Alleen Inenten
helpt tegen mkz 1
PZC
Bouw depot
voor kernafval
mag doorgaan
In de wei springen de tranen je in de ogen
Studie naar verandering Arduin-zorg
I
Verkiezing nieuwe
PvdA-voorzitter laai
Zeeuwse leden kout
Strenge maatregelen bij agrarisch onderwijs
Vaccineren in jaren negentig gestopt
Officier eist boetes tegen
vergunningloze portiers
Delwaide:
verdieping ook
van belang
voor Vlissingen
donderdag 15 maart 2001
GOES - De leerlingen van het
Groen College in Goes krijgen
vandaag een brief met het ver
zoek mogelijk besmettingsge
vaar van mond- en klauwzeer
te melden aan de schoolleiding.
In de brief wordt ook aange
drongen op het nemen van
voorzorgsmaatregelen, zoals
met schone kleren op school
verschijnen, direct contact met
dieren vermijden en gebruik
maken van ontsmettingsmoge
lijkheden.
De directie van het agrarisch
opleidingscentrum volgt de
ontwikkelingen van de mkz-
besmetting op de voet. Het
Groen College heeft enkele we
ken geleden al maatregelen ge
nomen voor de leerlingen van
de afdeling vee- en paarden-
houderij, zegt L. de Kraker. De
stages op veebedrijven zijn
voorlopig stopgezet. Eind
maart wordt bekeken of ze
kunnen worden hervat. Daar
mee liep de school vooruit op
richtlijnen van de landelijke
AOC-raad. De bedrijven waar
leerlingen stage lopen zijn over
de voorzorgen geïnformeerd,
aldus De Kraker.
Hij sluit niet uit dat strengere
maatregelen nodig zullen zijn
om virusverspreiding te voor
komen. „Als in Nederland de
pleuris uitbreekt, dan kan het
in het ergste geval betekenen
dat leerlingen een poosje geen
school kunnen volgen. Zoiets
zal alleen in nauw overleg met
de andere agrarische opleidin
gen gebeuren."
door Rinus Antonisse
IJZENDIJKE - „Verschrikke
lijk, niet te beschrijven. De erg
ste ziekte, absoluut. Ik kan
geen andere ziekte noemen die
dit benadert." Dierenarts Pol
van de Vijver sr. uit IJzendijke
kan er nauwelijks zonder emo
ties over praten: mond- en
klauwzeer. Hij vreest dat de be
smettelijke ziekte vroeg of laat
ook naar Nederland overwaait.
„Je houdt het niet tegen. Dan
zie je het scenario van ver
schrikkingen voor je." Volgens
hem is er maar één remedie:
runderen (weer) inenten en
daar geen dag mee verloren la
ten gaan.
Als jongen werd Van de Vijver
(1938) al met de ziekte gecon
fronteerd, via de praktijk van
zijn vader die ook dierenarts
was. „Ik heb de wanhoop van
de mensen meegemaakt en ook
de zorgen van mijn vader dat er
zo weinig aan te doen was. Het
inenten was een uitkomst."
Tijdens zijn studie diergenees
kunde in Utrecht kwam hij 's
winters naar Zeeuws-Vlaan-
deren om dieren in te enten.
„Dag en nacht tussen de koei
en, dat was zwaar werk. Maar
je had resultaat."
Gaston Cuelenaere (1924) uit
Biervliet maakte mond- en
klauwzeer al voor de Tweede
Wereldoorlog mee op het ou
derlijk bedrijf. Zo'n 35 dieren
werden er door getroffen. Zijn
vader moest helemaal opnieuw
beginnen met het opbouwen
van een kudde. „Ik wil er niet
veel ruchtbaarheid aan geven,
ik word er nog altijd emotio
neel van. Ik weet goed wat er
gebeurt en wat ons te wachten
kan staan. Het is moeilijk er
over te praten. Als het verkeerd
gaat dan treft het ook mijn kin
deren. Als je er jaren aan ge
werkt hebt om een goede stal
met vee te krijgen, dan moet je
er niet aan denken wat je kan
overkomen.
Tijdens zijn jarenlange werk
als veehouder is het bedrijf van
Cuelenaere zelf nooit getroffen
door mkz. Hij schrijft dat toe
aan de inentingen. „Daardoor
waren we veilig. Als deze ramp
ons overkomt - en je kunt over
een ramp spreken, daar durf ik
m'n handen voor in het vuur te
steken - begint het weer op
nieuw." Cuelenaere staat ach
ter de maatregelen die zijn af
gekondigd om een uitbraak
van mkz in Nederland te voor
komen. Hij vreest desondanks
het ergste. „En je kunt er als
boer niets aan doenJe moet het
over je heen laten komen."
Schade
De oud-veehouder vindt dat de
schade die een boer oploopt als
zijn dieren besmet raken, nau
welijks te vergoeden is. De
beesten worden zonder pardon
opgeruimd, ook de niet-be-
smette dieren moeten er uit
voorzorg aan geloven. De boer
blijft met een lege stal zitten.
Zelf heeft Cuelenaere er vele
jaren over gedaan om een kwa-
liteitskudde op te bouwen. Be
gonnen met één koe, plukt zijn
zoon er nu de vruchten van. De
waarde van zo'n kudde is moei
lijk in geld uit te drukken. Al
dat werk wordt in één klap on
gedaan gemaakt. „Zoiets is
met geld niet goed te maken."
Vanaf de jaren vijftig is mkz in
Nederland via inenten succes
vol bestreden. Op die manier
kon eind 1974 worden voorko
men dat de ziekte in Zeeland
uitbrak, nadat in het Belgische
Lokeren enkele ziektegevallen
waren vastgesteld. Begin jaren
negentig stopte het preventief
inenten- van de veestapel in de
EU-lidstaten, voornamelijk
om economische redenen (be
houd van de marktpositie voor
de export van vlees). Pol van de
Vijver vond het destijds een
volstrekt verkeerde beslissing.
Hij heeft er nog geen goed
woord voor over, omdat het
welzijn van de dieren bewust
opzij is geschoven.
De Zeeuws-Vlaamse dieren
arts wijst erop dat de dreiging
van mkz altijd op de loer ligt.
„De besmetting is in Engeland
gekomen door een toerist die
met een besmet lunchpakketje
uit Taiwan kwam. Zo simpel
kan het gaan. Het was voor mij
een diepe teleurstelling dat het
enten is gestopt. De boeren
stonden er voor 100 procent
achter. Ze hadden zelf de ellen
de meegemaakt, het ging van
de ene boerderij naar de ande
re." Van de Vijver heeft in
angstige spanning de ontwik
kelingen van de laatste tijd af
gewacht: komt het virus het
water over. Nu dat het geval is
pleit hij voor direct vaccineren.
Hij stelt dat de samenleving dat
ook verplicht is ten opzichte
van de dieren en hun welzijn.
„Niet alleen de dieren die ziek
zijn, ook de dieren die voor
voet weg worden afgemaakt."
De preventieve maatregelen
onderschrij ft Van de Vijver vol
ledig. „Ik merk dat er een groot
gevoel van saamhorigheid is
over wat er moet gebeuren. Ie
dereen is ervan doordrongen
dat maatregelen nodig zijn;
heel anders clan met bse." Of
het voldoende is betwijfelt hij.
„Mijn grote zorg gaat uit naar
de trekvogels. Die kunnen foe-
rageren op een besmette wei en
het virus zo overbrengen." De
dierenarts is op de hoogte van
bezwaren die sommigen tegen
inenten koesteren. Hij deelt die
niet.
Ellen Meijns uit Grijpskerke is
een actie begonnen om de poli
tiek te bewegen over te gaan tot
Het is de vraag of de lammetjes straks naar buiten kunnen.
foto's Ruben Oreel
preventief inenten. Meijns, ge- verschrikkelijk dat dieren uit bereiken dat hobby-dieren en
trouwd met een dierenarts, louter financiële afweging evenhoevige beesten op kin-
zegt niet langer haar mond te worden afgemaakt." Met een derboerderijen worden inge-
kunnen houden. „Ik vind het kaartenactie wil ze in elk geval ent.
Door het vervoersverbod voor vee is de stal van schapenhouder Jacobsen uit Oost-Souburg overvol.
door Nadia Berkelder
OOST-SOUBUKG - „Ik heb al 23 jaar
schapen, maar dit heb ik nog nooit mee
gemaakt." Schapenhouder Sjaak
Jakobsen uit Oost-Souburg heeft een
kleine duizend schapen. Door het ver
voersverbod dat sinds eind februari
geldt, komt zijn bedrijf in grote proble
men. Schapen staan in een modderveld
en de stallen raken vol.
Hij heeft 310 schapen buiten staan. Eén
groep staat op de zeedijk bij Ritthem,
een andere staat op een dijk bij Arne-
muiden. Door het vervoersverbod kun
nen de beesten daar niet weg, terwijl dat
wel moet, want het gras is op. In Arne-
muiden staan de schapen in een mod
derpoel. „Ze staan daar al de hele win
ter. Als ik het vantevoren had geweten,
had ik ze weggehaald", verzucht Jakob
sen.
De schapen in Ritthem kunnen nog da
gelijks worden bijgevoerd. „Maar ze
hadden eigenlijk twee weken geleden al
weg gemoeten." Bij Arnemuiden is de
situatie ernstiger. De wei is moeilijk be
reikbaar met de auto, zodat bijvoeren
bijna onmogelijk is. Toch blijft hij het
proberen. „Vanmiddag rijd ik er met de
trekker een pak kuil naar toe", zegt Ja
kobsen. „Als je niet van de dijk af
glijdt", waarschuwt zijn vrouw Ria.
Hij probeert er twee keer in de week
naar toe te gaan. „Maar het liefst zou ik
er hel emaal niet meer komen. De tranen
springen je in de ogen als je dat ziet."
Vorige week lagen er twee dode scha
pen. „Dat is natuurlijk niet van weelde.
Je kan er wel eens meer één dood heb
ben, maar dit is niet normaal. Als er
geen mond- en klauwzeer was, weet ik
zeker dat de dierenbescherming aan de
deur zou staan."
Alarmnummer
Zondag heeft Jakobsen het alarmnum
mer van het ministerie gebeld, omdat
hij het niet meer kon aanzien. Maar uit
zonderingen worden niet gemaakt. Op
illegaal vervoer staat een zware straf.
„Als ze je betrappen komen de Algeme
ne Inspectiedienst, de douane en de po
litie. Dan worden je schapen ter plaatse
afgemaakt. Ik durf veel, maar dat risico
wil ik niet lopen."
De schapen die op stal staan, zijn volop
aan het lammeren. Jakobsen vreest dat
hij te weinig ruimte heeft als het ver
voersverbod van kracht blijft. Normaal
gesproken gaan de eerste lammetjes
in de laatste week van maart naar bui
ten. De lammertijd duurt tot de derde
week van april. Een oplossing voor het
ruimtegebrek kan hij niet zo snel be
denken.
Jakobsen heeft weinig begrip voor de
maatregelen. „Ze geven er niks om bij
het ministerie. Regels zijn regels. Als er
werkelijk mond- en klauwzeer zou zijn
in Nederland, zou ik het een ander ver
haal vinden. Koeien en varkens moch
ten de afgelopen weken wel gewoon
vervoerd worden. Dat is toch ook een
beetje krom."
door Katja Logtenberp
RENESSE - Het Openbaar Ministerie heeft gisteren opnieuw zijn
spierballen laten zien aan drie portiers uit Renesse. Het drietal
werkte tussen 3 en 18 juli 1999 zonder de benodigde papieren bij de
discotheken Pinky's en Trinity.
De mannen werden eerder vrijgesproken door de politierechter in
Middelburg, Het OM ging hier tegen in beroep en de hofaanklager
eiste gisteren in Den Haag alsnog' een boete van 1000 gulden.
Sinds twee j aar hebben portiers een vergunning nodig om hun werk
uit te mogen oefenen. De grote vraag was wie er in dit geval nu ei
genlijk verantwoordelijk was voor de benodigde papieren; de eige
naars van de discotheken of de breedgeschouderde mannen zelf.
De hofaanklager stelde vast dat de mannen in loondienst waren bij
de discotheken. Toch achtte hij ze medeverantwoordelijk. Zeker
omdat de drie volgens hem op de hoogte waren van de nieuwe wet
geving. De portiers waren niet aanwezig om zichzelf te verdedigen.
Het hof doet over twee weken uitspraak.
door Roelf Reinders
MIDDELBURG - Het Neder
lands Instituut voor Zorg en
Welzijn (NIZW) in Utrecht on
derzoekt de manier waarop de
zorg voor verstandelijk gehan
dicapten bij Stichting Arduin is
veranderd. Gehandicapten, ou
ders en personeel kunnen aan
geven of de vernieuwingen suc
ces hebben gehad.
Arduin is één van de ongeveer
vijftien gehandicapteninstel
lingen die vernieuwend bezig
zijn die het NIZW gaat bekij
ken. Arduin, sinds 1996 de op
volger van Vijvervreugd, zit in
een proces waarin gehandicap
ten het instellingsterrein in
Middelburg verlaten om zo zelf
standig mogelijk verspreid over
Walcheren en Zuid-Beveland te
gaan wonen.
De stichting gaat uit van het
iclee van community care. Dat
betekent dat de gehandicapte
wordt gestimuleerd zo veel mo
gelijk zelf te doen met hulp van
zo veel mogelijk organisaties
die er niet speciaal voor gehan
dicapten zijn. Arduin wil in de
toekomst nog slechts een exper
tisecentrum zijn voor specifieke
hulp.
Ervaringen
Het NIZW wil onderzoeken
welke veranderingen Arduin
heeft doorgevoerd en wat de ef
fecten op de gehandicapten zijn.
Zowel de positieve en de minder
positieve ervaringen komen aan
de orde, aldus onderzoekster C,
van der Hoeven van het NIZW.
Onderzoekers gaan zo'n tachtig
gehandicapten ondervragen
over de kwaliteit van hun leven.
Bij zwaar gehandicapten vindt
het gesprek met de persoonlijk
assistent plaats met de gehandi
capte erbij. Ook met de ouders
van de gehandicapten wordt ge
praat. Verder is er onderzoek op
de werkvloer waarbij met per
soneel gesproken. Het perso
neelsbeleid komt daarbij aan de
orde.
Het onderzoek voorziet ook in
gesprekken met een aantal insi
ders over de ontwikkelingen bij
Arduin. Het gaat daarbij om
mensen met verschillende visies
van binnen en buiten Arduin.
Studenten van de faculteit or
thopedagogiek van de Universi
teit van Gent werken aan het
onderzoek mee.
Van der Hoeven van het NIZW
benadrukt dat het onderzoek
weliswaar in samenwerking
met Arduin plaatsvindt maar
dat de onderzoeksresultaten
van het NIZW komen. Volgens
haar is het de bedoeling dat an
dere instellingen die willen ver
nieuwen gaan profiteren van de
conclusies.
Een begeleidingscommissie met
vertegenwoordigers van de
provincie, patiëntenorganisatie
Het Klaverblad, de onderne
mingsraad van Arduin, de cliën
tenraad en het zorgkantoor
Zeeland houdt het verloop
van het onderzoek in de
gaten.
door Adri Klinkenberg
BORSSELE - De Raad van Sta
te heeft alle bezwaren verwor
pen die zijn ingediend tegen de
vergunning voor het bouwen
van de kernafvalopslagplaats
Habog door de Covra in Borsele.
De Habog, die inmiddels in aan
bouw is, moet in 2003 worden
opgeleverd.
De opslagplaats is bestemd voor
het hoog-radioactief afval dat
vrijkomt, als straks de opge
brande splijtstofstaven uit de
kerncentrales in Borssele en
Dodewaard zijn opgewerkt in
de omstreden Britse opwer
kingsfabriek BNFL in Sella-
field en de opwerkingsfabriek
van Cogéma in Frankrijk. Ook
moet de Habog tijdelijk plaats-
bieden aan het radioactieve af
val van het ECN in Petten en de
Technische Universiteit in
Delft.
Dit kernafval, waarvoor Delft
en Petten zelf geen plaats heb
ben, is enige tijd geleden onder
luid protest van Greenpeace per
vrachtwagen naar Borssele ver
voerd in zogeheten Castor-con-
tainers.
De kernenergievergunning voor
de Habog werd in december vo
rig jaar onder meer aangevoch
ten door de gemeente Borsele en
Gedeputeerde Staten van Zee
land. De twee overheden heb
ben op zich geen problemen met
de bouw van de Habog, maar zij
willen geen radioactief afval
meer hebben uit Delft en Petten.
De gemeente Borsele vindt dat
minister Pronk van VROM zich
moet houden aan de belofte dat
het TUD- en ECN-afval voort
aan verscheept wordt naar de
Verenigde Staten. Op de zitting
bij de Raad van State in decem
ber wilde de landsadvocaat
hiervoor echter geen garantie
geven.
Veiligheid
Behalve door GS en de gemeen
te werd de kernenergievergun
ning belaagd door Greenpeace,
de stichting Miljoenen Zijn Te
gen en een aantal omwonenden
en agrariërs. Zij hebben voor-
Z(
Ve
namelijk twijfels over deve,ee
heid van de opslagplaats af'
gens de milieuorganisaties; tei
onvoldoende gekeken naai;,(te
overstromingsrisico als M ov
van een stijging van de zee; w
gel. Ook zou cle opslagpij vo
kwetsbaar zijn voor menst
fouten en neerstortende i. ye
tuigen.
De ministers van VROM,!.!11
WVS en SZ stellen echter dj ov
risico's van de Habog aar.kc
kanten zijn afgetimmerd,»of
gasexplosies, neerstor®
vliegtuigen, overstromingen
menselijk falen leveren vo!®|
de betrokken ministeries
rampen op voor de bevola
zoals met name Miljoenen!
Tegen wil doen geloven,] f
Raad van State vindt de bes
ren van de tegenstanders ,1^
doende weerlegd in de va
heidsrapportage en het Ml 1
Effect Rapport.
Vormfouten
De kernenergie vergunning:
de Habog kent een langt
schiedenis. In 1995 diendew
Covra (Centrale Organis'®
Voor Radioactief Afval) aU^
aanvraag in. Die werd inli Vf
gehonoreerd maar in 1997 ijai
nietigd door de Raad vanS: S'
omdat er vormfouten ware!ai
maakt. In 1998 gaven de maai
teries een nieuwe beslissip®1
de aanvraag. Deze beslissinjv(
nu door Raad van State ins®'
gelaten. j
Miljoenen Zijn Tegen voerc;
december niet alleen eenprt
dure tegen de Habog-vera
ning.
De milieuclub pleitte in eest t
dere rechtszaak ook voor 11
trekking van de oprichtingsi
gunningen van de kerncenlrJ Si
in Borssele en Dodewaard Di E
procedure, die in het tëjrc
stond van een zeer trage aflii
deling door de Raad van S:j et
en wraking van staatsrJ 'l
door Miljoenen Zijn Tegen,] te
voor de milieugroepering
niets uit. g'
Ook in de Habog-zaak was H
de behandelende rechters c. ei
Miljoenen Zijn Tegen zona S
succes gewraakt. Iu
door Harmen van der Werf
VLISSINGEN - De spanning
stijgt rond de verkiezing van een
nieuwe landelijk voorzitter van
de PvdA, maar niet in Zeeland.
Veel PvdA-afdelingen hebben
nog niet eens een keuze ge
maakt. Morgen, vrijdag, valt de
beslissing op het partijcongres
in Rotterdam.
Eén ding is duidelijk, zo blijkt
uit een rondje langs de afdelin
gen, het enthousiasme voor de
kandidaat van de partijtop, Ka
merlid Sharon Dijksma (29), is
gering. Goes, Hulst en Axel kie
zen haar in elk geval.
„Ze is jong", verklaart de Hul-
sterse A. Cleven, „en ze zal
jongeren waarschijnlijk meer
aanspreken." Over de tegen
kandidaten, de politicoloog
Bart Tromp (57), zijn collega
Ruud Koole (47) en de Amster
damse partijvoorzitter Bouwe
Olij (47), zegt Cleven: „Die zijn
kritischer, maar of zij ook een
partij kunnen leiden? Laten ze
vooral kritisch blijven."
De kritiek van de tegenkandi
daten richt zich vooral op de
sterke rol van de partijtop. Die
zou in de PvdA te veel bedisse
len, zoals de officiële kandida
tuur van Kamerlid Dijksma. Zij
willen zelf de leden meer in
vloed geven. Dijksma wil dat
trouwens ook.
Duiveland en Noord-Beve!i
moeten nog kiezen. Ze doen:
wellicht pas morgenmiddag.:
in Rotterdam wordt gestemd
Waardering
In de PvdA wordt een kritische
houding traditiegetrouw ge
waardeerd. Vandaar waar
schijnlijk ook dat Tromp en de
uit het Walcherse Serooskerke
afkomstige Koole in Zeeland
aanslaan. Olij wordt niet ge
noemd. Koole kan rekenen op
steun uit Vlissingen en West-
Zeeuws-Vlaanderen. Reimers-
waal en Terneuzen aarzelen tus
sen Koole en Tromp. De Middel
burgse afdeling heeft de leden
opgeroepen telefonisch, schrif
telijk of via Internet te reageren.
Tromp is er aan de winnende
hand.
Opvallend is dat de meeste
PvclA-afdelingen in Zeeland
niet eens een ledenvergadering
hebben gehouden over het con
gres en de voorzittersverkie
zing'. Sas van Gent stuurt zelfs
geen afgevaardigde. Raadslid
R, de Meijer: „Het leeft niet bij
ons. We houden ons toch vooral
met plaatselijke zaken bezig."
De congresgangers uit Kapelle,
Tholen, Borsele, Schouwen-
ANTWERPEN - Een volgen
verdieping van de Westerse!»
de kan niet uitsluitend voor:
kening van Vlaanderen kon»
„We zijn niet de enige vragen
partij meer", zei havenscliep1
L. Delwaide woensdagavond
de Antwerpse havencommissi
„Vlissingen heeft evenveel
lang bij verdieping van de van
geul in de Wielingen."
Delwaide betoogde dat stroo:
opwaarts van Vlissingen sled
enkele drempels in de Wes'e
schelde moeten worden
laagd. Dit onderdeel van devf
dieping is uitsluitend vf
Antwerpen van belang. „Mé
in de Wielingen moet over ft
strook van zeker tien kilomei!
worden gebaggerd en dat is ft
in het voordeel van Vlissinger
Vlaams Blok-raadslid J, Pér
vroeg waarom Delwaide zicht
afgelopen weken op zo'n v«
zoenlijke toon had uitgelat*
over de bezwaren in Nederig
tegen een verdere verdiepte?
Hij herinnerde eraan dat de gf
meenteraad zich vierkant heft
uitgesproken voor een ver®
ping van de vaargeul die sent
pen tot veertien meter diepgak
in staat stelt onafhankelijk1'"
het getij naar Antwerpen te
ren. Penlis wilde weten hoe De-
waides recente pleidooi v(
een onmiddellijke verdiepte
tot dertien meter en vervolgd
stap voor stap verder, daarntf
te rij men valt.
De schepen legde uit dat her®
veel aan gelegen is samen w'
Nederland tot een gentel
schappelijk integraal beheft'
van de Westerschelde te koniét
„Dat valt alleen te bereiken a-1
we oog hebben voor de stam'
punten aan ander zijde. 0i®
Zeeuwse vrienden hebben pro
blemen met de verdieping'
zijn beducht voor de gevol
van ongelukken met dj®,
liën en gastankers. Ik verzetf
u: die bezorgdheid is niet p
veinsd."
