PZC Tipje sluier wiegendood opgelicht Het lege-nestgevoel wordt door iedere ouder weer anders beleefd Een beetje gif is soms best gezond Kind is gevoeliger voor reisziektes Erfelijke aandoening LQTS één van de veroorzakers In grote steden komen meer scheidingen voor j Luchtbus Astmafonds op tournee Crohn-lezing over medicijnen Computer herkent astma-aanval Afspraak poli via internet Eerste prof voor agressie bij kind Rokers zouden sushi moeten eten dinsdag 8 mei 2001 HnnrAnnet Blauwhof In veel vakantielanden zijn de voorzieningen op het gebied van hygiëne en gezondheids zorg niet zo goed als in Neder land. De risico's zijn daardoor in deze landen groter dan wij ge wend zijn, vooral voor onze kin deren. Ze zijn gevoeliger voor ziektes dan volwassenen. Een kind heeft minder afweer stoffen. Het vermogen van een pasgeborene om afweerstoffen aan te maken, volgroeit in de eerste twee levensjaren, terwijl de van de moeder afkomstige afweerstoffen afnemen. Een kind heeft ook minder reserves aan vocht en voedingsenergie, zodat het bij diarree of braken eerder zal uitdrogen. Een kind is veel gevoeliger voor extreme in vloeden zoals warmte, kou, wind en zon. En het lichaam is nog niet volgroeid; het kan min der belast worden. Kinderen zijn onder meer ge voeliger voor het oplopen van een darminfectie. Daarom is de hygiëne rond voedselbereiding heel belangrijk. Rauwe etens waren moeten goed worden ge kookt of geschild. Als een kind borstvoeding krijgt, is het aan te raden dit tijdens de reis voort te zetten. Borstvoeding beschermt enigszins tegen diarree. Als een kind toch diarree krijgt, is het belangrijk het vochtver lies snel aan te vullen. Het drin ken van ORS, een suiker/zout combinatie die moet worden opgelost in water, helpt uitdro gen voorkomen. Er is ORS voor kinderen, de dosering is afhan- keli j k van de leef tij dEen stop pend middel zoals Diacure, Imodium of Loperamide is niet aan te raden voor kinderen jon ger dan 12 jaar. Als uw kind mee gaat naar een malariagebied, gelden dezelfde regels als voor volwassenen, maar met nog meer nadruk. Dek het bedje af met een goed af sluitbare, geïmpregneerde klamboe. Zorg dat uw kind ge kleed is in bedekkende kleding van zonsondergang tot het sla pen gaan. Smeer de onbedekte huid in met een insectenwerend middel waar DEET in zit. Kinderen jonger dan 2 jaar wordt geadvi seerd een middel te gebruiken met DEET van 30 procent of la ger. Smeer bij hen niet de han den in, zodat DEET niet in de mond of de ogen wordt gewre ven. Als u gaat vliegen, laat uw baby dan bij snel dalen of stijgen re gelmatig slikken. Dat zorgt voor een betere luchtdrukverdeling in de oren. Als uw kind een ver stopte neus heeft, is het goed neusdruppels te geven, zodat de verbinding tussen neus en oren weer opengaat en de druk op de oren vermindert. Bescherm de huid van uw kind tegen de zon met een zonne brandcrème met de hoogste be schermingsfactor en de ogen met een goede zonnebril. Zorg ook voor een hoedje of pet op het hoofd. Vermijd de middagzon. De GGD Zeeland kan u tijdens het spreekuur uitgebreid infor meren over eventuele vaccina ties en andere voorzorgsmaat regelen. Annet Blauwhof is sociaal verpleeg kundige bij de GGD Zeeland Het raadsel van de onverklaar bare wiegendood en plotselinge dood in het zwembad lijkt deels opgelost. Het lange QT-syn- droorn (LQTS) is één van de ver oorzakers. Het syndroom geeft stoornissen in de pompfunctie van het hart. Volgens kindercar dioloog Th. Hoorntje is LQTS een erfelijke aandoening die niet of nauwelijks wordt her kend. Naar schatting zouden zo'n 10.000 Nederlanders het syndroom hebben. door Helma van den Berg UTRECHT - Een meisje van zes overlijdt. Volgens haar ouders was ze kerngezond. Alleen zou hun dochtertje een maand daar voor heel even buiten bewust zijn zijn geweest na een duik in het zwembad. Sectie brengt geen doodsoorzaak aan het licht. Enige weken na haar onver klaarbare dood raakt een neefje van het meisje plotseling be wusteloos tijdens het sporten. Onderzoek wijst uit dat het jon getje het lange QT-syndroom heeft. Bij dit syndroom trekt het hart bij onverwachte gebeurte nissen chaotisch samen, waar door mensen flauwvallen of zelfs overlijden. Gebleken is dat het een erfelijke aandoening is. Het jongetje en zijn vader hebben LQTS. Maar ook bij het overleden meisje en haar moeder wordt het syn droom vastgesteld. De ouders van de kinderen zijn broer en zus. Kindercardioloog Hoorntje van het Wilhelmina Kinderzieken huis in Utrecht doet onderzoek naar LQTS. Hoorntje: ,,We ken nen nu zes types van het lange QT-syndroom. Voor negentig procent worden die veroorzaakt door afwijkingen in twee ge nen." Die zijn betrokken bij de elektrische stroomvoorziening die de samentrekking van de hartspieren regelt. Bij mensen met LQTS kan die stroomvoor ziening plotseling verstoord ge raken. Deze situatie, aritmie, heeft vaak een dodelijke afloop. Hoorntje ging op zoek naar ge beurtenissen die een aritmie uitlokken. Hij ontdekte dat de verschillende vormen van het syndroom ook diverse oorzaken hebben: „Type één en twee van LQTS komen het meeste voor. En vooral bij kinderen en vol wassenen met type één lokt een duik in het zwembad nogal eens een aanval uit." Screenen Hoorntje: „Wanneer er in ons ziekenhuis een kind wordt bin nengebracht dat bijna is ver dronken, screenen we op LQTS. Vaak is er inderdaad sprake van het syndroom." Kinderen en volwassenen met LQTS kunnen doorgaans goed behandeld wor den met betablokkers. Het hartsyndroom speelt vol gens Hoorntje eveneens een rol bij wiegendood: ,,In de jaren tachtig opperde de Italiaanse cardioloog Schwartz dat wie gendood ook verklaard zou kunnen worden door LQTS. Daar is altijd besmuikt om gela chen. Maar uit onderzoek blijkt dat de man gelijk heeft. Twee jaar geleden is een baby in het ziekenhuis opgenomen die door haar ouders slap en bleek in bed was aangetroffen. De klassieke kenmerken van wiegendood. Na reanimatie bleek het kind type twee van het lange QT-syn droom te hebben." GPD van onze redactie gezondheid DEN HAAG - De kans dat een huwelijk in een van de vier grote steden stukloopt, is aanmerke lijk groter dan in de rest van het land. Dit blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek. In Amsterdam en Den Haag is het aantal geschei den vrouwen ruim twee maal zo groot als in Drenthe, Friesland en Overijssel. Toch is de afgelo pen jaren het aantal ontbonden huwelijken gedaald. Dat de cijfers in de grote steden zo hoog zijn, komt volgens het CBS doordat in de randstad veel meer 'gemengde' huwelijken worden gesloten dan in de rest van het land, en deze houden minder vaak stand. Zo eindigt de helft van de huwelijken tus sen een in het buitenland geboren man en een in Neder land geboren vrouw in echt scheiding. Dit heeft mogelijk ook te maken met schijnhuwe lijken. De echtscheidingscijfers zijn immers vooral hoog na een huwelijk van vier jaar. Personen meteen niet Nederlandse natio naliteit kunnen het Nederlan derschap aan wagen na drie jaar huwelijk. Prettiger sfeer De daling van het totaal aantal echtscheidingen kan volgens het CBS worden verklaard door de gunstige economische ont wikkeling. A. de Graaf van het CBS denkt dat het feit dat vaker beide partners werken een re den kan zijn voor 'een prettiger sfeer in huis'. „Als een van de partners werkloos thuis zit, met name de man, levert dit vaak spanningen en ruzies op." Volgens het CBS hangt de da ling ook samen met het feit dat demeeste jongeren eerst een tijd ongehuwd samenwonen voor dat ze in het huwelijksbootje te stappen. De kans dat niet ge huwd samenwonenden binnen vijfjaar uit elkaar gaan, is ech ter wel drie keer zo hoog als bij gehuwden. Zelfstandigheid Vrouwen met een hoger oplei dingsniveau verbreken een re latie vaker dan laag opgeleide echtgenotes. Dat heeft te maken Het de grotere economische zelfstandigheid van deze vrou wen en met het al dan niet heb ben van kinderen. De kans op cchtscheid ing is voor paren zon der kinderen ongeveer twee keer zo groot als voor paren met •onderen. Hoger opgeleide vrouwen stellen de geboorte van het eerste kind uit en zijn daar door langer kinderloos. Twintig procent van de huwelijken die tien jaar geleden in Nederland zijn gesloten, is inmiddels weer ontbonden. Een gescheiden echtpaar was gemiddeld 12,9 jaar bij elkaar. Op het moment dat ze uit elkaar gaan is de vrouw gemiddeld 38,8 jaar oud. De man is zo'n drie jaar ouder. GPD LEUSDEN - Een kind luistert naar piepende longen in de Luchtbus van het Astmafonds. Medewerkers van het fonds gaan in de bus drie jaar lang voorlichting geven op basisscholen over kinderen met astma. Gisteren was de lancering van de tournee op basisschool 't Palet in Leusden. foto Vincent Boon Als kinderen de deur uitgaan, kan dat voor ouders behoorlijk ingrijpend zijn. „Ik miste ze verschrikkelijk", zegt een moeder. Toch bestaat het lege-nest-syn- droom niet meer als algemeen voorko mend verschijnsel. Want terwijl de één het kroost met lede ogen ziet vertrekken, lonkt voor de ander juist de vrijheid. „Als het nest leeg is, begint het nieuwe leven. door Corine van Zuthem ENSCHEDE - Drie jaar geleden ging de jongste van haar vijf kinderen het huis uit. Het werd stil. Bij het vertrek van elk kind had Greet wel een traan gelaten, maar toen haar jongste dochter op ka mers ging wonen, was het helemaal erg. „Bij de laatste was ik meteen alles kwijt. Ik had niks meer. Ik was leeg, verveelde me en voelde me door mijn kinderen in de steek gelaten. Ik dacht: heb ik daar nu mijn hele leven mijn best voor gedaan en dan daaag, je zoekt het zelf maar uit. Ik zei tegen mijn man: waarvoor moet ik nou leven?" Met het vertrek van de kinderen ver dween ook het belangrijkste doel in haar leven. Ze had altijd voor de kinderen ge leefd. Het gezin was haar levensvervul ling, haar carrière. Toen dat ophield, viel ze in een gat. „Het heeft een hele tijd ge duurd voor ik erover heen was. Het was echt een rouwproces." Ook Ans had van tevoren tegen het ver trek van haar kinderen opgezien. Het leek haar saai, een leven zonder kroost in huis. Achteraf viel het mee. De jongste zoon is zelfs onder enige druk van zijn ouders het huis uitgegaan. „Hij ging op het laatst zo'n plaats in huis innemen, dat het tijd werd dat hij op eigen benen ging staan. Nu is het genoeg, dacht ik. Ik wilde weer ruimte voor mezelf." Ze richtte een van de kinderkamers in als hobbyruimte, pakte haar studie Frans weer op en kreeg na verloop van tijd een parttime baan. „Ik had geen zin om te gaan zitten kniezen achter het raam of om als een moederkloek achter ze aan te lopen. Ik heb al die jaren mijn best voor Als kinderen de deur uitgaan, kan dat voor oudersbehoorlijk ingrijpend zijn. ilustratie N. Bu ze gedaan; nu ga ik weer eens aan mezelf werken. Het heeft ook leuke kanten hoor, om weer met zn tweeën te zij nEn je kunt weer gaan en staan waar je wilt." De ervaringen van Ans en Greet komen uit interviews die Ineke Lam hield voor haar proefschrift 'De mythe van het lege nest'. De sociologe zet daarin vraagte kens bij het lege-nestsyndroom als alge meen voorkomend verschijnsel. Het percentage mannen en vrouwen dat het vertrek van hun kinderen als negatieve gebeurtenis typeert, komt in haar Buis/GPD onderroek niet boven de 5 procent uit. „Het vertrek van de kinderen brengt over het algemeen geen depressieve gevoelens bij vrouwen en mannen teweeg", conclu deert ze Dat wil ook weer niet zeggen dat elke ouder het kroost vrolijk uitzwaait. „Het meest herkenbaar zijn gevoelens van leegte en weemoed." Amerikaanse psychiaters legden als eer sten het verband tussen depressiviteit en het vertrek van de kinderen. Zo'n dertig jaar geleden werd het lege-nest-syn droom dan ook gezien als een alom te genwoordig verschijnsel, dat zich met name onder vrouwen voordeed. Dat had volgens Lam eerder te maken met de col lectieve mythe van het moederschap, dan met de realiteit. Het moederschap werd in die tijd nog beschouwd als ware le vensvervulling van de vrouw en het kon dus niet anders of het vertrek van de kin deren moest wel gepaard gaan met ge voelens van verdriet en eenzaamheid. Lam vraagt zich af hoe het komt, dat het beeld van het lege-nestsyndroom zo'n hardnekkig verschijnsel in onze samen leving is. „We willen kennelijk met zijn allen blijven geloven dat vrouwen het vertrek van hun kinderen als een nega tieve gebeurtenis in hun leven ex-varen", citeert ze in haar proefschrift de schrijf ster Lilian Rubin. Dat beeld is achter haald. De emancipatie heeft er boven dien voor gezorgd dat vrouwen tegenwoordig wel wat beters te doen hebben dan om het uitgezwaaide kroost te treuren. Ook familietherapeute Else Marie van den Eerenbeemt kent geen moeders die om die reden depressief zijn. „Als ze al depressief zijn, dan heeft dat vaak ande re oorzaken." Daarmee wil ze echter niet zeggen dat er iets mis is met vrouwen (en mannen) die treuren om het vertrek van hun kinderen. Geen uiteenscheuren is zó wreed, verwoordde dichteres Anna En- quist het. Ritueel Van den Eerenbeemt raadt ouders aan een bijzonder ritueel te maken van het moment dat het kind het huis uitgaat. „Met een etentje of met een bijzonder ca deau En spreek af dat je iedere zondag met elkaar gaat ontbijten, bijvoorbeeld. Ouders zijn vaak bang dat ze daai-mee hun kinderen claimen, maar dat is onzin. Volwassen kinderen die de deur uit gaan, hebben hun ouders juist heel hard nodig. Ik heb in die zin ook een hekel aan het woord 'loslaten'. Je hoeft je kinderen niet los te laten als ze het huis uitgaan. Ik denk dat je ze juist veel vrijheid geeft, door sterk met ze verbonden te blijven." GPD TERNEUZEN - De afdeling Zeeland van de Crohn en Colitis Ulcerosa Vereniging Nederland houdt op maandag 14 mei in Terneuzen een themabijeenkomst over medicijnen. Gastro-entei-oloog G. Houben van Ziekenhuis De Honte in Terneuzen een lezing over medicijnen en bijwerkingen. De ziekte van Crohn is een darmontstekingsziekte die voor veel ongemak zorgt. De bijeenkomst is in ziekenhuis De Honte aan de Wielingen laan in Terneuzen en begint om 19.30 uur. GRONINGEN - Een microfoon op de adamsappel is voortaan waarschijnlijk voldoende om een astma-aanval in een vroeg stadium te herkennen. Dr. M. Oud van de Rijksuniversiteit Groningen werkt aan een computerprogramma dat het ademgeluid van astmapatiënten beoordeelt. Tijdens een astmatische aanval vernauwen de luchtwegen en verandert geleidelijk het geluid van de ademhaling. Een com puterprogramma registreert die verandering van het adem geluid. Het menselijk oor is daartoe niet in staat. Een mogelijke toepassing van de techniek is een alarm dat waarschuwt wanneer een patiënt het 's nachts benauwd krijgt. Ook kunnen onderzoekex-s de gesteldheid van een pati ent bestuderen zonder hem patiënt benauwd te maken. ANP VENLO - In Venlo en Venray is het sinds deze week mogelijk via internet een afspraak te maken bij de poli van het zieken huis. Via de website van de ziekenhuizen kunnen patiënten een tabblad 'afspraak maken' aanklikken. Na het invullen van enkele gegevens wordt de patiënt teruggebeld. De ziekenhuizen in Noord-Limburg zijn de eerste algemene ziekenhuizen die patiënten deze mogelijkheid bieden. Het specialistische ooglij dersziekenhuis in Rotterdam begon er mee. Een groot voordeel noemt het ziekenhuis het ontlasten van de drukke telefoonlijnen met afspraken, die daardoor vaak onbereikbaar zijn. ANP UTRECHT - Als eerste universiteit van Nederland beschikt Utrecht over een hoogleraar die agressie bij kinderen onder zoekt. W. Matthys is als bijzonder hoogleraar verbonden aan de faculteit Sociale Wetenschappen. Matthys stelde gisteren in zijn oratie dat 5 procent van de kin deren zogenaamd oppositioneel-opstandige of anti-sociale gedragstooi-nissen vertoont. Vaak gaan die samen met andere psychiatrische stoornissen als ADHD. Een derde van deze kinderen zal ook als volwassene dat gedrag vertonen. Matthys bepleit een langduriger begeleiding dan nu gebrui kelijk is. ANP LONDEN - Eten van grote hoeveelheden sushi verlaagt het risico van rokers op de vorming van longkanker. Dat zeggen wetenschappers van het Japanse Aichi Kankercentrum in Nagoya. De liefde van Japannei-s voor de visdelicatessen kan volgens de onderzoekers verklaren waarom longkanker min der voorkomt in Japan, terwijl er net zoveel wordt gerookt als in de VS of in Groot-Brittannië. Uit een studie van het centrum, beschreven in de British Jour nal of Cancer, blijkt dat het eten van grote hoeveelheden verse vis of sushi de kans op het ontstaan van longkanker tot 5 0 pro cent kan doen verminderen. Het centrum vermoedt dat de onverzadigde vetzuren in vis- olie de 'beschermende factor' zijn. RTR door Peter de Jaeger DEN HAAG - Naast veel groen ten en fruit eten, flink bewegen, niet roken en matig drinken kan een beetje gif op zijn tijd en wat radioactieve straling eveneens uw leven verlengen. Dat be weert Thomas Johnson, geneti cus aan de universiteit van Co lorado, in het tijdschrift New Scientist. „Het immuunsysteem is niet het enige systeem in ons lichaam dat beschermt tegen vreemde indringers", zegt hij. Er zijn ook andere mechanismen die afre kenen met chemische en licha melijke aanslagen. Maar die moeten wel alert gehouden wor den om continu te werken, meent Johnson. De onderzoeker is een pionier op het gebied van verouderings- onderzoek. Zo ontdekte hij in 1988 een mutatie die het leven verlengt. Nematoden (kleine wormpjes) met het age-1 gen worden vijf weken oud, dat is twee weken ouder dan de gewo ne wormpjes. Sindsdien hebben wetenschap pers bijna zeventig van dergelij ke genen in wormen gevonden en een handjevol in fruitvliegen en muizen. Recentelijk nog is een gen gevonden, waarmee fruitvliegen twee keer zo oud worden. Alle gevonden mutanten (orga nismen met een afwijking) blij ken beter bestand tegen een breed scala aan chemische en fysische stress. Zo zijn ze resis- tenter tegen vrije radicalen, zeer actieve moleculen die de cellen beschadigen en leiden tot veroudering. Eiwitten Cellen bezitten een mechanisme om deze schade te verlichten. Deze reactie komt vooral door zogenoemde chaperone of be schermende eiwitten. Cellen maken meer van deze eiwitten bij plotse verhitting. Ze worden echter ook aangemaakt bij stra ling of contact met vrije radica len. De begeleiders herstellen de structurele veranderingen in ei witten na blootstelling aan vrije radicalen. Ze voorkomen ook dat misvormde eiwitten gaan samenklonteren tot schadelijke proppen. Daarom dacht Johnson dat deze chaperones een rol kunnen spe len bij vertraging van het verou deringsproces. Om dat te onderzoeken heeft hij in het lab normale en lang le vende wormen (met het age-1 gen) blootgesteld aan hitte. Hieruit blijkt dat de mutanten tot acht keer zoveel van een be schermend eiwit aanmaken dan normale wormen. Door extra gemuteerde genen toe te voegen, leefde de worm zelfs nog langer. Vervolgens is gekeken of het zelfde effect optreedt wanneer de reeds aanwezige chaperone eiwitten op de juiste manier worden geactiveerd. Hiertoe stelde Johnson en zijn team bodem-aaltjes bloot aan verschillende vormen van stress. Ze vonden dat de worm pjes na een korte warmtebehan deling van een uur vier dagen ouder werden. Behandeling met zuurstofrijke atmosfeer had hetzelfde effect. Stress Voor de meeste typen stress geldt dat ruwweg een tiende deel van de dodelijke dosis een positief effect heeft. De meeste wormen die tien uur onder de hete lamp lagen, legden het loodje, terwijl een uur hun leven verlengde. „Nu we weten dat het werkt, kunnen we uitzoeken hoe het werkt", zegt Johnson. Hij speurt naar wat er gebeurt op genni- veau. Bij de worm heeft hij in middels gevonden dat stress leidt tot aanmaak van chapero ne eiwitten, waarna antioxi dant enzymen in werking tre den. Verder worden bepaalde genen geactiveex-d, waarvan de functie nog onbekend is. Hoe zit het nu met de mens? Er zijn aanwijzingen dat een lichte straling een mensenleven kan verlengen en de sterftekans aan kanker vermindert. Ondex*zoek heeft aangetoond dat werknemers van scheeps werven die bloot stonden aan lage doses radioactieve straling 17 procent langer leefden dan collega's elders. Bij een heel le ven lang werken onder een dosis die tienmaal zo hoog is als de achtergrondstraling, kregen de werknemers de helft minder kanker. Volgens Johnson zijn we de laat ste eeuwen te veel in de watten gelegd. Daardoor zijn we nu minder weerbaar tegen allerlei ziekten. Lage doses gif hebben volgens Johnson j uist een helen de werking, omdat die het li chaam op scherp houden. Wel licht binnenkort in de winkel: voedsel met toegevoegde radio actieve stoffen en een vleugje in secticide. GPD

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2001 | | pagina 9