De Rede stapt nieuwe tijd in
Lof met hier en daar een kanttekening
Geschiedenis van een
scholengemeenschap
Oudheid
thema bij
opening
Pand gezelliger, ruimer en praktischer na verbouwing
Minister L. Hermans van
Onderwijs, Cultuur en
Wetenschappen verricht
maandag de officiële ope
ning van de nieuwbouw
van de stedelijke scholen
gemeenschap De Rede in
Terneuzen.
De opening zal in het
teken staan van de
Grieks-Romeinse oud
heid, De Griekse godin
Athena neemt de bezoe
ker mee naar een klassie
ke wereld waarin wijsheid
en kunst 'van-en-voor-
het-volk' centraal staan.
Wijsgeren en krijgers zul
len de ontvangst en rond
leiding verzorgen in het
nieuwe gebouw. Daar
naast zullen enkele spre
kers het woord voeren. De
opening van De Rede be
gint om 12.30 uur.
zaterdag 27 januari 2001
I door Joost Bosman
ift/Tinister Hermans van
IrXOnderwijs heropent
maandag het gerenoveerde ge
bouw van scholengemeenschap
De Rede in Terneuzen. Hij kan
met gepaste trots worden
ontvangen; na de grondige (ver)
bouwoperatie voldoet het pand
aan de Oude Vaart aan de eisen
van deze tijd.
De renovering en uitbreiding
van De Rede werd onvermijde
lijk, nadat de scholengemeen
schap in 1994 tot stand kwam.
I In dat jaar fuseerde de lts Oude
I Vaart met de Rijksscholenge-
I meenschap Petrus Hondius aan
de Zuidlandstraat. Er waren
twee scholen die beide kampten
met teruglopende leerlingen-
I aantallen. Daardoor dreigde er
leegstand.
I Het Petrus Hondius was slecht
I onderhouden, en aan de Oude
Vaart waren al veel voorzienin
gen aanwezig: een professionele
keuken, een restaurant, een
schilderafdeling, een timmer
werkplaats alsmede werkplaat-
I sen voor voertuig- en elektro
techniek. De keuze voor een
I gemeenschappelijk gebouw
I was dus snel gemaakt.
In 1997 begon het bestuur de
planvorming voor de renovatie
van het oude gebouw en de
nieuwbouw van een extra vleu
gel. De bekostiging van het pro
ject (totale kosten: zeven
miljoen gulden, inrichting mee
gerekend) was nog niet eenvou
dig. ,,Het budget was laag voor
een dergelijke klus. De ingang
van de school is naar de andere
kant van de school verplaatst.
En omdat De Vaart een lts was,
moesten er bijvoorbeeld dames
toiletten worden aangelegd",
vertelt bestuurslid Pim Broek-
huysen. ,,We hadden maar een
heel kleine marge voor eventue
le tegenvallers. Toch zijn we
binnen het budget gebleven, on
danks de eisen die, terecht ove
rigens, worden gesteld aan de
brandveiligheid
Trots
In juni 1999 begon de bouw. Op 4
april vorig jaar werd het resul
taat opgeleverd, een schoolge
bouw dat rector Edwin van den
Hooven tijdens een rondgang
met gepaste trots toont. Naast
een nieuwe entree beschikt het
oude gebouw over een efficiënt
(want met stafkamers) inge
richte doorloop naar de nieuw
bouw, zijn de praktijklokalen
geïntegreerd en is er op de derde
verdieping een bundeling ge
maakt van de binas(biologie,
natuurkunde, scheikundelo
kalen. Ook beschikt de scholen
gemeenschap over een fraaie
mediatheek, waar leerlingen
onder meer op internet hun in
formatie bijeen kunnen zoeken.
„We hebben in het hele gebouw
meer kleur aangebracht, het is
transparanter. Het oude ge-
"bouw is vriendelijker gewor
den", zegt Van den Hooven.
Prettiger, met name voor de
leerlingen, is ook de kantine. In
de aula zijn een tv-hoek en een
grand-caféhoek (met biljart en
tafelvoetbalspel) ingericht. De
tafels en stoelen zijn vernieuwd
en overal zijn kleurige bloem
bakken neergezet. „We willen
graag dat leerlingen in een tus
senuur op school blijven in
plaats van dat ze de wijk intrek
ken", verklaart Van den Hooven
de moeite die er gedaan is om de
kantine gezellig te maken.
Maar ook aan de docenten en
andere medewerkers is gedacht:
zij hebben een compleet nieuw
ingerichte personeelskamer ge
kregen. In de muur is het logo
van De Rede verwerkt, de be
tonnen kolommen zijn (door do
centen zelf) met metaal bedekt
en er is een keukentje geïnstal
leerd.
Modderbak
De voortuin van De Rede is nu
nog een modderbak, maar juist
omdat er hard wordt gewerkt.
De fietsenstallen en parkeer
plaatsen worden uitgebreid, er
komt een sportveld met een heu
velafscheiding en tussen de in
gang en de fietsenstalling ver
schijnt op termijn een parkje
met berkenboom j es. „Oor
spronkelijk was de bedoeling
één groot schoolplein, maar je
krijgt dan al gauw een 'tegel-
bak'. Op deze manier is het veel
leuker en je hebt minder kans op
vandalisme", vertelt Van den
Hooven.
Bestuurslid Broekhuysen heeft
nog een persoonlijke cri de
coeur. Hij betreurt het geheel
verdwijnen van de naam Petrus
Hondius. Maar hij troost zich
met het vooruitzicht dat een
plaquette van de 17de eeuwse
predikant/di chter/botanicus
zoals beloofd een prominente
plaats krijgt in de nieuwbouw.
En Broekhuysen heeft nog een
nieuwtje: het Zeeuwse Tweede-
Kamerlid Jan Geluk (WD) zal
de scholengemeenschap adop
teren. Broekhuysen: „Voor hem
is dat electoraal interessant, en
voor de school omdat die in Den
Haag een direct aanspreekpunt
heeft wanneer er zich met het
rijk problemen mochten voor
doen." Geluk is ook degene die
minister en partijgenoot Her
mans zover heeft gekregen naar
Terneuzen af te reizen. Het idee
kwam van Broekhuysen. Maar
dat hoeft niet zo nodig iedereen
te weten, vindt hij zelf.
Scholengemeenschap De Rede in Terneuzen is grondig verbouwd. foto's Peter Nicolai
door René van Stee
Na decennia van fusies, ver
huizingen en tenslotte het
samengaan met lts De Vaart, is
scholengemeenschap De Rede
in Terneuzen vanaf het begin
van dit schooljaar volledig on
dergebracht in het vernieuwde
gebouw aan de Axelsestraat.
Sinds die tijd wordt na ruim
dertig jaar geen gebruik meer
gemaakt van de oude locatie
aan de Zuidlandstraat.
Nu de overgang bijna een half
jaar een feit is, geeft een peiling
onder enkele meeverhuisde le
raren en overig personeel een
uitgesproken positief beeld van
de nieuwe behuizing. Vooral het
open karakter en de vriendelij
ke uitstraling van het gebouw
spreken bijzonder aan. Omdat
er niet meer gependeld hoeft te
worden tussen twee gebouwen,
verloopt volgens wiskundele
raar Jan Picavet ook het contact
tussen de collega's tegenwoor
dig veel soepeler.
„Nu krijg je iedereen regelmatig
te zien of te spreken. En hoewel
de onderlinge verhoudingen al
goed waren, is mede hierdoor de
integratie tussen beide leraren
corpsen heel vlot verlopen", al
dus Picavet.
Geschiedenisleraar Gert van
Kuilenburg onderschrijft deze
mening. De nieuwe situatie valt
hem naar eigen zeggen honderd
procent mee. Van Kuilenburg:
„Fuseren gebeurt bijna nooit
vrijwillig en voor de mensen van
de 'oude' Rede was het in het be
gin toch wennen. Nu we een half
jaar verder zijn, heb ik eigenlijk
niets dan lof. Er is sprake van
een hechte groep, waarin zeker
onder de leraren nauwelijks of
geen mentaliteitsverschil valt te
bespeuren."
Strengere regels
Beide docenten vinden het lo
gisch dat er meer en strengere
regels gelden in het nieuwe ge
bouw. Volgens Picavet vraagt
het grotere aantal gebruikers en
meer afdelingen hier ook om.
„Aan de Zuidlandstraat was al
les kleinschaliger en ging het er
ook wat losser aan toe. Dat had
uiteraard z'n charme, maar eer
lijk gezegd mis ik het niet. We
hebben er iets moois voor terug
gekregen en daar moeten we
zuinig op zijn."
Ook Van Kuilenburg zegt het
gebouw aan de Zuidlandstraat
niet te missen. „Ik heb er ruim
26 jaar lesgegeven, maar de her
inneringen eraan kan ik niet
Els de Regt van de administratie
Vlnr Carmen Schuitvlot, Imco de Vos en Yeliz Ersahin, leerlingen van havo 5: toch wat kritiekpuntjes...
er ook iedereen. Vroeger bleven
we ook vaker hangen op school,
maar nu gaan we na de lessen zo
snel mogelijk naar huis."
Imco is het grotendeels eens met
zijn klasgenoten. Toch ziet hij
nog wel enige pluspunten, ,,'s
Morgens mis ik m'n bakje koffie,
maar de kantine is wel veel
mooier dan vroeger. Er staan
bijvoorbeeld een biljart, een ta
felvoetbal- en een Photo-play-
spel. Ook mag je nu zelf cd's
meenemen om te draaien."
Ook kantinebeheerster Gré Ha
melink heeft moeten wennen
aan haar nieuwe werkplek. Aan
de Zuidlandstraat werkte ze al
leen, terwijl ze nu samenwerkt
met twee collega's. „En dat ver
loopt prima", aldus Gré. „Het is
hier wel drukker, maar er zijn
nu ook veel betere faciliteiten
zoals een grotere en modernere
keuken."
Over de sfeer in het nieuwe ge
bouw zegt Gré dat je die zelf
moet maken. Dat vinden ook
Emmy Achterberg en Els de
Regt van de administratie.
„Hoewel de omgeving aan de
Zuidlandstraat vertrouwder
was, lukt dat best. We zitten im
mers in een prachtgebouw",
vindt Els. Evenals Emmy mist
zij in de nieuwe situatie wel het
intensieve en vaak hartelijke
contact met de leerlingen. „Het
vroegere baliewerk is er nauwe
lijks meer bij", aldus Emmy.
„Strafklanten zie je bijvoor-
Geschiedenisleraar Gert van
Kuilenburg.
beeld ook nooit meer. Vroeger
zaten die bij ons op het bankje,
maar tegenwoordig komen ze
bij de receptie terecht. Dat zijn
dingen die ik wel eens mis."
Kantinebeheerster Gré Hamelink
mooier maken dan ze zijn. Dat
komt wellicht ook door de situe
ring van mijn nieuwe lokaal dat
veel minder aanleiding geeft tot
afleiding van buiten af. Vooreen
docent is dat best prettig."
De eveneens meeverhuisde leer
lingen Imco de Vos (18), Carmen
Schuitvlot (17) en Yeliz Ersahin
(19) uit havo 5 zijn een stuk kri
tischer dan hun docenten. Hoe
wel ook zij erkennen dat ze in
een mooier - doch naar hun me
ning veel saaier - schoolgebouw
zitten, ervaren ze met name de
hen tot voor kort onbekende re
gels als een knellend keurslijf.
„Éénrichtingsverkeer op de
gangen, streng toezicht in de
kantine, roken achter de witte
lijn op het achterplein; het lijkt
wel alsof we kleuters zijn", ver
telt Yeliz aan een tafel in de aula.
„Ik snap best dat er regels moe
ten zijn en dat de leerlingen die
hier vanaf het begin zitten niet
beter weten, maar daarom hoe
ven ze niet onze zelfstandigheid
af te nemen. Dat is namelijk wel
wat er is gebeurd."
„Ook de gezelligheid is weg",
vult Carmen aan. „Aan de Zuid
landstraat voelde ik me meer op
m'n gemak. Het was er kleiner
en minder druk, de leraren wa
ren er vriendelijker en ik kende
Gezicht van alle tijden: schooltassen op een hoopje.
door Joost Bosman
De Rede in Terneuzen heeft
als scholengemeenschap
nog maar een jonge geschie
denis. Pas in 1994 kwam ze tot
stand door de fusie van de
rijksscholengemeenschap Pe
trus Hondius en lts De Vaart.
Zij kenden afzonderlijk wel
een lang en kleurrijk verle
den. Een terugblik.
De naam Petrus Hondius (een
zeventiende eeuwse predi
kant/dichter/botanicus uit
Terneuzen) komt pas in 1953
voor het eerst naar voren,
wanneer de minister van On
derwijs wordt voorgesteld de
naam van de school te veran
deren. De oprichting van een
HBS in Terneuzen is bepaald
geen sinecure. Vanaf eind ne
gentiende eeuw worden meer
dere, doch vergeefse pogingen
ondernomen er één van de
grond te krijgen. Als de minis
ter uiteindelijk het licht op
groen zet, stuit dat op hevig
verzet van de Terneuzense ge
meenteraad. Raadsleden wil
len geen HBS binnen de ge
meentegrenzen en noemen
een dergelijke vorm van on
derwijs zelfs een 'vergiftkast'.
Ook de bevolking blijkt niet
gelukkig met de komst van
een openbare HBS. In februa
ri 1912 ploft er een door 871
inwoners van Terneuzen on
dertekend bezwaarschrift op
de deurmat van het gemeente
huis.
Uiteindelijk blijken de voor
standers toch in de meerder
heid en begint de bouw van de
HBS op de hoek van de Markt
en de Burg. Geillstraat. Op 13
september 1913 wordt de
school geopend. Naast drie
jaar HBS-bovenbouw, is er
ook een Mulo opgezet. Twee
jaar later telt de school 22
leerlingen.
Beschieting
Tijdens de meidagen van 1940
wordt de HBS beschoten en
sluit de burgemeester de
school. De Duitsers vorderen
het gebouw en brengen er
1200 Belgische krijgsgevan
genen in onder. De leerlingen
worden verspreid over acht
verschillende locaties, onder
meer de Ambachtschool, de
consistoriekamer van de her
vormde gemeente, Café Belle-
vue en de landbouwhuishoud-
school. De school blij ft echter,
zij het gebrekkig, functione
ren. Er wordt les gegeven,
leerlingen doen examens en
halen diploma's.
Na de oorlog heeft de Rijks
HBS het moeilijk. Er is geen
geld, er is een chronisch tekort
aan leraren en de school wordt
met sluiten bedreigd. Toch fi
nanciert het ministerie in
1946 een gemeentelijke gym
nasiumafdeling, en wordt de
HBS omgedoopt in een ly
ceum. De viering van het veer-
tigjarig bestaan van de school
in 1953 valt letterlijk in het
water door de watersnood
ramp die Zeeland treft. De
verwarmingskelder komt on
der water te staan en het
schoolgebouw wordt inge
richt voor legering van troe
pen.
De jaren na de ramp neemt het
aantal leerlingen sterk toe en
wordt het schoolgebouw te
klein. Omdat de gemeente te
gelijkertijd behoefte heeft aan
een schouwburg besluit de
raad één complex te bouwen,
waarin het Petrus Hondius
Lyceum en het Zuidlandthea-
ter in worden gehuisvest. Na
dat de HBS eind jaren zestig
onder invloed van de Mam
moetwet opgaat in het havo en
vwo, starten begin jaren ze
ventig de fusiebesprekingen
met mavo De Branding in de
Walstraat. De gesprekken
verlopen moeizaam, het voor
naamste obstakel is de kwes
tie van hetero- dan wel homo
gene brugklassen. Toch komt
het in 1974 tot een samen
smelting.
De Vaart
In 1994 vindt de institutionele
fusie met lts De Vaart plaats.
Het gebouw van het Petrus
Hondius verkeert in slechte
staat. Mede daarom besluit
het schoolbestuur de leerlin
gen onder te brengen in het
pand aan de Oude Vaart. Wat
Brugklassers in de nieuwe zithoek.
De concierge
In de kantine zijn een tv-hoek en een grand-caféhoek (met bil
jart en tafelvoetbalspel) ingericht.
er met het oude gebouw ge
beurt, is nog niet bekend. De
gemeentelijk instituut Toon
beeld heeft al interesse ge
toond, evenals een Axels duo.
Dat wil in het hele complex
(het Zuidlandtheater incluis)
een cultureel-maatschappe-
lijk centrum beginnen.
De geschiedenis van De Vaart
is ongeveer even lang als die
van het Petrus Hondius. Op
initiatief van Zeeuws-Vlaam
se ondernemers werd in 1917
de vereniging Ambachtschool
Terneuzen e.o. opgericht. Er
zijn naar hun mening te veel
'losse werknemers' en er be
staat behoefte aan scholing.
Twee jaar later gaat de drieja
rige opleiding van start met
veertig leerlingen (twaalf tim
merlui en 28 smeden/bank
werkers), één directeur en
twee leraren. Door geldge
brek bij het ministerie moet
het curriculum worden terug
gebracht naar twee jaar.
Ook De Vaart heeft de eerste
week van de oorlog moeite de
school open te houden. Als het
lesprogramma weer van start
gaat, heerst er groot gebrek
aan materialen. Het 25-jarig
jubileum in 1944 kan dan ook
niet worden gevierd, omdat de
Duitsers de machines hebben
meegenomen.
Marshallplan
Na de oorlog worden die weer
mondjesmaat aangeleverd en
mede dankzij het Marshall
plan kan de Ambachtschool
de materiaalvoorraad weer op
peil brengen. De toeloop van
leerlingen groeit gestaag tot
meer dan tweehonderd, wat
het bestuur in 1953 noopt tot
een grondige verbouwing van
het gebouw aan de Axelse-
straat/Van Steenbergenlaan.
De heropening vindt plaats in
het bijzijn van alle Zeeuws-
Vlaamse burgemeesters, de
toenmalige commissaris van
de koningin jhr. mr. Auguste
Fran?ois Charles de Casem-
broot, en de staatssecretaris.
De renovering blijkt niet ge
noeg om het nog immer stij
gende aantal leerlingen te
kunnen opvangen, zodat in
1959 de eerste nieuwbouw-
plannen ontstaan. Doof geld
gebrek op het ministerie en de
geringe medewerking van de
gemeente komen die echter
niet van de grond. Als het
technisch onderwijs in 1972
wordt omgevormd tot LBO en
de opleiding van drie naar vier
jaar gaat, wordt het ruimtege
brek echt nijpend. De leerlin
gen volgen lessen op (noodge
dwongen) vijf locaties ver
spreid over Terneuzen.
In 1975 krijgt de Rotterdamse
architect Groosman en Part
ners opdracht een ontwerp te
maken. Pas vijf jaar later start
de nieuwbouw aan de Oude
Vaart, en wel in twee fasen. De
Terneuzense aannemer Van
der Poel trekt eerst de achter
ste helft van het pand op, en
bouwt vervolgens een bakke
rij. Die zat voordien in het
voormalige textielfabriekje
van de familie Schokkaert. De
inverstering vergt vijftien
miljoen gulden, en in 1983
wordt de lts volledig in ge
bruik genomen.
Na 1985 loopt het leerlingen
corps (dat begin jaren tachtig
een topaantal van 900 had be
reikt) terug tot beneden de
580, en moet er iets gebeuren.
In 1990 vinden de eerste be
sprekingen plaats over een fu
sie binnen het Terneuzense
onderwijs. Per 1 augustus
1994 gaat De Vaart op in De
Rede, een school met inmid
dels bijna twaalfhonderd
leerlingen en 120 medewer
kers.
Met dank aan Peter Baecke
