Sabena op
rand van
de afgrond
Spanje restaureert de trein van Franco
Van Aartsen had volgens
Peking tijdsproblemen
J.J. Johnson was slaaf van de trombone
Servische partijen eisen arrestatie Solana
Sirven steelt show
in Parijse rechtszaal
Aanhangers Wahid
straat op in Soerabaja
'Last orders' voor duiven Trafalgar Square
Hoger beroep in Lockerbiezaak
Cyprus betaalt voor meer baby's
Toename rechts geweld Duitsland
Recordaantal geboorten Frankrijk
Mooie oude dag voor blinde vis
Staking Belgische vliegers
Haïtiaanse
leider Aristide
weer president
Vliegverkeer
Ierland
gehalveerd
door Rinus van der Heijden
INDIANAPOLIS - Met het
overlijden van de Amerikaanse
jazztrombonist James Louis
'J.J.' Johnson (77) is een van de
laatste bebop-pioniers heen
gegaan. De zondag in Indiana
polis overleden jazzmusicus
noemde zich ooit een 'slaaf van
de trombone'.
Johnson is de belangrijkste
trombonist die de bebop voort
bracht. Hij bepaalde aan de zij
de van altsaxofonist Charlie
Parker en trompettist Dizzy
Gillespie mede opkomst en
bloei van deze jazzstroming.
Halverwege de jaren veertig
nam hij bij het label Savoy zijn
eerste plaat (Mad Bebop) op,
drie jaar geleden sloot hij een
reeks van 160 af met Heroes.
Tot de bebop speelden trombo
nisten in de grote swingorkes
ten de rol van gentleman. Maar
toen kwam J.J.: grommende,
rauwe, hortende trombone-ex
plosies zetten de wereld van de
jazz voorgoed op zijn kop.
Johnson leek de schuif van zijn
instrument op een zijspoor te
zetten. Zijn eerste grote jazz-
held was tenorsaxofonist Les
ter Young en misschien inspi
reerde hij Johnson wel om zijn
instrument te bespelen alsof
het een saxofoon was.
Hoewel het grote publiek J.J.
Johnson leerde kennen ïn.het
tromboneduo Jai&Kai (Win
ding), nam hij daar al na twee
jaar afscheid van. Hij richtte
het nog altijd befaamde J.J.
Johnson Quintet op.
Nadien zocht Johnson het gro
te geld als componist voor Hol
ly wood-films en tv. In de jaren
zeventig bekeerde hij zich weer
tot de jazz. GPD
LONDEN - Paula Rayner voert voor het laatst de duiven op het
beroemde Trafalgar Square in Londen. Het echtpaar Rayner
dreef jarenlang een stalletje waar duivenvoer werd verkocht,
vooral aan toeristen.
De burgemeester van Londen, Ken Livingstone, wil daar een
eind aan maken. Hij wil de vogels weg hebben van het plein om
dat ze volgens hem een gevaar voor de volksgezondheid vormen.
De voerverkopers hebben nu besloten hun winkeltje te sluiten,
omdat ze geen brood zien in een juridisch gevecht.
foto Alastair Grant/AP
donderdag 8 februari 2001
DEN HAAG - De advocaten van de Libiër die door het Schots
gerechtshof in Kamp van Zeist tot levenslange gevangenis
straf is veroordeeld voor de Lockerbie-aanslag, hebben giste
ren hoger beroep aangetekend.
Abdelbasset Ali Mohmed al-Megrahi (48) werd vorige week
woensdag schuldig bevonden aan moord op 259 inzittenden
van vlucht PanAm 103 en 11 inwoners van het Schotse stadje
Lockerbie. Medeverdachte Al Amin Khalifa Fhimah (44)
werd vrijgesproken.
Een Schotse rechter beslist in Edinburgh of het hoger beroep
doorgang vindt. Als het beroep wordt toegestaan, neemt het
Schots gerechtshof opnieuw zitting op de voormalige lucht
machtbasis in Nederland. GPD
NICOSIA - Cyprus heeft gisteren zijn inwoners dringend ver
zocht meer kinderen voort te brengen. Het gebooitecijfer is te
laag. Het ministerie van Arbeidszaken zegt een maandelijkse
bijdrage van ruim 100 gulden toe aan gezinnen met drie kin
deren. Voorheen werd die toelage slechts aan gezinnen met
vier kinderen verstrekt.
Volgens minister Nicos Moushouttas van Arbeidszaken gelo
ven veel gezinnen dat zij hun plicht hebben volbracht met
twee nakomelingen.
Het aantal kinderen in Cypriotische gezinnen neemt af omdat
meer mensen gaan werken. De gewoonte dat grootouders op
de kleinkinderen passen verwatert. RTR
HAMBURG - Het extreem rechtse en antisemitische geweld
in Duitsland is vorig jaar met circa veertig procent gestegen
ten opzichte van 1999.
Dat zei de minister van Binnenlandse Zaken Schily gisteren
in een interview. Hij stelt dat de helft van het aantal gewelds
delicten werd geteld in Oost-Duitsland, waar slechts 21 pro
cent van de Duitse bevolking woont.
Volgens een enquête vindt bijna de helft van de jongeren in
Oost-Duitsland dat er te veel buitenlanders in de Bondsrepu
bliek wonen. In het westen is dat percentage veertig. DPA
PARIJS - Het geboortecijfer in Frankrijk is sinds jaren niet zo
hoog geweest als het afgelopen jaar. Met een toename van vijf
procent (779.000 geboorten) heeft het land de hoogste stijging
van het geboortecijfer binnen de Europese Unie, aldus het na
tionale bureau voor de statistiek (Insee).
Als reden voor de toename gaf Insee onder meer het vertrou
wen van de Franse bevolking in de economie. Ook zouden
vrouwen mmder bang zijn te worden ontslagen na het krijgen
van een kind. DPA
OSLO - Een blinde kabeljauw die sinds maart veertig keer is
gevangen en telkens in zee teruggezet, krijgt een eigen bassin
om zijn laatste levensdagen te slijten.
Visser Harald Hauso, die het dier gisteren opnieuw ving, zegt
te hopen dat het dier de overgang van de zee naar een bassin
overleeft. „Hij zag er een beetje zeeziek uit."
Deskundigen vermoeden dat het dier telkens in het net te
recht kwam, omdat het werd aangetrokken door de geur van
nylon. Hauso heeft de vis, die een kleine drie kilo weegt, tel
kens vrijgelaten, omdat hij hem te mager vond voor de maal
tijd.
De kabeljauw krijgt in het bassin gezelschap van een slecht
ziende heilbot met de naam Big Mama. RTR
door Pascale Thewissen
BRUSSEL - De Belgische lucht
vaartmaatschappij Sabena ste
vent af op een faillissement als
de werknemers niet vóór van
middag akkoord gaan met een
zeer ingrijpend besparingsplan.
De gesprekken tussen bonden
en directie verlopen stroef.
Gisteren bereikten de spannin
gen even een kookpunt door een
wilde staking onder de piloten,
waardoor 55 vluchten uitvielen.
Vandaag belooft een cruciale
dag te worden voor Sabena. Om
vijf uur vanmiddag komen de
aandeelhouders bijeen om een
besluit te nemen over het voort
zetten van de activiteiten. Ze
zijn dat wegens de penibele fi
nanciële situatie wettelijk ver
plicht. Ondanks meer passa
giers leed Sabena vorig jaar een
miljoenenverlies. Zonder de in
breng van nieuw kapitaal is er
de komende maanden geen geld
voor de lonen van de ruim
12.000 werknemers.
De Belgische overheid en Swiss
air, de grootaandeelhouders
van Sabena, zien nog wel een
toekomst. Zij zijn bereid 250
miljoen euro in de noodlijdende
maatschappij te steken op voor
waarde dat de vakbonden in
stemmen met een reeks drasti
sche bezuinigingen.
Zo moeten enkele bedrijfson
derdelen, waaronder de vracht
afhandeling en de catering,
worden afgestoten. In totaal
moeten vijfhonderd banen ver
dwijnen. De productiviteit van
de werknemers moet omhoog en
het aantal langeafstandsvluch-
ten wordt teruggeschroefd.
Dat laatste is tegen het zere been
van de piloten. Zij moeten bo
vendien, als het aan de directie
van Sabena ligt, op jaarbasis
vier vakantiedagen inleveren en
meer vlieguren maken zonder
dat ze daarvoor extra betaald
krijgen. Volgens de directie ma
ken Sabena-piloten jaarlijks
gemiddeld zeshonderd vlieg
uren, honderd minder dan de pi
loten van andere grote Europese
maatschappijen.
Zeggenschap
De piloten op hun beurt eisen
garanties voor het voortbestaan
van Sabena en ze willen meer
zeggenschap. De Zwitserse
SAirGroup kwam de piloten-
vakbond BeCa gistermiddag
voor een deel tegemoet na de
wilde staking, waardoor ruim
4.800 passagiers niet op tijd
konden vertrekken. Zo krijgt
BeCa een zetel in het comité dat
straks de vluchten gaat verde
len tussen Sabena en Swissair
en wordt de Belgische vloot niet
ingekrompen. GPD
van onze redactie buitenland
DEN HAAG - Als Javier Solana,
bij de Europse Unie belast met
de buitenlandse betrekkingen,
vandaag in Belgrado landt,
moet hij onmiddellijk worden
gearresteerd.
Dat eisen de Joegoslavische
partij SPS van Milosevic, en de
Radicalen van Seselj, onder
Milosevic vice-premier van Ser
vië. Solana was tijdens de Koso-
vocrisis secretaris-generaal van
de NAVO. Het bondgenoot
schap bombardeerde in 1999
Joegoslavië wekenlang om een
beleidswijziging af te dwingen.
Ljubisa Maravic, een hoge SPS-
functionaris. herinnerde giste
ren tegen Radio B-92 aan het
vonnis van een rechtbank in
Belgrado. Dat veroordeelde zo
mer vorig jaar onder anderen
Solana wegens oorlogsmisda
den tot twintig jaar cel.
Solana komt vandaag met een
E U-delegatie in Belgrado pra
ten met de regeringen van Joe
goslavië en Servië. Onderwer
pen zijn de samenwerking met
de EU, de gespannen situatie in
Zuid-Servië en de verhoudin
gen binnen de Joegoslavische
federatie (Servië en Montene
gro). ANP
doorHenkvan den Boom
BARCELONA - Boeken zijn volge
schreven over de historische ontmoe
ting in 1940 tussen de Spaanse dictator
Francisco Franco en zijn Duitse geest
verwant Adolf Hitler in het Frans-
Spaanse grensplaatsje Hendaye. Maar
over de trein waarin het tweetal zijn
duistere plannen uitbroedde, is weinig
bekend.
El tren de Franco staat weggerangeerd
op het zijspoor van het stationnetje van
Almazan-Dehesa. Het is een onbeteke
nend stadje op de Spaanse hoogvlakte,
dertig kilometer van Soria, de hoofd
stad van de autonome regio Castilië-
León. De Spanjaarden hebben de trein
uit hun geheugen gewist.
Het groene dekzeil dat het treinstel te
gen zon en regen moet beschutten, flap
pert in de gure wind. De ramen zijn
kapot, het meubilair is uit wraak of
vandalisme vernield, en een met tulpen
beschilderde lamp ligt gebroken in een
hoek. Alleen de hardhouten vloer van
smalle planken heeft de zestig jaren on
beschadigd overleefd. Hierop liepen
eens twee superbeulen.
Maar dat is niet de eerste zorg van Jesus
San Soria en zijn 12 pupillen. Ze zijn
een hele dag in de weer geweest om de
drie wagons vanuit Soria over niet meer
gebruikte rails naar hun stationnetje te
transporteren. Van de directeur van het
spoorwegmuseum in Madrid kregen ze
toestemming om de trein van Franco te
restaureren.
De Europese Commissie heeft wat geld
gestuurd in het kader van de leer-werk
ervaring.
Ontmoeting
Het interieur van de wagon waarin Franco en Hitier elkaar in 1940 hebben ontmoet.
Bij Deborah en Antonio, twee van de
jongeren die aan het project deelnemen,
heerst wat verwarring over welke van
de drie rijtuigen van Franco was. De
Caudillo had zijn eigen trein. Op 23 ok
tober 1940 reisde hij naar Hendaye voor
de ontmoeting met de Führer. Daar be
loofde de Spaanse dictator dat hij zich
niet in Hitiers oorlog zou mengen, ook
al heeft hij later toegegeven dat hij zich
graag aan Hitiers zijde had willen wil
len scharen om Europa te onderwerpen.
Na de dood van Franco bleef de trein
nog tot 1980 in gebruik en werd een
paar jaar later gekocht door een parti
culier uit Valdepenas. Die stalde hem
als curiositeit op zijn landgoed. Toen in
1984 het spoorwegmuseum in Madrid
werd geopend, kocht de Spaanse spoor
wegmaatschappij Renfe de trein terug.
Hij werd naar Soria gebracht om opge
knapt te worden, maar dat ging niet
door wegens geldgebrek. De trein raak
te steeds verder in verval totdat Renfe
in 1997 contact zocht met het leerling
stelsel in Almazan, een stadje in de
buurt van Soria.
Inmiddels zijn de fundamenten gelegd
voor de loods die over het treinstel heen
wordt gebouwd. Werkmeester Jesus
foto GPD
denkt dat ze drie jaar nodig hebben om
de trein weer in zijn oude glorie te her
stellen. Dan gaat hij naar het spoor
wegmuseum in Madrid.
De leraar beziet zijn werk louter vanuit
technisch oogpunt. Zeker, hij herinnert
zich Franco nog. Maar de historische
ontmoeting tussen de twee dictators is
hem niet bijgebleven. ,,Ik had het te
druk om me met politiek bezig te hou
den." GPD
PORT-AU-PRINCE - De Haï
tiaanse populist en leider van de
volksbeweging Familie Lava
las, Jean-Bertrand Aristide, is
gisteren als president van de Ca
ribische republiek geïnstal
leerd.
Aristide werd precies tien jaar
geleden ook president van Haï
ti, maar een militaire staats
greep maakte enkele maanden
later een einde aan zijn regering
en hij moest vluchten. Met be
hulp van 20.000 Amerikaanse
militairen keerde Aristide in
1994 terug.
Om de grondwet geen geweld
aan doen volgde hij zichzelf niet
op in 1996 en de ambtstermijn
1996-2001 is door een soort 'tus
senpaus' voor de Lavalas, René
Préval, waargenomen.
Aristide, de 47-jarige ex-pries
ter uit de krottenwijken van
Port-au-Prince, was tien jaar
terug de hoop van de straatarme
Haïtianen, maar de staatsgreep
en de bestuurscrisis onder Pré
val hebben land nog verder doen
wegzakken in armoede en anar
chie.
Een coalitie van vijftien partij
en weigert Aristide als staats
hoofd te erkennen, omdat er
geknoeid zou zijn bij de verkie
zingen. Kringen rond de Ameri
kaanse president Bush noem
den Aristides verkiezing
ondemocratisch. De Europese
Unie blokkeerde hulp aan het
land en de VN hebben dinsdag
hun missie voor steun aan Haïti
beëindigd. ANP/AFP
DUBLIN - Het vliegverkeer op
de luchthaven van de Ierse
hoofdstad Dublin is gisteren ge
halveerd door stakingen bij de
maatschappijen Aer Lingus en
British Midland.
In plaats van het normale aantal
van 46.000 passagiers werden
slechts 20.000 a 25.000 passa
giers verwerkt, zo heeft een
i woordvoerder van luchthaven
exploitant Aer Rianta meege
deeld.
Bij Aer Lingus, normaal goed
voor bijna de helft van het ver-
1 keer in Dublin, houdt het cabi
nepersoneel een 24-uursstaking
om betere arbeidsvoorwaarden
af te dwingen. Daardoor zijn
ook de luchthavens van Cork en
Shannon getroffen.
Bij British Midland staakt het
1 grondpersoneel. RTR/ANP
van onze redactie buitenland
PEKING - De Chinese minister
van Buitenlandse Zaken Tang
Jiaxuan heeft er begrip voor dat
zijn Nederlandse collega Van
Aartsen zijn reis naar China
heeft uitgesteld wegens een
'tijdsprobleem'.
Dat meldt de woordvoerder van
de Chinese bewindsman tegen
het staatspersbureau Xinhua in
een bericht op Internet. Nergens
wordt gerept van de werkelijke
reden van het afzeggen van Van
Aartsens bezoek. De minister
besloot zijn trip op het laatste
moment te annuleren omdat Pe
king weigert in te stemmen met
een ontmoeting tussen Van
Aartsens ambassadeur voor de
mensenrechten en vertegen
woordigers van de in China ver
boden religieuze beweging Fal
un Gong.
De zegsman van het Chinese mi
nisterie van Buitenlandse Za
ken zegt dat Van Aartsen nu
'welkom is op een tijdstip dat
voor beide partijen gelegen
komt'.
De in Hongkong verschijnende
krant South China Morning
Post schreef gisteren dat een
aanhanger van Falun Gong offi
cieel is beschuldigd van drugs
smokkel. Het is voor het eerst
dat de beweging in verband
wordt gebracht met drugs. Pe
king stelt al ruim 1,5 jaar alles in
het werk om de 'staatsondermij-
nende sekte' zwart te maken.
Zeker zeven aanhangers van
Falun Gong zijn omgekomen
nadat ze door de politie in ver
zekerde bewaring waren ge
steld. Dat heeft het in Hongkong
gevestigde Centrum voor de
Mensenrechten en Democratie
gisteren bekendgemaakt. Vol
gens de organisatie komt daar
mee het totaal aantal Falun
Gong-aanhangers dat na arres
tatie overleed op ten minste 112.
Meer dan 10.000 volgelingen
van de religieuze beweging zou
den voor 'heropvoeding' in
werkkampen zijn opgesloten.
De jongste slachtoffers van de
strijd van de autoriteiten tegen
Falun Gong zouden, naar nu be
kend is geworden, vorig jaar al
zijn overleden. Er bestaan ster
ke aanwijzingen dat enkelen
van hen zijn mishandeld. Twee
anderen zouden zijn gestorven
aan de gevolgen van een hon
gerstaking.
Veroordeeld
Het Informatiecentrum meldt
voorts dat een Falun Gong-aan
hanger, een gewezen rechter, is
veroordeeld tot zeven jaar cel.
Hij zou verboden literatuur aan
de man hebben gebracht. Negen
anderen.zijn hiervoor veroor
deeld tot celstraffen van twee
tot zes jaar. ANP/DPA
pagina 2: commentaar
door Henk Glimmerveen
PARIJS - Rustig, zonder zich te
haasten, betreedt Alfred Sirven
de zittingszaal van de Parijse
rechtbank. Vanuit de verdach-
tenbank staat Christine Devier-
Joncour op. Ze omhelst de 74-
jarige ex-topman van de olie
maatschappij Elf.
De andere verdachten in het
proces-Dumas geven hem een
hand. De ex-minister van Bui
tenlandse Zaken zelf als laatste.
De handdruk is formeel. Op de
publieke tribune klinkt een aar
zelend applausje.
Het is duidelijk, hier kwam gis
teren een media-ster binnen. De
grote afwezige in het proces te
gen Dumas is terug in Frankrijk
en hij is bereid, glimlacht hij te
gen rechter Sophie Portier, om
vragen te beantwoorden. Maar
hij heeft wat tijd nodig om de
dossiers in te zien. Dat begrijpt
iedereen. Het proces wordt ver
daagd tot 12 maart.
Alfred Sirven heeft er ondanks
zijn zonnige humeur een korte
nacht op zitten. Hij is direct na
aankomst in de Santé-gevange-
nis vier uur lang ondervraagd
door de drie onderzoeksrechters
die belast zijn met de voorberei
ding van het proces. „Het ge
sprek verliep goed", meldde
door Theo Haerkens
JAKARTA - Aanhangers van de
Indonesische president Wahid
trokken zich gisteren niets aan
van diens verzoek om geweld te
mijden. Bij een massabetoging
in de Oost-Javaanse havenstad
Soerabaja staken zij het hoofd
kantoor van de Golkarpartij in
brand.
De politie gebruikte traangas en
waarschuwingsschoten om de
tienduizenden opdringende de
monstranten onder controle te
houden.
Wahid ontsloeg gisteren minis
ter van Justitie Yusril Mahendra
omdat deze 'niet loyaal' was. De
bewindsman had de president
opgeroepen af te treden naar
aanleiding van het corruptie
schandaal rond Wahid.
Mahendra is lid van de PPP, de
moslimpartij die een afzettings
procedure wilde beginnen.
Het was gisteren de derde ach-
rechter Eva Joly na afloop, zon
der verder in details te treden.
Maar de advocaten van de voor
malige topindustrieel hebben
gisteren meteen al een formele
klacht ingediend. Ze proteste
ren tegen de arrestatie van Sir
ven in de Filipijnen en ze maken
bezwaar tegen de inbeslagname
van een aantal persoonlijke do
cumenten. Een van die docu
menten, een agenda met tele
foonnummers, is verdwenen. De
Franse rechercheurs die hem
hebben aangehouden, zeggen
slechts over een fotokopie van
de namen en bijbehorende num
mers te beschikken.
Enkele uren later drukt de krant
Le Parisien die namen af. Chris
tine Devier-Joncour staat er bij,
met zeven verschillende tele
foonnummers. De gewezen
maitresse van Dumas wordt er
van beschuldigd in opdracht
van Elf te hebben geprobeerd de
toenmalige minister om te ko
pen. En Dumas op zijn beurt zou
daar gevoelig voor zijn geweest.
Het telefoonboekje van Sirven
zou 200 namen bevatten van po
litici, zakenlui, politiefunctio
narissen en vakbondsbestuur
ders.
Onder hen oud-ministers en de
voormalige kabinetschef van
president Mitterrand, Gilles
Ménage. GPD
tereenvolgende dag met massa
le demonstraties in Soerabaja,
de tweede stad van het land. De
militante aanhang van Wahid
bedreigde in Soerabaja tegen
standers met de dood en droeg
spandoeken mee met de tekst
'Als Wahid valt, wordt het land
vernietigd'.
Een versnelde afzettingsproce
dure is echter van de baan nu
president Megawati Soekarno-
putri daarover een veto heeft
uitgesproken.
De grillige Wahid heeft nog vier
maanden de tijd zijn politieke
leven te beteren. Beroemd om de
luchthartige manier waarop hij
problemen tegemoet treedt, was
Wahid gisteravond op de televi
sie te zien in een muziekpro
gramma.
De Beethoven-kenner keuvelde
uitgebreid over muziek en zong
zelf met pianobegeleiding.
Daarna volgde een verklaring
van de president over de ongere
geldheden. GPD
