Bali genieten als
driegangenmenu
47
Wie is Lonny
Malaria
Marathons
Campinggids
Escapades
Tapijtkunst
Parijs
Op stap
met tv-kok
Een onderzoek naar de wer
king van het vorig j aar j uli
geïntroduceerde anti-malaria
middel Malarone heeft volgens
het bureau TravelAlert goede
resultaten opgeleverd. Vaccina
tieklinieken in onder meer En
geland, Frankrijk, Denemarken
en Nederland onderzochten
1083 reizigers (63 procent had
Afrika als bestemming) op bij
werkingen van het preparaat en
die waren zo gering dat Malaro
ne als een 'favoriete keuze' moet
worden beschouwd bij bijvoor
beeld een bezoek aan tropisch
Afrika. Daarbij is ook meege
wogen dat het product nog maar
slechts gedurende zeven dagen
na het bezoek hoeft te worden
ingenomen.
Ook dit jaar biedt Holland
International atleten en
joggers de mogelijkheid deel te
nemen aan marathons in res
pectievelijk Stockholm (9 juni),
New York (4 november) en Mal
ta (23, 24 en 25 november-). Het
bijzondere van laatstgenoemd
evenement is dat de ruim 42 ki
lometer in drie dagen mag wor
den afgelegd. Op de eerste dag is
de te overwinnen afstand 11,195
kilometer, op de tweede 6 en op
de laatste 25. Gegevens (zoals
prijzen en deelnemingsvoor-
waarden) staan vermeld in een
folder die verkrijgbaar is bij
Holland International Mara
thons, telefoon (010).217.99.00.
Bij Michelin verscheen de 45e
editie van de gids 'Camping
Carvanning France'. Voor het
eerst staat in het in de loop der
jaren danig uitgedijde boek
werk (3000 adressen, verspreid
over heel Frankrijk) vermeld
welke campings er aan het wa
ter liggen, waar activiteiten-be
geleiders aanwezig zijn en wel
ke kampeerterreinen zijn voor
zien van veilige waterglijbanen.
Uiteraard bleef de in 1999 inge
voerde kwaliteitsaanduiding
(één, twee, drie, vier of vijf rode
tenten) gehandhaafd. De gids
kost 26 gulden en is te koop bij
onder meer de boekhandel en de
VW/ANWB-kantoren.
Zojuist verscheen bij het Bel
gisch Verkeersbureau voor
de Ardennen en Brussel onder
de naam 'Escapades' een bro
chure met informatie over toe
ristische hoogtepunten in Wal
lonië'. Daaronder bijzondere
kastelen, abdijen, tuinen, be
zoekerscentra en natuurlijk
musea. Van alle attracties wor
den openingstijden en toe
gangsprijzen vermeld, maar.
ook wordt aangegeven hoe ze
het beste te bereiken zijn. De
gratis folder is aan te vragen bij
voornoemd verkeersbureau, te
lefoon (0900).2020.107. Binnen
kort verschijnt een vervolg on
der de titel 'Escapades, sportief
en avontuur'.
Tapijtkunst van de jaren vijf
tig tot vandaag,hedendaag
se textielkunst en design-textiel
zijn de thema's van de expositie
die tot en met 10 juni wordt ge
houden op drie lokaties in Tour-
nai (Doornik). In deze Belgische
plaats wordt voor de vierde keer
de internationale Triënnale van
de Tapijtweef- en Textielkunst
gehouden. Er zijn exposities in
La Halle aux draps, de Crypte
van het stadhuis en het museum
van Tapijtweefkunst.
De tentoonstelling komt tot
stand in samenwerking met het
textielmuseum van Tilburg dat
veel exemplaren uit de eigen
collectie en uit collecties van
andere Nederlandse instellin
gen bij elkaar heeft gebracht.
Meer informatie: 00 32
69846105 en internet
www.tournai.be
Niet alleen de Parijzenaars
zelf, maar ook de toeristi
sche bezoekers, zie je steeds va
ker op de fiets in de Franse
hoofdstad rondrijden. In het
boekje 'Parijs per fiets' (21,95
gulden) wordt een dagtocht be
schreven die begint en eindigt in
het centrum, op de Place de la
Bastille.
Het gidsje van Joke Radius heeft
sinds kort ook een eigen inter
netsite: www.fietsenparijs.nl
Hoe kun je Bali beter
'doen' dan met een ken
ner? Tv-kok Lonny Gerun-
gan serveert een gevarieerd
driegangenmenu. Raften,
crematie, dolfijnen, moeder
tempel, dans en uiteraard
lekker eten. En misschien
zeebodem-lopen.
De toeristenstroom op Bali
concentreert zich in de
zuidpunt. Vanaf hoofdstad
Denpasar splitst hij zich in
tweeën. Links de schreeuwerige
badplaats Kuta, rechts tempo
doeloe Sanur. Regelmatig loopt
het verkeer in deze contreien
spaak. Ook al is Bali net zo groot
als de provincie Noord-Brabant
en ligt er overal voldoende as
falt, even ergens naar toe, dat is
er niet bijVan zuid naar noord
is pakweg negentig kilometer,
maar kost een uur of drie, vier.
Vanuit Sanur trekken we langs
lieftallige dorpjes de heuvels in.
We passeren rijstvelden, kokos
bomen, kruidnagelbomen, pin
da's en papaya's. Vrouwen tor
sen volle manden op hun hoofd,
mannen sjouwen met bakste
nen. Langs een riviertje worden
kleren gewassen. „De mannen
planten de rijstplantjes. De
vrouwen doen de rest", schetst
Lonny Gemngan de verhoudin
gen. Brommers wurmen zich
tussen de auto's door. Zwerf-
hondenhuppen opzij. „Ik geniet
hier elke keer van", zegt Lonny
terwijl hij een blik in het weel
derige landschap werpt.
Dat natuurschoon beleven we
nog beter als we in een rubber
bootje op de Telagan Waja-ri-
vier peddelen. Helmpje op,
zwemvest om, voet in de beugel
en peddelen maar. Stuurman
Made dirigeert luid: 'Forward',
'Backwards', 'Stop'. We ketsen
tegen rotsmuren en scheren on
der lage bamboebruggetjes
door. Twee keer tuimelt iemand
eruit. Een waterval klettert op
onze helmen. Zo gaat het dwars
door ongerept Bali. Twee uur
genieten in de rimboe. Een eind
bergop lonkt de koude douche
in een dubbele beeldengalerij en
aansluitend een Balinese lunch.
Op naar Ubud. Dit uitdijend
dorpje leeft van het houtsnij
werk. Meubels, dierfiguren,
wind orgels, elke straat puilt er
van uit. Ook staat Ubud te bo'ek
als danscentrum. De Bina Re-
maja Troupe schotelt ons in het
zestiende-eeuwse paleistheater
het spannende verhaal voor van
de gekidnapte prinses Sita en
koning Rama. Een gamelan
orkest begeleidt de dramatische
dansers in hun veelkleurige kos
tuums. Hun bewegingen zijn
gracieus met onnavolgbare ma
noeuvres van handen en vin
gers.
„Vroeger moesten we dat leren
op school", vertelt Lonny. „Vin-
gers buigen door een aantal keer
op te drukken. Als je niet je best
deed, kreeg je een tik met de lini
aal." Sita en Rama komen in
middels weer bij elkaar. Ap
plaus.
Laatste eer
Van heinde en verre verzamelt
men zich in het dorpje Marga,
gelegen in het hart van Bali. De
piekfijn geklede gasten gaan
een 106-jarige priester de laat
ste eer bewijzen. Het dorp heeft
kosten noch moeite gespaard.
Op straat is een paard gebouwd
en een toren van bamboe. Be
zoekers leggen geschenken en
mandjes etenswaren op de stel
lage.
Het stoffelijk overschot is nog
thuis. Een afgehakte karbouw-
kop staart ons vanaf de veranda
aan. Vier bezoekers lopen rond
jes met een paradijsvogel rond
het huisje. Toeristen krioelen
tussen de honderden Balinezen.
„Is het hem echt?", vraagt een
Nederlandse, die graag met
Lonny op de foto wil.
„Crematie is de enige manier om
in het nirwana te komen", legt
Lonny uit.
„Het kastenstelsel leeft sterk.
De priester was van een hoge
kaste. Je hebt er vier: brahmaan,
satria, wesia en sudra. Er is bij
na geen uitwisseling. Elke kaste
heeft zijn eigen omgangsvor
men. Honderden ceremonies
moet je bijwonen om een goed
hindoe te zijn." En Lonny zelf?
,Ik ben van de laagste klasse,
protestants opgevoed."
zaterdag 31 maart 2001
Een veelgekiekt tempeltje in het Bratan-meer.
fotografie Chris van de Voorden
Bali trekt elk jaar ruim een miljoen toeristen, onder wie veel Au
straliërs. Steeds meer overwinteraars uit Nederland strijken
neer op dit eiland dat zo groot is als de provincie Noord-Brabant.
Het is er lekker warm, gemiddeld 27 graden. Rechtstreekse vluch
ten op Denpasar zijn er niet. Met overstap in bijvoorbeeld Jakarta is
het ruwweg twintig uur vliegen.
AFRADERS: The Elephant Safari Park in Taro. „Olifanten doen
kunstjes en je kunt erop rijden voor zestig dollar. Die horen niet
thuis op Bali, maar zijn geïmporteerd door een gewiekste, geld rui
kende ondernemer."
Kuta. „Te toeristisch. Alleen maar winkeltjes, winkeltjes. Met piz
zeria's, McDonalds en zelfs een Oostenrijks restaurant. Wordt over
spoeld door Australiërs, die komen om te surfen of te zuipen. Het is
het Benidorm van Bali."
Het apenbos Sangeh. „Aapjes trekken je bril van het hoofd."
Trendy restaurants, zoals Kudéta. „Het is het allemaal net niet. Veel
pretentie. Meer restaurateurs zouden zich moeten richten op de In
donesische keuken. Nu ontbreekt de balans." Zonder begeleiding
een tempel bezoeken. „Geen sarong dragen is beledigend.
Ze zetten je zo buiten."
AANRADERS: De mooiste stranden om te relaxen zijn te vinden in
Sanur en Nusa Dua. Dé surfstranden zijn Kuta en Uluwatu. De bes
te restaurants: Mezzanine (Sanur), Bebek Bengil (Ubud).
Taxi's: „Neem in Denpasar de blauwe taxi's."
Afdingen: „Begin onder de helft van de vraagprijs. Verkopers kij
ken raar op als je het niet doet."
Arrangementen biedt onder meer Unitravel (tel. 0180-393370). Vijf
nachten op basis van logies/ontbijt kosten inclusief vlucht vanaf
2030 gulden. In het hoogseizoen 2524 gulden.
Een zesdaags arrangement inclusief huurauto komt bij de NBBS
(0900-2356227) op ongeveer 2400 gulden.
Een week strandvakantie (zeven overnachtingen): vanaf 2050 gul
den.
Dansers verbeelden het verhaal van Sita en Rama.
en rechts langs de tempel, die
helemaal gespaard bleef", be
weert Lonny. „Nee, dat is geen
toeval."
Na het driedaagse 'driegangen
menu' met Lonny gaan we ver
der op eigen houtje.
Kuta ontraadde hij ons. Te toe
ristisch. In de hoofdstraat is het
koel winkelen in de topmerkza
ken. Buiten moet je de verko
pers met hun zonnebrillen en
horloges zo ongeveer van je af
slaan. 'Hé boss', 'Cheap prices',
'Morning prices', klinkt het. Of
de variant: 'Come see my shop'.
Taxichauffeurs toeteren je suf.
Op de stoep struikel je bijna
over de gevulde offermandjes.
Hard Rock
Aan de kust regeert de Hard
Rock bv. Een pompeus Hard
Rock Café schurkt zich tegen
het strand aan. Erachter lopen
weelderige zwembaden en ter
rassen over in het uit de kluiten
gewassen Hard Rock Hotel.
We strijken noordelijker neer in
het volgens Lonny 'foute' res
taurant Kudéta. Het is een hoge
transparante blokkendoos met
een rechthoekig gazon richting
strand. Stijlvol ingericht. Met
de menukaart kun je alle kanten
uit, van Italiaans tot Japans.
Niets mis met Kudéta. Nu we
toch globaal in de buurt zijn,
pikken we de Tanah Lot tempel
ook 'even' mee op een rots in zee.
De zonsondergang geldt als een
toeristische piekervaring. Maar
niet op deze grauwe dag.
Op onze slotdag willen we Mu
seum Bali in Denpasar doen.
Het puilt uit van historie en cul
tuur en is aanbevolen door Lon
ny. Helaas, zaterdag gesloten.
Resteert het zeebodemlopen.
Als een maanwandelaar onder
zeekuieren met een zware helm
op het hoofd, lijkt ons wel wat.
Helaas is de zee onrustig en het
zicht te troebel. Dan maar naar
de markt met zijn nauwe gange
tjes. De gids kent de weg én de
prijzen. Zo tikken we op de val
reep een sarong op de kop voor
thuis. En echt 'cheap'.
Maarten van de Rakt
Terrassen typeren het landschap.
Het is een heel gesjor om het
stoffelijk overschot bovenop de
bamboe toren te krijgen. Dan
zetten tientallen mannen hun
schouders eronder; de stoet
komt na uren in beweging. Een
gamelan-orkest gaat de straat
op. Vlug wordt een hindexiijke
elektriciteitsdraad boven de
weg doorgeknipt. Bij een kruis
punt draaien de mannen enkele
rondjes met de stellage. „Om de
geest op een dwaalspoor te
brengen zodat-ie niet naar huis
terug kan", verklaart Lonny. Op
het crematieveld haken we af.
Er is geen spatje schaduw en
niemand weet hoe lang de cere
monie zal duren.
Onderweg, richting voormalige
hoofdstad Singaraja in het
noorden, houden we halverwe
ge halt, bij de tempel van Bedu-
gul. „Niet de grootste, wel de
Picknicken met Lonny in de Balinese heuvels.
Lonny Gerungan is bekend geworden als tv-kok. Het kokker
ellen kreeg hij met de paplepel ingegoten. Zijn ouders werk
ten in het restaurant van het Bali Hotel in de Balinese hoofdstad
Denpasar. Daar woonde de familie Gerungan ook.
Een eigen restaurant runde Lonny met succes aan de Rozen
gracht in Amsterdam. Op tv is elke zondagavond De Reistafel te
zien op RTL5, tot en-met 27 mei. Daarin koppelt Lonny gerechten
aan Indonesische rituelen met de 'stille kracht' als rode draad.
Het bijbehorende boek - zijn vijfde - volgt begin april, plus een
nieuwe cd. Het gaat goed met Lonny's bv Hola Indonesia. Van
Lonny's Mandjes, twaalf Indonesische kant-en-klaar maaltij
den, vliegen er 25.000 per week de supei'markt uit. De topper is
babi ketjap. De mandjes worden gevlochten op Java. De inhoud
wordt bereid in een Belgische fabriek. Ook in Engeland en Duits
land zijn de mandjes te koop. Verder is Lonny bezig met Thaise
mandjes, want hij wil zich ontpoppen als Aziatische kok.
mooiste", oordeelt Lonny. Boe
ren dwingen er met offergaves
een goede oogst af. Het is een fo
togenieke, parkachtige plek aan
de rand van het Bratan-meer.
Vooral dat ene tempeltje dat op
een steenworp van de oever ligt,
is al duizenden malen op de foto
gezet. Lonny prevelt een gebed
je en krijgt wat rijstkorrels op
het hoofd geplakt.
Pech. We wilden vanuit de
noordkust bij Lovina de zee op,
dolfijntjes ontmoeten. Maar de
zee is na de laatste storm niet
gekalmeerd. Het zwarte zand
strand is ook niet te zien.
Onderweg serveert Lonny een
Balinese picknick op bananen-
bladeren, midden in de bergen.
Het mooiste panorama wacht
aan de buitenrand van de veer
tien kilometer brede krater van
de Batur (noordoost-Bali).
Rookpluimpjes klingelen uit de
vulkaanhelling. „Ik heb hem
een keer beklommen, 's Morgens
naar boven en 's middags aan de
andere kant naar beneden",
zegt Lonny.
Verder gaan we oostelijker in de
richting van de Moedertempel
vanBesakih.
Een fascinerend terrassen-com
plex van 22 tempeltjes. Alle hin
doeïstische lichtingen en oud-
vorstendommen hebben een ei
gen stek. De Moedertempel oogt
vervallen en rommelig. Kinde
ren spelen, honden scharrelen er
rond. Het is een flinke klim.
Weer beneden horen we dat je
ook achter op een brommertje
omhoog kunt. „In die achterste
tempel heb ik mijn Lonny's
mandjes geofferd."
„Ik kan me nog goed herinneren
dat de vulkaan Agung uitbarst
te in 1963. De lava landde links
Singaraja.A,
oGilimanuk
KRATER
VAN
BATUR
Bedugu)
BALI
VULKAAN
AGUNG
Ubud
Denpasar J
Kuta S
V
Uluwatuo Nu
