Te veel werken voor te weinig
Nieuw leven voor oude panden
Belangstelling
verlofsparen
groeit sterk
11
marginalia
1 april
Toiletkundige
Fietsrokje
Tuinieren in het groot
Bijna 300.000 werknemers gaan nog akkoord met minimumloon
FNV Bouw
haalt banden
met OR aan
het bedrijf
profijt
donderdag 5 april 2001
Het gaat zó goed met de economie dat alle werknemers een
flink salaris krijgen. Zelfs ver boven het CAO-loon. Tenmin
ste, dat roepen de werkgevers. Statistieken laten een ander
beeld zien. Bijna driehonderdduizend werknemers werken
nog steeds voor het allerlaagste salaris dat is toegestaan, het
wettelijk minimum(jeugd)loon. Wie zijn ze en wat doen ze?
Een flink aantal particuliere
beleggers is sinds afgelopen
vrijdag in een voor hen pijnlijke
1-aprilgrap getuimeld. Ze
schreven zich in voor een niet
bestaand beleggingsfonds,
waarmee ze dachten him inzet
in korte tijd te kunnen verdub
belen.
Het beleggingsfonds was een
idee van IEX.NL, een website
met financiële informatie voor
particuliere beleggers. Volgens
IEX.NL zou het fonds beheerd
worden door ene Charles Ponzi -
'een zeer bekende en succesvolle
fondsbeheerder'. Ponzi blijkt
inderdaad te bestaan, maar
staat in de financiële wereld be
kend als een meesteroplichter.
Hij is de uitvinder van het pira
midespel, waarbij de spelers
grote sommen geld kunnen ver
liezen.
Bij IEX.NL kwam uiteindelijk
voor vijf miljoen gulden aan in
schrijvingen binnen. Er waren
beleggers die 100.000 dollar
wilden inleggen en sommigen
namen telefonisch contact op
om een nog grotere toewijzing in
de wacht te slepen.
Dinsdagochtend kregen alle
IEX.NL-abonnees bericht dat
het om een aprilgrap ging. 'We
hebben duidelijk willen maken
hoe kwetsbaar individuele be
leggers zijn voor bedrog en heb
ben hen willen beschermen te
gen hun ergste vijand: hun eigen
goedgelovigheid', luidt de ver
klaring van IEX.NL.
Vorig jaar haalde IEX.NL een
vergelijkbare grap uit met het
fonds F/Rite Air, oftewel Fried
Air (gebakken lucht). GPD
Onze vvc is ouderwets. Ons af
val wordt met brandschoon
water vanaf de woonplek door
een peperduur systeem ver
voerd. Kilometers lange tunnel -
(tje)s moeten voor onze uit
werpselen gegraven worden,
waardoor straten gedurende
lange tijd open liggen.
Daarbij hoeft het doorgespoel
de maar even te veel te zijn en
het spoelt helemaal niet meer
Als het goed mis is voldoet bo
vendien de met veel vernuft ont
wikkelde zwanehals niet meer,
waardoor er een kwade odeur
ontstijgt aan het watercloset,
die bij veel mensen braaknei
gingen veroorzaakt.
Gelukkig wordt het in de toe
komst allemaal anders. Er komt
namelijk een nieuwe bijzondere
leerstoel 'Biologische kring
looptechnologie'. De leerstoel is
een eerbetoon aan professor G.
Letting, in het wereldje van de
afvalzuivering een zeer gewaar
deerde uitvinder. Letting gaat
binnenkort met pensioen. En
wie nog iets van zijn kennis wil
meekrijgen, kan naar zijn
afscheidsrede eind april op de
universiteit van Wageningen.
Letting gaat dan eens lekker
kletsen over rotting, een buiten
gewoon fascinerend microbio
logisch verschijnsel, aldus de
professor. GPD
Bij Shimano vonden ze het
een 'primeur'. De fabrikant
van fietskleding komt deze zo
mer met het eerste echte fiets
rokje op de markt, melden ze in
een persbericht.
Nu de tijd van lange zwoele zo
meravonden en terrasjes weer
voor de deur staat, stappen de
mensen vaker op de fiets. En
daar hoort natuurlijk ook een
leuke outfit bij, vindt Shimano.
Het rokje is een echte blikvan
ger op het terras, speciaal ont
worpen voor 'de sportieve en
modieuze vrouw'. Door de split
aan de achterkant stap je zo van
de fiets het terras op. Ook op
stappen is geen enkel probleem
meer.
Dus geen rokken meer die ach
ter het zadel blijven hangen,
terwijl het hele terras zit mee te
genieten. De fabrikant belooft
ons een fijne zomer. Het grootste
geheim is echter het elastische
fietsbroekje aan de binnenkant.
Eigenlijk is het dus een beetje
gemeen spelen. Want wie doet er
nou een korte broek en een rok
over elkaar aan. Dat niemand
dat eerder heeft bedacht! GPD
VIJFHUIZEN - In Vijfhuizen wordt flink gebouwd en geschept voor de Floriade 2002. Volgend jaar april gaat de grootste tuin van
Nederland open voor het publiek. De organisatie verwacht drie miljoen bezoekers uit binnen- en buitenland, foto Koen Suy k/AN P
door Sylvia Marmelstein
DEN HAAG - Vera van Dijk (55)
werkt al vijftien jaar als ver
koopster en ze heeft nog nooit
meer verdiend dan het wettelijk
minimumloon. In de kinderkle
dingzaak waar ze nu staat,
werkt ze drie dagen in de week.
Daar verdient ze krap veertien
gulden bruto per uur. „Dat is be
lachelijk weinig natuurlijk voor
iemand van mijn leeftijd en met
zoveel ervaring, maar het lukt
echt niet om in de detailhandel
een baas te vinden die meer be
taalt."
Van Dijk heeft al vaak gesollici
teerd bij een aantal andere win
kels. „Ik krijg steeds te horen
dat ik al blij mag zijn dat ze een
vrouw willen die ouder is dan
vijftig. Dus dat ik niet zo moet
zeuren over mijn salaris. Maar
ik zou het zo leuk vinden, als ik
een keer echt wordt beloond
voor het zware werk. Want in
deze winkel is het acht uur per
dag rennen en vliegen. En ik sta
altijd paraat om zieke collega's
te vervangen."
De juichverhalen over de floris
sante economie en de torenhoge
salarissen die daar bijhoren,
gaan niet op voor Van Dijk en
een heel bataljon andere werk
nemers in Nederland. Bijna
288.000 werknemers werken
voor het wettelijk minimum
loon, zo blijkt uit cijfers van het
Centraal Bureau voor de Statis
tiek (CBS). Deze mensen verdie
nen nog minder dan werkne
mers met een baan die door de
overheid wordt gesubsidieerd,
beter bekend als banenpoolers
en Melketiers.
Seksediscriminatie
Het merendeel van de volwas
sen minimumloners is vrouw en
werkt in deeltijd of op flexibele
basis, bijvoorbeeld als oproep
kracht. „Vaak is er sprake van
pure seksediscriminatie", zegt
Chris van Driessen, hoofd afde
ling arbeidsmarkt bij de vak
centrale FNV. „Werkgevers
denken geregeld: 'O, een vrouw
in deeltijd met bijbaantje hoeft
niet zoveel te verdienen. Zij is
toch geen kostwinner die een
gezin moet onderhouden.'. Dat
is volkomen onterecht natuur
lijk."
Ook jongeren werken vaak voor
het laagste salaris dat er be
staat. Ruim 132.000 werkne
mers die jonger zijn dan 23 jaar,
moeten genoegen nemen met
het minimumjeugdloon. De
hoogte ervan is sterk afhanke
lijk van de leeftijd. Iemand van
vijftien jaar krijgt bijvoorbeeld
35,22 gulden bruto voor eén hele
dag werken.
Geen diploma
Een negentienjarige krijgt
daarvoor 61,64, een 21-jarige
8512 en een 22-jarige 9980 gul
den. „Vaak zijn het scholieren
en studenten met een bijbaan
tje, die werk doen waarvoor
geen diploma's worden ge
vraagd", zegt Driessen.
De grote verschillen tussen de
minimumjeugdlonen en het mi
nimumloon voor volwassenen
zijn de FNV een doorn in het
oog. Driessen: „Het is belache
lijk dat iemand van achttien
jaar de helft van het salaris
krijgt van een 23-jarige, terwijl
ze vaak precies hetzelfde werk
doen." De vakcentrale FNV
heeft minister Vermeend van so
ciale zaken gedreigd met een
rechtszaak, als hij jongeren
vanaf 18 jaar niet ook recht
geeft op het minimumloon voor
volwassenen. „Ons systeem is
namelijk in strijd met allerlei
internationale verdragen waar
in jongeren vanaf achttien jaar
als volwassen worden be
schouwd."
Bovendien leidt het minimum
jeugdloon volgens Driessen
vaak tot bizarre situaties. „Ne
derland telt veel jongeren van
21 j aar die samenwonen met een
partner die geen inkomen heeft.
Die gezinnen moeten aanvul
lende bijstand aanvragen om
niet onder het sociaal minimum
te zakken."
Werknemers bij de overheid zit
ten het minst vaak onder het mi
nimumloon. Volgens het CFO,
de CNV-bond voor ambtenaren,
komt dat doordat vrijwel alle
CAO-lonen boven het wettelijk
minimumloon beginnen. Toch
toont recent onderzoek van de
Organisatie voor Strategisch
Arbeidsmarktonderzoek (OSA)
aan dat werknemers in de zorg
sector vaak het minimumloon
krijgen. „Dat zijn vooral alfa
hulpen", zegt Driessen van de
FNV. Alfahulpen werken in de
thuiszorg en zij doen daar aller
lei klussen van huishoudelijke
aard.
Werknemers in dienst van parti
culiere bedrijven lopen het
gi'ootste risico genoegen te moe
ten nemen met het minimum
loon. Vooral werknemers in de
horeca en schoonmakers wor
den karig betaald. Twaalf pro
cent krijgt het minimumloon,
meldt het CBS. De cijfers zijn
van eind 1999, maar volgens de
onderzoekers zijn er sindsdien
geen grote veranderingen in ge
weest. Ook in de detailhandel is
het minimumloon met 10,7 pro
cent favoriet. Daarna volgen de
handel, de autoreparatiebedrij
ven, de commerciële dienstver
lening en de landbouw en visse
rij-
Goed gek
De 24-jarige Rieke Stassen
werkt vijf jaar in de horeca. In
middels heeft ze heel wat werk
gevers gehad, maar overal kreeg
ze precies het wettelijk mini
mumloon. Bij haar huidige
werkgever, eigenaar van een
bruine kroeg, verdient ze meer.
„Maar hij betaalt mij voor een
deel zwart. En daarnaast mag ik
de fooien houden."
Dat levert bovenop haar salaris
van zo'n tweeduizend gulden
netto per maand nog eens extra
zevenhonderd gulden op.
Puur en alleen voor het mini
mumloon wil ze nooit meer aan
de slag. „Je bent goed gek om
voor een schijntje te werken in
zo'n gunstige arbeidsmarkt."
GPD
DEN HAAG - FNV Bouw
pleit voor een landelijke
verkiezingsdag voor de
ondernemingsraden. De
vakbond denkt zo de per
soneelsvertegenwoordi
gingen in de bouw beter te
kunnen promoten. Dat
heeft voorzitter R. de
Vries van FNV Bouw gis
teren gezegd aan de voor
avond van het vierjaar
lijks vakbondscongres.
Nu worden de verkiezin
gen voor de onderne
mingsraad (OR) per
bedrijf geregeld.De voor
zitter denkt dat door een
landelijke verkiezingsdag
de bekendheid van de on
dernemingsraad toe
neemt en daarmee het
draagvlak.
FNV Bouw wil meer sa
menwerken met onderne
mingsraden. „Maar het is
niet zo dat wij als vak
bond de ondernemingsra
den willen omarmen. Ie
der heeft zijn eigen taak."
De vakbond deed voor het
congres een onderzoek
onder vierhondei'd leden
over thema's die in het
congres aan de orde ko
men. Hieruit blijkt dat
bijna alle ondervraagden
(96 procent) veel belang
hechten aan het uitbeta
len van het volledige loon
bij ziekte. Tweederde
wees vijf extra vakantie
dagen of twee procent
meer loon in ruil voor een
lagere uitkering af.
Daarmee is volgens De
Vries duidelijk dat zijn le
den het niet eens zijn met
het voorstel van voorzit
ter F. Buurmeijer van het
Landelijk Instituut Soci
ale Verzekeringen. Die zei
in februari dat werkne
mers zelf de keuze moeten
krijgen tussen volledig
uitbetalen bij ziekte, of
bijvoorbeeld meer vakan
tiedagen, of een hoger
loon.
Ook wordt er in de bouw
nog steeds veel overge
werkt. Ruim dertig pro
cent van de ondervraag
den gaf aan, geregeld
meer dan het aantal con
tracturen te werken. Van
deze groep werkt een
kwart zelfs tien uur of
meer per week over.
De Vries is hier niet geluk
kig mee, 'al zegt het wel
iets over de grote betrok
kenheid van de werkne
mer'. ANP
door Claudia Sondervan
Kortgeleden kregen ze voor het eerst
te maken met een fenomeen dat alle
projectontwikkelaars in de bestaande
bouw kennen: krakers. Nog wel in hun
thuisstad Goes, in het kantoorgebouw
bij de AKF-hal op het oude haventer
rein. De krakers kwamen zich keurig
voorstellen op het kantoor van Van Gar
deren en Dekker, hoog in de monumen
tale watertoren aan de 's-Gravenpolder-
seweg.
„Tja, blij zijn we er niet mee. Hoe moeten
die mensen daar wonen, zonder gas,
licht, water en elektra," zegt directeur
Ko van Garderen na het bezoek. „Het
geeft ook geen goede indruk naar de
overheid als zoiets gebeuxd."
Hij en zijn mededirecteur Chris Dekker
lijken verbouwereerd over de ongenode
logees. In de projectontwikkeling pak
ten ze veel kraakgevoeliger panden aan,
een voormalige school middenin de Am
sterdamse Jordaan waar riante apparte
menten in gebouwd zijn, bijvoorbeeld.
„Meestal zetten we daar een bewakings
dienst op om kraakacties te voorkomen.
Daar hadden we hier niet op gerekend,"
bekent Van Garderen.
Bestaande gebouwen nieuw leven inbla
zen lijkt de specialiteit van Van Garde
ren en Dekker Projectontwikkeling B.V.
„We zijn een kleine organisatie. We heb
ben ook geen bouwpoot aan het bedrijf
hangen. Veel projectontwikkelaars zijn
kopbedrij ven voor aannemers die aan
het werk gehouden moeten worden,"
legt Dekker uit. „Wij begonnen ook in
een tijd dat alle grote Vinex-woning
bouwlocaties allang vergeven waren.
Ergens kwamen we nooggedwongen in
de herstructurering van bestaande bouw
terecht. Het geeft ons een belangrijke
voorsprong in de markt nu grond voor
uitbreiding opraakt. Het bouwen in de
polder is voorbij. Grote projectontwik
kelaars moeten gaan omschakelen naar
een markt waar wij met onze flexibiliteit
en kennis al in thuis zijn."
Het bedrijf is niet bang om zaken aan te
pakken waar anderen hun handen af
trokken of zich niet aan wilden branden.
De bijna negen jaar lang leeggebleven
kavel tussen de kantoren aan de Schroe-
weg in Middelburg vulde het bedrijf
succesvol met drie opvallende kantoor
villa's. Voormalig recreatie- en sportcen
trum De Kaasboer in Biggekerke krijgt
binnenkort, na jaren leegstand en ette
lijke afgesprongen plannen een opvolger
in landelijk hotel De Kaashoeve. Pronk
juweel in de portfolio van de projectont
wikkelaars moet dit jaar de glorieuze
herrijzenis worden van het Domburgse
Badpaviljoen: een combinatie van res
tauratie, her- en vernieuwbouw waarin
Van Garderen en Dekker alle ervaring
met bouwen onder Monumententoe-
zicht voor commerciële exploitatie,
planologische hobbels, financierings
wegen en de beperkingen van het bou
wen op een zachte zeewering in de strijd
gooit. Het eigen onderkomen illustreert
bij uitstek het type project waarin de
compagnons excelleren. De watertoren
De directeuren Ko van Garderen (links) en Chris Dekker bij hun tot kantorenhuis om
gebouwde Goese watertoren. foto Willem Mieras
van Goes, als eerste stalen toren van
Nederland aangemerkt als industrieel
monument, is omgebouwd tot hoogver
heven kantorenhuis voor vijf onderne
mingen. Het duurde langer dan verwacht
voor alle vloeren in de oude waterton wa
ren verhuurd, beaamt Van Garderen. De
ongebruikelijke constructie, tientallen
metershoog in de lucht, bleek zeker in de
bouwfase erg veel te vergen van het voor
stellingsvermogen van potentiële huur
ders. Het topje van de toren en twee ver
diepingen reserveerde het bedrijf voor
zichzelf. De opmerkelijke ombouw van
de watertoren leidde tot een samenwer
king met Delta Nutsbedrijven, waarin
bekeken wordt of er meer Zeeuwse wa
tertorens nieuwe functies kunnen krij
gen, zoals de watertoren in Oostburg.
„Eeuwig jammer dat die niet in Dom
burg staat; dan was hij zo verkocht", ver
zucht Dekker. Van Garderen en Dekker
willen overigens niets weten van een eti
ket 'specialist'. „We willen zo breed mo
gelijk blijven werken.Hoewel er in
Zeeland nu veel projecten 'in de bouw
put' zitten, liggen zeventig tot tachtig
procent van de nieuwe aankopen van het
bedrijf buiten Zeeland. Het bedrijf ont
wikkelt een luxe complex met zorgap-
partementen waar nu nog het gemeente
huis in Westerschouwen staat; de
voormalige directeurswoning bij het
Badhotel in Domburg veranderde in een
statig complex De Poort van Domburg
met recreatieappartementen. In Schie
dam worden 33.000 vierkante meters be
drijventerrein van Coca Cola omge
vormd tot een nieuw bedrijvencomplex.
In het centrum van Ridderkerk werd een
nog groter terrein van een staalfabriek
en bodemverontreiniging ontdaan en
bouwrijp opgeleverd. De vijf hectaren
van het voormalige AKF-terrein aan de
Goese Haven wachten op het totaalplan
dat projectontwikkelaar Proper-Stok
uit Rotterdam voor het gebied maakt in
opdracht van de gemeente Goes.
Naam:
Van Garderen Dekker
Projectontwikkeling B.V.
Vestiging:
Goes
Opgericht:
1995
Aantal werknemers:
negen, van wie drie in deeltijd
Omzet over 2000:
zestig miljoen gulden
Van Garderen en Dekker willen er wo
ningen en appartementen bouwen.„Je
bouwt voor de markt en die markt wil an
dere dingen dan tien jaar geleden," zegt
Dekker. „Was toen 75 vierkante meter
voor een appartement heel normaal, nu
moet dat zeker 95 vierkante meter zijn.
De appartementen in de Middelburgse
wijk Griffioen waren twintig jaar gele
den je van het, nu moet je bijna gaan den
ken aan samenvoegen wil je die wonin
gen interessant maken. De ruimtevraag
groeit mee met de economische bestedin
gen. Wij krijgen nu al verzoeken van
mensen uit de Goese Meer of we bij de
ontwikkeling van het AKF-terrein ook
appartementen van tweehonderd, twee
honderdvijftig vierkante meter bouwen.
Die mensen wonen nu ruim, willen op
termijn wat makkelijker wonen maar
niet inleveren op comfort. Dus een ap
partement met een studieruimte en twee
badkamers."
En als de markt verlangt naar bouw met
nostalgische elementen, dan leveren Van
Garderen en Dekker die. Villapark Na
dorst in Middelburg werd neergezet in
een distinctieve jaren dertigstijl, met
strakke belijning, sobere baksteen, er
kers, pannendaken en met name het vo
lume dat de herenhuizen uit die tijd ken
nen. Waar de ontwikkelaars werken in
een omgeving met oude, karakteristieke
bouw wordt uitdrukkelijk teruggegre
pen naar vormgeving uit vroeger tijden.
Een vaste ontwerppartner daarin is de
Voorstondse architect Hoogenberk van
het Bureau voor Harmonische Architec
tuur. De Franse balkons met kruislings
versterkte balustrade, empirelijsten bo
ven deuren en ramen, torens, gestucte ge
vels en pilaren die zijn signatuur lijken te
vormen komen terug in De Poort van
Domburg, het ontweip voor het Badpa
viljoen en het zorgcomplex Wester
schouwen. Nieuw moet aansluiten bij
oud, vinden Van Garderen en Dekker.
„Dat accepteert de markt eerder dan iets
dat sterk afsteekt bij bestaande bouw."
door Jos van Rijsinqen
In bepaalde sectoren kwam
je ze tegen: jonge tweever
dieners zonder kinderen die
geen zin hadden op him pen
sioen te wachten om een reis
om de wereld te maken. Ze
namen gewoon drie maan
den of een half jaar onbe
taald verlof om hun droom
wens werkelijkheid te laten
worden. Vaak kregen ze de
smaak zo te pakken dat het
niet bij één keer bleef.
Sinds januari kent Neder
land de wettelijke mogelijk
heid een deel van het bruto
loon of vrije dagen op te
sparen om er later langdurig
tussenuit te gaan. Onderzoek
heeft uitgewezen dat zo'n
achthonderdduizend Neder
landers dat wel zien zitten.
Een belangrijke voorwaarde
is dat de regeling openstaat
voor minstens driekwart van
het personeel. Het bedrijf
moet dus zelf een regeling
maken of dat bij CAO rege
len.
Op zijn vroegst stellen de
CAO-onderhandeaars dit
jaar een werkgroep in, die
zich gaat buigen over de
nieuwe mogelijkheid. Dan
zouden er bij het CAO-over-
leg van volgend jaar afspra
ken gemaakt kunnen wor
den. Werknemers die zitten
te popelen om te beginnen,
moeten dus veel druk op de
ketel zetten: via hun baas, de
ondernemingsraad of de
vakbonden.
Enkele sectoren zoals het on
derwijs, de welzijnssector en
de metaal en techniek ken
nen al vormen van verlofspa-
ren. Meestal zijn dat regelin
gen waarbij alleen tijd wordt
gespaard. Uiterlijk 1 januari
2007 moeten deze regelingen
voldoen aan de nieuwe wet.
De380.000 werknemers in de
metaal en techniek kennen
een regeling, waarbij alleen
tijd gespaard wordt voor
zorg of studieverlof. In de
wettelijke regeling mag je
zelf weten waarvoor je het
langdurig verlof gebruikt.
Dat kan ook zijn om het huis
te verbouwen of om een half
jaar op de hei te gaan zitten
mediteren. De FNV vindt dat
het zo ook hoort. De werkge
ver zou het opnemen van ver
lof om te studeren hooguit
kunnen belonen door er wat
extra's (in tijd of geld) tegen
over te zetten.
Bij het verlofsparen mag
maximaal tien procent van
het jaarloon (tijd of geld)
worden gespaard. Na tien
jaar levert dat een verlof op
van maximaal een jaar. Soci
ale premies voor WW en
WAO worden al bij het spa
ren ingehouden, belasting
pas later. Als men bij het
langdurig verlof genoeg
heeft aan een lager inkomen,
dan kan een gespaard bedrag
van een half jaar wellicht uit
gesmeerd worden over negen
maanden. Dat zou kunnen
betekenen dat er voor een la
ger tarief inkomstenbelas
ting afgedragen moet wor
den. Op grond van de wet zijn
WW en WAO gegarandeerd
voor een maximale verlof-
duur van achttien maanden.
Vooral kleine bedrijven heb
ben belang bij CAO-afspra-
ken op sectorniveau. Op die
manier kunnen ze wat ar
beidsvoorwaarden betreft
toch blijven concurreren met
grote bedrijven. De gespaar
de gelden moeten worden ge
stort op een rekening buiten
het bedrijf, zodat de werkne
mer zijn rechten niet kwijt
raakt als hij van baan veran
dert of zij n werkgever failliet
gaat.
In de huidige krappe ar
beidsmarkt kan een goede
verlofregeling de werkgever
goed uitkomen. Niet alleen
omdat goede arbeidsvoor
waarden het bedrijf aantrek
kelijker maken. Ook omdat
een werknemer die vrije da
gen spaart voor later, nu
meer werkt. Maar ooit steekt
die werknemer zijn vinger op
om er een hele poos tussenuit
te gaan Als de werkgever
niet tijdig plannen maakt
hoe de verlofgangers vervan
gen kunnen worden, dan
komt hij zichzelf later tegen.
Naast verlof sparen zijn er
meer mogelijkheden om met
werktij d te spelenFNV heeft
er een boekje over gemaakt
met mogelijkheden en prak
tijkvoorbeelden. GPD
