Hulpteam
staat klaar
voor boer
PZC
Mkz-ellende kan jaar duren
Gezonde beesten geef je geen spuitje
Kruiningse hobbyherder
krijgt nieuwe schapen
Hamsterwoede in supermarkten
Verontruste Belgen
mijden winkels Sluis
Psychosociale bijstand
12
Opvangcentrum
De Mikke dicht
Brief GGD
adviseert
hulpverleners
over mkz
Schap helpt boeren met mest
Duitsers bang voor besmetting
GroenLinks tegen Eurocommissie
Zeedijken zijn afgesloten
Schap stopt met jagen muskusrat
VERBOUWINGS
UITVERKOOP
ëSL edelsmederu JS
zaterdag 24 maart 2001
door Roelf Reinders
GOES - Als de mond- en klauw
zeer (mkz) in Zeeland uitbreekt,
staat er een speciaal opvang-
team klaar voor psychosociale
hulp aan boeren van wie de vee
stapel moet worden afgemaakt.
De landbouworganisatie ZLTO
heeft de gezondheidsdienst
GGD Zeeland om zo'n hulpver
lenersteam gevraagd.
Zeeland krijgt één opvangteam
bij ruimingen. In Brabant, dat
samen met Zeeland het werk
terrein van de ZLTO vormt, ko
men er meer. Het is voor het
eerst dat deze hulpteams er zijn.
De vorming ervan is een voor
zorgsmaatregel, zegt coördina
tor hulpverlening H. Janssen
van de ZLTO. ,,De teams komen
pas in actie als de hel losbreekt.
De hulpverleners kunnen aan
wezigzijn bij het ruimen van be
smette beesten op het bedrijf
maar staan ook klaar in de
maanden die volgen. De ZLTO
heeft al wel sociaal-pastoraal
werkers die boeren met proble
men helpen. Maar volgens Jans
sen rechtvaardigt de grote im
pact van mkz het inzetten van
speciale opvangteams. In zo'n
team kunnen GGD'ers, maat-
MIDDELBURG - Vogel- en
egelopvang De Mikke in Mid
delburg is in verband met risico
op mond- en klauwzeer vanaf
vandaag gesloten voor bezoek.
Eenden, kippen, weidevogels en
egels worden tot nadere be
richtgeving niet meer opgevan
gen. Mensen die deze dieren
naar De Mikke willen brengen,
worden verzocht te bellen met
het opvangcentrum of contact
op te nemen met de politie.
GOES - Huisartsen, ambulan
cepersoneel, thuiszorgmede
werkers en andere hulpverle
ners weten niet goed wat te doen
op veebedrijven tijdens de heer
sende mond- en klauwzeercri
sis. Dat zegt directeur V. Slenter
van de gezondheidsdienst GGD
Zeeland.
Volgens Slenter bestaat er bij de
ambulancediensten wel een
protocol bij infectieziektes,
maar zijn daarvan maar weinig
mensen op de hoogte zijn. Voor
huisartsen is er niet zo'n
richtlijn, zegt hij. De gezond
heidsdienst heeft alle Zeeuwse
huisartsen, verloskundigen,
thuiszorginstanties, ziekenhui
zen, ambulancediensten en de
Centrale Post Ambulancever
voer een brief gestuurd. De
GGD adviseert niet-spoedei-
sende hulp tijdens het vervoers-
verbod uit te stellen. Na drin
gende hulp bij boeren met mkz-
gevoelige dieren moeten de wie
len en wielkasten van brand
weer-, politie- en ziekenauto's
worden ontsmet. Als er in Zee
land mond- en klauwzeer uit
breekt, en er is in het afgesloten
besmette gebied acute hulp no
dig, dan moeten zeer strenge
maatregelen volgen. Hulpverle
ners moeten zich in het zieken
huis langdurig douchen en
schone kleren en schoenen aan
trekken. Ook mogen zij de vol
gende 72 uur geen veehouderij
bezoeken. Bij minder spoedei
sende hulp moet volgens de
GGD goed worden gekeken of
een bezoek wel echt nodig is. Be
zoek aan ruimtes waar dieren
zijn, moet worden voorkomen.
schappelijk werkers en hulp
verleners uit de psychiatrie zit
ten. De medewerkers worden
geselecteerd op affiniteit met
landbouw. „Dan snappen ze wat
een ruiming voor boeren kan be
tekenen", zegt Janssen.
Hij zegt dat steeds meer het be
sef is gekomen dat psychosocia
le hulp een belangrijk aspect is
bij rampen als varkenspest en
mkz. „Vooral als de stilte na een
paar weken na de ruiming toe
slaat, kan professionele hulp
nodig zijn. Na een paar weken of
maanden realiseer je je pas echt
wat er is gebeurd."
door Martijn Hover
UTRECHT - De paniek over mond- en
klauwzeer die momenteel door Europa
waart, is volkomen gerechtvaardigd. Dat
vindt Jos Noordhuizen, hoogleraar in de
gezondheidszorg voor landbouwhuisdie
ren aan de Universiteit Utrecht. „Alleen
al voor Engeland wordt de totale schade
nu geraamd op honderd miljard gulden.
Naar het zich Iaat aanzien, kan het nog
wel een jaar duren voordat deze epidemie
helemaal is uitgewoed."
Hoe lang het mond- en klauwzeervirus de
Europese boeren zal blijven teisteren,
hangt af van een aantal factoren, meent de
Utrechtse diergeneeskundige. Maar als ze
pech hebben, kan er een jaar zijn verstre
ken voordat de epidemie helemaal is uit
gewoed. „Om te beginnen is er de onze
kerheid omtrent de incubatietijd, de tijd
die verloopt tussen de besmetting door het
virus en het optreden van de eerste ziekte
verschijnselen. Die varieert onder norma
le omstandigheden van twee tot twaalf a
twintig dagen. De duur is onder meer af
hankelijk van de mate van gevoeligheid
van de diersoort, de algehele conditie van
het dier, en de variant van het virus."
Vooral over dat laatste heerst momenteel
nog onduidelijkheid. Het virus kent zeker
zeven hoof dvarianten en een nog veel gro
ter aantal subvarianten. Het is onder meer
van belang om te weten om welke variant
het gaat, omdat vaccins alleen werken te
gen de variant waarvoor ze bedoeld zijn.
„Het virus wordt momenteel in het labo
ratorium onderzocht", zegt Noordhuizen.
„Daarvoor wordt het gekweekt en in le
ven gehouden op levende cellen. Er zijn
verschillende tests om vast te stellen met
welke variant je te maken hebt. Zo zitten
er aan de buitenkant van het virus mole
culaire structuurtjes die rechthoekig,
driehoekig of bolvormig zijn. Aan de
vorm daarvan kun je zien met wat voor
'strain' van het virus je te maken hebt."
Variant
Het onderzoek zal worden bemoeilijkt als
blijkt dat de epidemie wordt veroorzaakt
door een nog onbekende variant, denkt
Noordhuizen. „Het lijkt erop dat de incu
batietijd in dit geval aan de uitzonderlijk
lange kant is - mogelijk wel drie weken",
zegt hij„Dat kan er op duiden dat we hier
te maken hebben met een betrekkelijk
nieuwe variant."
Volgens Sophie Deleu van de Koninklijke
Nederlandse Maatschappij voor Dierge
neeskunde staat inmiddels vast dat de in
ons land aangetroffen virusvax'iant 'grote
gelijkenis vertoont' met het virus dat in
Engeland huishoudt. „We hebben een
vaccin dat daartegen goed werkt", verze
kert ze. „We hebben daar bovendien ruim
voldoende van." Er zou dus gevaccineerd
kunnen worden, maar dat mag niet van de
EU.
Noordhuizen vindt dat het Europese be
leid dat vaccinatie verbiedt, snel op de
helling moet. „Dat is gebaseerd op een
analyse van tien jaar geleden, die vooral
gebaseerd was op economische afwegin
gen. Daarbij is geen rekening gehouden
met ontwikkelingen in de maatschappij.
Mensen vinden het in toenemende mate
ethisch onverantwoord om zo veel dieren
zomaar af te maken. Als je bovendien
kijkt naar de alleen al voor Groot-Brit-
tannië geraamde schade van 100 miljard,
kun je je zelfs afvragen of die zuiver eco
nomische analyse wel zo goed onder
bouwd was."
Bovendien houden de Europese ambtena
ren volgens Noordhuizen geen rekening
met het feit dat de epidemie onmiddellijk
volgt op een varkenspestepidemie en het
bse-schandaal. „Die factoren zijn bij de
economische afweging niet mee gewogen,
maar ze spelen natuurlijk wel een belang
rijke rol." GPD
Veeboer G. van den Hoek: „Elke keer als je in die lege stal komt, wordt je er weer mee geconfronteerd."
Boer uit Ouwerkerk verbitterd na afmaken schapen
foto Marijke Folkertsma
door Piet Kleemans
OUWERKERK - Hij kan er met
z'n pet niet bij, G. van den Hoek
uit Ouwerkerk (71). Tot woede
en verbijstering van de veeboer
werden zijn vijftig drachtige
schapen en acht lammetjes don
derdagavond op last van de Al
gemene Inspectie Dienst (AID)
gedood en afgevoerd, omdat de
veeboer het vervoersverbod
overtreden zou hebben. Absurd,
vindt Van den Hoek. „Het waren
kerngezonde beesten. Die geef
je toch geen spuitje."
Donderdag braken een paar van
zijn schapen uit. Van den Hoek
besloot daarom de hele kudde
schapen naar zijn bedrijf vijf
honderd meter verderop te
brengen en op stal te zetten. Dat
bleef niet onopgemerkt. Het
werd opgevat als overtreding
van het vervoersverbod. Wie de
AID inseinde, weet Van den
Hoek niet. „En da's maar beter
ook, anders waren er ongeluk
ken gebeurd. Dan was het vast
niet goed afgelopen."
Donderdagavond kreeg Van den
Hoek twee AID'ers op zijn erf.
„Ze zijn niet eens in de stal we
zen kijken, want dan hadden ze
kunnen zien dat de schapen
hartstikke gezond waren. En
mkz in Nederland
100.000
10.000
toen kreeg ik te horen dat mijn
schapen afgemaakt zouden
worden. Ik was zo kwaad als een
stier. Ik heb ze echt voor van al
les uitgemaakt."
De woedeuitbarsting hielp de
Ouwerkerker niet. Twee uur na
het bezoek van de AID'ers
kwam de veearts, werden de we
gen rond het bedrijf afgezet en
werd begonnen met het doden
van de dieren en het afvoeren
van de kadavers.
Band
Van den Hoek kon het niet aan
zien. „Als veehouder heb je een
band met je dieren. Het zijn een
soort kinderen voor je. Ik houd
net zoveel van mijn schapen als
van mijn vrouw. En nu zijn ze er
niet meer en ik heb er niks tegen
kunnen doen. Dat doet heel veel
met je."
Geslapen heeft Van den Hóek
niet in de nacht van donderdag
op vrijdag. En ook op vrijdag
ochtend staan zijn ogen beurte
lings verdrietig en verbitterd.
„En elke keer als je in die lege
stal komt, wordt je er weer mee
geconfronteerd."
In geld uitgedrukt lijdt Van den
Hoek een schade van rond de
30.000 gulden,En da ar zal nog
wel een boete van een paar dui
zend gulden bovenop komen.
Dat kun je nergens op verhalen.
Mijn schade wordt niet vergoed.
Hoe ik dat op moet vangen?
Geen idee, er zit helemaal geen
rek in." Meer dan de financiële
schade drukt het verlies van zijn
kudde schapen op Van den
Hoek. „Als de dieren ziek waren
geweest dan had je mij niet ge
hoord. Maar nu zijn ze in mijn
ogen voorniets doodgemaakt en
dat kan ik niet begrijpen."
Medeleven
Enige troost put Van den Hoek
uit het medeleven van collega-
boeren. Hij hoopt van ganser
harte dat het mond- en klauw
zeervirus Schouwen-Duiveland
niet zal bereiken, maar reali
seert zich dat er wat dat betreft
geen enkele zekerheid is. „Zelf
zag ik van de week ook van die
beelden van ruimingen op tele
visie en dan zeg je bij jezelf van
'het zal je toch maar overko
men'. En dan gebeurt het een
dag later bij jou. Onvoorstel
baar."
Wat Van den Hoek betreft, had
de overheid nooit moeten stop
pen met het inenten van vee te
gen de gevreesde dierziekte.
„Toen ze dat afschaften had ik
meteen al het idee dat dat hele
maal verkeerd was.
Of landbouwminister Brink
horst erin zal slagen om zijn col
lega's in Brussel ervan te over
tuigen dat enten nodig is,
betwijfelt de veehouder. „Uit
eindelijk zal het geld toch wel
weer boven het dierwelzijn ge
steld worden."
door Mieke van derJagt
KRUININGEN - In Kruiningen, maar ook ver
daarbuiten, is met grote verontwaardiging gerea
geerd op het ruimen van 13 schapen en 21 lamme
tjes, donderdag, wegens een overtreding van het
verboersverbod. Inwoners van Kruiningen zijn
inmiddels begonnen met een actie om de hobby
herder, die donderdag te goeder trouw zijn ge
bruikelijke graasrondje met zijn schapen deed,
aan nieuwe dieren te helpen.
De gemeente Reimerswaal is na de berichtgeving
over de maatregel van de AID, gek gebeld door
mensen die wat voor de eigenaar van de schapen
wilden doen. Heel veel mensen kennen de hobby
herder, een man van Turkse afkomst, die elke dag
heel schilderachtig zijn schapen op het kleine
eindje tussen het schapenkotje bij het station en
het weidje een eindje verder, laat grazen.
Een woordvoerder van de gemeente Reimerswaal
noteerde namen van mensen uit heel Nederland,
die geld wilden storten om de pijn van de hobby
herder te verlichten. Maar vooral mensen in het
dorp toonden zich bereid geld te geven om de, in
hun ogen zo onrechtvaaridige behandeling, goed
te maken.
Inmiddels heeft de gemeente bemiddeld in een af
spraak van de inwoners met de Vereniging Protes
tantse Kerken Kruiningen (VPKK). De kerk heeft
een banknummer opengesteld waarop giften
kunnen worden gestort. Het nummer is
3340124418 ten name van VPKK, onder vermel
dingvan 'schaapjes'.
van onze regioredactie
VLISSINGEN - De hamster
woede van Zeeuwse consumen
ten wakkerde vrijdag verder
aan. Naast vlees is vooral melk
gewild. In Zeeuws-Vlaanderen
kregen verschillende winkels
gisteren door de Belgische
grensblokkade te maken met
bevoorradingsproblemen.
De grote trucks met winkelpro
ducten van A&P en Albert
Heijn, die respectievelijk vanuit
Gilze en Tilburg, normaal ge
sproken via Antwerpen naar
Zeeuws-Vlaanderen rijden
moesten noodgedwongen vrij
dag gebruik maken van de veer
ponten over de Westerschelde.
Gevolg was dat de vakkenvul
lers van de winkels een uur lan
ger dan anders moesten wach
ten om aan de slag te gaan.
De meeste supermarkten in
Zeeuws-Vlaanderen waren al
voor het middaguur door hun
voorraad dagmelk heen. A.
Morcus van Plus Verbiest in
Koewacht spreekt van een 'run
op melk'. De winkel verkocht
vrijdag meer melk als donder
dag. „We hebben dubbel be
steld, we hebben nog geen nee
verkocht."
C. Vader van supermarkt Golff
in Vlissingen was vrijdagoch
tend rond een uur of elf al door
z'n houdbare melk heen. „De
mensen hamsteren, dat kun je
wel stellen."
De A&P in Goes hield melk ach
ter om klanten die later komen
niet teleur te stellen. De winkel
kreeg vrijdagmiddag weer
houdbare melk, waar de klan
ten volgens assistent-bedrijfs
leider R. Ouweneel 'als een gek
op af vlogen'. Ook de verkoop
van andere zuivelpoducten als
toetjes en puddinkjes is gigan
tisch gestegen, zegt hij. H. Ver-
duyn van Jumbo in Scharendij-
ke meldt een stijging van de
verkoop van melk en vlees van
zestig procent. Verder verkoopt
hij meer honden- en kattenvoer
dan normaal.
TERNEUZEN - Het waterschap Zeeuws-Vlaanderen y
boei-en die de komende dagen te maken kunnen krijgen n»
een gebrek aan opslagmogelijkheden voor mest zoveel aar
tijdelijke opslagalternatieven helpen in afgedamde sloten,
Het schap wil met die speciale dienstverlening voorkoma
dat gier - bij gebrek aan opslagcapaciteit op de boerderijen-
op het oppervlaktewater worden geloosd. Wanneer er capaci
teitsproblemen dreigen te ontstaan kunnen agrariërs
Zeeuws-Vlaanderen het waterschap bellen (06-53776225)
het werkgebied van het waterschap Zeeuwse Eilanden ka
bij problemen met mest komend weekeinde het numme
0113-241000 gebeld worden. Indien nodig worden er dan ski
ten afgedamd of depots met folie gemaakt waarin bijvoor
beeld mestwater gebufferd kan worden. In uiterste noodge.
vallen zal het schap in overleg met betrokken veehouder
bezien of mestoverschotten op andere manieren kunnen wor
den opgevangen.
VLISSINGEN - De Zeeuwse VW's en het Bureau voor Toeris
me Zeeland (BTZ) krijgen veel telefoontjes van Duitsersdi;
willen weten of ze nog naar Zeeland op vakantie kunnen nue
mond- en klauwzeer in Nederland heerst. De vragen variere
van of ze de caravan nog mee mogen nemen tot de gevare
voor de volksgezondheid. De paasvakantie in Duitsland h.
gint over twee weken en Zeeland is rond Pasen altijd eenp;.
pulaire vakantiebestemming. „Er is geen negatief reisad
vies", zegt J. Grim van het BTZ. „Dus ze kunnen gewoon
komen." Bellers krijgen te horen dat ze niet op minicampM
mogen komen waar dieren worden gehouden. „Wij wete
echter niet hoe de zaak zich verder ontwikkelt", zegt R.vat
den Anker van Toerisme Recreatie Nederland, die zegt dathe:
kantoor in Keulen ook veel telefoontjes krijgt van Duitse-
die naar Zeeland willen.
MIDDELBURG - GroenLinks moet de confrontatie niet
schuwen, maar keihard aangaan. Tenminste, als het departr
menens is met haar kritiek op het Europese landbouwbeleid
Daarom moet zij de komst van de Europese adviescommisa
voor landbouw naar Zeeland, medio april, juist toejuichen
vindt commissaris van de koningin W. van Gelder. De advies
commissie vergadert van 19 tot en met 21 april in Zeeland. Di
Statenfractie van GroenLinks vindt dat maar niks. Vooralè
kosten - 105.000 gulden - vindt zij weggegooid
„Bovendien is het landbouwbeleid van de Europese Ünk
beestachtig", mopperde F. van Kollem vrijdag in de Staten
vergadering. Als GroenLinks dat vindt, moetzij de komst ïe;
de commissie niet tegenhouden, maar aanmoedigen, reageer
de Van Gelder. „Of het nou in Zeeland is, of gewoon in Brussel
die commissie vergadert toch wel. Pak het probleem danaas
en spreek op die vergadering uw gevoelens uit." Van Kollen
bleef echter tegen. Hij vreest dat de aard van de vergadering
niet geschikt is voor die discussie. Van Gelder denkt claaran-
clers over. „Ik kan uw gevoelens meenemen in mijn welkomst
woord."
TERNEUZEN - Het waterschap Zeeuws-Vlaanderen heelt
gisteren besloten om de zeedijken rond het Verdronken Land
van Saeftinghe en de Zwarte Polder met onmiddellijke ir,-
gang af te sluiten voor het publiek. Aan het begin van deep
en duinovergangen worden afzettingen met borden geplaatst
Ook heeft het schap besloten om georganiseerde viswedstnj-
den op de zeeweringen voor onbepaalde tijd te verbieden.H?.
schap heeft bovendien de meeste onderhoudswerken in het
buitengebied voorlopig opgeschort.
door Frank Gijsel
en Conny van Gremberghe
SLUIS - In het winkelcentrum
van Sluis was het vrijdag opval
lend stil in de straten. Ten gevol
ge van de verscherpte controles
in verband met de uitbraak van
mond-en klauwzeer aan de
grensovergang hebben veel Bel
gische koopjesjagers ervoor ge
kozen om de grens niet te passe
ren voor hun inkopen.
Het kooptoerisme in Sas van
Gent en Hulst daarentegen leed
vrijdag geenzins onder de stren
ge grenscontroles in verband
met de mond-en klauwzeerepi-
demie. De Vlaamse consumen
ten deden gewoon de winkels
aan de Nederlandse zijde van de
grens aan.
In het VVV- kantoor aan de Sint
Annastraat komen opvallend
weinig mensen langs. Volgens
informatrice J. Bakker is het in
Sluis goed te merken dat er aan
de grens streng wordt gecontro
leerd. „Mensen die echt in Sluis
moeten zijn, komen nog wel,
maar winkelend publiek is er
bijna niet. We krijgen nogal wat
telefonische vragen van veront
ruste Belgen om te horen hoe de
situatie hier is. Ook het aantal
boekingen is deze week minder
dan vorige week."
Voorbereid
Het parkeerterrein achter het
VW-kantoor is enkel gevuld
met een handjevol Belgische au
to's. „Normaal staat dit terrein
aardig vol." Een kilometer ver
der, aan de grens met België te
Sint Anna-ter-Muiden, waren
de files van donderdag verleden
tijd. De twee controlerendf
agenten van Knokke-Heir
konden in alle rust hun werk
uitvoeren. Vrijdag werd slecht
een kleine hoeveelheid vleeswa
ren in beslag genomen. De mes
sen waren duidelijk voorbereid
Rond de klok van vieren word.
een vrachtauto van firma Fies
uit Oostburg vanuit de richtlij
België met aan het stuur chaul-
feur H. de Jonge door tws
dienstdoende Nederlandse
douanebeambten aan de kan:
gezet. Aan boord een lading lu
zerne, die dient als grondstof
voor veevoer. Nadat de beamb
ten him oversten hebben ge
raadpleegd, wordt de Belgische
douane opgeroepen. De combi
natie wordt zonder pardon a£
de kant gezet en verzegeld
„Maandag mag de lading wee:
terug naar Frankrijk", deelt de
Belgische douanier kordaat
mee.
Chauffeur H. de Jonge en eige
naar B. Fieret moeten deladii;
achterlaten. Dat doet pijn
hebben nog niet zo lang de sit-
kingen gehad in het wegverkee
en nu dit er nog eens bovenop
Het houdt maar niet op. Dit kost
handen vol geld."
Boomplantdag
NISSE - In verband met c;
mkz-crisis gaat de vierde boom
plantdag van Stichting Mi
(nu)ment voor een kind op
maart bij de schaapskooi inK-
se niet door. De bedoeling
dat ouders van kinderen die si-'
een stofwisselingsziekte
overleden, bomen zouden pl^
ten.
(Advertentie)
door Mieke van der Jagt
GOES - Het Waterschap Zeeuwse Eilanden heeft de jacht op mus
kusratten stopgezet. In weilanden waar vee graast en op dijken
waar beesten lopen, werken de mensen van het waterschap niet
meer. Bovendien worden de medewerkers vanuit de districtskanto
ren voorzien van desinfecteringsmiddel.
Dit alles om de verspreiding van mond-en klauwzeer te voorkomen.
Van het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij heeft
het schap te horen gekregen dat de vergunning om te jagen op mus
kusratten voorlopig is ingetrokken. Vanaf vrijdag hebben de mus-
kusrattenbestrijders geen vangkooien meer neergelaten. Het wa
terschap gaat, waar dat mogelijk is, wel door met het onderhoud
aan wegen, behalve wanneer er dieren in de buurt staan. Controles
op agrarische bedrijven zijn helemaal stopgezet.
WEGENS UITBREIDING
HH
HARRY HUTJENS
WITTEPAARDSTRAAT 3
GOES
