsen is 25 de limiet. In
voering van het kenteken staat
voor 2003 gepland.
Door de strengere maatregelen
kunnen volgens berekeningen
elf doden en 362 gewonden per
jaar voorkomen worden. Regi
stratie en afgifte van een ken
teken moet ook een eind ma
ken aan het groot aantal dief
stallen. Elk jaar worden 30.000
brom- en snorfietsen gestolen.
Schadepost: dertig miljoen gul
den.
Voor Pronk gaat zijn collega Ne
telenbos niet ver genoeg. Pronk
wil een jaarlijkse apk-keuring,
vooral bedoeld om het lawaai op
straat te beteugelen. Onduide
lijk is of het kabinet zijn op
vatting deelt. Het plan is on
derdeel van het nieuwe Natio
naal Milieubeleidsplan IV,
waarover het kabinet zich vrij
dag buigt.
De Bovag ziet er in ieder geval
geen heil in „Laten we eerst
maar eens de kentekenregistra
tie invoeren. Daarvoor moeten
alle bromfietsen gekeurd wor
den. Hierdoor scheid je al het
kaf van het koren. Wacht de ef
fecten van die registratie af,
voordat je mensen op nog meer
kosten jaagt", is het devies van
Boon.
Imago
De Stichting Bromfiets, die het
brommergebruik promoot, is
wat positiever gestemd. Hoe
minder opgevoerde brommers,
hoe beter voor het imago van
de bromfiets, luidt de opvatting.
Want daar schort het aan. „Het
grootste gedeelte van de brom
fietsers rijdt gewoon netjes. Het
is een kleine groep die zoveel
herrie veroorzaakt dat mensen
denken, dat alle brommerrij
ders voor lawaai zorgen", zegt
C. Boutens van Bromfiets.
„Bovendien, als invoering van
een periodieke keuring leidt
tot meer verkeersveiligheid,
dan kan niemand daar tegen
zijn."
Bromfietsverkopers verwijzen
Pronks plan linea recta naar de
prullenbak. „Een wassen neus",
zegt E. Bosman, mede-eigenaar
van het Hoofddorpse Brom
fietshuis. „Want vlak voor de
keuring haal je de opvoeronder-
delen van de brommer af, daar
na zet je ze er weer op", aldus
Bosman.
Bovendien zijn het volgens Bos
man niet alleen jongeren die
hun brommer opvoeren. Brom
fietsers moeten binnen de be
bouwde kom tegenwoordig op
de rijbaan rijden. „Omdat ze
maar veertig mogen, worden ze
van alle kanten van de sokken
gereden. Vele bromfietsrijders
willen daarom 55 of 60 kilome
ter per uur kunnen rijden om
mee te kunnen komen in het ver
keer." GPD
De gebeurtenissen in En
schede, Volendani en Den
Bosch hebben het onderwerp
veiligheid hoog op de maat
schappelijke en politieke agen
da gezet. De verantwoorde
lijkheidskwestie bleek hierbij
tot onduidelijke situaties te lei
den.
In het Kamerdebat over de
vuurwerkramp in Enschede
hebben zes ministers bekend
zich medeverantwoordelijk te
voelen voor de ramp, maar geen
van hen zodanig, dat daaraan
ook consequenties werden ver
bonden.
Ook de Kamer stuurde geen mi
nister weg: een kamermeerder
heid oordeelde dat er onvol
doende argumenten waren om
één bewindspersoon naar huis
te sturen.
Het kabinet heeft nu besloten de
minister van VROM eindver
antwoordelijk te maken voor
externe veiligheid. Bij een vol
gende ramp die is ontstaan door
gesjoemel met vergunningen en
handhaving, kan de Kamer de
minister van VROM hierop aan
spreken.
Ook op lokaal niveau leidt de
verantwoordelijkheid bij ram
pen tot ingewikkelde situaties.
In de meeste gemeenten beheert
de burgemeester de portefeuille
Openbare orde en Veiligheid.
Het was echter niet altijd de
burgemeester die het veld dien
de te ruimen: in 's Hertogen
bosch besloot wethouder Paan
akker naar aanleiding van de
ongeregeldheden in de Graaf-
schewi j k zij n functie neer te leg
gen. In Volendam besloten eind
maart burgemeester IJsselmui-
den en wethouder Visscher af te
treden naar aanleiding van de
onderzoeksrapporten over de
cafébrand. In Enschede stapten
wethouder Koopmans (milieu)
op, verantwoordelijk voor de
vergunningverlening aan SE
Fireworks, en haar voorganger
D. Buursink.
Burgemeester Mans bleef aan
om het herstel in goede banen te
leiden, een argument dat ook
zijn Volendamse collega aan
vankelijk hanteerde. Ook wees
hij op de verdeling van porte
feuilles: de burgemeester is vol
gens hem verantwoordelijk
voor openbare orde, niet voor de
veiligheid van de burgers. De
externe veiligheid zou een taak
van de wethouder van Milieu
zijn. Toch is in de portefeuille
van de burgemeester officieel
ook de kwestie van brandveilig
heid opgenomen.
Onduidelijkheid
Het begrip 'veiligheid' omvat
een grote veelheid aan deelas
pecten en daarom een veelheid
aan portefeuilles. Dit leidt in
eerste instantie vooral tot on
duidelijkheid op lokaal niveau.
In Volendam vroeg GroenLinks
na het vertrek van burgemeester
en wethouder ook de drie oud
wethouders van VD' 80, die nu
nog in de raad zitten, hun zetel
op te geven. Het veelvuldig ge
bruik van het concept van
mede- of collectieve verant
woordelijkheid leidt tot grote
onduidelijkheid over de waag
wie de eindverantwoordelijk
heid voor het veiligheidsbeleid
draagt.
Ook de verwevenheid van rijks-
en lokale verantwoordelijkhe
den zorgt voor mistigheid en
zwartepieten. Wethouder Buur
sink van Enschede wees naar
aanleiding van de vuur
werkramp op de 'wrakke wet
geving' die vele ministers onge
moeid hebben gelaten, en de
gebrekkige nationale controle
op vuurwerk. De betrokken mi
nisters en staatssecretarissen
bekenden namens het Rijk hier
collectief schuld, maar wezen
op hun beurt ook op het gemeen
telijk falen.
Bovenstaande fragmentatie
van verantwoordelijkheden in
het lokale veiligheidsbeleid
leidt tot de onbewedigende si
tuatie dat veiligheid verworden
is tot een ondoorzichtig begrip,
dat vooral onderwerp is van on
derlinge beschuldigingen.
De portefeuille Openbare Orde
en Veiligheid is in veel gevallen
bij de burgemeester onderge
bracht. Dit miskent echter de
veel bredere context. Naast de
typische zorg voor handhaving
van de openbare orde en bestrij
ding van rampen, die wettelijk
bij de burgemeester is onderge
bracht, is er ook de zorg voor een
breder veiligheidsbeleid. De
zorg daarvoor is van een ander
karakter. Het gaat dan om toe
zicht, controle en handhaving
van milieuvoorschriften, hore-
cavoorschriften etc. De verant
woordelijkheid voor het alge
mene veiligheidsbeleid berust
vaak bij verschillende wethou
ders. Het zou goed zijn als dat
beleid niet over verschillende
leden van het college van Burge
meester en Wethouders wordt
versplinterd, maar wordt on
dergebracht bij één enkele wet
houder, die toezicht houdt op de
naleving van en controle op vei
ligheidsvoorschriften. Op deze
wijze zou recht gedaan worden
aan het belang van veiligheid
voor de burger, dat gebaat is bij
een zo groot mogelijke transpa
rantie.
Direct
In de aanloop naar de gemeen
teraadsverkiezingen zou het
goed zijn als de lokale politiek
kiest voor een directe verant
woordelijkheid van één college
lid -bij voorkeur een aanspreek
bare wethouder- voor het
veiligheidsbeleid. Regelgeving,
toezicht en handhaving in één
hand. Dat voorkomt versplinte
ring en onduidelijkheid achter
af. Het geeft bovendien de inwo
ners, meer dan nu, de zekerheid
dat de politiek het onderwerp
serieus neemt. Als er iets be
schamend is en het vertrouwen
in de overheid ondermijnt, is het
wel als verantwoordelijkheden
te diffuus zijn om te vertalen in
duidelijke politieke aansprake
lijkheid.
Thom de Graaf is fractievoorzitter
van D66 in de Tweede Kamer
Bram Foederer is bestuurskundig
onderzoeker aan de Katholieke Uni
versiteit Brabant.
Zuid-Afrika
In Zuid-Afrika zijn rellen ont
staan na een demonstratie te
gen het wetsontwerp waarin
wordt geregeld dat kleurlin
gen voortaan apart worden
vertegenwoordigd in het par
lement. De demonstranten be
schouwen het idee als een
schending van de grondwet.
De massademonstratie was
georganiseerd door blanke en
gekleurde oudstrijders.
Theater
Op het terrein van het toekom
stige Middelburgse recreatie
oord Toorenvliedt is begonnen
met de aanleg van een open-
'luchttheater. De vele bunkers
in het gebied zijn met aarde
aan het oog onttrokken en zul
len binnenkort worden omge
ven door heesters.
Mijnongeval
Bijna zeventig medewerkers
zitten sinds gisteren opgeslo
ten in een kolenmijn in het
Britse graafschap Durham.
Door een ontploffing zijn grote
delen van de mijn ingestort. Er
is weinig hoop dat de vermis
ten kunnen worden gered.
Radio
De Middelburgers met een
aansluiting op de radiocentra
le kunnen binnenkort een
keuze maken uit vier stations:
Hilversum 1 en 2 en twee bui
tenlandse programma's. Tot
nu toe konden zij slechts naar
een van de Nederlandse uit
zendingen luisteren.
Uitgever:
J. C. Boersema
Hoofdredactie:
A L Oosthoek
D Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax (0118)470102
E-mail redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax (0118) 470102
E-mail redwalch@pzc nl
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax (0113) 273030
E-mail redgoes@pzc nl
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
4530 AB terneuzen
Tel (0115)686000
Fax (0115)610724
E-mail: redtern@pzc nl
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel. (0114) 373839
Fax (0114)373840
E-mail redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel (0111)454647
Fax. (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 800 tot 17.00 uur
Zierikzee. Goes en Hulst
8.30-17 00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
E-mail web@pzc nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag - op de kantoren
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 13 30 uur
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen.
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22 00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur
Tel. (0118) 484000
Fax(0118)470100.
Abonnementen
bij automatische incasso:
(tussen haakjes prijs met acceptgiro)
per maand: 39,45 (nvt)
per kwartaal107.50 109,15)
per jaar ƒ409,50 (ƒ411,15)
Voor toezending per post geldt
een toeslag. E-mail abo@pzc nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers
maandag t/m vrijdag 2,00 per stuk
zaterdag 3,00 per stuk
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47 70.65.597
Postbank 35 93 00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen
Tarieven kunnen tiidens kantooruren
worden opgevraagd
bij de advertentieorderafdeling.
Tel 0118-484321
doorThom de Graaf
en Bram Foederer
