Een ziekenhuis
zonder bedden
Dirksland is meester in lijfsbehoud
Het Antonius is soms net een spookhuis
Accent in Zierikzee ligt op polikliniek
ZIEKENHUIS
DIRKSLAND
donderdag 19 april 2001
Eind maart werden de laatste patiënten van de Zierikzeese verpleeghuisafdeling overgebracht naar
Goes. foto Pieter Honhoff
Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis in Dirksland. foto's Pieter Honhoff
Maar uitspraken daarover doet
hij in dit prille stadium nog niet.
Dat ligt nogal gevoelig, beseft
hij, gezien de onlosmakelijke
koppeling van het gebouw met
de watersnoodramp en de bij
drage van de Zweedse bevol
king aan de opening van een
modern ziekenhuis voor Schou-
wen-Duiveland in 1957.
Sinds het gedenkwaardige mo
ment waarop Koning Gustaaf
Adolf VI van Zweden op 28 april
1955 in bijzijn van Koningin Ju
liana zijn handtekening plaats
te op de 'eerste steen' van het
nieuwe ziekenhuis, is er heel
wat verspijkerd aan en in het ge
bouw.
Operatiekamers
Slechts enkele jaren geleden
nog ondergingen het bedden
huis en de twee operatiekamers
een ingrijpende, ruim dertien
miljoen gulden kostende reno
vatie.
Dat gaf de Zweedse ambassa
deur Al vin vorig j aar tij dens een
werkbezoek aan Zierikzee in ie
der geval de indruk dat de gift
van zijn volk 'goed geconser
veerd is gebleven'. Temeer daar
hijgezien alle berichten over de
reorganisatie binnen de SOZ,
had verwacht een vei'ouderd ge
bouw aan te treffen.
De uitstekende staat van het
complex was recenter nog voor
gedeputeerde G. de Kok aanlei
ding te pleiten voor een snel her
gebruik van de vrijgekomende
verdieping door de interne ver
schuivingen.
In dat kader loopt een onder
zoek naar de haalbaarheid van
een centrale huisartsenpost,
naar model van het Zeeuws-
Vlaamse flankziekenhuis in
Oostburg.
Ook moet dit j aar duidelij k wor
den of het plan voor inrichting
van een herstelafdeling (bij
voorbeeld na een beroerte of
heupoperatie) en een short stay
(uitziek)afdeling in samenwer
king met het naastgelegen ver
pleeghuis Cornelia realistisch is
voor Schouwen-Duiveland.
Doorslaggevend is volgens
Broertjes of er op voldoende pa
tiënten kan worden gerekend
om de opzet zowel organisato
risch als financieel draaiende te
kunnen krijgen en houden. Te
vens is het de bedoeling Zierik
zee kort na te zomervakantie op
te tuigen met een oogheelkun
dig centrum voor ongecompli
ceerde staaroperaties.
Broertjes denkt zo korte metten
te kunnen maken met de lange
wachtlijst. De SOZ weet zich in
dat verband verzekerd van
steun van het Oogziekenhuis
Rotterdam.
Dat Dirksland de tijden van
concentratie tot dusver heeft
doorstaan en Zierikzee niet,
valt volgens Broertjes groten
deels toe te schrijven aan het
omvangrijkere verzorgingsge
bied van het ziekenhuis aan de
overzijde van het Grevelingen-
meer.
Met Goeree-Overflakkee en
Voorne-Putten als direct ach
terland kan specialisten meer
zekerheid worden geboden dan
op Schouwen-Duiveland. Ver
der is het Van Weel-Bethesda
Ziekenhuis met 140 bedden
twee keer zo groot als het
Zweedse Rode Kruis Zieken
huis in zijn glorietijd.
Cijfers
Dat de reorganisatie van Zierik
zee ten koste zou gaan van het
totale aantal patiënten aan de
poort, ten gunste van Dirks
land, valt volgens SOZ-be-
stuurssecretaris C. de Jong-
B outer niet uit de cijfers op te
maken.
„We hebben die ontwikkeling
wel gezien bij het wegvallen de
klinische verloskunde in Zie
rikzee. Toen hebben we onze ad-
herentiegegevens er op nagesla
gen en daaruit bleek dat het
richtcijfer gewoon overeind
blijft. Als er al meer patiënten
van Schouwen-Duiveland naar
Dirksland gaan, in plaats van
Goes, dan zijn dat nieuwe men
sen die er bij zijn gekomen. Er
gaat nergens iets vanaf in ieder
geval."
door Famke van Loon
DIRKSLAND - Bezoekers en patiënten
noemen het een 'warm' en 'aantrekke
lijk' ziekenhuis. Het Van Weel-Bethesda
Ziekenhuis in Dirksland heeft met suc
ces de charmes van een klein ziekenhuis
gecombineerd met de broodnodige
schaalvergroting.
Naar eigen zeggen heeft het Goereese
streekziekenhuis zich zodoende 'door
weer en wind' een vaste plek op de zorg
markt veroverd. Aan de vooravond van
de heropening kan het zich nu presente
ren als 'het ziekenhuis voor de Zuid-Hol
landse en Zeeuwse Eilanden'.
Het is in 1934 als Dirksland (en Goeree-
Overflakkee) dankzij een legaat van
ruim één miljoen gulden van Paulina van
Weel haar eigen ziekenhuis krijgt. Tot
dan toe zijn de bewoners van het Zuid-
Hollandse eiland voor hun medische zorg
voornamelijk aangewezen op de huisart
sen. Specialistische zorg ligt een boot
tocht van drie uur verderop in het zie
kenhuis van Rotterdam. Met de opening
van een ziekenhuis van tachtig bedden is
de Goereese bevolking voorgoed verze
kerd van medische zorg op het eiland.
Nu beschikt Goeree-Overflakkee mede
dankzij deze gulle gift nog altij d over een
eigen, volwaardig ziekenhuis. In al die
jaren heeft het wel onder invloed van de
ontwikkelingen in de medische wereld
en de zorgsector de nodige veranderin
gen ondergaan. Zo is het aantal bedden
uitgebreid naar 140, is met Voorne en
Schouwen-Duiveland het verzorgings
gebied vergroot en werkt het nauw sa
men met andere ziekenhuizen in de regio
Volgens directeur O. van de Ridder is de
kracht van het Dirkslandse ziekenhuis
dat het zich steeds op tijd heeft voorbe
reid op de nieuwe ontwikkelingen.
Fusie
Streekziekenhuizen, zoals dat in Dirks
land, maken momenteel moeilijke tijden
door. Onder meer grotere maatschappen
van specialisten, verfijning van de medi
sche zorg en bezuinigingen op de gezond
heidszorg dwingen directies tot fusies en
concentratie van de zorg in grotere, re
gionale ziekenhuizen. Een scenario, zo
als zich dat door deze trend de afgelopen
jaren in het Zweeds Rode Kruis Zieken
huis in Zierikzee heeft afgespeeld, heeft
de directie van het Dirkslandse zieken
huis altijd als een spookbeeld voor ogen
gestaan.
Al in een vroeg stadium probeerde de
Raad van Bestuur het draagvlak voor het
Goereese streekziekenhuis zo breed mo
gelijk te maken. „Twintig jaar geleden
hebben we een buiten-polikliniek in Hel-
levoetsluis geopend", geeft Van de
Ridder de eerste maatregelen tegen de
concentratietrend aan. Het verzorgings
gebied werd op deze manier uitgebreid,
zodat het ziekenhuis meer specialisten in
dienst kon houden. „Op die manier gaat
de kleinschaligheid minder op de organi
satie drukken. Het ministerie stelt nu dat
een ziekenhuis tenminste zestigduizend
adherente inwoners moet bedienen. Met
Voorne erbij zitten we daar nét iets bo
ven."
In dezelfde tijd heeft de directie van het
ziekenhuis in Dirksland ook al eens
voorzichtig zijn voelsprieten richting
haar zuiderburen uitgestoken. „Er is
toen overleg geweest over een nieuw zie
kenhuis in de buurt van Bruinisse: pre
cies op de grens van Goeree-Overflakkee
en Schouwen-Duiveland", herinnert
Van de Ridder zich. Wat op papier een
goed plan leek, bleek in de praktijk moei
lijk uitvoerbaar omdat hierbij twee pro
vincies en zodoende twee geldverstrek-
kers mee gemoeid waren.
Inmiddels is ï-uim twintig jaar later
Schouwen-Duiveland met de ontmante
ling het Zierikzeese ziekenhuis gedeelte
lijk aan het bestand toegevoegd. „Altijd
hebben we wel een patiëntenstroom van
Schouwen-Dxxiveland gehad, maar de
laatste jaren zien we deze stx*oom meer op
gang komen, ook vanuit bijvoox'beeld
Renesse en Bui'gh-Haamstede." Als ge
volg van de nieuwe Schouwse patiënten
heeft het ziekenhuis er zelfs vier specia
listenplaatsen bij gekregen.
Volgens Van de Ridder vertelt de uitbi'ei-
ding van het vex'zoi'gingsgebied echter
maar een deel van het succes-verhaal van
het Dii'kslandse ziekenhuis. Het sleutel
woord voor het veiligstellen van de toe
komst ligt in zijn optiek in het aangaan
van verbintenissen met andere zieken
huizen in de regio. Het Van Weel-Bethes
da Ziekenhuis heeft zich hierbij conform
het blikveld van de bewoners van Goe
ree-Overflakkee gericht op het Rijn
mond-gebied.
Binnen deze regio werkt het ziekenhuis
nu nauw samen met het Medisch Cen-
trum Rijnmond Zuid, dat een fusie-zie
kenhuis is van het Zuidei'ziekenhuis en
het Clax-a Ziekenhuis uit Rotterdam. Het
gaat daarbij voox'namelijk om de 'kwets-
bax'e zaken' als kindergeneeskunde,
waar het ziekenhuis in Dirksland een be
roep doet op dit verband.
Het grote probleem voor kleine zieken
huizen is immers het aantrekken van
specialisten, die in een gx'ote maatschap
met meer collega's willen werken om zo
doende de dienstendruk te verminderen.
Door de samenwerking heeft het Dirks
landse ziekenhuis dit probleem groten
deels ondervangen. De kinderarts, die
dag en door is gestationeërd in Dirksland
maakt deel uit van een maatschap van
het Medisch Centrum Rijnmond Zieken
huizen. Hij vormt het aanspreekpunt in
Dirksland, maar voor de weekenddien
sten en bij ziekte of vakantie komt een
collega naar het gebied om zijn taken
waar te nemen. „We hebben voor deze
arts woonruimte ter beschikking waar
hij ook met zijn gezin terecht kan.De di
recteur hecht hier veel waax'de aan,om
dat tegenwoordig niet zo zeer de capaci
teit als wel de zoi'gactiviteiten, die een
ziekenhuis te bieden heeft, het bestaans
recht garanderen.
Holding
Volgens Van de Ridder heeft het Van
Weel-Bethesda Ziekenhuis door deze
werkwijze een mooie toekomst in het
verschiet. Temeer omdat naast de regio
nale samenwerking en de gebiedsuit-
bx-eiding het ziekenhuis binnenkort door
middel van een holding, waarin ook de
Hervormd Stichting Diakonale
Gezondheidszorg (HDG), de stichting
Thuiszorg en Maatschappelijk Werk en
de di*ie Goei"eese verzorgingstehuizen
deel van uitmaken, haar positie op Goe
ree-Overflakkee zelf verstevigd heeft.
Het Dirkslandse ziekenhuis is klaar voor
de toekomst. De afgelopen jaren is het
gebouw gerenoveerd en is een deel nieuw
gebouwd. Koningin Beatrix heropent
het ziekenhuis 20 april. Van de Ridder
weet inmiddels van reacties van bezoe-
kers en patiënten, die alvast een kijkje
hebben genomen dat ondanks alle ver
nieuwingen het ziekenhuis haar eigen
uitstraling heeft behouden. „Ze zeggen
het: Dirksland heeft iets warms, aan
trekkelijks."
door Marcel Modde
ZIERIKZEE - „Minister Borst
heeft gezegd: er zijn ziekenhui
zen met en zonder bedden. Zie-
rikzee is typisch zo'n voorbeeld
van hoe een ziekenhuis zonder
bedden kan worden ingevuld.
De truc is anders te leren denken
over dat soort voorzieningen.
Het accent komt steeds meer te
liggen bij dagbehandeling en
poliklinische ingrepen. Er is op
dat gebied technisch zoveel
meer mogelijk dan twintig jaar
geleden, wat zeg ik, dan vijfjaar
geleden! Die ontwikkeling is
amper bij te houden en daar
moet je op inspelen."
Voorzitter J. C. Broertjes van de
Raad van Bestuur van de Stich
ting Oostei'scheldeziekenhui-
zen (SOZ) wijst iedere beschul
diging als zou hij het Zweedse
Rode Kruis Ziekenhuis aan het
afbouwen zijn, resoluut van de
hand.
Alle specialismen zijn immers -
ookna de inmiddels geïdealiseer
de sluiting van de vex-pleegaf de
ling - nog steeds met een
spreekuur vertegenwoordigd in
Zierikzee. Sterker nog, bepleit
Broertjes consequent 'het ande
re denken', de poliklinische mo
gelijkheden zijn uitgebreid.
Daarnaast draagt de krachten-
bundeling van de klinische zoi'g
op de hoofdvestiging in Goes
i ook bij aan een kwalitatief bete-
re medische zorgverlening voor
de Schouwen-Duivelanders,
stelt ziekenhuisdirecteur
Broertjes.
Nieuwe naam
Per 1 april, met het verdwijnen
van de chirui-gische verpleegaf-
deling en de interne geneeskun
de uit Zierikzee (voorgegaan
door de verloskunde en ehbo), is
I het hospitaal in de Schouwse
monumentenstad opgehouden
ziekenhuis te zijn. In de tradi
tionele betekenis van het woord
i althans. Over een nieuwe naam
I voor het medisch centrum
wordt voorzichtig nagedacht,
gaf Broertjes onlangs te kennen.
door Pascalle Cappetti
OOSTBURG - De algemeen di
recteur is tevreden. De reorga
nisatie van het Antoniuszie-
kenhuis in Oostburg heeft goed
uitgepakt. De 24-uurszorg en
acute chirurgische zorg zijn
weliswaar verdwenen, maar
daar tegenover staat dat de
dagbehandeling is uitge
bouwd, sommige specialismen
zelfs groeien en het ziekenhuis
inmiddels is verrijkt met een
low cure-afdeling, een huisart
senpost én een huisartsenkli
niek. Paul Radenxacher hoort
de mensen niet klagen. „Het is
meer geaccepteerd dat niet
meer alles kan. Er is meer oog
voor wat er nog wél kan."
Er wordt zeker nog wel gemop
perd. Na de storm van protes
ten tegen de 'uitholling' van de
zorg in West-Zeeuws-Vlaande-
ren in 1996 is het stil geworden
rondom ziekenhuis Zeeuws-
Vlaanderen, locatie Antonius.
De inwonex-s hoor je nauwelij ks
meer over 'hun' ziekenhuis.
Wie zijn oor te luisteren legt,
merkt dat velen het echter nog
steeds niet kunnen verkroppen
dat het ziekenhuis - op voor
spraak van een commissie van
wijzen - is uitgekleed tot poli
kliniek. En ook daax-aan wordt
weer geknabbeld, ervaren som
migen. „Dan hangt er weer een
briefje dat een spreekuur komt
te vervallen", zegt een inwoon
ster van Breskens. „Het is er
soms net een spookhuis", zegt
een ander. Bram Heijboer, een
van de felste actievoerders be
gin jaren negentig, is er gelaten
onder. „Het is jammer, maar we
hebben één geluk: het is er
nog." De Bressiaander durft
het bijna niet te zeggen, maar:
„Toen ik laatst in het zieken
huis in Teimeuzen lag, en naar
het Antonius mocht, zei ik: laat
mij hier maar liggen. Waarom?
In De Honte weet je dat de art
sen aanwezig zijn als je ze nodig
hebt. Dat moet je in Oostburg
maar afwachten."
Rademacher vindt het belang
rijk de typische gemoedelijke
sfeer, waar het Antonius zo om
gei'oemd wei'd, te bewaren. „In
De Honte heerst toch een ande
re cultuur. Dat rent en vliegt
maar. Daar overheerst de high
tech-verpleging. In Oostburg is
meer gelegenheid voor de ver
zorging. Met name voor oude
ren is het klimaat in De Honte
niet zo geschikt. Zij kunnen na
een ingreep dan ook aansterken
in het Antonius."
Pastoor Genk
Het Sint Antoniusziekenhuis is
een van de oudste ziekenhuizen
in Nederland. Ene pastoor
Genk was in 1886 de gx'ondleg-
ger van het ziekenhuis, toen
nog een combinatie van bej aar
denhuis en bewaarschool, met
Het Antoniusziekenhuis in Oostburg, uitgekleed tot polikliniek met een huisartsenpost en -kliniek als plusje.
foto Peter Nicolai
ziekenboeg. Hij kreeg met veel
moeite een congi-egratie van de
zusters Charitas uit Steenber
gen zover, dat zij naar Oost
burg kwam om cle verzorging
van de mensen op zich te nemen
en de katholieke meisjes hand
werken te lei-en. De ziekenboeg
was aanvankelijk gehuisvest in
twee huizen aan de Lange-
straat. Pas bijna honderd jaar
later, in 1972, kx-eeg het zieken
huis zijn huidige onderkomen
aan de, hoe kan het ook anders,
Pastoor van Genklaan.
Het gebouw was aanvankelijk
geschikt voor 125 bedden,
maar deze zijn nooit volledig
'geëxploiteerd'. Honderd ge
vulde bedden was zón beetje
het maximum. Dat aantal is in
middels drastisch gewijzigd.
Tegenwoox-dig zijn er nog 24
bedden voor dagbehandeling
en short stay, 24 voor de low cu-
re-afdeling (voor patiënten die
in De Honte zijn uitbehandeld)
en vier bedden voor de huisart
senkliniek over
Daarnaast kunnen inwoners er
terecht voor tal van diagnosti
sche behandelingen, zoals
röntgen, functieonderzoek en
hart- en longondei'zoek. Er is
een moderne CT-scan, sterili
satie-afdeling en laboratori
um. De reumatoloog houdt er
spreekuur, alsmede de plas
tisch chix-urg en cardioloog. „In
principe kan er nog van alles.
Plet is een uitvalsbasis, waar
mee we het gebied zo goed mo
gelijk proberen te bedienen.
Specialisten
Rademacher erkent dat er een
dagelijkse inspanning moet
worden geleverd om de zorg in
Antonius werkelijk op peil te
houden. De specialisten heb
ben er niet altijd trek in, om hun
spreekuren in Oostbui'g over
eind te houden en steeds hun
spullen te moeten 'verhuizen'.
Maar hij staat nog steeds vol
mondig achter het besluit van
zes jaar geleden. „Het was een
voudig niet mogelijk om zelf
standig te blijven, met een in-
wonertal van 25.000, waarvan
er zo'n vijfduizend Sluissena-
x-en toch al op België gericht
waren. We wilden de basiszorg
blijven vei'lenen, maar dat luk
te alleen binnen een groter ge
heel."
De directeur die sinds kort ver
sterking heeft gekregen van Jo-
han van der Heide, voormalig
directeur van het Van Weel-Be
thesda Ziekenhuis in Dirks
land, heeft niettemin bewonde
ring voor wat er in Dirksland
gebeurt. „De regio is natuurlijk
veel groter, maar ze slagen er
toch in in de lucht te blijven.
Natuurlijk moeten ze ook wel
eens bypasses doen, zo heeft de
bevolking de CT-scan opge
bracht, maar ze laten zien dat
het kan, die zelfstandigheid."
