Albanezen verspelen snel krediet
Doek Kimpe bevat educatief verhaal
PZC
PZC
Feiten over arm Balkanland Macedonië
Taalgebruik tast
geloofwaardigheid
Haagse politici aan
Strijd in Macedonië roept internationaal afkeuring op
16 maart 1951
vrijdag 16 maart 2001
door Danica Kirka
Commandant Hoxha klemt
de loop van zijn automati
sche geweer tegen zich aan, zet
zijn camouflagepetje recht en
zegt dat het hem spijt, dat zijn
strijd voor meer rechten in Ma
cedonië zijn volksgenoten in
Kosovo in een lastig parket
brengt.
„Dit is onze oorlog", zegt hij.
„Wij willen voor hen geen pro
blemen veroorzaken." Bedoeld
of niet, de opstandelingen die
zich in de heuvels aan de zuid
grens van Kosovo hebben ver
schanst en een verwante groep
aan de oostrand van de provin
cie, bezorgen de Albanezen van
Kosovo een slechte naam. Van
slachtoffers van Servische
agressie onder de vroegere Joe
goslavische president Slobodan
Milosevic zijn zij veranderd in
onruststokers op de Balkan. In
ternationaal worden de Koso-
vaarse leiders opgeroepen de
acties van de rebellen teveroor-
delen en hun invloed aan te
wenden om het geweld in Mace
donië en Zuid-Servië te laten
ophouden.
Ondanks afkeurende verklarin
gen blijft het geweld zich uit
breiden. Leiders van de etnisch-
Albanese gemeenschap zeggen
dat hun invloed beperkt is.
Onderschept
Dat de Kosovaarse Albanezen
in toenemende mate als expor
teurs van geweld worden ge
zien, is niet zonder reden. Langs
de grens van Kosovo onder
scheppen NAVO-patrouilles re
gelmatig mensen en wapens die
beide onrustgebieden in of uit
gaan. Beide groepen rebellen
zeggen bovendien te beschik
ken over guerrillastrijders, die
in Kosovo gevochten hebben
onder de vlag van het Bevrij
dingsleger voor Kosovo (UQK),
dat officieel ontbonden is. Toch
zijn er geen aanwijzingen dat de
rebellen veel steun hebben on
der de Albanese bevolking in
Kosovo. Sommige intellectue
len en politici beginnen te vre
zen dat Kosovo vrienden als de
Verenigde Staten zal verliezen.
Zonder deze wordt het uiteinde
lijke doel, onafhankelijkheid,
onbereikbaar.
Het imago van de Albanezen in
Kosovo is al ruim een jaar aan
het afkalven. Eerst waren er de
wraakacties tegen de Serviërs,
toen de opkomst van een rebel
lengroep in het zuiden van Ser
vië en, nog maar enkele weken
geleden, de aanslag op een bus
met Serviërs waarbij tien men
sen werden gedood.
De opkomst van weer een nieu
we rebellengroep in Macedonië
deed de NAVO besluiten Joego
slavische strijdkrachten op be
perkte schaal weer toe te laten
in de vijf kilometer brede buf
ferzone tussen Kosovo en de rest
van Servië. Westerse diploma
ten zeggen, dat het besluit deels
bedoeld is als steun in de rug van
de nieuwe democratische Joe
goslavische regering. De etni
sche Albanezen in de provincie
zien het echter ook als een ver
ontrustend teken van hun ta
nende populariteit.Aan het
hoofd van de troepen die in de
bufferzone terugkeerden stond
nota bene dezelfde comman
dant die in de oorlog de leiding
over de Joegoslavische strijd
krachten had: luitenant-gene
raal Nebojsa Pavkovic.
Spel
Politieke veteranen als de voor
malige communistische leider
Mahmut Bakalli ontwaren een
Joegoslavische campagne tegen
de Kosovaarse Albanezen. „Er
is een groot spel gaande. Wie al
le spelers zijn, weet ik niet. Ik
weet alleen dat de Albanezen
het slachtoffer zijn."
De terugkeer van het Joegosla
vische leger en de Servische po
litie in de zone kan het geweld
versterken. De rebellen in Zuid-
Servië hebben aan de NAVO een
wapenstilstand beloofd, maar
nadrukkelijk geen garantie ge
geven voor de veiligheid van
enig lid van de Servische veilig
heidstroepen. „Al deze conflic
ten van gewapende etnische Al
banezen helpen de democratie
en vrijheid van het Albanese
volk niet, maar kunnen wel de
onafhankelijkheid van Kosovo
belemmeren", zegt Bakalli.
„Maar de achterliggende oor
zaak van al deze gewapende
conflicten is de ongedefinieerde
status van de Albanezen in al
deze delen van (voormalig) Joe
goslavië." AP
Een lid van een speciale Macedonische politie-eenheid neemt in Tetovo zijn positie in. De Macedoniërs proberen guerrillastrijders te ver
drijven uit deze in meerderheid door etnische Albanezen bewoonde stad. foto Goergi Lkovski/EPA
van onze redactie buitenland
Hi
ieronder een profiel van het kleine en
.arme Balkanland Macedonië.
Officiële naam. Voormalige Joegoslavische
Republiek Macedonië. Vanaf 1918 maakte
het deel uit van Joegoslavië. Het is sinds
1991 onafhankelijk.
Hoofdstad. Skopje
Ligging. Het land ligt ingeklemd op de Bal
kan tussen Griekenland in het zuiden, Al
banië in het westen, Bulgarije in het oosten
en Joegoslavië (Servië, Montenegro en Kos
ovo) in het noorden. Macedonië is berg
achtig met een landklimaat.
Oppervlakte. 25.713 viex'kante kilometer,
ruwweg driekwart Nederland.
Bevolking. Het land telt 2.007.523 zielen
(1998); dat is 78,1 per vierkante kilometer.
De Macedoniërs vox'men de grootste etni
sche groepering (66,5 procent). Hiexma vol
gen de Albanezen, die vooral in het noord
westen wonen, met 22,9 procent. Andere
groepen zijn de Turken (vier procent). De
rest zijn onder anderen Roma (zigeuners),
Seiwiërs en Bulgaren.
Godsdienst. Een meei-derheid van 54,2 pro
cent is christelijk en lid van de Oostei's Or
thodoxe kerk. Circa dertig procent hangt de
islam aan. De rest is onder meer rooms-ka-
tholiek en er is een kleine joodse gemeen
schap. Er is geen officiële staatsgodsdienst.
Officiële taal. Macedonisch; geschx-even in
het cyrillisch.
Staatsbestel. Macedonië is een parlemen
taire democratie. De president wordt recht
streeks gekozen voor een periode van vijf
jaai\ Het staadshoofd wijst een premier aan
als hoofd van de regering. Het paxiement
bestaat uit één instituut, de Assemblee (So-
branje), en telt honderdtwintig leden die
voor vier j aar worden gekozenDe leden van
de Sobranje kiezen de ministers.
Economie. Macedonië is een van de aimste
landen van Europa. Gx-aan, tabak, rijst,
groente, fruit en wijndi'uiven zijn de be
langrijkste gewassen. De expox-t bestaat uit
landbouwproducten, textiel, ijzer en staal.
Geschiedenis. Na 1991 bleef de internatio
nale erkenning lang uit door Griekse be
zwaren over de officiële naam. Athene
vreesde aanspraken op de Griekse regio Ma
cedonië. De landen tekenden in 1995 een
overeenkomst. Hiermee kwam een einde
aan een twee jaar oude Griekse handels
blokkade. De situatie verslechterde door de
VN-sancties tegen de belangrijkste han
delspartner Servië. In 1999 kreeg het land te
maken met veel vluchtelingen uit Kosovo.
Er zijn constant spanningen tussen de Ma
cedonische meerderheid en de Albanese
minderheid. De voormalige communisten
verloi'en de verkiezingen in 1998. Zij wer
den door een rechtse alliantie vexwangen,
waarin ook Albanese partijen zitting heb
ben. Premier werd Ljubco Georgievski. Een
jaar later werd de nationalist Boris Trajk-
ovski gekozen tot px-esident. ANP
door Ernstjan Rozendaal
Het is niet waarschijnlijk
dat het Middelburgs colle
ge van burgemeester en wet
houders vasthoudt aan de
voorgenomen aankoop van een
schilderij van Reiinond Kimpe
(1885-1970), waarop het ver
woeste stadhuis van Middel
burg is afgebeeld. Om uiteen
lopende redenen adviseerde de
i-aadscommissie financiën de
ze week het voorstel daartoe in
te trekken. Belangrijkste ob
stakel is dat Kimpe fout was
tijdens de oorlog. Er valt nogal
wat af te dingen op de argu
mentatie van de partijen die
dat als reden aanvoeren om van
aankoop af te zien.
Natuurlijk was Kimpe niet zui
ver op de graat. In september
1940 meldde hij zich aan als
NSB-lid, niim vier maanden
nadat de Duitsers Nederland
waren binnengevallen. Hij
schreef zich in bij de Kultuur
kamer en ondei-hield contacten
met prominente Duitsers en
NSB'ers. Naïviteit of Vlaams
activisme zijn daarvoor geen
vex-ontschxilcliging.
Vx-aag is dus niet of Kimpe fout
was, maar of zijn houding tij
dens de oorlog hem nu nog tot
een besmet kunstenaar maakt.
Betekent de aankoop - met ge
meenschapsgeld - van een
schildex-ij waarop uitgerekend
het in de meidagen van 1940
vexwoeste stadhuis van Mid
delburg staat een misplaatste
postume erkenning? Kwetst
een overheid die zo handelt
haar burgers? Is dit schilderij,
mogelijk ooit door NSB-leider
Anton Mussert aangekocht,
iets wat je maar beter niet in je
bezit kunt hebben?
Gestraft
Het antwoord op de eerste en
laatste vraag luidt: nee. Zowel
na de Eex-ste als na de Tweede
Wereldoox-log is Kimpe wegens
collaboratie veroordeeld. In
1919 werd in België het dood
vonnis over hem geveld. Bij
verstek, want de schilder was
uitgeweken naar Nederland.
In 1927 werd de doodstraf om
gezet in een boete van 1000
francs. Kimpe betaalde die. Na
de Tweede Wereldoorlog ver
bleef Kimpe bijna anderhalf
jaar onder arrest, eex-st in kamp
'De witte driehoek' in Rilland
Bath, de laatste maand in zijn
eigen huis. Na het betalen van
een boete van 2500 gulden
wei'd hij eind 1946 buiten ver
volging gesteld. Kimpe had
zijn straf gehad, volgens het in
Nedexdand en België geldende
rechtssysteem was daarmee de
kous af.
Desondanks vergelijkt secre-
taris J. Woltering van de
Zeeuwse afdeling van het
voormalig verzet in Nederland
aankoop van het schilderij van
Kimpe met het verlenen van
een koninklijke ondei-schei-
ding aan iemand die gepro-
beerd heeft het paleis op de
Dam in de fik te steken. Een
wat overspannen beeldspi-aak,
waarin beslist niet alle voor
malige verzetslieden zich kun
nen vinden. In Zeeland woont
minstens één overlevende van
een Duits concentratiekamp,
die in het bezit is van twee
Kimpe's, texwijl hij al jaren op
de hoogte is van de afkeurens-
waax-dige houding van de
schilder in de oorlogstijd.
En wat te denken van oud-bur
gemeester van Middelburg J.
van Walré de Bordes, volstrekt
onverdacht, want in 1942 afge
treden omdat hij niet met de
bezetter wilde samenwex-ken?
Hij was kort na de oorlog, maar
waarschijnlijk al eerder, in het
bezit van precies zo'n schilderij
van Kimpe als hetgeen nu on-
deiwei-p van discussie is. Dat
weerspreekt de stelling dat het
schildex-ij een foute ideologie
uitdraagt, zoals gemeente
raadslid Piet Kraan (Leefbaar
Middelburg) hardnekkig vex--
kondigt. Volgens hem symboli-
seei*t het schilderij een door na-
zi-Duitsland geleide heriïjzing
uit de as. In en koit na de ooidog
werd daar klaarblijkelijk heel
anders over gedacht.
Blauwvoet
Het is ook onzin. Kraan, ver
zetsheld anno 2001, denkt in
het hoofd van Kimpe te kunnen
kijken. Hij haalt persoon en
kunstwerk door elkaar, iets
wat in de politiek niet onge
bruikelijk is. Er is één schilde-
rij uit het oeuvre van Kimpe
dat als ideologisch kan worden
gekenmerkt, getiteld Vliegt de
Blauwvoet, storm op zee uit
1926. En dan gaat het vooi-al
om die titel, want op zich is de
afbeelding - negen vogels tegen
een donkere lucht - niet aan
stootgevend. Maar de aan
schi-ijver Hendrik Conscience
ontleende spi-euk was de strijd-
ki'eet van de Vlaamse activis
ten.
Visioenen
Het sinds koid omstreden schil
derij toont de ruïne van het
Middelburgse stadhuis, ver
moedelijk eind 1940, als het
omliggende puin is geruimd.
Een vrij precieze afbeelding. In
de redenatie van Kraan is het
schilderij fout, omdat Kimpe
het zou hebben geschilderd
met visioenen in zijn hoofd van
een wederopgebouwd Middel
burg als modelstad van het
Dei'de Rijk. Datnu heet hinein-
interpretieren. Volgens die lo
gica zou een foto van ditzelfde
tafereel fout zijn als een
NSB'er de knop van het foto
toestel had ingedrukt, maar
zou het ongetwijfeld een pran
gend beeld van de oorlogs
waanzin zijn wanneer een ver
zetsstrijder dit had gedaan. De
foto zou er precies hetzelfde
uitzien.
Tegenover Kraans verhaal kan
met evenveel recht wox-den be
toogd, dat Kimpe met het schil
derij uiting wilde geven aan
zijn verscheux-de geweten. Hij
sympathiseerde immex-s met
degenen die verantwoordelijk
wax-en voor de verwoesting van
zijn stad, inclusief zijn atelier
met tweehonderd schilderijen
en meer dan duizend tekenin
gen. Het blijft speculeren. Dat
Mussex-t het bewuste schildex-ij
kocht, maakt Kraans interpre
tatie nauwelijks stex-ker. Wie
weet wilde de NSB-leider het
om allexiei onfrisse motieven
aanschaffen, dat zegt niets
over de intentie waarmee Kim
pe het maakte. En in zijn haast
Musseif te noemen, vergeet
Kraan dat zowel uit het politie
dossier over Kimpe als uit de
geschiedschrijving van L.W. de
Bx-ee blijkt, dat de Duitsers he
lemaal niet zo ingenomen wa
ren met Kimpes 'ontaarde'
kunst. Dat is bepaald geen on
dersteuning van de theorie, dat
hij in zijn wei-k de nationaal-
socialistische ideologie uit
droeg.
Presentatie
Als de pri j s en de noodzaak van
uitbreiding van de stadhuis
collectie even buiten beschou
wing wox-den gelaten (want
daax-over is ook discussie mo
gelijk), blijven eigenlijk vooral
argumenten over die pleiten
vóór aankoop van het schilde
rij, mits zeer zorgvuldig woi'dt
omgegaan met de presentatie
aan het publiek. Als van over
heidswege een kunstwerk in de
openbax-e ruimte wox-dt ge
plaatst, moet rekening worden
gehouden met gevoeligheden.
Maar presentatie van dit werk
biedt ook kansen op het gebied
van de tegenwoordig zo ge
wenste cultuureducatie.
In dit schilderij schuilen ver
schillende verhalen. Over de
kunstenaar Kimpe, de kunst en
politiek, collaboratie en over
Middelburg in de oorlog. Voor-
én tegenstanders van de aan
schaf van dit schilderij zullen
het erover eens zijn, dat deze
verhalen aan elke nieuwe ge
neratie moeten worden door
gegeven. Daarvoor is dit schil
derij een uitstekend middel.
door Paul Koopman
Het land koerst af op een
nationale 'onderwijs-
rarnp'. Als mond- en klauw
zeer uitbreekt, belandt de
natie in een 'oorlogssituatie'.
De Zalmnorm veroorzaakt
'publieke armoede'. Als de
PvdA de financiële spelre
gels van het kabinet opzegt,
dan dreigt een terugkeer
naar 'de crisisjaren'.
Vier recente uitspraken van
achtereenvolgens D66-lei-
der De Graaf, minister
Brinkhorst van Landbouw
(ook D66) PvdA-fractievoor-
zitter Melkert en WD-leider
Dijkstal. Wie hun woorden
serieus neemt, kan slechts
concluderen dat Nederland
aan de rand van de afgx-ond
staat. Dat is niet waar. Haag
se politici hebben gewoon
last van overdrijving.
Als turbotaal de kop op
steekt zijn verkiezingen
nooit ver weg, en dat is
precies de reden waarom het
gespx-oken wooi-d zo'n dra
matische lading heeft. De
spanning binnen de coalitie
loopt met de dag op, nu blijkt
dat het vaststellen van de be
groting voor volgend j aar een
hels karwei wordt. Ministers
dienden voor circa vijftien
miljard gulden aan claims in,
texrwijl in de schatkist slechts
een half miljard ligt. PvdA en
D66 werpen begerige blik
ken op een verwachte belas
tingmeevaller van liefst der
tig miljard, maar die mag
volgens het regeerakkoord
alleen gebruikt worden voor-
aflossing van de staatsschuld
of lastenverlichting. De WD
houdt vast aan die regel.
PvdA-kroonprins Melkert
greep de 'publieke armoede'
grif aan om zichzelf meer te
profileren. De kiezer moet
ook alvast weten dat D66
vecht als een leeuw voor het
onderwijs en de zorg. Van
daar dat De Graaf een 'ramp'
in het vooruitzicht stelt als
D66 zijn zin niet krijgt.
De VVD zet zich neer als soli
de en betrouwbaar. Zonder
de libei-alen slaat het land
weer aan het grenzeloos pol
ver-teren. Een boodschap die
blijkens x-ecente peilingen
aanslaat. De VVD zou, als nu
verkiezingen wei-den gehou
den, met 44 zetels de grootste
partij wox-den.
Naarmate Haagse politici öe
situatie vex-der di-amatiseren
en overdrijven, ontstaat een
probleem met de geloof
waardigheid. Zijn de mis
standen in de zorg en het on
derwijs in één jaar met een
paar miljard gulden extra ot
te lossen? Natuurlijk met
Zakt de economie als eert
soufflé in elkaar als de finan
ciële regels van het kabinet
voor één keer iets worden
versoepeld? Onzin, uiter
aard.
Ook worden verwachtingen
gewekt, die moeilijk kunne:
worden ingelost. Onderwij
zers, verpleegsters en ambte
naren wordt gouden berge:
beloofd. Hoe bedrogenzullen
zij zich voelen als het aange
kondigde offensief voor de
collectieve sector neerkom)
op een stapje voorwaarts?
De verkiezingskoorts zorg!
ex-voor, dat van px-oblemer.
karikaturen wox-den g
maakt en het bereiken v;
een akkoord over een efie
tieve aanpak steeds moeilij
ker wordt. Zo wox-den de pro
blemen in de zorg en bij het
onderwijs door PvdA en D66
versimpeld tot een tekort aan
financiële middelen,
meer geld betekent niet auto
matisch betere scholen e
kortere wachtlijsten. Bu
reaucratie, onvex-vulbare va
catures en slechte public re
lations spelen ook een rol,
Besluiten over een hei-vor
ming van het zorgstelsel en
aanpak van de WAO (met ve
le ai-beidsongeschikte lera
ren en verpleegsters) school
het paax-se kabinet al op
lange baan. Als de professio
nals in Den Haag niet snel
van hun zeepkisten stappen
en gewoon weer aan het werk
gaan, kunnen beter meteen
vei-kiezingen worden uitge
schreven. GPD
Klokken
De Lange Jan in Middelburg
heeft sinds donderdag weer
klokken. Weliswaar staan de
klokken nog aan de voet van
Middelburgs trouwe wachter,
maar zij zullen over twee jaar,
wanneer de restauratie van de
toren hopelijk zijn beslag heeft
gekregen, op hun plaats wor
den gehesen.
Herverkaveling
De Dienst Herverkaveling
Walcheren kampt met een pro
bleem. Meer dan zestig Wal-
chex-se landbouwex-s hebben
zich opgegeven voor plaatsing
op een bedrijf in de Noord-
Oost Polder, terwijl op veertig
liefhebbers was gerekend. Het
is lang niet zeker dat al deze
kandidaten volgend jaar ge
plaatst kunnen worden.
Gezonken
Een Italiaans stoomschip u:
door een sleepboot van L. Sir:
en co. een Noord-Spaanse he
ven werd binnengeloodst,
dinsdag gezonken. Door
storm brak de sleeptros e
werd het schip op de rotsengi-
slagen, waarna het is
ken. Vier Nederlandse runnen
kwamen hierbij om het leve:
Sluizen
Het Spaanse schip CandiK
heeft bij het binnenkomen va:
cle zeesluizen in Terneuzen ht:
remmingswerk kapot gevare:
Rijkswaterstaat schatte
scliade op 21.000 gulden.
Uitgever:
J. C, Boersema
Hoofdredactie:
A. L Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Redactietax: (0118) 470102
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax (0118)472404
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel (0113)273000
Fax (0113)273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
4530 AB Terneuzen
Tel. (0115) 686000
Fax. (0115)686009
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel. (0114) 373839
Fax (0114)373840
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst.
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
Internet (http://www.pzc.nl):
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
redactie: redactie@pzc.nl
exploitatie: internet@pzc nl
abonnementen: abo@pzc nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden,
zaterdags tot 13 30 uur.
op de kantoren door de klacht in !s
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen.
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur:
Tel. (0118) 484000
Fax(0118)470100.
Abonnementsprijzen
bij automatische incasso:
(tussen haakjes prijs met acceptgiro)
per maand: 39,45 (n.v.t.)
per kwartaal, 107,50 109.15)
per jaar 409,50 (ƒ411,15)
Voor toezending per post geldt
een toeslag.
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voc'
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers
maandag t/m vrijdag- 2,00 per stuk
zaterdag:/ 3,00 per stuk
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35-9300
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen,
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
bij de advertentieorderafdeling.
Tel: 0118-484321
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV
Zelfportret van Kimpe uit 1946
