Kanker kan anders behandeld
PZC
Braken heeft vele oorzaken
Therapeuten geven kind meer
zelfvertrouwen door bewegen
Computer kiest
zelf behandeling
Drion gaf zijn eigen
dodelijke pil weg
7
Chemokuur voorafgaand aan operatie geeft opvallend resultaat
Transseksueel mag sauna niet in
Twijfels over reuktherapie
Britse kinderen eten bergen friet
Ziekenhuizen willen af van latex
Garnaal is stoned vruchtbaarder
dinsdag 24 april 2001
door Tilly Baumgarten
De meeste mensen denken dat bra
ken gestuurd wordt door de maag,
maar een speciaal gebied in de herse
nen, het braakccntrum, is daarvoor
verantwoordelijk.
Uit het lichaam worden signalen ge
stuurd naar het braakcentrum. Bij
voorbeeld signalen uit de maag en in
gewanden door infectie, beschadiging
of voedselvergiftiging, uit het binnen
oordoor duizeligheid of reisziekte, of
uit de hersenen door beschadigingen,
harde klappen, infecties, tumoren, mi
graine, angst, geneesmiddelen of on
aangename geuren.
Na ontvangst van de signalen zorgt het
braakcentrum ervoor dat het braken
begint. De buikspieren en het midden
rifgaan plotseling en krachtig samen
trekken, zodat al het voedsel en vloei
stof uit de maag via de slokdarm naar
buiten komt. De maag wordt bewe
gingloos en slap, braken is dus niet het
gevolg van het samentrekken van de
maag.
Braken is een vervelende ervaring,
maar meestal ongevaarlijk en het stopt
vanzelf. Echter, soms kan braken ge
vaarlijk zijn, bijvoorbeeld bij uitdro
ging en bij kinderen. Ook kan braken
duiden op een ernstige ziekte, bijvoor
beeld darmafsluiting, hersenvliesont
steking, blindedarmontsteking,
hersenschudding, migraine ofhersen
tumoren.
De gevolgen van het braken verschillen
bij kinderen en bij volwassenen. Een
volwassene die braakt, zal niet zo gauw
uitdrogen. Doordat een volwassene
dorst krijgt, kan hij voelen dat hij te
veel vocht verloren heeft. Ook is een
volwassene beter in staat aan te geven
of er misschien een oorzaak is voor het
braken. Kinderen drogen echter veel
sneller uit. Zij kunnen symptomen
vaak niet onder woorden brengen.
Bij braken kunt u het beste vaak kleine
beetjes vloeistof drinkenHet is ook be
ter om geen vast voedsel te eten, totdat
de braakneigingen over zijn. Ook rust
is belangrijk. Inspanning en beweging
maken het braken erger. Als braken
meer dan een dag aanhoudt of gepaard
gaat met diarree, dan is het drinken van
een orale rehydratie-oplossing (ORS-
zakjes) aan te bevelen.
Geneesmiddelen en ziekten kunnen
braken veroorzaken. Chemotherapie
en radiotherapie kunnen acuut braken,
vertraagd braken en voorspelbaar bra
ken met zich meebrengen. Acuut bra
ken treedt direct op tijdens de kuur.
Vertraagd braken kan twee tot vijf da
gen na beëindiging van de kuur optre
den en voorspelbaar braken treedt
bijvoorbeeld op bij het zien van de in-
fuuspaal. Ook sommige pijnstillers
prikkelen het maagslijmvlies zodanig,
dat zij aanleiding zijn voor braken.
Verder komt zwangerschapsbraken,
braken na operaties, bij reisziekte en
bij de ziekte van Meniere veel voor. De
oorzaak van zwangerschapsbraken is
niet bekend, de oorzaak van braken bij
reisziekte en de ziekte van Menière ligt
in het evenwichtsorgaan.
Dokter
Er moet een dokter gewaarschuwd
worden als er bloed meekomt bij het
braken en als er sprake is van ernstige
hoofdpijn, verergerd doorlicht en een
stijve nek. Waarschuwen moet ook bij
lusteloosheid, verwarring of afwezig
heid, heel erge buikpijn, bij tekenen
van uitdroging zoals droge lippen en
mondslijmvliezen, ingevallen ogen en
fontanel (zachte plek op hoofd van ba
by's) en snelle ademhaling en polsslag.
Geneesmiddelen om braken tegen te
gaan, kunnen het best alleen gebruikt
worden na voorschrift van de dokter.
Tilly Baumgarten is apotheker in Hulst
door Helma van den Berg
UTRECHT - Mensen met kan
ker in een vergevorderd stadium
op een bepaalde plaats in het li
chaam hebben meer kans op ge
nezing wanneer zij eerst chemo-
kuren ondergaan, voordat er
een operatie of bestraling aan te
pas komt.
Dat stelt professor Bob Pinedo
(57), hoogleraar geneeskundige
oncologie van de Vrije Universi
teit in Amsterdam. Volgens hem
kan er bij behandeling geprofi
teerd worden van de biologische
processen in het tumorgezwel
en de lymfeklieren. Om die re
den zouden deze pas later ver
wijderd moeten worden.
De oncoloog verwijst daarbij
naar zijn ervaringen van de af
gelopen dertig jaar met behan
delingen van kankerpatiënten.
En naar een recente studie van
zijn instituut, waarbij 42 vrou
wen met plaatselijk uitgebreide
borstkanker volgens de nieuwe
'neo-adjuvante chemotherapie'
werden behandeld.
Zij kregen voor de operatie alle
maal meer dan drie chemokuren
in vrij hoge dosis. In combinatie
met het middel (GM-CSF), dat
herstel van het beenmerg na el
ke chemotherapie bespoedigt
en het immuunsysteem van het
lichaam stimuleert. Opzet is,
dat hierdoor biologische pro
cessen in de lymfeklieren in
gang worden gezet die de tumor
vernietigen. Ook de tumorhaard
zelf zou stoffen kunnen produ
ceren die de vaatgroei in de ge
zwellen remmen.
Bij 98 procent van hen verklein
de de tumor aanzienlijk en bij
niemand groeide het gezwel tij
dens de behandeling. De men
sen hadden wel last van soms
ernstige bijwerkingen, maar bij
elke nieuwe kuur was het bloed-
beeld weer hersteld.
Inmiddels is het vijf jaar gele
den dat deze vrouwen zijn be
handeld en tot dusver hebben
zich geen dodelijke complica
ties voorgedaan. Terwijl met de
klassieke behandeling van al
leen amputatie en radiothera
pie, 80 procent van de visouwen
met deze vorm van kanker na
vijf jaar is overleden.
Volgens Pinedo is het hoog tijd,
dat de medische wereld Vastge
roeste' principes overboord
gooit en voor deze nieuwe be
handelingen beter gebruik
maakt van de nieuwe kennis van
tumorbiologie. 'Lymfeklieren
zouden wel eens een belangrijke
lifeline kunnen zijn voor
patiënten met een hoog risico op
overlijden. De vraag is dan of
wij het kind niet met het badwa
ter weggooien door de tumor en
de afvoerende klieren direct na
de diagnose van kanker te ver
wijderen." GPD
Bestraling van een kankerpatiënt in een Amsterdams ziekenhuis. Professor Pinedo pleit voor een chemokuur, voorafgaand aan bestraling
of operatie. foto Arthur Bastiaanse/ANP
HELSINKI - In Finland is een transseksueel de toegang ont
zegd tot de sauna op tijden dat vrouwen er gebruik van ma
ken. De aanwezigheid van de tot vrouw omgebouwde man
stuitte op protest, omdat zij nog een penis heeft.
Gebruiksters van de sauna in Helsinki stapten naar de com
missie gelijke behandeling om te vragen of zij de ongewenste
bezoekster uit de sauna mochten zetten.
De transseksueel, officieel geregistreerd als vrouw, krijgt zo
lang haar mannelijke geslachtsdeel nog niet is verwijderd, ei
gen sauna-uren. Zij mag overigens wel gebruik maken van de
sauna-openingstijden voormannen. RTR
LONDEN - Duitse onderzoekers zetten vraagtekens bi j de zo
geheten reuktherapie, waarbij een walmpje wonderolie men
sen alerter zou maken. Reuktherapie zit tussen de oren, luidt
hun conclusie.
Van onder meer pepermunt- en jasmijnolie wordt gezegd dat
ze de alertheid bij mensen groter zouden maken. Een groep
vrijwilligers kreeg een maskertje voor, waarop kleine hoe
veelheden van deze oliën werden gespoten. Ook werd hun re
actie onderzocht als er water werd gebruikt. In beide gevallen
reageerden de vrijwilligers ongeveer even alert. ANP
LONDEN - Een tienjarig kind in Groot-Brittannië eet gemid
deld elke negen maanden zijn gewicht aan friet, zo'n 35 kilo.
Dat blijkt uit een onderzoek onder vijfhonderd gezinnen door
een fabrikant van vitaminepillen.
Niet minder dan twee op de drie kinderen in de leeftijdscate
gorie van zes tot tien jaar eisen dat er minstens vijf keer per
week friet op tafel komt. De moeders, stiekeme liefhebbers,
zien hier meestal geen been in. Eenderde van de onderzochte
kinderen wil elke dag friet eten.
De ware freaks verorberen tweemaal per dag friet: een 'chip
butty' - frieten tussen twee sneetjes beboterd brood - be
schouwen zij als een tussendoortje. DPA
ENSCHEDE - Drie ziekenhuizen in Twente zijn volop bezig
zoveel mogelijk latex-producten te vei'vangen door veiliger
materialen.
Aanleiding is de alarmerende stijging van het aantal mensen
dat allergisch is voor latex. De allergie kan bij contact met la
tex leiden tot een shock en zelfs de dood. In het ziekenhuis van
Hengelo zijn in twee jaar drie verpleegkundigen getroffen
door een heftige allergische reactie na contact met latex.
Niet-steriele, gepoederde handschoenen van latex (waarvan
er 400.000 per jaar worden gebruikt) worden vervangen door
exemplaren van vinyl. GPD
WAGENINGEN - 'Stoned zijn als een garnaal' is zo gek nog
niet, hebben onderzoekers van de Wageningse Universiteit
ontdekt. Garnalen zijn vruchtbaarder als ze trippen op drugs.
Een injectie met serotonine, de stof die de effecten van de par
tydrug XTC veroorzaakt, of een shotje anabole steroïden
maakt de diertjes hitsig. Dat is goed nieuws voor kwekers,
want garnalen in gevangenschap verliezen normaliter binnen
enkele maanden hun vruchtbaarheid. Om dit tegen te gaan,
breken kwekers de beestjes een oog af. De steeltjes van de
ogen maken namelijk een hormoon aan dat seksuele rijping
belemmert. Maar een halfblinde garnaal sterft binnen twee
tot drie maanden. Door de injecties blijven de diertjes vrucht
baar en houden ze hun zicht. GPD
door Helma van den Berg
UTRECHT - Het lijkt de uit
komst voor patiënt en arts.
Verzamel alle gegevens over
ziekte en behandelresultaten
en de computer toont a la mi
nute de beste therapie. De fa
culteit Wiskunde en Infor
matica van de Universiteit
Utrecht ontwikkelt momen
teel deze kennissystemen,
waarvan Silja Renooij (28)
een nieuwe, snelle methode
ontwierp voor het schatten
van kansen.
Menige arts heeft problemen
met het voorschrijven van de
juiste behandeling voor een
ernstige ziekte. Alleen al
voor kanker zijn zoveel ver
schillende therapieën ont
wikkeld, dat de dokter vaak
lukraak moet kiezen.
Het instituut voor informati
ca en informatiekunde van
de Utrechtse faculteit, onder
leiding van professor Linda
van der Gaag, bedacht een
methode om snel en meer
trefzeker de juiste behande
lingen te vinden. Dit model is
speciaal ontwikkeld voor pa
tiënten met slokdarmkanker.
Maar de methode kan ook
goed worden gebruikt voor
het samenstellen van model
len voor de behandelingen
van andere ziekten, zegt Re
nooij. Universiteiten in lan
den als VS, Frankrijk en Au
stralië hebben, samen met
informaticabedrijven, inte
resse getoond in de onder
zoeksresultaten van Renooij
en haar instituut.
Vroeger had de arts maar één
probleem. Er waren geen
therapieën, dus de patiënt
ging dood. Nu heeft de arts
meerdere problemen: de pa
tiënt is ziek, maar wat man
keert hij of zij precies? Want
voor elke ziekte zijn meerde
re therapieën mogelijk. Voor
het nemen van de juiste be
slissing hebben artsen dus
steeds meer behoefte aan in
telligente kennissystemen,
zeker wanneer het gaat om
ingewikkelde medische pro
blemen of zeldzaam voorko
mende ziektegevallen.
Reden voor het Nederlands
Kankerinsituut om het voor
touw te nemen en de Utrecht
se wetenschappers te vragen
een systeem te ontwikkelen
om behandelperspectief be
ter te kunnen inschatten. Het
resultaat is een model waarin
alle mogelijke kennis over de
patiënt wordt verzameld.
Zoals de symptomen en het
stadium van de ziekte, de CT-
scan en röntgenfoto's.
Op die manier worden 22 fac
toren in kaart gebracht, ter
wijl de arts tot dusver slechts
met zeven rekening houdt.
Ook alle onzekere factoi'en
de kansen' voor het slagen
van de mogelijke therapieën
wox'den ingeschat.
Volgens Renooij het moei
lijkste onderdeel van het mo
del, omdat mensen slecht zijn
in het inschatten van kansen:
„Eigenlijk weten we de ge
tallen niet, maar noemen die
wel. Een arts zegt bijvoor
beeld tegen een kankerpati
ënt dat hij met een bepaalde
therapie 25 procent kans
heeft op overleven. Dan be
doelt de dokter, dat de pati
ent hoop mag hebben. Maar
de patiënt zelf denkt: mijn
hemel, ik ga dood. Want hij
behooxi, wel tot de 7 5 procent
die volgens de dokter sterft.
Artsen zeggen dus vaak niet
wat zij bedoelen."
Renooij bedacht daarom een
nieuwe, veel snellere metho
de voor het schatten van kan
sen. „Met een meer omschrij
vende vraagwijze, maar wel
gekoppeld aan cijfers, kun
nen we nu200kansenper uur
inschatten." Aan de hand
van alle ingebrachte infor
matie stelt de computer een
diagnose vast van Ixet stadi
um waarin de ziekte zich be
vindt en meldt de mogelijke
therapie.
Gered
Het is nog te vroeg om te ach
terhalen hoeveel patiënten
met het 'netwerk-systeem'
gered kunnen worden. Vast
staat wel dat er sprake is van
grote tijdswinst en dat het
systeem voor slokdarmpati-
enten in elk geval voor 85
procent ovex-eenkomt met de
zelf bedachte diagnose van
de artsen. Het kan dus zijn
dat de axis voor de overige 15
pi-ocent fout zit.
Vraag is of de ailsen zich zelf
wel altijd hun onzekerheden
realiseren? Nee, concludeex-t
Renooij: „Artsen laten bij
ziekten vaak veel meer testen
doen dan noodzakelijk is.
Over-onderzoek is kennelijk
gewoon een onderdeel van de
medische praktijk gewor
den. Des te meer reden voor
introductie van een snelle,
accurate netwex'kmodule."
GPD
door Roelf Reinders
TERNEUZEN - Een half uur
keihard tegen de boksbal beu
ken. Dat was het eerste wat de
jongen tijdens z'n eerste thera
piesessie deed. Ontlading van
spanning. Hij was een driftige
jongen zonder vriendjes. Niet te
genieten, thuis niet, op school
niet. Maar na therapie sluit hij
langzamerhand vriendschap
pen. Vroeger was hij na vijf mi
nuten buiten al weer thuis, om
dat niemand met hem wilde
spelen. Nu kijkt z'n moeder
waar hij uithangt, omdat hij zo
lang wegblijft.
De jongen heeft psychomotorx-
sche (of Le Bon Départ-)kin-
dertherapie gehad van Liesbeth
van Setere uit Temeuzen. Hij
zit.zegtzij, 'nu lekker in z'n vel'.
Om dat lekker in je vel zitten,
daar is het in deze kindexthex'a-
pie om te doen. Bewegen speelt
een belangrijke rol. De kinderen
die bij Van Seters komen, heb
ben bijna altijd moeite met soe
pel bewegen. Of ze lopen houte
rig, of ze schrijven moeilijk, of
het veter strikken lukt niet.
„Een simpele schop tegen een
bal geven, kan al moeilijk zijn",
legt Bouke Lxiremans, ook psy
chomotorisch therapeut in Ter-
neuzen, uit. „Dan word je bij
gym altijd als laatste gekozen.
'Ga jij maar weer in het doel
staan'. Dat is slecht voor het
zelfbeeld van een kind. Het
komt zo in een negatieve spiraal
terecht."
Het kan ook dat een kind emo
tioneel in de problemen komt,
omdat het niet lekker beweegt
en achter loopt bij de rest. Maar
de twee Zeeuws-Vlaamse thera
peuten krijgen in hun praktij
ken ook veel te maken met
kinderen met opvallend bewe
gingsgedrag omdat er wat is.
„Pi'oblematisch gedrag kan
door hechtingsproblemen ont
staan", zegt Luremans. „Of
door een onverwerkt trauma als
seksueel misbruik. Maar ook
omdat een ouder is overleden.
Hierdoor kunnen nachtmeiTies
ontstaat. Het kind praat of
speelt niet meer waai'door de
ontwikkeling stil staat. Met ge
drag zendt het kind gevoelens
uit."
Van Setei-s vertelt van een meis
je van elf dat erg angstig was. Ze
zat het liefst onder de tafel.
Haar ouders zaten in een schei
ding: een zeer verlegen moeder
en een vader met weinig tijdDie
vader leed aan compensatie-
dwang en nam z'n dochter mee
De Terneuzense therapeuten voor psychomotorische kindertherapie Bouke Luremaxxs (1) en Liesbeth
vanSeters. foto Charles Strijd
op wintersport. Maar het ang
stige kind durfde niet te skiën.
Toen haar vader haar van de
berg afduwde, werd het alleen
maar erger. „Dan adviseer ik:
'Geef je dochter meer te kiezen.'
Dan krijgt ze meer ruimte en
voelt ze zich beter."
Luremans: „Voor alle kinderen
geldt: hoe zorg je ervoor dat de
negatieve spiraal woi'dl omge
bogen? Dat kan in samenwex--
king met ouders. Een verstan
delijk gehandicapt kind van
twaalf kan zich agressief gedra
gen omdat het zich geen raad
weet met de handicap. Soms
helpt het als de ouders snappen
hoe het komt dat hij zich zo ge
draagt." Van Setex's zegt dat zij
vaak een 'opvoedingsaspect' in
het probleemgedrag van kinde
ren ontdekt. Maar, stelt Lure
mans, ook 'kindeigen' factoren,
waar ouders niks aan kunnen
doen, kunnen een rol spelen. „Er
zijn nooit daders, alleen slacht
offers. Iedex"een zit met de han
den in het haar."
Ritme
De psychomotorische kin
dertherapie draait rond spel,
beweging, ritme, muziek. Bij
hechtingsproblemen gebioxikt
Van Setex-s een hangmat. „Dan
wieg ik een kind terwijl ik een
liedje zing. Zo ontspant het en
kan het vertrouwen exvaren."
Ze laat een foto zien van een jon
gen die springend op een ti-am-
poline met een oranje Tint
zwaait. „Die zat altijd maar wat
in een hoekje. Door te laten zien
dat dit leuk is, bouwt hij zelfver
trouwen op."
Luremans: „Ik geef kinderen
een rol tijdens een sessie. Ik
dwing ze niet iets te doen, ik lok
uit. Kinderen weten vaak heel
goed wat er aan de hand is. Ze
willen zich veilig voelen en vra
gen dan om bijvooi"beeld om
balvangen te oefenen. Dat kun
nen ze niet omdat ze bang voor
een hax'de bal zijn, daar worden
ze mee gepest. Maar bij mij is het
niet ei'g om af te gaan."
Lxiremans en Van Seters zeggen
goede resul taten met de psycho
sociale therapie te hebben be
haald. „Meestal treedt er een
positieve gedragsverandering
op", zegt Luremans. Ze haalt
een tijdschrift tevooi'schijn met
een artikel over een promotie
onderzoeker naar de Le Bon Dé-
part-therapie. Daaruit blijkt
dat deze psychomotorische the
rapie bij kinderen met bewe-
gingspi'oblemen beter helpt dan
een andere geteste methode.
„We zien meer concentratie",
zegt Van Setex-s. „Een betere
motivatie, een beter zelfbeeld,
een soepeler motoriek. Die voet
bal wordt nu wel geraakt."
Maar, nuanceert zij, psychomo-
toi'ische kindertherapie is geen
gax-antie voor succes." Lure
mans beaamt dit.
Geen wondenniddel dan, maar
wel een thei-apievoim die een
hiaat in de hulpverlening op
vult, stelt Luremans, die door
gehandicaptenstichting Tragel
en jeugdhulpinstelling AZZ
wordt ingehuurd. „Instellingen
komen erachter dat ze het niet
redden met alleen logopedie of
fysiothex-apie." Ook scholen
kloppen voor psychomotox-ische
thex-apie aan. Maar de huisart
sen laten het volgens de twee
Zeeuws-Vlaamse therapeuten
afweten.
Verzekeraars
De bekendheid van deze thera
pie onder huisartsen wordt heel
langzaam gx-oter, zegt Lure
mans. Maar volgens haar colle
ga verwijst een huisarts toch
eex-st naar het psychiatrisch
centx-um Emergis, ook als psy
chomotorische therapie de bes
te Weg is. Dat zou te maken
hebben met de weigering van
bepaalde verzekeraars om deze
kindertherapie te vergoeden.
„Het gevolg is dat een groep kin
deren de juiste hulp wordt ont
houden", stellen Luremans en
Van Setei*s.
door Boris Peters
LEIDEN - De naamgever
van 'de pil van Drion' is bijna
84 en woont zelfstandig in
een Leidense flat. Net als tien
jaar geleden vindt hij nog
steeds dat ouderen recht heb
ben op een pil, waarmee ze op
een door hen gewenst mo
ment hun leven waardig
kunnen beëindigen.
Zelf heeft hij jarenlang mid
delen om een eind aan zijn le
ven te maken in huis gehad.
Hij heeft nooit de neiging ge
had ze te gebruiken. H.
Drion, voormalig vice-presi
dent van de Hoge Raad,
schreef in oktober 1991 een
stuk waarin hij pleitte voor
een pil, waarmee oude men
sen op een waardige manier
een einde aan hun leven zou
den kunnen maken.
Bijna tien jaar later is de dis
cussie opnieuw opgelaaid.
Met dank aan minister Borst
van Volksgezondheid die in
een inteiview zei 'niet tegen'
de pil van Drion te zijn.
De uitspraak van Borst heeft
Drion niet verbaasd. „Vlak
na het schrijven van mijn
stuk in 1991, heeft ze al eens
hetzelfde gezegd." Zelf ont
leende hij het idee voor zijn
pleidooi destijds aan een ge
sprek met zijn schoonzuster.
„Die vertelde mij dat ze wel
een pil zou willen hebben
waarmee ze haar leven zou
kunnen beëindigen, wanneer
ze alleen nog maar achteruit
zou gaan. Ik was het met haar
eens, ben er over na gaan
denken en heb mijn stuk ge
schreven."
De schoonzuster, ouder dan
Drion zelf, is overigens nog in
leven. Drion was er tien jaar
geleden al van overtuigd, dat
veel oudere mensen graag
een middel voor zelfdoding
in huis zouden willen heb
ben.
De naamgever aan de pil van
Drion herinnert zich hoe hij
voor de eerste keer daadwer
kelijk merkte dat er een bre
dere steun was voor zij n idee.
„Dat was op een spreekbeurt
met drie sprekers, onder wie
ik. Tijdens de discussie na af
loop ïiield een vrouw van een
jaar of vijftig een voortreffe
lijk betoog, waarin ze allerlei
bezwaren tegen mijn voor
stel opsomde. Vervolgens
stond er een vrouw van een
jaar of tachtig op. Die zei:
'Heel mooi, maar toch zou ik
wel graag zo'n pil willen heb
ben'. Dat leverde haar ap
plaus op van bijna alle aan
wezige ouderen."
Drion leeft op zijn 83e nog
zelfstandig in een flat op ze
ven hoog aan de rand van
Leiden. Iets wat niet voor ie
dereen op die leeftijd is weg
gelegd. „Naarmate mensen
ouder worden, komen ze va
ker op bezoek in verpleeg
huizen en dergelijke. Dan
ontstaat bij sommigen het
idee dat ze zo niet willen ein
digen."
„Stuitend", vindt Drion het,
„dat zelfdoding niet straf
baar is, maar dat de overheid
geen middelen ter beschik
king wil stellen om het op een
humane manier te doenDat
leidt er volgens hem toe, dat
sommige mensen zich ge
dwongen zien op minder
prettige wijze een einde aan
hun leven te maken.
Bang voor misbruik van de
pil is Drion niet. „We moeten
niet onderschatten hoezeer
mensen aan het leven hech
ten." Wel denkt hij dat het
goed zou zijn, dat een zelfdo
dingsmiddel in principe al
leen aan mensen op hoge
leeftijd verstrekt wordt. „Als
je ouder bent dan 75 of zo,
weet je dat het leven alleen
nog achteruitgaat."
Depressie
Voor jonge mensen, vindt
Drion, is het in huis hebben
van een zelfdodingsmiddel
geen goed idee. „Een jongen
of meisje van 25, 30 jaar oud
kan een depressie hebben.
Maar wanneer je op die leef
tijd uit het leven stapt, scha
kel je ook het leven uit van de
man of vx'ouw die je op je zes
tigste zou zijn. Iemand van
dertig heeft niet voldoende
solidariteit met de persoon
die hij of zij op 65-jarige leef
tijd zal zijn."
Drion zou het liefst een zelf
dodingsmiddel in twee stap
pen zien. „Dan hebben men
sen na inname van het eerste
deel nog enige bedenktijd."
Het middel dat Drion zelf -
dankzij een welwillende arts
- jarenlang in huis heeft ge
had, bestond uit 'zeer zware
in Nederland praktisch niet
verkrijgbare slaapmidde
len'.
„Ik heb ze aan iemand gege
ven die ouder is dan ik, en van
wie ik dacht dat ze er meer
aan had. Die leeft overigens
ook nog steeds." GPD
