Spoedhulp
onder loep
PZC
Publicaties van zestiende-eeuwse
drukkersfamilie in Zeeuws Archief
Sportief bezig zijn
wordt doel project
breedtesport Goes
Uitwisselingsproject scholen op de tocht
SCHOUWENAAR OPEL
Alle luxe is standaard.
Onderzoek provincie
Miljoenen nodig voor bereikbaarheid De Poel
Bedrijfsweg 2,Vlissingen (01 18) 461710.
w20
woensdag 4 april 2001
door Rolf Bosboom
GOES - Goes maakt komen
de zomer daadwerkelijk een
begin met haar project
breedtesport, waarmee de
gemeente voorop loopt in
Zeeland. Op 11 juni is het of
ficiële startsein in de vorm
van een mini-symposium.
Kort daarna gaan de drie co
ördinatoren aan de slag die
een centrale rol in het zesja
rige project hebben.
Met breedtesport wordt be
doeld het sportief bezig zijn
waarbij het sociale en maat
schappelijke element een be
langrijke rol speelt. Sport en
bewegen zijn daarbij niet al
leen een doel, maar vooral
ook een middel. Goes heeft
vorig jaar, als eerste Zeeuwse
gemeente, een rijkssubsidie
van zeven ton voor het pro
ject gekregen. Zij moet zelf
ten minste hetzelfde bedrag
bijleggen.
De afgelopen maanden zijn
besteed om het project han
den en voeten te geven. Goes
richt zich op vier onderdelen:
jeugd, ouderen, wijken/
buurten en verenigingen. Er
zijn veel ideeën voor nieuwe
initiatieven zoals een sport-
servicepunt dat clubs onder
steunt, naschoolse sportop-
vang en een vrij willigerscen-
trale. Ook worden enkele
bestaande projecten voort
gezet en waar nodig verbe
terd en uitgebreid, zoals
Galm (voor 55-plussers),
Jeugd in Beweging en het
sportbuurtwerk.
Praktijk
Wethouder S. J. Heijning zei
gisteravond tijdens een the
mabijeenkomst van de Goese
Sportraad dat de voorberei
dingen inmiddels zover ge
vorderd zijn, dat de praktijk
niet lang meer op zich laat
wachten. ,,We hopen komen
de zomer te beginnen met de
feitelijke uitvoering." Het
mini-symposium dat voor 11
juni is voorzien, moet het of
ficiële begin markeren.
Op die dag zijn waarschijn
lijk nog niet de drie coördi
natoren bekend, die de spin
nen in het web van de Goese
breedtesport moeten wor
den. Het gaat om de (al be
staande functie van) bewe
gingscoördinator voor het
basisonderwijs, een coördi
nator voor het sportbuurt
werk en een verenigingsco-
ordinator. De profielschetsen
en de functie-eisen staan in
middels op papier, zodat de
werving binnenkort kan be
ginnen. ,,We willen echt goe
de mensen, want met hen
staat of valt alles", zei
C. M. C. Hoeksema, die het
project vanuit de gemeente
ambtelijk begeleidt.
Tijdens de themabijeen
komst bleek andermaal dat,
behalve bij de inmiddels di
rect betrokken partijen, bij
veel mensen het begrip
breedtesport nog onvoldoen
de bekend is en de belang
stelling gering. Vooral voor
verenigingen is onduidelijk
wat zij van het project mogen
verwachten. Er werd daarom
gisteren gehamerd op uitge
breide, duidelijke en juiste
voorlichting, om mensen en
thousiast te maken en te
voorkomen dat verkeerde
verwachtingen worden ge
wekt.
T. Kienhuis, directeur van de
Zeeuwse Sportraad, pleitte
voor samenwerking met om
liggende gemeenten, waar
ook breedtesportprojecten
worden voorbereid.
Hij achtte het bijvoorbeeld
een lastige zaak goede coör
dinatoren te vinden als hun,
zoals in Goes, geen volledige
baan kan worden geboden.
,,Als je als gemeenten de han
den ineenslaat en fulltime
banen creëert, krijg je reflec
ties uit het hele land en kun je
kwaliteit naar Zeeland ha
len."
door Marcel Modde
ZIERIKZEE - De provincie gaat
onderzoek doen naar de proble
men met spoedeisende hulp in
Zeeland. Met de uitkomsten
willen Gedeputeerde Staten
bijdragen aan een betere inzet
van ambulances, helikopters en
huisartsen. Het college hoopt zo
het gat te dichten dat dreigt te
ontstaan in de acute zorg, door
afslanking van de ziekenhuizen
in Zierikzee en Oostburg.
De kwestie rond het verdwijnen
van de klinische zorg uit Zierik
zee is voor GS aanleiding bij
minister Borst andermaal aan
dacht te vragen voor de bijzon
dere geografische omstandig
heden in Zeeland. Want het is
vooral de bereikbaarheid die
een belangrijke rol speelt in de
discussie over beëindiging van
24-uurszorg en acute opvang als
primaire ziekenhuisfunctie,
constateert het dagelijks pro
vinciebestuur.
Het college trekt een duidelijke
lijn tussen de manier waarop de
West-Zeeuws-Vlamingen hun
veiligheid in het gedrang zagen
komen bij afslanking van het
ziekenhuis in Oostburg (1996)
en de recente beleving van de
Schouwen-Duivelanders rond
het Zweedse Rode Kruis Zie
kenhuis in Zierikzee.
Vijftig miljoen
GS tonen zich tevreden over het
feit dat Borst - onder meer naar
aanleiding van de problematiek
rond Zierikzee - landelij k vijftig
miljoen gulden beschikbaar
heeft gesteld voor versterking
van de kleine ziekenhuizen.
„Mogelijk dat een deel van ge
noemd bedrag perspectief zou
kunnen bieden voor het verder
ontwikkelen van transmurale
zorg op Schouwen-Duiveland."
Gewezen wordt in dat verband
op de lange reistijd van ambu
lances naar het ziekenhuis in
Goes.
Het college verwacht in de
praktijk een verdere verschui
ving van eerste opvang vanuit
het 'basisziekenhuis' naar huis
arts, ambulance of helikopter
diensten. Om dat in goede banen
te leiden, wordt een onderzoek
aangekondigd naar de proble
matiek die zich op dit terrein
binnen Zeeland voordoet. De
rapportage moet uitmonden in
een 'heldere visie, voorzien van
oplossingsrichtingen en aanbe
velingen'. Tevens gaat het colle
ge zich verdiepen in kansen en
bedreigingen voor de drie
Zeeuwse 'betrekkelijk kleine
ziekenhuizenorganisaties' op
de middellange termijn.
Gedeputeerde Staten lieten gis
teren eveneens een antwoord
uitgaan naar de diverse particu
lieren en instanties die de pro
vincie hebben verzocht om een
standpuntbepaling in de Zie-
rikzeese ziekenhuiskwestie.
Twintig jaar geleden telde Zee
land nog tien ziekenhuizen die
24-uurszorg boden. Nu zijn dat
er nog drie.
Offers
GS stellen dat de schaalvergro
ting 'vanuit een oogpunt van
klinische bereikbaarheid offers
heeft gevraagd', anderzijds mag
niet worden vergeten dat daar
mee een kwalitatieve inhaalslag
is gemaakt. Desondanks heeft
schaalvergroting de positie van
de kleine ziekenhuizen niet ver
stevigd. Integendeel, vinden
GS, want de extra specialisten
die zo konden worden aange
trokken, vergen op hun beurt
een groter verzorgingsgebied
om de zorgverlening efficiënt te
houden. Daarmee komt de grens
wat kan en maximaal haalbaar
i s steeds dichter bij elkaar te lig
gen, aldus Gedeputeerde Sta
ten.
De kansen voor Zierikzee liggen
volgens het provinciebestuur
met name in versterking van de
dagbehandeling en poliklini
sche ingrepen, zoals nu het ge
val is. Die vorm van zorg zal de
komende jaren - landelijk -
steeds verder toenemen, is de
verwachting, in tegenstelling
tot het aantal ziekenhuisopna
mes.
door Rolf Bosboom
GOES - De gemeente Goes verwacht dat de
komende jaren 6,5 miljoen gulden nodig is
om de bereikbaarheid van bedrijventerrein
De Poel te verbeteren. Met dat geld worden
rotondes aangelegd en wegen dusdanig
aangepast dat het verkeer beter door
stroomt.
Met de gestage groei van De Poel is de afge
lopen jaren het verkeersprobleem in het ge
bied ook flink toegenomen. Tijdens de och
tend- en avondspits is er vaak sprake van
langzaam rijdend en stilstaand verkeer.
Vooral de aansluitingen van de afslagen van
de A256 (Deltaweg) op de Anthony Fok
kerstraat zorgen voor opstoppingen en,
door het gebrek aan overzicht, gevaarlijke
situaties.
Er leven al enige tijd plannen om de ver
keersafwikkeling in het gebied te verbete
ren. In verband met een subsidie die de ge
meente wil aanvragen bij het ministerie van
Economische Zaken zijn alle voornemens in
één plan gebundeld. Daarmee hoopt Goes
aanspraak te maken op een bijdrage van 1,9
miljoen gulden in het kader van de subsidie
regeling TIPP (Tender Investerings Pro
gramma Provincies) van Economische Za
ken, die de provincie uitvoert.
Het totale plan van Goes omvat zeven pro
jecten, die samen 6,5 miljoen gulden kosten.
Het gaat om: aanbrengen doseerinstallatie
Verbartelweg (300.000 gulden, uit te voeren
door waterschap Zeeuwse Eilanden), ver
groten capaciteit westelijke toe- en afrit
A256 (200.000), rotonde op plaats oostelijke
toe- en afrit A256 (1,6 miljoen), directe ont
sluiting Zeelandhallen op A. Fokkerstraat
(1,25 miljoen), rotonde op kruising Nansen-
baan-A. Fokkerstraat (1,2 miljoen), extra
opstelstrook op kruising A. Fokkerstraat-
A. Plesmanweg (150.000) en vrijliggende
fietspaden langs de A. Fokkerstraat, tussen
spoorlijn stoomtrein en Van Hertumweg
(1,8 miljoen).
De gemeente heeft van de 6,5 miljoen die in
Poolse leerlingen en docenten uit Glogow zijn momenteel te gast bij Middelburgse scholen. foto Ruben Oreel
door Richard Hoving
MIDDELBURG - Ze drukten de
Chronici Zelandiae, het verslag
van de Slag op het Slaak tegen
de Spanjaarden en duizenden
plakkaten. Van 1597 lot 1646
was de familie Moulert de druk
ker van de Staten van Zeeland.
In het Zeeuws Archief is een
tentoonstelling ingericht over
de Middelburgse drukkersfami
lie.
De expositie is samengesteld
door Thijs Weststrate uit Olden-
zaal en Gerard Post van der Mo
len uit Leiden. Weststrate volg
de Nederlands en historische
letterkunde aan de Universiteit
van Amsterdam en studeerde
vorig jaar af op de familie Mou
lert. Post van der Molen publi
ceerde over boek- en drukge
schiedenis en beoefent oude
druktechnieken.
Volgens Weststrate kwam de
Fransman Symon Moulert in
1596 naar Middelburg. Een jaar
later trouwde hij met zijn land
genote Elizabeth d'Assonville.
Moulert begon zijn drukkerij
aan dé Giststraat. Hij was niet
de enige drukker in Middelburg
in de zestiende eeuw. Andere
drukkers waren Gabriel Guyot,
Jacques Fierens en Jan Pietersz
van de Venne.
De Dam
In 1599 verhuisde het echtpaar
Moulert naar de Dam. Tot 1646
bleef het bedrijf daar gevestigd
in het pand 'De Druckerije'. Na
Historische boeken; te zien op de tentoonstelling over de familie
Moulert in het Zeeuws Archief. foto Dirk-Jan Gjeltema
de dood van Symon in 1623 zet
ten zijn vrouw en zoon het be
drijf voort.
Voor zijn afstudeerscriptie stel
de Weststrate een overzicht op
van het werk dat drukkerij
Moulert aan de Staten van Zee
land leverde. Weststrate nam de
jaarrekeningen van de Staten,
grote overzichten met bonnetjes
en kwitanties, door en kwam tot
de slotsom dat de Moulerts meer
dan 150.000 vellen drukten voor
de provincie. Het ging veelal om
plakkaten met de meest uiteen
lopende regels en verboden. Op
de bewaard gebleven plakka
ten, waarvan een aantal in het
Zeeuws Archief is te zien, staan
regels voor het jagen in de Wal-
cherse duinen, het verbod om
Jezuïeten onderdak te bieden en
de waarde van alle gangbare
muntsoorten. In de vitrines in
het Zeeuws Archief is ook ander
drukwerk te zien. Moulert
drukte studieboeken en gaf the
ologische werken uit. Net als
veel van zijn collega's trad hij
ook op als verkoper van de boe
ken.
Opvallendste
In 1634 kreeg de drukkerij op
dracht van de Staten voor het
drukken van de Chronici Zelan
diae, de officiële geschiedschrij
ving van Zeeland.
De Poëmata omnia uit 1642 is de
opvallendste uitgave die in het
Zeeuws Archief ligt. Het is het
kleinste werk dat de Moulerts
drukten. Het dichtbundeltje
van de Schotse arts Arthurus
Jonstonus is eeuwen later niet
meer te openen door de uithar-
ding van de lijm van boekband.
In de twee kleine tentoonstel
lingszalen wordt ook een beeld
gegeven van het oude drukkers
en uitgeversbedrijf. In een van
de vitrines staat een schaalmo
del van een houten drukpers
opgesteld die door de Symon
Moulert werd gebruikt. De losse
letters, zethaak, letterkasten,
inktballen en de Albion kniehe-
velpers zijn van latere datum.
Rond de expositie over Moulert
houdt het Zeeuws Archief vihj-
dag een lezing en een workshop.
Weststrate verzorgt een inlei
ding over de drukkersfamilie.
De Leidenaar Post van der Mo
len geeft een demonstratie let-
tergieten en drukt op de ten
toongestelde kniehevelpers een
'restauratieplakkaat'. Dit met
de hand gezette plakkaat in de
geest van Moulert, verhaalt over
de restauratie van een zwaar be
schadigde registerband uit het
archief van de Staten van Zee
land dat bij het Zeeuws Archief
wordt bewaard. Post van der
Molen heeft 250 restauratie-
plakkaten gedrukt. Ze worden
voor tien gulden per stuk ver
kocht, De opbrengst wordt be
stemd voor de restauratie van de
registerband. De lezing en
workshop zitten vol. De ten
toonstelling loopt tot en met 23
juni.
Eerst ghedruckt 250 placcaten: de
Middelburgse drukkersfamilie
Moulert 1597-1646, Zeeuws Archief
lol en met 23 juni, openingstijden
dinsdag tot en met zaterdag van 9.00
uur tot 17.00 uur.
totaal nodig is, zelf al ruim 27 milj oen bij el
kaar. Het waterschap betaalt de doseerin
stallatie. De bijdrage van de provincie aan
de verkeersmaatregelen wordt voorlopig op
290.000 gulden gesteld, terwijl de verkorte
ontsluiting van de Zeelandhallen voor reke
ning komt van het evenementencomplex
zelf. Als de aanvraag voor TIPP-subsidie
volledig wordt gehonoreerd, moet voor nog
bijna twee miljoen gulden een oplossing
worden gevonden.
Drukker
Goes gaat ervan uit dat het verkeer in De
Poel de komende tijd alleen maar drukker
wordt. Momenteel werken er in het gebied
en in het Stationspark ruim 3.700 mensen.
Door de verdere ontwikkeling van De Poel
II, waar nog zo'n honderd hectare bedrijfs-
grond ligt, en de komst van de Westerschel-
detunnel zal dat aantal naar verwachting
aanzienlijk stijgen. De verkeersmaatrege-
len moeten binnen tweeënenhalf jaar, in
2003, zijn voltooid.
door Roeland van Vliet
VLISSINGEN - Alleen op on
derwijsgebied leeft de Middel
burgse stedenband met het
Poolse Glogow nog. „De uitwis
selingen op bijvoorbeeld poli
tiek en cultureel gebied zijn een
vroegtijdige dood gestorven,
maar de wederzijdse bezoeken
van leerlingen zijn nog steeds
succesvol", weet Reginald Pee-
ne, docent aan het CSW. Toch
wordt alle subsidie aan de
Stichting Middelburg/ Glogow
binnenkort opgezegd. „Daar
mee scheert de politiek alles
over een kam en zonder subsidie
zijn uitwisselingen niet meer
mogelijk."
Momenteel nemen docenten
van de Middelburgse gastscho-
len - CSW en Nehalennia - 49
Poolse leerlingen en docenten
mee op excursies op Walcheren.
Tijdens een bezoek aan het Ar
senaal in Vlissingen benadrukt
Peene het belang van de voort
zetting van het uitwisselings-
Met o.a. Beige of zwart lederen interieur Stoelverwarming op voorstoelen CDR500 radio/CD-speler met stuurwielbediening
Airconditioning met Electronic Climate Control Houtdecoratie in het dashboard *15 inch lichtmetalen velgen. Vanaf 48.495»-
De Opel Vectra Onyx. Standaard niet zo standaard
OPEL0
Afgebeeld: Vectra Onyx Stationwagon. Prijs ind. BTW/B PM, exd. afleveringskostcn en verwijderingsbijdrage. Prijs- en specificatiewtjzigingcn voorbehouden. Vectra Onyx, vanaf 1165.93
per maand (exd. BTW), op basis van Full-Operational Lease via MasterLeasc, 48 mnd. /20.000 km per jaar en ind. houdersschapsbelasting, verzekering en verwijderingsbijdrage www.opel.nl
Gtm. brandstofverbr. cn COruiwoot, volgens Richtlijn 1999/IOO/EG. Bern moioren: kms/liter van 15 tot 14,1. Lners/100 km. van 10,5 tot 7,L CO» gr/km. van 252 tot 171- Dieselmotoren: kmsllitcr van 15.2 tot 17,5. Litm/100 km: 6,6 tot 5,7. COj gr Am: van 178 tot 154.
project. „We leren veel van
elkaar. De Polen kunnen iets op
steken van onze manier van les
geven, wij lopen daarin toch iets
voor. Aan de andere kant kun
nen onze leerlingen ervaren dat
het in een land van slechts dui
zend kilometer verder het een
stuk armoediger kan zijn." De
docent Engels heeft leerlingen
daadwerkelijk zien veranderen
na een bezoek aan het voorma
lig Oostblokland.
Bedrijven
De groep Polen maakt een aan
tal toeristische uitstapjes, maar
het accent ligt op het onderwijs.
Zij volgen lessen en brengen be
zoeken aan bedrijven in de om
geving. Dit is om hen inzicht te
geven in de arbeidsomstandig
heden in Nederland. Het is de
Poolse docente Joanna Vjoz-
dowska opgevallen dat de ver
schillen tussen de onderwijssys
temen groot zijn. „In Nederland
gaan de kinderen twee jaar eer
der naar het voortgezet onder
wijs. En de klassen zijn hier veel
groter. In Polen heb ik klassen
van vijftien leerlingen, hier heb
ik les gehad met 25 a 30 leerlin
gen. Dan is het veel moeilijker
om les te geven."
Peene denkt ook dat het in Polen
eenvoudiger is om les te geven,
ondanks dat de faciliteiten van
een lager niveau zijn. „Je hebt
dus die kleinere klassen en daar
wordt veel meer 'frontaal' les
gegeven. Dat betekent dat ze
daar voor de hele groep staan,
terwijl hier de leerlingen veel
meer individueel aandacht krij
gen." Maar de arbeidsomstan
digheden zijn in Glogow weer
minder. Docenten staan in Po
len lager op de sociale ladder. Zij
verdienen minder en moeten
meer uren maken om tot het
zelfde salaris te komen.
Vjozdowska wil net als Peene de
uitwisselingen voortzetten. „We
leren van de Nederlandse cul
tuur en het onderwijssysteem.
De studenten leren hoe het is om
te communiceren in een vreemd
land, het is dus goed voor hun
Engels. En bovendien doen ze
heel veel ervaringen op."
Politiek
Peene hoopt de politiek nog
warm te kunnen maken om de
subsidie door te laten lopen. Dat
gebeurde ondermeer tijdens een
informele 'kookavond', waar
voor de fractievoorzitters uit de
Middelburgse politiek uitgeno
digd waren. „Zonder dat geld
wordt het voor de deelnemers
niet meer betaalbaar. Ik weet
dat de gemeente Glogow het
project wel wil doorzetten."
CSW en Nehalennia willen in
oktober een delegatie sturen
naar de zusterstad, maar dat
kan op losse schroeven komen te
staan.