Luxe planten zetten de trend
PZC
De tuin in april
Klokjes fleuren
lente en zomer op
36
zaterdag 7 april 2001
Dure kamerplanten in prijzige potten hebben de voorkeur van de consument.
De begonia verdween vo
rig jaar uit de kamer
planten-toptien. Oma's ven
sterbank met een bloeiende
cyclaam, kaaps viooltje,
azalea en begonia keurig op
een rijtje begint een zeld
zaamheid te worden. Grote,
dure kamerplanten in bij
zondere vormen zijn nu de
trend. „Ze staan in een prij
zige pot en zijn helemaal af
gestemd op het interieur."
Zelfs aan hun kamerplanten
zie je dat het Nederlanders
financieel voor de wind gaat.
Trends en de geschiedenis van
kamerplanten, de 53-jarige
Jac Van Geffen weet er alles van.
Hij is docent aan het Agrarisch
Opleidingscentrum in Houten.
Hij schreef het meermalen her
drukte Handboek Interieurbe
planting. Aan huis in Wijk bij
Duurstede heeft hij een bureau
voor interieuradviezen. Maar
bovenal voelt hij zich naar eigen
zeggen 'plantofiel'. „Zie ik een
onbekende plant, dan heb ik een
slapeloze nacht als ik niet ach
ter de naam kan komen. Inder
daad, ik praat wel eens met mijn
planten", geeft hij met enige
schroom toe. „Niet zoals prinses
Irene dat doet met bomen. Ik ge
loof niet zo in het bovennatuur-
lijke en denk ook niet dat een
plant je wijze raad kan geven
over je relatie. Maar ik kijk wel
goed naar de signalen die ze ge
ven. Net als een mens moet een
plant zichzelf kunnen zijn. Dan
heeft hij het naar zijn zin en is
hij op z'n mooist. Ik nam eens
een plantje mee uit Pai'ijs dat bij
mij maarniet wilde bloeien. Ik
heb hem gevraagd hoe dat
kwam en toen zij hij'We zitten
hier verder van de evenaar af.
De dagen zijn langer en ik ben
een korte-dag-plant'."
Liefhebbers
„Alleen liefhebbers gaan zo met
hun planten om", beseft ook Van
Geffen. Mensen weten volgens
hem vaak niet welke planten ze
in hun huiskamer hebben staan,
en in hun keuze laten ze zich
lang niet altijd leiden door hun
eigen smaak. „Ze zien in de di
recteurskamervan het bedrijf
waar ze werken een plant staan,
en zetten iets soortgelijks in hun
huiskamer. Of de buren hebben
twee identieke potten met de
zelfde planten op hun venster
bank, dus doen ze dat na."
Foto's en teksten in de specials
van woonbladen bevestigen Van
Geffens beschrijving van de
trendy kamerplant. Manshoge
ficussen met een bijzondere
bladvorm of spiraalvormige
stam staan in potten van enkele
honderden guldens. Bij een
strak bankstel behoort een vier
kante pot. Planten in een na
tuurstenen pot staan in woon
kamers met veel hout, wol en
andere natuurlijke materialen.
Bedenkers zijn interieuront
werpers die steeds vaker door
particulieren in de arm worden
genomen om hun huis in te rich
ten. Zij breken zich het hoofd
over het juiste bankstel én de
juiste planten voor in huis. Het
omgekeerde gebeurt ook. De af
deling 'Bloemen' van het Agra
risch Opleidingscentrum in
Houten, waar bloembinders en
bloemisten worden opgeleid,
kreeg onlangs de nieuwe naam
'Bloemen en interieur'. Leerlin
gen kunnen zich nu ook bekwa-
De dracaena is een decoratieve plant.
De sanseveria mag weer.
foto's Marc van der Kort
men in interieurinrichting.
De kamerplant werd in de twee
de helft van de 19e eeuw ge
meengoed. Wetenschappers
hielden in die periode onderzoe
ken die uitwezen dat planten in
de huiskamer een bijzonder
heilzame werking hadden.
„Dergelijke onderzoeken zijn
later herhaald", aldus Van Gef
fen. „In het midden van de jaren
negentig bleek in bedrijfsruim
ten met veel planten het perso
neel minder vaak ziek te wor
den." Pas toen de centrale ver
warming zijn intrede deed,
werd de sierfunctie van kamer
planten belangrijk. In de matig
verwarmde en verlichte huiska
mers van voor de Tweede We
reldoorlog hield slechts een
beperkt aantal planten het uit.
Varens deden het goed, evenals
geraniums en sanseveria's. Van
Geffen: „Heel populair waren
de slagersplanten, zo genoemd
omdat ze zelfs in koude slagerij -
en overleefden." De centrale
verwarming maakte het moge
lijk tropische planten in huis
zetten. De versqheidenheid nam
toe en oma's vensterbank vol
vrolijke bloeiers werd geboren.
Op den duur verschoof de aan
dacht naar de groene bladplan
ten en werden de bloeiers ver
vangen door snijbloemen. In de
jaren zeventig was het hip om
met ldim- en hangplanten de
vensterbank om te toveren tot
een soort jungle. Bij het aanbre
ken van het techno tijdperk cre-
eerden industrieel ontwerpers
wonderlijk gevormde plastic
plantenpotten. Dure planten
horen bij de economische bloei
in de jaren negentig en het aan
breken van een nieuw millenni
um.
Voor de begonia die vorig j aar zo
roemloos uit de toptien ver
dween, is er nog hoop op een re
vival. Van Geffen ziet 'oma's
plant duidelijk weer terugko
men'. De lakanthurium of fla-
mingoplant met zijn glimmende
rode bloembladeren kwam vo
rig jaar binnen op nummer acht
van de top tien. „Oma's anthuri-
um had één grote bloem op een
lange steel. Kwekers hebben de
plant zodanig gecultiveerd dat
hij nu korte stelen heeft en veel
kleine bloemen."
De nieuwe anthurium doet het
leuk in een felrood gekleurde
Chinese kookpot, meldt de VT-
Wonen kamerplanten-special
(prijs van de pot: 430 gulden).
Ook de eens zo verguisde sanse
veria keert terug in de Neder
landse huishoudens. „Omdathij
zo mooi past in een modieuze
vierkante aardewerk pot", al
dus Van Geffen.
Anne Vos
Het lenteklokje, Leuco-
jum vernum, bloeit in
maart, iets later dan het
sneeuwklokje. De bloem van
de plant knikt. Niet voor
niets, maar om de meeldra
den en de stampers tegen
maartse buien te bescher
men. Nu ik dit schrijf zijn de
meeste sneeuwklokjes uitge
bloeid, maar staan de lente
klokjes nog in volle bloei.
Uit de verte zou je een lente
klokje voor een sneeuw
klokje kunnen verslijten, maar
afgezien van het feit dat het alle
twee bolgewassen zijn die met
klokvormige bloemen bloeien,
hebben ze van dichtbij bezien
niet zo veel met elkaar gemeen.
Het lenteklokje is veel forser
van postuur; het heeft geen
grijsgroen, maar stevig donker
groen, bijna vlezig blad en Leu-
cojum vernum bloeit met bloe
men die op een ouderwetse
stoffen lampenkap lijken - zo
een met kralen aan de punten. In
plaats van kralen heeft de lam
penkap van het lenteklokje
geelgroene punten.
Vroeger kwam het lenteklokje
in ons land in de buurt van 01-
denzaal in het wild voor. Ten
minste, volgens Heukels' Flora
van Nederland. Nu groeit het
nog sporadisch in halfwilde
staat op oude buitenplaatsen. In
de tuin is het lenteklokje een
probleemloze plant en onder
gunstige omstandigheden - veel
vocht en humus - zaait het zich
uit. Leucojum vernum wordt al
süids 1420 gekweekt en je zou
verwachten dat er sinds die tijd
een eindeloze reeks van cultuur
variëteiten is ontstaan. Dat valt
tegen. Er zijn er welgeteld twee:
'Vagneri' is een reuzenvorm,
met breed blad en bloemsten
gels van 40 cm lengte - ander
half maal zo lang als gewoon. En
vaak met twee Wokjes per
bloemstengel. 'Carpaticum'
heeft gele punten aan het
bloemblad, in plaats van groen
gele. Voor verzamelaars is dat
een significant verschil; gewone
mensen merken het nauwelijks
op.
In april, als het lenteklokje is
uitgebloeid, verschijnen de
bloemen van Leucojum aesti-
vum. Zoals stadsmensen iedere
vogel een sijsje noemen, of een
vink, zo heet in de volksmond
iedere knikkende bloem een le
lie of een klokje: grasklokje,
Chinees klokje, rapunzelldokje,
sneeuwklokje. Het zal u dan ook
niet verbazen dat Leucojum ae-
stivum in het Nederlands 'zo
merklokje' wordt genoemd. Al
weer meldt Heukels' Flora dat
het zomerklokje in ons land in
het wild in drassige weilanden
en buitendijkse rietlanden in
het wild voorkomt.
Het zomerklokje heeft grote
bollen - zo groot als die van een
narcis. De bloemstengels van
Leucojum aestivum worden wei
een halve meter hoog en aan de
ze stengels bengelen vier tot zes
klokjes aan dunne steeltjes. Ook'
deze klokjes hebben het lam
penkapmodel, met geelgroene
tipjes. De afzonderlijke bloe
men zijn iets kleiner dan die van,
het lenteklokje.
Robinson
En ook het zomerklokje heeft
een reuzenvorm: Leucojum aes
tivum 'Gravetye Giant'ge-
noemd naar het landgoed van I
William Robinson, een van de 1
beroemdste tuinboekenschrij-
vers uit de Engelse geschiede
nis, Gravetye Manor. Het land
huis is nu een hotel, maar de
zomerklokjes groeien er nog
steeds. Het zomerklokje is een
plant voor drassige grond die
het goed doet langs sloten en rij
vers. Het blad van Leucojum ae
stivum verschijnt absurd vroeg
- vaak al in december, zodat je
ieder jaar weer je hart vast
houdt als het in ernst begint te
vriezen. Maar hoewel het er
kwetsbaar uitziet, komt het al-i
tijd weer ongeschonden doof del
winter.
Ook zonder drassige of vochtige
grond is het mogelijk om lente-
en zomerklokjes in de tuin te
hebben. Ze zullen zich mis
schien niet uitbundig uitzaaien,
maar ook in normaal-vochtige
tuingrond groeien ze goed. Wel
verdient het dan aanbeveling
om ze in humusrijke grond te
planten, in lichte schaduw. Ide
aal is een plaats onder loofbo
men waar ze in het vroege voor
jaar in de volle zon staan, en 's
zomers in de koele schaduw vai
het lover.
Romke van de Kas
Lenteklokje
Leucojum vernum)
Tijdens het dagelijks
rondje-in-de-tuin zult u
steeds meer oude bekenden
ontmoeten die na elkaar hun
bloemen ontvouwen. Een
van de vrolijke verschijnin
gen is zeer zeker Anemone
blanda, de blauwe anemoon,
die ook wit of rood kan zijn.
De wortelstokjes gingen vo
rige herfst de grond in. Een
heel andere anemoon is 'De
Caen' waarvan nu de knolle
tjes geplant moeten worden
om in de herfst van de grote,
kleurige, komvormige bloe
men te kunnen genieten. De
plantjes kunnen, als ze nu
gekocht worden, echter niet
tegen nachtvorst. Dekken
dus. Anemone blanda trekt
zich van die kou niets aan.
Veel struiken als gele kor
noelje, Chinees klokje, Ri
bes of sierbes, krenteboompje
en stermagnolia zijn uitge
bloeid dus kunnen ze worden
gesnoeid. U kunt nu nog zien
aan welke takken bloemen heb
ben gezeten. Die worden sterk
ingenomen of helemaal verwij
derd als dit de vorm ten goede
komt. Toverhazelaar houdt niet
van snoeien.
Inspecteer de overwinterde
dahliaknollen en geef de gezon
de een warm plaatsje tegen een
muur op het zuiden. Voorzichtig
met de groene spruiten. Afdek
ken met een laagje grond en als
nachtvorst wordt verwacht een
'dekentje' erover. De tweede
helft van mei kunt u ze een defi
nitieve plek geven die goed van
mest is voorzien. Dan kunnen
ook de zaaiplantjes ter plekke
worden uitgezet. Maak ook
maar vast de balkonbakken
schoon, zodat de geraniums,
fuchsia's en surf in ia's hun
plaats weer kunnen innemen.
Koop tijdig in!
In de tweede helft van deze
maand kunnen de zomerbloe
men met penwortel (ridder
spoor, zonnebloem, slaapmuts
jes, korenbloemen) op de voor
hen geprepareerde plek worden
gezaaid. Intussen moet u ook
aandacht besteden aan de een
jarigen die u eerder in uw kasje
zaaide. Die moeten verspeend
worden. Op een windstille dag
kan het gras voor een nieuw ga
zon worden gezaaid. U hebt één
kilo zaad voor 50 vierkante me
ter nodig. Kies het juiste gras- 1
mengsel afgestemd op het ge
bruik. Als het meezit kunt u na
een week al een groene 'waas'
van het gekiemde zaad waarne
men. Het gras van het bestaands
gazon is al weer aan het groeien.
U zult al wel een keer hebben
gemaaid. Straks weer drie keer
in de veertien dagen.
Afharken is nu nog de bood
schap omdat gras dat lang blijf
liggen nu nog slecht verteert.
Korrelmest moet uitkomst
brengen: 1' kilo op 50 my~.Een
gezaaid grasveld wordt na cira
6 weken voor het eerst gemaaid
Afstelling zo hoog mogelijk
voor de machine.
In de gebruikstuin in ook veel te
doen. De meeste groenten als
spinazie, raapstelen, radijs, sla.
erwten en peulen, kunnen voor
de tweede of zelfs derde maal
worden gezaaid. Kies de zoge
naamde volgrassen, die wat
meer ruimte nodig hebben. Van
rabarber kunt u de dikke stelen
'trekken'.
Zaaien
Er kan vreselijk veel worden ge
zaaid. In aanmerking komen
snij selderij, bieten, spruitkool
(tot in mei). Voor de liefhebbers
schorseneren en pastinaak.
Bloemkool kan nog worden ge
zaaid of als plantjes worden uit
gezet (65 x 65 cm). Diverseras
sen tomaten en paprika kunnen
in de hobbykas. Peterselie en
wintemortelen willen graag
vóórkiemen en postelein kiemt
het liefst onder een vochtige, ju
te zak in de platte bak.
Keukenkruiden plant of zaai je
zo dicht mogelijk bij de keuken-
Maak een keuze. Welke gebruikt
u het meest? Peterselie, selderij,
basilicum of dille, lavas (=mag-
gikruid) dragon of bieslook?
Van de aardappelen zijn de mid-
delvroege rassen aan de beurt.
Als het goed is, hebt u ze al te
spruiten ge'kist'. In de fruittuin
moeten wellicht maatregelen
worden genomen tegen kanker
of schurft. In de kruisbessen kan
zich meeldauw -'het wit'- voor
doen. Maak de bomenspiegels
vrij van onkruid en de grond loi
zodat zuurstof in de grond kan
doordringen tot de wortels. I
Frans Wegman
