PZC
Een magnetron
als schoudertas
Schilderen met naald en draad
Brandveilige
nachtkleding
Seks, de dood en de
duivel op het menu
vrijdag 26 januari 2001
Waarom zou een magne
tron per se rechthoekig
moeten zijn? Dat het heel an
ders kan, toont Whirlpool.
Gerenommeerde ontwerpers
lieten hun gedachten de vrije
loop.
Een magnetron oogt saai.
Whirlpool wilde eens wat
anders uitproberen dan een
conventioneel rechthoekig
kastje. „Het is een uniforme
markt. Alle magnetrons lijken
op elkaar", verklaart Barbara
van de Ouweland namens
Whirlpool. „Wij hebben een de
signstudie opgezet. Het is een
samenwerking tussen ontwer
pers van binnen en buitenshuis,
uit de wereld van meubels en
mode. Samen hebben ze nage
dacht over hoe de magnetron er
uit zou kunnen zien zien. Dat
heeft geleid tot concepten die
mooi en functioneel zijn."
Ze laat de blauwe Trollo zien,
een ontwerp van Björn Gorans-
son. „Deze kooktrolley is een
complete keuken-unit, inclusief
koelkast. De magnetron zit on
der de keramische kookplaat."
Als je de la opentrekt, open je
meteen de magnetron en kijk je
zo op de bodemplaat. De Trollo
rijd je naar elke gewenste plek,
naar veranda, zwembad of eet
kamer.
Opmerkelijk zijn ook de Micro-
Mobile en MicroTop, van de
hand van Mario Fioretti. „Voor
al voor de consument die zich
wil identificeren met zijn spul
letjes, die afwijken van wat de
rest heeft. In plaats van een bo
terhamtrommeltje neem je
straks bijvoorbeeld een Micro-
Mobile mee naar school of
werk", filosofeert Van de Ouwe
land. „Dit is echt iets voor wat
we vroeger yuppies noemden.
Voor jongeren die van alle ge
makken voorzien willen zijn."
De lichtgewicht, kunststof Mi-
croMobile is voorzien van een
schouderhengsel en oplaadbare
batterijen.
De MicroTop komt 'uit de kast'.
Hij is gemaakt voor inbouw in
een aanrechtblad. Zo krijgt de
ze magnetron met zijn transpa
rante deksel een plaatsje naast
gootsteen of kookplaat. „En hij
heeft dezelfde functies als een
gewone magnetron, zoals snel
ontdooien en crisp." Voor het
gemak heeft de MicroTop een
draaitafel die oprijst.
Wat bedenken designers nog
meer? Mark Baldwin komt op de
proppen met VertiGo, een ran
ke, bijna ronde zuil op wieltjes,
die weinig vloeroppervlakte in
beslag neemt. Met een druk op
de knop glijdt de ovendeur naar
beneden. Op een rekkunnen vijf
borden voor de hele iamilie.
Voor de Nederlandse inbreng
zorgt Jacco Bregonje met Pi-
card. Hij bedacht dat een mag
netron eigenlijk uit twee delen
bestaat. Een soort kookplaatje
dat meer functies (zoals grill,
weegschaal, espresso) kan heb
ben. En daarop een losse huls
die lijkt op een pan, maar dan
zonder bodem en met transpa
rante top.
Riccardo Giovanetti borduurt
verder op de picknickmand, die
in zijn ogen staat voor beweging
en flexibiliteit. PLC. N.I.C. heet
zijn goudgele bijdrage. Giova
netti ziet grote voordelen in zo'n
mand: je warmt er eten mee op
in de keukenkookt popcorn on
der het tv-kijken, zet een kopje
thee, bereidt een snack op het
terras en neemt 'm mee op va
kantie.
De Pots Pan van Christophe
Pillet met veel lichtgroen glas
staan leuk in de keuken. Ze pas
sen volgens de maker in 'de sen
suele cultuur van de l'art culi
nair'.
„Weet u waarom magnetrons de
vorm van kastjes hebben",
vraagt Konstantin Grcic zich af
in het boek Macrowave, die de
neerslag vormt van Whirlpool's
magnetron-studie. „Waarom
zijn ze rechthoekig, terwijl de
meeste potten en pannen rond
zijn? En waarom zijn de maten
standaard, texwijl mijn servies
meer vormen heeft. Je kunt je
voedsel niet ruiken, wat toch bij
koken hoort. Als iets kookt, zie
je geen stoom ontsnappen." Het
concept Chef van Grcic pro
beert magnetron-koken na
tuurlijker te maken. Net als Bre
gonje maakt hij een tweedeling:
een inbouvz-kookplaat van
roestvrij staal. Daarop staan
een soort pannen met handvat,
als het ware op hun kop De
veelvormige pannen hebben
mini-gaatjes, die zien en ruiken
mogelijk maken.
Als enige blijft James Irvine wel
de box-vorm trouw. Hij voegt er
naast een elektrisch deurtje iets
aparts aan toe. Een radio, want
„er is niets normaler in de keu
ken dan een radio.Sound Wave
heet deze magnetronradio.
Het ligt overigens niet voor de
hand dat die verbazingwekken
de design-magnetrons snel in de
winkel staan. „We verwachten
deze prototypes niet binnen drie
jaar op de markt. Je kimt dit
vergelijken met de auto-indu
strie die in Detroit de concept-
cars demonstreert", verheldert
Van de Ouweland.
Maarten van de Rakt
Borduren hoef je niet te le
ren. Dat doe je gewoon.
„Iedereen kan het. Als je
kunt tellen, kun je ook bor
duren", aldus Rob Vergnes,
directeur van Lanarte bv te
Leeuwarden. „Dat 'gewoon
doen' geldt overigens voor
meer hobby's. Denk maar
aan patchwork, 3d-kaarten
maken en werken met thee
zakjes."
Zijn bedrijf Lanarte voorziet
bordurend. Nederland en
een groot aantal landen in Euro
pa en ver daarbuiten jaarlijks
van een uitgebreide 'borduurca-
talogus', variërend van eenvou
dige kruissteekwerkjes tot
indrukwekkend! 'naaldkunst-
doeken'. Het zijn voornamelijk
vrouwen van achter in de twin
tig tot zo'n jaar of vijfenvijftig
die zich met deze vorm van
vrijetijdsbesteding bezighou
den. Onderzoek van het bedrijf
heeft uitgewezen dat vrouwen
voor deze hobby kiezen, omdat
ze zich willen ontspannen.
„Maar dat is niet het enige. Ze
krijgen ook het gevoel dat ze
creatief bezig zijn en bovendien
leveren de resultaten bewonde
ring op van degenen die zich
hier niet mee bezighouden."
Dat betekent wel, dat er jaar
lijks nieuwe elementen aan de
collectie worden toegevoegd,
die het handwei-k nog interes
santer maken. Dit jaar is dat
bijvoor-beeld het serietje 'glass
frame': drie schilderijtjes be
staande uit elk een geborduurd
viooltje, dat niet is ingelijst,
maar op twee vierkantjes van
verschillend gekleurd bananen-
papier is geplakt en daarna -
blijvend zichtbaar - tussen glas
plaatjes is geklemd. Vergnes:
„Zo'n borduurwerkje is in een
avond te maken, dus heeft de
maakster wel snel resultaat."
Uiteraard vergt het maken van
een borduui-rand op een hand
doek ietsje meer tijd, maar het
i-esultaat is er dan ook naar. Dit
seizoen zijn er leverkleurige,
ecru en marine handdoeken in
het pakket en bij alle drie zijn
twee borduurpatroontjes, ge
voegd in allerlei sferen. Zeer ef
fectvol is ook het serietje Griek
se en Romeinse vazen, ton-sur-
ton geborduurd op naturelkleu-
rig linnen. Daarnaast blijven
onder andere afbeeldingen met
bloemen en dieren het goed
doen, zodat het assortiment
daarmee geregeld wordt aange
vuld. Heel bijzonder is de serie
'get your own zodiac': de tekens
van de dierenriem, geborduurd
in overwegend 'gelen', geaccen
tueerd met wat goud, op een
blauwe achtergrond. „Wie zo'n
Sterrenbeeld Leeuw in borduurwerk.
afbeelding eenvoudig wil hou
den, kan het geheel afwerken
met een donkerblauw passepar
tout en een oud-gouden lijst,
wie iets bijzonders wil, kan twee
lijsten van hetzelfde materiaal
in elkaar schuiven, waardoor de
voorstelling extra wordt geac
centueerd", aldus Vergnes.
Ook dit seizoen werkt Lanarte
weermet gekleurde achtergron
den. Zo is voor de collectie
'culturen' een goudgele, fresco
achtige stof gebruikt. De bor
duurster kan kiezen uit de
Noord-Amerikaanse cultuur
met als blikvanger de afbeel
ding van een Sioux-indiaan, de
Aziatische cultuur met daarop
onder andere afgebeeld monni
ken, een boeddha en een olifant
en het doek, waarop de Zuid-
Amerikaanse Inca- en Majacul-
tuur is afgebeeldVorig j aar lan
ceerde het bedrijf voor liet eerst
achtergronden in zeefdruk die
daadwerkelijk onderdeel uit
maken van het te borduren des
sin. Hierdoor krijgt de borduur
ster nog meer het gevoel 'te
schilderen met naald en draad'.
Uit de afgelopen jaren is wel ge
bleken dat Nederland zeer geïn
teresseerd is in nieuwe trends.
Duitsland is daarbij vergeleken
toch aanzienlijk meer behou
dend, zo is gebleken. Opvallend
voor Engeland en de Scandina
vische landen is nog steeds de
„redelijke interesse" voor zoge
naamde soft dessins, pastel-
kleurige borduurwerken. In Ne
derland is de belangstelling
daarvoor allang passé. Globaal
genomen kan echter worden ge
steld, dat wat in ons land goed
wordt verkocht ook in het bui
tenland gewild is. „Dat geldt ze
ker voor zo'n 80 procent van de
collectie", schat Vergnes.
Jeannette Stuurop
Waarschuwing! Verwij
derd houden van open
vuur!Dat staat op een klein
etiketje in een pyjama jasje.
Het etiket ernaast vermeldt
de samenstelling van de stof:
83 procent polyester en ze
ventien procent katoen.
Niets bijzonders. Katoen is
ongeveer zo oud als de we
reld. Polyester is veel jonger.
Een kunststof die misschien
sneller in brand raakt dan
katoen, maar het wordt alom
gebruikt. Is dat dan zo
brandgevaarlijk? Kennelijk
wel.
Misschien werkt zo'n etiket
als een waarschuwing. Het
is informatief, maar tegelijker
tijd bezorgt het de drager van
het pyjamajasje de kriebels. Hij
heeft iets aan dat brandgevaar
lijk is. Kan hij dat wel blijven
dragen? Wegdoen kan natuur
lijk ook. Maar daar schiet hij
weinig mee op, want in het vol
gende pyjamajasje zit weer zo'n
angstaanjagend label.
Je staat, met andere woorden,
als consument machteloos te
genover het feit dat je kleding
moet dragen tegen de kou, maar
dat zelfs het doodgewoonste
lapje om je lijf brandgevaarlijk
is. De ene stof zal best sneller in
brand raken dan de andere of
door smelten gemenere wonden
op de huid maken, maar kleren
zijn op zichzelf al een risico. Na
de vreselijke brand in Volendam
is dat ineens in de schijnwerpers
komen te staan.
Daarom komt er aan het eind
van de maand overleg over de
brandveiligheid van kleding.
Dat gebeurt in het kader van de
Warenwet op het ministerie van
VWS (volksgezondheid). Vijf
tien 'partijen', die allemaal iets
met kleding of textiel te maken
hebben, zijn er voor uitgeno
digd. Doel is een nieuw conve
nant op te stellen, een soort
afspraak over hoe brandbaar
kleding mag zijn.
Voor nachtponnen en pyjama's
bestaat dat al sinds 1997. Dus
ters en ochtendjassen vallen er
ook onder. Het gaat in principe
om dingen die als 'nachtkle
ding' worden verkocht. Voor
kindernachtkleding geldt ruw
weg dat die niet binnen zeven
tien seconden mag doorbran
den. Niet al te snel dus. Om
welke stof het gaat, doet er ei
genlijk niet toe. Hij moet ge
woon de test doorstaan. Als tex
tiel niet voldoet, mag ze voor
kindernachthemden en derge
lijke. niet worden gebruikt.
Maar als je voor kinderen zo
maar een willekeurig T-shirt als
nachthemd uit de kast haalt,
dan hoeft dat nu nog nergens
aan te voldoen.
Voor badjassen, die bijvoor
beeld uit een sportwinkel ko
men, geldt dat ook: er zijn geen
eisen, want ze werden niet als
nachtkleding verkocht. Voor
nachtkleding voor volwassenen
geldt iets anders. Daarbij mag
binnen tien seconden geen
brand ontstaan. Gebeurt dat
wel, dan mag het toch worden
verkocht, maar alleen met een
waarschuwingsetiket.
In het convenant is afgesproken
hoe dat er moet uitzien: als een
soort gevarendriehoek met een
vlam in het midden. Dat is dus
weer anders dan dat etiketje
met de woorden 'Waarschu
wing. Verwijderd houden van
open vuur'.
Bij de Modïnt (de organisatie
van stoffenf abri kanten en -
handelaren) vexwacht men dat
er nu ook voor andere kleding
zo'n waarschuwingsetiket komt
met driehoek en vlam. Impreg
neren met brandwerende stof
fen is niet echt de oplossing, om
meer dan één reden. In verband
met allergische reacties bij
mensen of voor het milieu kan
dat een probleem zijn. Dat er
steeds nieuwe stoffen op de
markt komen met onduidelijke
eigenschappen, is minder lastig.
Een producent kan zich niet be
roepen op: 'Brandgevaarlijk?
Daar wist ik niks van'. Hij blijft
verantwoordelijk. En de soort
stof is, zoals gezegd, niet door
slaggevend.
De manier waarop een kleding
stuk is gemaakt, speelt wèl een
grote rol. Wijd, waardoor het bij
brand als een schoorsteen
werkt, is fout.
Kortom, dat wijde nachthemd
met die waarschuwing voor
open vuur moet misschien toch
maar gewoon met de vuilnis
man mee. En het mag in ieder
geval nooit wol-den gedragen bij
het aansteken van het gas onder
het keteltje water voor de ont-
bijtthee. Eerst gewoon aankle
den is en blijft het devies en dan
moet je toch nog voorzichtig
zijn. Behalve brandweerpakken
is namelijk alle kleding brand
baar.
Els Kemper
Voor nachtkleding voor volwas
senen mag binnen tien seconden
geen brand ontstaan. Gebeurt
dat wel, dan mag het toch wor
den verkocht, maar alleen met
een waarschuwingsetiket.
Seks, de dood en de duivel
staan de komende week
op het menu in Leeuwarden.
Drie kunstenaars stelden in
opdracht van het kunstpe
riodiek Praktikabel elk een
maaltijd samen rond die the
ma's en de toenemende angst
voor besmet voedsel. De re
sultaten zijn vanaf deze
week drie weken lang te
proeven in restaurant Piet
Paaltjens. Tegelijk ver
schijnt er een boek met een
kaft van vlees.
De deelnemende kunste
naars zijn Georgina Starr,
de Engelse die in 1999 betrok
ken was bij een kunst- en pop-
muziekproject in de Stelling
werven, Yvonne Droge Wendel,
die vorig jaar een enorme bal
van vilt en rubber door Leeu
warden liet rollen en Fredie
Beckmans, beeldend kunste
naar en kok, die in 1999 in Dok-
kum een maal bereidde in het
kader van het project 'Een graf
voor Marinus van der Lubbe'.
Klaas Kasma, de kok van het
restaurant, heeft de wensen van
de kunstenaars „een beetje eet
baar gemaakt"zoals hij het zelf
noemt. Dat komt erop neer, dat
hij bij de maaltijden de smaken
wat meer op elkaar aanpaste,
„zodat het niet al te extreem
wordt". De motieven ontleen
den de kunstenaars aan 'The
romantic agony' van Mario
Praz.
Bij 'La carne' - het vlees - van
Droge Wendel (de eerste week)
draait het niet alleen om de
maaltijd, maar ook om de ritue
len eromheen - zo zal er op Afri
kaanse wijze met de handen ge
geten moeten worden. Bij 'La
morte' - de dood - van Starr
(tweede week) is meer op de
vormgeving gelet. Er zijn onder
meer lamstestikels in verwerkt,
bloedsaus en iets dat aan black
pudding doet denken. Beck
mans zet met 'II diavolo' - de
duivel - (derde week) gerechten
op tafel met namen als 'Judaso
ren' en 'Armageddon', dat onder
meer uit geitenvlees en duivels
drek bestaat.
Het is niet voor het eerst dat in
Leeuwarden eetbare kunst ge
presenteerd wordt. In 1999 was
er een project rond drie pizza's,
ontworpen door Leeuwarder
kunstenaars. Een daarvan kon
zowel gegeten, als op het hoofd
gedragen worden. Dat project
trok zoveel aandacht, dat de
première verplaatst werd van de
Leeuwarder pizzeria Etna naar
het live-televisieprogramma
van Paul de Leeuw.
