PZC
Tekening als opsporingsmiddel
Tunnel is nooit honderd procent veilig
GELICHT
Ondernemer vindt
alles over Internet
in e-center Syntens
Regelneef
Wegencontroleur maakt dagelijks lange reis
■mmsm
17
vn i'
Compositie
tekening
Open dagen bij
schaapskudde
worden afgelast
Boren bijna
halverwege
zaterdag 24 februari 2001
door Jacques Cats
De overeenkomst was frappant.
Adjunctdirecteur Ben de Reu van
het Regionaal Pedagogisch Centrum
Zeeland keek er zelf ook van op toen
hij in de krant de compositietekening
zag van de man die op de kermis in
Westkapelle een meisje had ontvoerd.
„Hé, die lijkt op mij, was mijn eerste
reactie."
De Reu vond het 'niet echt leuk', dat
hij ook van andere kanten op de sterke
gelijkenis werd gewezen. Hij heeft er
verder geen vervelende gevolgen van
ondervonden, kreeg ook geen recher
cheurs op zijn dak die zijn alibi kwa
men onderzoeken. „Blijkbaar heeft
niemand aanleiding gezien om de po
litie te bellen." De werkelijke dader
van de ontvoering in juli van het vorig
jaar is tot op de dag van vandaag
spoorloos.
Zo kan de publicatie van een composi
tietekening dus ook uitpakken: in
plaats dat de dader ermee wordt ge
vat, kunnen totaal onschuldigen er
voor worden aangezien. Een composi
tietekening is een portret zonder
model. Samengesteld op basis van het
waarnemingsvermogen van slachtof
fers en getuigen. De politie maakt er
met enige regelmaat gebruik van bij
het ontrafelen van ernstige misdrij
ven als overvallen en zedenzaken.
„Publicatie kan soms tot heel interes
sante informatie leiden", stelt Rinus
Jeremiasse, hoofd forensisch techni
sche onderzoeken bij de politie Zee
land, Daarmee hoeft het niet meteen
bingo te zijn, maar het zou het onder
zoek wel een eindje in de goede rich
ting kunnen duwen. „Mensen kunnen
diezelfde persoon mogelijk op andere
plaatsen gezien hebben", noemt Jere
miasse als voorbeeld.
Of men heeft iemand met die kenmer
ken in een eerder stadium gesigna
leerd in de omgeving van de plek waar
het misdrijf heeft plaatsgevonden.
„Daaruit kunnen wij dan de conclusie
trekken dat een pand is 'afgelegd' zo
als wij dat noemen. Daarmee wordt
bedoeld dat er al aan voorwerk is ge
daan om bijvoorbeeld een overval te
plegen." Ook kan de herkenning van
het beeld op de tekening informatie
opleveren over een plaats waar een
vluchtauto heeft gestaan.
Koffertje
Het hulpmiddel van de compositiete
kening wordt het meest gebruikt bij
onderzoeken in roofovervalzaken.
Die zijn voor slachtoffers vaak heel
erg confronterend. Toen in de jaren
tachtig het fenomeen van de overval
als misdrijf in opkomst kwam, gingen
er nog geen tekenaars aan het werk. In
zulke gevallen kwam een gespeciali
seerde rechercheur met een koffertje
bij het slachtoffer langs. In dat koffer
tje zaten afbeeldingen van voorhoof
den, oogfragmenten, neuzen, mon
den. kinnen en haren. Op aanwijzing
van de getuige werd daar een gezicht
uit samengesteld waardoor enigszins
duidelijk werd hoe de overvaller er
ongeveer uitzag, zodat de politie naar
zo iemand zou kunnen uitkijken.
De rechercheur met het koffertje heeft
inmiddels plaats gemaakt voor een
heuse tekenaar. Daarbij is het de
meest ideale vorm een talentvolle
agent met het bijzondere karwei te
kunnen belasten. Bij het Zeeuwse
korpslid Ton Riemslag zijn beide
vaardigheden in één persoon ver
enigd. Als politieman kan hij verhoor-
technieken benutten om waardevolle
informatie uit het geheugen van een
slachtoffer of een getuige te trekken
en die, vertaald in een tekening, le
vensecht weer te geven.
Tegenwoordig behoort het ook tot de
mogelijkheden om de computer voor
een gezichtsreconstructie in te scha
kelen. Door zo'n tekening in te scan
nen, kan er een globale vergelijking
worden gemaakt met de politiebe
standen aan verdachtenfoto's. Het
voordeel van de inzet van een teke
naar boven het benutten van de com
puter is, dat die de kleinste details aan
het beeld kan toevoegen. Een pukkel
tje, een haartje, een litteken, de uit
straling van de ogen. Zeg maar het
verfijnde werk. Dat kan zo'n kunste
Mede op basis van deze gezichtsreconstructie kon de per
soon - een Bevelandse vrouw naar later bleek - worden op-
De gezochte dader van een overval op een Middelburgs as- gepakt die op een aantal plaatsen in het land mensen met
surantiekantoor.
messteken had verwond.
naar daar netjes intekenen. Bij een
computeranimatie zijn de kaders veel
ruimer."
Helder beeld
Uit de praktijk blijkt het, weet poli
tiechef Jeremiasse, voor een slachtof
fer erg moeili j k te z i jn om dingen die je
net hebt gezien exact te kunnen be
schrijven. Het is ook niet niks om zo
iets als een overval mee te maken
Vooral als daar fysiek of vuurwapen
geweld aan te pas is gekomen, kan dat
iemand een trauma bezorgen. Maar
soms lukt het perfect en ontstaat er
meteen een helder beeld. Dat gebeur
de onlangs nadat een meisje in de
buurt van Goes was verkracht. Er was
niet eens een compositietekening no
dig. Het getuigenmateriaal leverde zo
veel houvast op dat de dader in min
der dan geen tijd kon worden opge
spoord.
Een compositietekening kan ook we
ken nadien nog bepaalde indrukken
boven halen. Jeremiasse: „Met zo'n
reconstructie is een herinnering toch
weer snel op te roepen." Het werkt net
als met oude schoolfoto's, noemt hij
als voorbeeld. „Als je die ziet, kunnen
je ineens weer bepaalde voorvallen te
binnen schieten die met die persoon te
maken hebben. Daar zou je zonder
zo'n foto niet zo gemakkelijk op geko
men zijn."
Bivakmuts
Wetend dat een tekening goede moge
lijkheden biedt voor het achterhalen
van iemands identiteit zetten overval
lers vaak een bivakmuts op. Door in
de omgeving te rechercheren kan de
politie mogelijk mensen tegenkomen
die zo iemand hebben gezien vóórdat
hij de bivakmuts op had. Of daarna.
Jeremiasse: „Voor ons is het de kunst
om te proberen in het stadium terecht
te komen waarin de overvaller zich
veilig waande maar dat eigenlijk niet
meer was." Om het beeld van een da
der compleet te maken kan ook film
materiaal van bewakingscamera's
een nuttige aanvulling opleveren.
Tips vanuit het publiek blij ven onont
beerlijk. Jaren heerste er nog een sfeer
van: dat moet de politie maar allemaal
uitzoeken. Ik kijk liever even de ande
re kant op. „Het begint nu weer wat
aan te trekken", stelt de politiechef
met enige voldoening vast. „Mensen
worden zich weer wat meer bewust
dat ze medeverantwoordelijk zijn
voor de veiligheid van de samenle
ving. Laat het publiek dus vooral
dingen doorgeven die opvallen of ver
dacht zijn. Het noteren van een kente
ken kan soms al heel belangrijk zijn."
door Jeffrey Kutterink
VLISSINGEN - Zeeuwse on
dernemers die het naadje van de
kous willen weten over Internet
of iet (informatie- en communi
catietechnologie) kunnen
voortaan terecht in het e-center
van Syntens in Vlissingen. Door
ondernemers enthousiast te ma
ken voor de mogelijkheden van
Internet, wil Syntens de groei
stimuleren van kennisintensie
ve zakelijke dienstverlening in
Zeeland. Want die blijft volgens
haar achter bij de ontwikkelin
gen elders in Nederland.
Op het eerste oog lijkt het e-cen-
ter in het kantoorgebouw van
Syntens in Vlissingen niet meer
dan een grote ruimte met wat
stoelen. De ruimte is fors; er
kunnen maximaal honderd
mensen in. Wie zijn ogen de kost
geeft, ziet twee 'beamers' aan
het plafond, een pc met dvd-
speler, een webcam, spullen
voor video-conferencing en een
toren met geluids- en videoap
paratuur.
Wie nog beter inzoomt, merkt de
aanwezigheid op van tal van
aansluitpunten voor laptops.
Ondernemers kunnen er hun
portables inpluggen en via het
world wide web met de hele we
reld contact leggen. En wie bij
wijze van spreken onder de mo
torkap van de pc duikt, 'ziet' dat
de computer is voorzien van
snelle internetverbindingen.
Kortom: alles wat met 'electro
nic' of met apestaartjes heeft te
maken, is er te vinden.
„Genoeg spul om ondernemers
bewust te maken van alle moge
lijkheden op het gebied van iet
en Internet en het belang van
vernieuwing", concludeert ad
viseur Erik Peeters van Syn
tens. „Verder kunnen ze hier on
derling kennis uitwisselen. Er
kunnen demonstraties worden
gegeven van nieuwe apparatuur
en technologieën."
Syntens wil met het e-center de
Hogeschool Zeeland en de Re
gionale Opleidings Centra niet
voor de voeten lopen. „Integen
deel", benadrukt Peeters. „We
werken juist met die instanties
samen. Als ondernemers hier
hebben kennisgemaakt met de
technische mogelijkheden en
het belang om die technologie
toe te passen in hun bedrijf, ver
wijzen we ze door naar de Hoge
school of de ROC's. Daar kun-i
nen ze leren hoe ze het moeten
doen. We zijn zeg maar een soort
e-dokter."
Het opzetten van het centrum
kost 784.000 gulden. Syntens
neemt daarvan 434.000 gulden
voor zijn rekening, de provincie
250.000 gulden en de gemeente
Vlissingen 100.000 gulden.
T ele vergaderingen
In het kader van 'Nederland
gaat digitaal' heeft Syntens ook
een e-room ingericht: een kamer
met bijna dezelfde faciliteiten
als in het grote e-center, maar
dan gericht op een kleinere
groep ondernemers. Bijzonder
in die ruimte is het touch-screen
waarop de 'beamer' het compu
terbeeld projecteert. Door met
een vinger of speciale pen op het
bord te tekenen of iets aan té
wijzen, is het mogelijk de com
puter te besturen. Via een speci
aal systeem is het eenvoudig om,
televergaderingen te houden.
„Dat wordt door de komst van
steeds snellere internetverbin
dingen een goed alternatief",
zegt Peeters. „De kosten voor de
aanschaf van zo'n systeem zijn
aanzienlijk. Daar staat tegen
over dat een bedrijf veel meer
geld kan besparen op bijvoor
beeld reistijd en -kosten. On
dernemers kunnen hier in de
praktijk zien hoe het werkt en
wat er bij komt kijken om het in
een onderneming te gebruiken.
OOSTBURG - Wegens het uit
breken van mond- en klauwzeer
in Groot-Brittannië gaan de
open dagen bij de ecologische
schaapskudde van Jan Klomp
en Lia Helmers voorlopig niet
door.
De beheerders van de kudde
willen geen enkel risico op be
smetting lopen. De open dagen
stonden gepland op zaterdag 24
en zondag 25 februari en zater
dag 3 en zondag 4 maart,
1997 gepland tijdpad
lboren
tunnelgangen
Piet van Sighem: „We moeten kunnen garanderen dat die tun
nel minstens honderd jaar meekan." foto Charles Strijd
door Wout Bareman
TERNEUZEN - Piet van Sighem (57) zegt het zonder
aarzeling. Hij is door tunnelbouwer Kombinatie
Middelplaat Westerschelde (KMW) aangetrokken
vanwege zijn organisatietalent. Niet dat hij in het
verleden ooit dit soort werk deed, maar er zijn wel
degelijk overeenkomsten tussen het werk dat hij
pakweg de afgelopen 38 jaar deed en dat wat hij nu doet:
hij is de 'regelneef' van het spul. Piet was tientallen
jaren als uitvoerder werkzaam in de wegenbouw en
doet nu iets vergelijkbaars bij de bouw van de tunnel.
„Het is een kwestie van goed toezicht en heel precies
plannen. Er is overigens wel een verschil met de
wegenbouw: dan maak je iets. Je reconstrueert een weg,
vervangt de riolering, legt er een mooi nieuw wegdek op
en daar kun je achteraf trots op zijn. Nu lever ik
weliswaar een bijdrage aan de bouw van de
Westerscheldetunnel, maar ik ben niet direct bij die
bouw betrokken. Ik zorg er wél voor dat de bouwers
door kunnen, dat de grondstoffen op tijd worden
afgeleverd, dat de boorspecie volgens de regels wordt
afgevoerd. En daarnaast ben ik verantwoordelijk voor
het onderhoud van de transportbanden en alle overige
materiaal."
Van Sighem is geboren en (even) getogen in
Westkapelle. Zijn vader was er dijkenbouwer, net als
trouwens z'n grootvader en overgrootvader. Toen de
zeedijk van Westkappel klaar was, trokPiets vader weg
naar Brabant. Hij werd wegenbouwer en Piet trad in z'n
voetsporen. Nu hij tegen z'n pensionering aan zit, trekt
hij opnieuw naar Westkapelle. „Ik woon dan wel in
Fijnaart, maar m'n geboorteplaats büjft trekken, steeds
meer zelfs. Je kunt me op één van de paalhoofden
uittekenen; ik ben een fanatieke zeevisser, vandaar."
Bij KMW draagt Van Sighem zorg voor een vlotte
aanvoer van grote hoeveelheden mineralen voor de
Betonwarenfabriek Terneuzen en voor tonnen zeezand
en slakken, die in de ondergrond van de tunnel worden
verwerkt. „Die mineralen komen uit Duitsland.
Schoner dan daar zijn ze kennelijk niet te krijgen. We
moeten tenslotte toch kunnen garanderen dat die
tunnel inderdaad minstens honderd jaar meekan."
De transportbanden die de boorspecie afvoeren naar de
schepen, die het spul naar de startlocaties in de
Westerschelde transporteren, krijgen het zwaar te
verduren. Van Sighem: „Vooral die Boomse klei is de
boosdoener. Dat spul komt in kleverige, grote brokken
naar boven, dat is één zware compacte massa. Stoeien
met de Boomse klei? Nou ja, dat laat ik over aan een
collega. Ik zorg ervoor dat het materiaal, waarmee we
dat goedje van het terrein weghalen, in orde is."
door Wout Bareman
TERNEUZEN - Commandant
Jeroen Meijering stelt het nuch
ter vast: „Een tunnel die voor de
volle honderd procent veilig is,
bestaat niet. Je kunt wat de vei
ligheid betreft met je voorzie
ningen en je hulpverlening mis
schien een dikke acht of een
negen halen, maar een tien zit er
niet in. Dat is niet haalbaar. Als
hulpverlener kun je er wél voor
zorgen dat je optimaal bent
voorbereid op een eventuele ca
lamiteit. En dat de veiligheids
voorzieningen in de tunnel in
orde zijn, natuurlijk."
Al vanaf het begin van de tun
nelbouw is Meijering nauw be
trokken bij de brandweerzorg.
Nu nog gaat het om de hulpver
lening in het bouwstadium,
maar inmiddels is ook een begin
gemaakt met de uitwerking van
de plannen voor een zo goed mo
gelijke hulpverlening op het
moment dat de tunnel opengaat.
Bijna twee jaar geleden kwa
men tunnelbouwer Kombinatie
Middelplaat Westerschelde
(KMW), de 'tunnelgemeenten'
Borsele en Terneuzen en het mi
nisterie van Binnenlandse Za
ken overeen dat 1,5 miljoen gul
den zou worden geïnvesteerd in
de aanschaf van de nodige ap
paratuur voor zowel brandweer
als GGD.
Meijering: „Dat geld gaat op.
Wij beschikken inmiddels over
twee containers met gereed
schap en alle mogelijke geavan
ceerde apparatuur, zoals hyper
moderne zuurstofapparaten,
die het een brandweerman mo
gelijk maken zonodig vier uur
achtereen door te werken (met
gewone persluchtmaskers is dat
TERNEUZEN - De tunnelboor
machines naderen de gemeente
grens tussen Terneuzen en Bor
sele. Sara is in de oostbuis
inmiddels 1309 tunnelringen
ver (2618 meter) en Neeltje Su-
zanna zit nu op 1512 ringen, of
wel op 3024 meter. Gemiddeld
halen de twee boormachines nu
42 ringen per week. In de west
buis werd vorige week een re
cord gevestigd: in één week tijd
werden 58 ringen aangebracht.
Volgende week donderdag
wordt de gemeentegrens gepas
seerd op een moment dat de bo
ren zo goed als halverwege het
tracé van 6,6 kilometer zijn ge
vorderd.
maximaal twintig minuten).
Het gaat om gasmeetappara-
tuur, medische instrumenten en
communicatiemiddelen. En
daarnaast beschikt dus ook de
GGD over een container met de
nodige materialen voor hulp
verlening."
De zorg om de hulpverlening in
en om de tunnel trekt een zware
wissel op het korps dat 113
manschappen telt en er nog tien
tot vijftien kan gebruikenRuim
vijftig korpsleden zijn speciaal
opgeleid voor hulpverlening in
de tunnel. Meijering: „We oefe
nen minimaal zes tot acht keer
per jaar in de tunnel en de be
stuurders van de treintjes - want
bij een calamiteit nemen wij ook
die taak over van de dan geëva
cueerde tunnelbouwers - offe
ren er nog eens zes extra zater
dagochtenden voor op."
Aparte opleiding
Een aparte opleiding voor
brandbestrijding in de tunnel is
zeer gewenst. „Bij een gewone
brand, in een woning of een be
drijf, zie je wat er gebeurt. In die
tunnel hóór je alleen maar wat
er gebeurt. Dat vereist een apar
te aanpak en ook een andere in-
maal nieuwe taken, die sowieso
een professionele aanpak verei
sen."
Blusmotoren
Meijering en zijn collega J. de
Feijter van Borsele studeren
momenteel op de mogelijkheid
om, naar het voorbeeld van de
Oresundverbinding tussen Ko
penhagen en Malmö, blusmoto
ren in te zetten voor de 'eerste
uitruk' bij een calamiteit in de
tunnel. „Zo'n blusmotor biedt
de mogelijkheid heel snel ter
plaatse te zijn, eventueel al te
beginnen met blussen én - heel
belangrijk - het doorgeven van
informatie aan de korpsleiding,
zodat die snel de nodige maatre
gelen kan treffen. De motoren
kosten een ton per stuk; dat valt
dus wel mee. Maar er komt veel
extra geld bij. Je moet nu een
maal mensen opleiden voor dat
specifieke werk en omdat het te-
gelijkertijd iemand moet zijn
die ter plekke de situatie moet
kunnen beoordelen, zal het ook
iemand in een hogere rang moe
ten zijn."
Voorbeeldfunctie
De Westerscheldetunnel staat,
stelt Meijering bij elk landelijk
overleg over de bestrijding van
calamiteiten in tunnels weer
vast, nog steeds model voor vei
ligheidsvoorzieningen in ande
re tunnels in Nederland en trou
wens ook daarbuiten. „We
hebben echt een voorbeeldfunc
tie. Anderen leren van onze trai
ningsmethoden en de hele ver
dere aanpak, inclusief het
pakket veiligheidsmaatregelen.
Wat die veiligheidsvoorzienin
gen betreft is de Westerschelde
tunnel echt hét voorbeeld. Dat
moet voor de toekomstige ge
bruikers toch een geruststelling
zijn."
door Wout Bareman
TERNEUZEN-De
gloednieuwe terreinwagen
baant zich een weg door het
zand van de polders tussen
Hoek en Terneuzen. De wagen,
met aan het stuur
'toezichthouder' Jaap Oortwijk
rijdt van het ene (toekomstige)
kunstwerk naar het andere, van
de plaats waar de
voorbereidingen worden
getroffen voor de bouw van de
hangtrogbrug, die straks de
fr'ti-ar.'.:
ZEEUWS-
VLAANDEREN
SOm
Z-BEVELAND
IWEEKBOEK TUNNEL
23 februari 20011
stelling van de brandweermen
sen. Vooraf moet alles tip top in
orde zijn; je voorbereiding is van
essentieel, zeg maar levensbe
lang. En terwijl zo'n brand
weerman er helemaal voor op
geleid is om direct aan de slag te
gaan, zit hij hier eerst nog een
kwartier in een treintje om pas
daarna in actie te komen. Het
vereist een enorme discipline.
Het gaat echt om orde en tucht."
Drie maanden geleden zijn de
beroepsmensen van het korps
begonnen met de uitwerking
van een zogenaamd bedrijfs
plan voor de exploitatiefase van
de tunnel. Meijering: „Los van
de oprichting van een geprofes
sionaliseerd Kanaalzonekorps
moeten wij er als brandweer
Terneuzen voor zorgen dat we in
november 2003, op het moment
dat de eerste auto door de tunnel
rijdt, gereed zijn. Er komt een
heel pakket op ons af. Opleidin
gen, trainingen, afspraken ma
ken met de exploitant, het
trainen van bestuurders om
adequaat op te treden bij cala
miteiten, het testen van alle
voorzieningen... Het zijn alle
waaronder vijftien jaar
dijkverhogingen en -
aanpassingen op de Beneden-
Schelde. Vijftien jaar heb ik
ontwikkelingswerk gedaan in
België. Toen ben ik er maar mee
gestopt..."
Hij zegt het met een sluw lachje
om de lippen. Hij kent de
boorden van de Westerschelde
als z'n broekzak, want was
nauw betrokken bij de
dijkverzwaringen bij
Ellewoutsdijk en Othene. En nu
is Oortwijk voor vier jaar
ingehuurd om niet alleen
toezicht te houden op de
vorderingen bij de wegaanleg,
maar ook om het afgeleverde
product te toetsen. Dagelijks
brengt hij z'n bevindingen in
kaart, inventariseert en sluist
door naar de deskundigen van
de Bouwdienst van
Rijkswaterstaat.
Gigantisch
Rijdend over de zand- en
kleibergen, die al heel duidelijk
de vormen van het halve
klaverblad bij de Herbert
Dowweg - pal ten zuiden van de
tunneltoerit - tonen, schudt hij
het hoofd. „Het is toch allemaal
gigantisch wat hier gebeurt.
Zo'n half klaverblad, sp.eciaal
voor het Dow-verkeer. Als je
goed kijkt, lijkt het wel een BH.
Maar dan wel één met een
reusachtige cup." Hij
schuddebuikt van het lachen.
Dan weer serieus: „Op zich is dit
heel verantwoordelijk werk. Er]
kan immers van alles fout gaan.'
Wij zijn ervoor om eventuele
oneffenheden direct te
signaleren. En tot nu toe
verloopt - ik kan niet anders
zeggen - ajles voortreffelij k. "De1
terreinwagen is inmiddels
onmisbaar; de af te leggen
afstanden groeien immers per
dag De NV
Westerscheldetunnel heeft er
twee aangeschaft: één voor
Zeeuws-Vlaanderen en één voor
Zuid-Beveland.
Dow-goederenspoorlijn over de
tunnelweg leidt, naar de
rotonde in aanbouw op de
plaats waar de tunnelroute
aansluit op de N61 tussen
Hoek en de kanaalbrug bij
Sluiskil.
Oortwijk houdt toezicht op de
wegwerken. Hij controleert, in
opdracht van de NV
Westerscheldetunnel, de
werkzaamheden van de
wegenbouwers en legt in de
hoedanigheid van controleur
dagelijks tientallen kilometers
af op en om het vele kilometers
lange tracé. „Ik kom om een uur
of één nog even terug; dan zijn
jullie waarschijnlijk wat verder
opgeschoten", roept hij uit het
autoraampje naar een paal
mannen, die 'achter' De Knol
druk bezig zijn met een shovel
en een kraan. „Goed", luidt het
antwoord, „dan staat de koffie
klaar." Jaap Oortwijk weet
waarover hij praat. Hij heeft
meer van dit soort klussen aan
de hand gehad. „Ik heb veertig
jaar achter de rug bij alle
mogelijke waterwerken,
l ;C.
Jaap Oortwijk rijdt van het ene toekomstige kunstwerk naar het andere.
foto Charles Strijd
