Oplossing glasprobleem horeca
Estella den Boer terug in Middelburg
ROC en bedrijven
bundelen scholing
van werknemers
V oedselv erwerker
Recyfeed breidt uit
Twee uitersten delen
het cabaret-podium
16
Celstraf voor
reeks misdrijven
Goes' bedrijf ontwikkelt vergruizer voor lege flessen
ondernemend
zeeland
in detail
kunst cultuur
Wedstrijd
ontwerp
sculptuur
kaaien
Ensemble
in Koorkerk
Middelburg
Fanfares spelen
samen tijdens
koffieconcert
door Jeffrey Kutterink
NIEUWDORP - De Nieuw-
dorpse voedselverwerker Re-
cyfeed is de afgelopen drie jaar
zo hard gegroeid, dat het be
drijf een tekort heeft aan over
dekte opslagruimte. Het in
1997 opgerichte recyclingbe
drijf voor verpakte etenswaren
en dranken heeft daarom de
provincie gevraagd de uitbrei
dingsplannen te gedogen nog
voordat een nieuwe milieuver
gunning wordt afgegeven.
Het college van Gedeputeerde
Staten is daartoe bereid, omdat
het vindt dat de uitbreidings
plannen voldoende bescher
ming bieden voor het milieu, of
een verbetering zijn van de be-
staande milieuhygiënische si
tuatie.
Het bedrijf creëert meer over
dekte opslagruimte door
bijvoorbeeld de opslag van
kunststof, papier en karton te
verplaatsen naar een aangren
zend perceel.
Door aan het huidige bedrijfs
gebouw een overkapping te
bouwen, komt meer ruimte be
schikbaar voor de opslag van
etenswaren.
„De hoeveelheid te verwerken
drank en etenswaren is de afge
lopen jaren gegroeid met 25
procent", zegt algemeen direc
teur P. van den Eijnde. „Daar
om moeten goederen vaak bui
ten worden opgeslagen, iets dat
niet in de huidige milieuver
gunning staat."
De naambekendheid van Recy
feed is sterk toegenomen door
de verwerking van meer dan
negentig miljoen liter fris
drank die in België uit de han
del moest worden genomen na
dat mensen er ziek van zouden
zijn geworden. Van den Eijnde:
„Daardoor hebben we meer
opdrachten gekregen. Boven
dien moeten bedrijven steeds
vaker de overgebleven drank
en etenswaren laten verwer
ken. Dat komt bijvoorbeeld
door het stortverbod op orga
nische afvalstoffen."
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Jeffrey
Kutterink. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
donderdag 1 februari 2001
door Jeffrey Kutterink
MIDDELBURG - Het Zeeuwse
bedrijfsleven, de afdeling Trai
ning en Consult van ROC Zee
land en Start Uitzendbureau
slaan de handen ineen om werk
nemers sneller, beter en in de ei
gen regio op te kunnen leiden of
bij te scholen. Ze hebben daar
voor het samenwerkingsver
band Zeeuwse Opleidingsbe-
langen opgericht.
Scholing en loopbaanontwik
keling zij n sleutelwoorden op de
huidige arbeidsmarkt, stelt M.
Cardon van het ROC Zeeland.
„De overheid stelt steeds hogere
eisen met betrekking tot des
kundigheid. Verder is het voor
werkgevers van belang de mo
gelijkheden van werknemers
ten volle te benutten in het ka
der van loopbaanontwikke
ling."
Maar veel Zeeuwse bedrijven
stuiten volgens Cardon op pro
blemen als ze werknemers op
cursus willen sturen. „Vaak
gaat het om groepen van slechts
een aantal personen. Bedrijven
benaderen een opleidingsinsti
tuut en melden de werknemers
aan. Maar veel trainingen gaan
niet door vanwege gebrek aan
belangstelling. Dat betekent
dat mensen bijvoorbeeld naar
Breda of Rotterdam moeten.
Vaak kan dat met op korte ter
mijn. Bovendien kost het volgen
van een training buiten de pro
vincie veel geld en bovenal reis
tijd. En dus gaat de cursus hele
maal niet door", aldus Cardon.
Dat was voor het bedrijfsleven,
het ROC Zeeland en Start Uit
zendbureau een reden om met
elkaar om de tafel te gaan zitten.
De uitkomst van een reeks ge
sprekken is de oprichting van
het samenwerkingsverband
Zeeuwse Opleidingsbelangen.
J. Weststrate van ROC Zeeland:
„Het is van groot belang dat
cursussen op korte termijn in de
regio gegeven kunnen worden
en dat de opleidingen zijn afge
stemd op het bedrijfsleven en
instellingen en de kwaliteit van
de opleidingen gewaarborgd
blijft. Bedrijven uit de regio
schrijven zich gezamenlijk in
voor scholing en maken gebruik
van eikaars kennis en facilitei
ten." In het kort komt het er op
neer dat het ROC Zeeland de op
leidingsbehoeften in kaart
brengt van de bedi'ijven die zich
bij het samenwerkingsverband
hebben aangesloten (Klooster
boer, Delta Nutsbedrijven.
Kliq, EPZ, KPN, Thermphos,
IPV, LetE. Albeda Contract, Ar
gonaut, Istimewa en Ziekenhuis
Walcheren). Cardon: „Vervol
gens regelen we alles om ervoor
te zorgen dat de werknemers de
gewenste cursus in de regio kun
nen volgen. Stel dat twee bedrij
ven een aantal werknemers een
computercursus willen laten
volgen. Zou één bedrijf indivi
dueel zijn werknemers aanmel
den, loopt de onderneming het
risico dat de training niet door
gaat vanwege gebrek aan be
langstelling. Nu er meer bedrij
ven participeren, kan die cursus
wel doorgaan. En nog wel in
Zeeland. Dat kan op het ROC,
maar als bedrijven dicht bij el
kaar liggen en één heeft een les
ruimte beschikbaar, sturen we
een docent naar het bedrij f toe."
Het ROC schakelt daarvoor ei
gen docenten in, maar zo nodig
doet het ook een beroep op free
lance medewerkers of eventueel
deskundigen binnen de partici
perende bedrijven.
De inventarisatie van de scho
lingsbehoefte bij de participe
rende bedrijven moet eind fe
bruari klaar zijn.
MIDDELBURG - Een 42-jarige
Vlissinger is gisteren in Middel
burg veroordeeld tot zes maan
den cel plus zes maanden
voorwaardelijk. De rechtbank
achtte bewezen dat hij mensen
heeft mishandeld, bedreigd en
bestolen.
Ook heeft hij een aantal vernie
lingen gepleegd. Dat gebeurde
allemaal in een kort tijdsbestek.
Bij de Vlissinger sloegen de
stoppen door na spanningen op
het werk en problemen in de re
latiesfeer. Aan de slachtoffers
moet hij ruim 5000 gulden scha
devergoeding betalen.
door Desirée Schouten
GOES - Wie ooit in de horeca
werkzaam is geweest, weet het:
elk café, restaurant of disco
produceert bergen wegwerp-
glas. Dat glas moet worden ver
sleept en opgeruimd en menig
ondernemer ervaart dat als een
probleem. Het bedrijf Calibra
tor uit Goes claimt daarvoor nu
de perfecte oplossing te kun
nen leveren, namelijk een glas-
versnipperaar.
„Toen ik zelf als barman werk
te heb ik het aan den lijve on
dervonden", vertelt Ch. Roose,
oprichter van het bedrijf. „Al
die flessen werden in dozen
buiten gezet, waar het in ons
klimaat natuurlijk geheid nat
werd.
Als je ze dan weer oppakte,
bleef de rotzooi staan. Het was
een gesleep van j ewelste, kostte
tijd en een hoop ruimte. Toen
zei ik tegen mezelf: dat moet
anders."
Roose, altijd al bezig met
techniek, ging aan het experi
menteren met allerlei mecha
nismen en materialen. „Ik
ontdekte dat glas een raar ma
teriaal is om stuk te maken. Het
ene systeem sleet te hard, het
andere deed zijn werk niet.
Patent
Uiteindelijk slaagde hij erin
een goed functionerend appa
raat te ontwikkelen. „Ik ben er
nu drie jaar mee bezig en vorig
jaar zomer had ik de Calie 795
zover, dat ik er patent op kon
aanvragen en plannen kon ma
ken voor een productielijn."
Het apparaat vergruist de fles
sen met een elektrisch aange
dreven dubbele draaiende
schijf. De flessen worden boven
ingeworpen en worden na ver
snipperd te zijn opgevangen in
een eenvoudig te vervangen
container. Het geheel is inge
bouwd in een kast. „Dat is voor
de veiligheid en gelijk voor de
geluidsisolatie. Het ding
maakt nu niet meer herrie dan
iemand die praat en is zo klein
dat hij makkelijk neer te zetten
is. Voordelen zijn, dat men min
der ruimte nodig heeft, het glas
wordt sneller opgeruimd en er
is een grote besparing in trans
port doordat het afval veel
compacter is."
Volgens Roose is zijn apparaat
een oplossing voor een groot
probleem: „Ondernemers in de
horeca kunnen er echt geld mee
besparen. Om het apparaat
meer in de mai'kt te zetten, heb
ben we de naam veranderd in
de 'bottlenecker'. Leuk dub
belzinnig, het zegt wat hij doet
en slaat ook op een bottleneck
in veel zaken."
Nu komt het er voor Roose op
aan zijn glasvergruizer te slij
ten.
Bij enkele ondernemers in
Goes heeft hij al succes gehad:
bij disco La Plaza bijvoorbeeld
staat er een. „Waar ik nu het
meest behoefte aan heb, is con
tact met glasinzamelaars, de
bedrijven die het wegwerpglas
afvoeren en verwerken. Als zij
dit apparaat zien zittenzijn we
op de goede weg."
Woonstudio Middelburg
opent op vrijdag 16 februari
haar deuren. De SieMatic-dea-
ler toont in de showroom aan
de Grenadierweg de nieuwste
trends op het gebied van kook-
apparatuur. Zo zijn in de
demonstratiekeuken bijvoor
beeld een ingebouwd koffie
zetapparaat, stoomkoken en
een combimagnetron te bekij
ken. Behalve keukens worden
er ook interieurkasten ver
kocht. Directeur Ad Everse
begon ruim vier jaar geleden
zijn eerste zaak in Roosendaal,
waar keukens, badkamers,
plafonds en wand- en vloeraf
werkingen te koop zijn. Met
twee winkels in Roosendaal
leek de tijd rijp voor een
Zeeuws filiaal van de Woon
studio Groep. In Middelburg
gaan twee personeelsleden
werken.
Ch. Roose bij de bottlenecker, een apparaat waarin een fles in een handomdraai verandert in een hoopje scherven, foto Willem Mieras
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Zeeuw
se kunstenaars krijgen de
mogelijkheid een sculp
tuur te ontwerpen voor
een van de kaaien van
Middelburg.
Galerie T en de organisa
toren van de Middelburg
se kunstroute vragen kun
stenaars een ontwerp in
de dienen. Gedurende de
maand februari worden
die getoond in Galerie T,
waarbij het publiek zijn
voorkeur kenbaar kan
maken.
Zondag, tijdens de maan
delijkse kunstroute, wor
den de eerste acht ontwer
pen gepresenteerd,
gemaakt door zes kunste
naars uit Middelburg en
twee uit Zierikzee. Om het
initiatief breder te maken,
krijgen kunstenaars de
hele maand februari nog
de tijd de expositie met
ontwerpen aan te vullen.
Als de keuze van het pu
bliek bekend is, wordt de
kunstenaar gevraagd een
begioting te maken. Door
middel van sponsoring en
donaties, en na toestem
ming van de gemeente,
wordt het beeld dan ge
realiseerd. Indien moge
lijk worden enkele andere
ontwerpen later ook uit
gevoerd.
De kunst en cultuurroute
in Middelburg vindt zon
dag plaats van 13.00 tot
17.00 uur.
MIDDELBURG - Het ensemble
Capella I Fiamminghi geeft
vrijdag 2 februari een concert in
de Koorkerk in Middelburg.
•Onder leiding van Arie Lensen
worden werken van Marc-An-
toine Charpentier uitgevoerd
door Clara Brouwer en Lucy
d'Hoore (viool), Mieke Quist
(cello), Jan van Outryve (luit) en
Jos Vogel (clavecimbel en orgel).
-Het concert begint om 20.00 uur.
.inéiidoili
Middelburg,
Stadsschouwburg
Dubbel-cabaret-programma van
Johan Hoogeboom en Jochem My-
jer, met respectievelijk delen uit 'De
Buitenstaander' en 'Gegabber'.
door Willem Nijssen
Opnieuw een avond met dub-
bel-cabaret. Heerlijk voor
cabaret-shoppers. En weer twee
totaal verschillende cabare
tiers, die desondanks na afloop
samen - arm om schouder - het
slotapplaus in ontvangst komen
nemen. Waarschijnlijk waarde
ren ze in elkaar, wat de een wel
en de ander niet heeft, zo tegen
gesteld zijn ze. De een introvert,
de ander extravert, de een bijna
bewegingsloos, de ander brui
send van energie.
Johan Hoogeboom opent de
avond met zijn programma 'De
Buitenstaander', zijn tweede
solo alweer, na eerder onder an
dere deel uitgemaakt te hebben
van verschillende groepen
waaronder Heren op Zicht. Jo
han Hoogeboom is een beetje te
vergelijken met Hans Dorrestijn
en iemand als Kees Torn. Dat
wil zeggen: hij zingt hoofdzake
lijk liedjes, en met name liedjes
met een treurige inhoud. „Zeur-
liedjes" noemt hij ze zelf. Zon
der jou gaat over een in de steek
gelaten jongeman, bij wie de
schimmel in de pannen groeit.
Het mag niet (een heel gaaf ex
emplaar van het 'zeur'-genre)
over alles wat zijn vriendin hem
verbiedt. De melancholie is zo
melancholisch dat het van die
'pesterige' liedjes worden. Alles
gaat mis, tot in de presentatie
toe: de muziek treitert de melo
die, of is het omgekeerd. De een
leunt opzettelijk verkeerd tegen
de ander.
Af en toe wordt het even wat
minder 'hangerig-klagerig' en
zo wordt dan in een lied 'het
mooie eiland Kos' tot nul gere
duceerd en krijgen we in een
kleine conférence een mooi
voorbeeld van een praktizerend
atheïst: op zondagmorgen naar
de kerk fietsen, er aan voorbij
rijden en dan weer terug in bed.
Het kost wat moeite om voeling
te krijgen met de toon van Hoo-
gebooms programma, maar
gaandeweg lukt dat steeds be
ter.
Na De vochtige grotten van An -
pas bij het derde couplet begin
je de dubbele seksuele bodem te
ontdekken - en na De Echoput -
„Waar moet je niet gaan wonen
als Turk?" - krijgt de zaal con
tact en dan groeit het program
ma naar zijn hoogtepunt. Dat is
het rampenlied Wat is het erg,
geschikt voor alle mogelijke
rampen, druipend van sarcas
me, schitterend spottend met
het vluchtige media-medeleven
van elke-week-een-ramp.
Johan Hoogeboom komt nau
welijks los van de piano, na de
pauze zal Jochem Myjer (win
naar van het Groninger Studen
ten Cabaret Festival 1997) er al
leen bij toeval even belanden.
Hij brengt zijn programma 'Ge-
gabber' met de rusteloosheid
die kenmerkend schijnt voor de
gabber. Altijd maar pratend,
druk gebarend, plop- en sisge
luiden producerend wervelt hij
over het podium. Hij is zo bru
taal als in het liedje Je iveet het
nog niet, waarin hij een bruine
schone aanstaart en als ze hem
afsnauwt - „Heb ik wat van je
aan?" - gewoon stug volhoudt:
„Je zult nooit iets weten van on
ze dolle pret."
Imiteren is één van de kunstjes
waar hij - lekker los in zijn li
chaam - ontzettend goed in is.
Weerman Piet Paulusma, ster
renkok Cas Spijkers, de zwoele
gedichtenlezer Jan van Veen
krijgen allemaal hun geparodi
eerde dubbelganger. En voor
wie het nog niet duidelijk ge
noeg is, presenteert hij met rol
lende rrrrr's zijn top-zeven van
ergernissen. Daarin verschilt
hij nog het meest van Johan
Hoogeboom: dat hij niet bij de
druilerige pakken neerzit, maar
zijn irritatie-energie naar bui
ten brengt.
Toch zijn er ook stillere, verfijn
dere spotternijen, zoals in zijn
versjes over 'De maat van het
(mannelijk) instrument' en
'Voor de kapper ben ik bang'. En
dat alles in zo'n snel tempo, dat
hij minder dan de helft van Jo
han Hoogebooms tijd nodig
heeft om dubbel zo veel lachsal
vo's los temaken.
LAMSWAARDE - Fanfare Vrij
heid Eendracht uit Lamswaar-
de houdt samen met harmonie
de Vliegende Hollander uit Ter-
neuzen op zaterdag 4 februari
een koffieconcert in de Luifel in
Lamswaarde. De nieuwe diri
gent van de fanfare, Danny Pi-
laet uit St. Jansteen, zal zich tij
dens dit optreden voor het eerst
presenteren. Het concert begint
om 10.30 uur.
Een van Den Boers abstracte werken: Compositie, 1998. Zelfportet van Estella den Boer, omstreeks 1947.
door ErnstJan Rozendaal
MIDDELBURG - De cirkel is rond. Zon
dag begint in de Directiekamer en De
Drukkerij in Middelburg een expositie
met werk van Estella den Boer. Zij is ge
boren in Middelburg als dochter van
boek- en kunsthandelaar Willem den
Boer. Diens broer, Gerard den Boer, be
gon een drukkerij en werd uitgever van
de PZC. De Drukkerij is het voormalige
pand van Den Boer Drukkers Uitgevers
én de PZC. Nergens in Middelburg zijn de
schilderijen van Estella den Boer beter
op hun plaats.
Ter gelegenheid van de expositie ver
schijnt het boekje Licht Kleur Ruimte,
waarin kunsthistorica A. de Jongh-Ver-
meulen kort en helder leven en werk van
Estella den Boer op een rij t j e zetHet eer
ste exemplaar wordt zondag aangebo
den aan Koos Scherphuis, pleegzoon van
Gerard den Boer en ook voormalig uitge
ver van de PZC.
Het oeuvre van Estella den Boer is een
klein stijlenoverzicht van de twintigste
.eeuwse kunst, zoals al blijkt uit een
hoofdstuktitel van De Jonghs publicatie:
'Via expressionisme naar abstractie'.
Den Boer is in 1912 geboren aan de Markt
in Middelburg. Haar grootvader Fran
cis Berrier den Boer runde daar een gro
te boek- en muziekwinkel en een kunst
handel. In het jaar van haar geboorte
nam Estella's vader Willem de zaken on
der zijn hoede. In 1918 verhuisde het ge
zin naar Bussum na onenigheid tussen de
broers Den Boer over het reilen en zeilen
van de kunsthandel. Later ging het gezin
in Baarn wonen, tot op de dag van van
daag de woonplaats van de inmiddels 88-
jarige kunstenares.
Ritme
Haar kunstzinnige ontwikkeling vond
dus buiten Zeeland plaats. Estella den
Boer aarzelde tussen toneel, muziek en
beeldende kunst, schrijft De Jongh. Het
was de Baarnse kunstenaar Carel van
Dapperen die haar overhaalde voor de
beeldende kunst te kiezen. In Amster
dam volgde ze van 1929 tot 1933 de grafi
sche opleiding van het Instituut voor
Kunstnijverheidsonderwijs, voorloper
van de Rietveldacademie. Haar ontwer
pen uit die tijd verraden een sterk gevoel
voor evenwichtige vlakverdeling en rit
me, twee elementen die ooknog haar hui
dige schilderwerk bepalen.
In navolging van de Amersfoortse schil
der Louis Cardinaals richtte Den Boer
zich op de vrije schilderkunst. Ze leerde
portretten en landschappen opzetten,
ging aquarelleren en tekenen en vond
tenslotte haar draai met olieverf. Ook
andere kunsten bleven haar belangstel
ling houden.
Ze schreef sonetten en maakte muziek,
Als violiste bij het Baarns muziekensem-
ble leerde ze in 1950 de schilderes Else
van der Feer Ladèrs-Lohmann kennen.
Aangezien het schilderen naar de natuur
Estella den Boer niet meer bevredigde,
richtte ze zich onder invloed van Loh-
mann op het expressionisme. Vanaf het
midden van de jaren vijftig ging ze zich
verdiepen in het werk van vroege ab-
stract-geometrische kunstenaars als
Piet Mondriaan en de Russische con
structivisten. Daarmee bleek ze de stijl te
hebben gevonden die paste bij haar ge
voel voor ritme, ordening en vlakverde
ling.
De abstracte kunst van Estella den Boer
kan niet los worden gezien van de mu
ziek, betoogt De Jongh. Vanwege de ab
solute abstractie noemt Den Boer mu
ziek de hoogste der kunsten. „Zoals in de
muziek de intervallen als terts, kwart en
kwint worden gebruikt, wordt mijn on
derwerp opgebouwd door het elkaar ra
ken van driehoek, vierkant en cirkel. De
kleur vormt de melodie."
Het boekje van De Jongh is beknopt,
maar helder en zeer informatief. De uit
gave van (jawel) Den Boer/De Ruiter in
Middelburg, is elegant en bevat mooie il
lustraties.
Expositie: schilderijen van Estella den Boer,
Kunsthandel de Directiekamer en de Drukke
rij Middelburg, van 4 t/m 25 februari tijdens
winkelopeningstijden. Publicatie: A. de
Jongh-Vermeulen, Estella den Boer, Licht
Kleur Ruimte, Middelburg 2001, isbn
9074576273, prijs: f 15,-
