Crisis had D66-idealen verwoest
PZC
Loonstrook roept vragen op
Afval Show
Arme weduwen
PvdA eist stop op gebruik uranium in munitie
Partij mag blij zijn dat geen bloed is gevloeid in referendumruzie
Orlando Letelier was
meer dan vijand van
Chili's leider Pinochet
26 januari 1951
door Margit Kranenburg
Zolang er geen zekerheid is
over de effecten, moet de
NAVO geen munitie gebruiken
met verarmd uranium. De
PvdA wil staatssecretaris Van
Hoof (Defensie) dwingen de
bondgenoten te vragen om
voorlopig niet met de gewraak
te munitie te schieten.
Dit bleek gisteren tijdens over
leg over het mogelijke verband
tussen blootstelling aan ver
armd uranium en leukemie on
der militairen die uitgezonden
zijn geweest naar Bosnië en
Kosovo. Daarover is de afgelo
pen maand in heel Europa on
rust ontstaan.
Totdat de onderste steen boven
is, wil de PvdA geen kogel of
bom met verarmd uranium in
de buurt van Nederlandse mili
tairen zien. „Het mag niet zo
zijn dat onze bondgenoten met
deze rotzooi schieten en onze
jongens en meisjes daar rond
lopen," aldus PvdA-Kamerlid
Albayrak.
Dankzij steun van D66, Groen-
Links en SP is precies de helft
van de Tweede Kamer het met
de sociaaldemocraten eens. De
staatssecretaris vindt de wens
van de Kamer niet aan de orde.
,,We praten pas bij nieuwe vre
desmissies over het gebruik
van dit soort munitie," rea
geerde hij. Hij wees er op dat
Nederland zelf geen gebruik
maakt van wapens met ver
armd uranium. Volgens hem
zijn er op dit moment geen
NAVO-missies waar bondge
noten met dit soort munitie
schieten. Ook benadrukte hij
dat de NAVO een voorlopige
stop niet ziet zitten.
In de wens van een krappe Ka
mermeerderheid om het epide
miologische onderzoek onder
militairen en ex-militairen
breder op te zetten, ziet Van
Hoof niets. Het is de bedoeling
dat het voorkomen van leuke
mie en andere vormen van kan
ker onder militairen wordt be
keken.
Van Hoof wil daarbij geen an
dere klachten betrekken. „Wij
hebben op dit moment geen
klachten. Sterker nog, er is
geen Balkansyndroom", zei hij
stellig. „We moeten ons geen
probleem aanpraten dat met
bestaat." GPD
De slag om de kemafvaltransporten begint te ver
velen. Greenpeace blijft inventief, de politie
werd gisteren opnieuw gefopt. Na het doorbre
ken van de beveiliging van de kerncentrale nam de mi
lieubeweging gisteren de ME bij de neus met een nep-
busje en blauwe pakken. De overheid blijft zoeken naar
middelen om het de actievoerders lastig te maken. In
Borsele werd zelfs een noodverordening ingesteld. De
standpunten zijn bekend, de argumenten uitgewisseld.
Maar de show gaat door.
Dat Greenpeace in deze strijd voor een uitstraling kiest
die qua hardnekkigheid doet denken aan die van kern
afval, mag geen verbazing wekken. En het is te begrij
pen dat de Zeeuwse overheid het zat wordt om politie
mensen kwijt te zijn aan de acties. Nu de eerste twee van
een lange reeks kemafvaltransporten veel aandacht
hebben gekregen, zouden beide partijen zich moeten
bezinnen. Greenpeace kan aan geloofwaardigheid
winnen met ludieke acties waarbij geen of weinig poli
tie nodig is. De overheid zou tot de conclusie moetenko-
men dat een noodverordening niet het geëigende mid
del is om een horzel van zich af te houden.
De Centrale Raad voor Beroep in uitkerings
kwesties toont weinig inzicht in de positie van
veel weduwen. Volgens de raad is twee jaarlang
genoeg om te wennen aan drastisch lagere financiële
vooruitzichten. Met dit standpunt worden weduwen de
deur gewezen, die moeite hebben met de gevolgen van
de overgang van de AWW naar de ANW. De raad oor
deelt iets te simpel dat de wetswijziging niet in strijd is
met de internationale regels en dat de stevig verlaagde
staatspensioenen niet hersteld hoeven te worden. Aan
het gegeven dat veel vrouwen erop rekenden tot hun
65ste een vast pensioen te ontvangen, terwijl velen nu
meer dan duizend gulden per maand minder krijgen,
gaat de raad veel te gemakkelijk voorbij. Dat weduwen
met een uitkering onder het motto 'arbeidsprikkel'
zwaarder worden gekort dan weduwen met een inko
men uit werk, is onverteerbaar.
De Raad stelt koeltjes dat de destijds geringe arbeids
participatie van gehuwde vrouwen niet meer van deze
tijd is. Juist dit nog maar enkele decennia geleden nor
male beeld, van de vrouw die vertrouwde op de financi
ële toekomst die 'haar kostwinner' samen met de staat
opbouwde, zou voor de raad - of toch minstens de over
heid als geheel - een reden moeten zijn om clementie te
tonen. Want het gaat hierbij niet alleen om de vraag of
de overheid regels goed toepast. Het gaat erom of we als
gemeenschap de zekerheid die vrouwen is voorgescho
teld ook onder wijzigende sociale omstandigheden vol
doende hard maken. Dat daarvoor nu mogelijk een in-
terventie van het Europees Hof voor de Rechten van de
Mens nodig is, siert deze samenleving niet.
vrijdag 26 januari 2001
door Ap van den Berg
D66-leider Thom de Graaf
begroette woensdag laat
zonder borstklopperij het com
promis dat de regeringspartijen
onder een gezellig etentje had
den weten te sluiten over nieu
we, landelijke regels voor raad
gevende (adviserende) referen
da. Afgewogen, maar met blijd
schap sprak hij over de door
braak, die kort tevoren toch nog
vrij onverwacht wereldkundig
was gemaakt.
Achter gesloten deuren waren
dagenlang loodzware gesprek
ken gevoerd tussen de fractie
specialisten van de drie rege
ringspartijen. Uit niets bleek
dat ze er snel uit zouden komen.
PvdA en D66 schermden met
een voorstel, waarin hele soepe
le regels voor gemeenten en pro
vincies waren opgenomen. De
WD is fervent tegenstander
van referenda en wilde om die
reden vasthouden aan de toren
hoge drempels.
PvdA-minister Klaas de Vries
van Binnenlandse Zaken moest
er enkele keren aan te pas ko
men om de onderhandelingen
vlot te trekken. Maar uiteinde
lijk konden de coalitiepartners
zich vinden in het voorstel om
de zestig gemeenten die al eigen,
soepele regels voor referenda
hebben, voorlopig hun gang te
laten gaan. Totdat over enkele
jaren het bindend, correctief re
ferendum wordt ingevoerd.
Al met al blij ft de vraag gerecht
vaardigd of D66 het tweede ka
binet-Kok voor een tweede keer
had laten struikelen, als er geen
compromis over het raadgevend
referendum mogelijk was ge-
Van links naar rechts: Scheltema van D66, Te Veldhuis van de VVD en Rehwinkel van de PVDA tijdens het referendum-debat dinsdag in de
Tweede Kamer toen er nog een crisissfeer hing. foto Robert Vos/ANP
weest. De Graaf draaide er om
heen. „Regels invoeren die de
vrijheid beknotten van gemeen
ten die al referenda hielden, was
wel heel erg moeilijk uit te leg
gen geweest," antwoordde De
Graaf.
WD-onderhandelaar Jan te
Veldhuis vertelde aan iedereen
die het horen wilde: „Als PvdA
en D66 hadden vastgehouden
aan hun amendement, dan had
de WD tegen de Referendum-
wet gestemd.En was er dus wel
degelijk iets van een dreiging
van een kabinetscrisis. Maar de
vraag is of D66 daar garen bij
had gesponnen. Want in de pei
lingen staat de partij er aller
minst florissant voor. Een stuk
slechter nog dan toen D 6 6na de
Nacht van Wiegel waarin de Re-
ferendumwet in de Eerste Ka
mer sneuvelde, hoog spel speel
de.
Bovendien: wie laat een financi-
eel-economisch zeer succesvol
kabinet struikelen vanwege een
paar schier onbeduidende re
geltjes voor vrijblijvende raad
gevende (adviserende) referen
da? Met het risico dat PvdA en
WD samen het kabinet voort
zetten en er helemaal niets meer
van het bindend (correctief) re
ferendum terecht komt. En daar
was het D66, dol op bestuurlijke
vernieuwing, uiteindelijk toch
allemaal om begonnen?
Hoewel, wie de grondwetsher
ziening goed leest begrijpt
waarom zelfs de meest rabiate
tegenstander van referenda er
mee kan leven. Er zijn uiteinde
lijk 600.000 stemmen nodig om
een landelijk referendum te
houden. Dat is nog te overzien.
Maar om een voorstel alsnog
weg te stemmen is een meerder
heid nodig van dertig procent
van het totaal aantal kiesge
rechtigden. Bij ruim tien mil
joen kiesgerechtigden moeten
dus minimaal drie miljoen men
sen tegen zijn. Voor gemeenten
gelden straks dezelfde eisen, ui
teraard naar gelang het aantal
kiesgerechtigden. Zulke toren
hoge drempels zijn slechts bij
hoge uitzondering te nemen.
De grondwetsherziening sluit
onder meer belastingvoorstel
len, internationale verdragen en
grote projecten uit van referen
da. Bovendien kan een minister
vooraf beslissen dat een voor
stel niet aan een referendum
mag worden onderworpen.
Kortom, geen rechtgeaarde
D66'er die hiervan opgewonden
raakt.
Een grondwetsherziening moet
in twee ronden langs Tweede
en Eerste Kamer. Tussen die
twee ronden moeten verkiezin
gen plaatsvinden. Verkiezingen
die er niet alleen voor zorgen dat
de samenstelling van de beide
Kamers kan veranderen, maar
tevens waarschijnlijk de poli
tieke invloed van D66 zullen de
cimeren.
Danken
Dat alles plaatst het referen
dumdebat en de ruzie over de re
gels voor een adviserend refe
rendum in een bijzonder per
spectief. Thom de Graaf mag
God op z'n blote knieën danken
dat de crisisdreiging is wegge
nomen. Of beter: de vermeende
crisisdreiging Want alles wijst
erop dat PvdA, WD en D66 er
eer in leggen om Paars II onge
schonden naar de eindstreep te
voeren. Dit kabinet zit de rit tot
2002 gewoon uit.
De toekomst van D66 en het
bindend referendum is een stuk
onzekerder. GPD
De chef van de Chileense inlichtingendienst onder Pinochet,
Contreras, heeft geboet voor de moord op Pinochets bekend
ste tegenstander, oud-minister Letelier. Na een veroordeling
tot zeven jaar is hij na vijfjaar en drie maanden uit de gevan
genis ontslagen. Hij heeft nu huisarrest omdat hij ervan wordt
verdacht dat hij in de jaren zeventig nog meer mensen heeft la
ten verdwijnen. Pinochet had in 1976 genoeg redenen om zich
van Letelier te ontdoen.
doorHuub van As
Bent u de vrouw van Orlando
Letelier?, vroeg de anonie
me beller. „Ja", antwoordde ze.
„Nee, u bent zijn weduwe", rea
geerde de anonymus. Een week
later, op 21 september 1976,
werd een van de meest promi
nente tegenstanders van de
toenmalige Chileense dictator
Augusto Pinochet bij een auto
bomaanslag in Washington ver
moord.
De destijds geruchtmakende af-
faire-Letelier maakte duidelijk
dat de tentakels van Pinochets
regime tot ver in het buitenland
reikten. De aanslag, uitgere
kend in de hoofdstad van het
land dat Pinochet in het zadel
hielp, zorgde ook voor een blij
vende beschadiging van de ban
den tussen de Verenigde Staten
en Chili.
Het later veroordeelde en nu uit
de gevangenis ontslagen brein
achter de aanslag, Manuel Con
treras (het toenmalige hoofd
van de Chileense inlichtingen
dienst DINA), verklaarde dat
hij gehandeld had volgens de or
ders van Pinochet. FBI-agenten
zeiden tegenover de Chileense
rechter dat hel 'onvoorstelbaar
was dat Pinochet niet de op
dracht voor de aanslag had ge
geven'. En de uiteindelijke
moordenaar, de in Chili woon
achtige Amerikaan Michael
Townley, zei dat hij opdracht
had 'vijandelijke doelen' in het
buitenland te vermoorden.
Lange tijd heette het dat Con
treras achter de aanslag zat. Vo
rig jaar werd echter bekend dat
het Amerikaanse ministerie van
Justitie over gegevens beschikt
die erop duiden dat Pinochet
zelf direct betrokken was bij het
plan voor de aanslag. Uit docu
menten zou blijken dat Pino
chet werd geobsedeerd door Le
telier, die een politieke verwant
was van de voormalige socialis
tische president Salvador Al-
lende. Die obsessie laat zich ver
klaren.
Orlando Letelier del Solar was
niet zomaar een vijand van de
generaal, die op 11 september
1973 met een gewelddadige
staatsgreep de regering-Allen-
de ten val bracht. Voordat Al-
lende in 1970 aan de macht
kwam, was Letelier een alom
gerespecteerd economist in de
staf van de Inter-Amerikaanse
Ontwikkelings Bank in Was
hington.
Onder Allende was hij ambas
sadeur in de Verenigde Staten
en bekleedde hij het minister
schap van Binnenlandse Zaken,
Buitenlandse Zaken en Defen
sie.
Na de val van Allende werd
Letelier in 1975 hoogleraar In
ternationale Relaties aan de
Amerikaanse Universiteit in
Washington en een jaar later di
recteur van het Transnationaal
Instituut. Wat Orlando Letelier
in Washington echter vooral
deed, was het organiseren van
het internationale politieke ver
zet tegen Pinochets schrikbe
wind in zijn geboorteland.
Letelier had met zijn staat van
dienst toegang tot belangrijke
regeringscentra, het hart van
Pinochets beschermheren. Zo
kon hij de invloedrijkste vijand
van de dictator worden. Hij
maakte de Amerikanen duide
lijk dat Pinochets routine van
moord en marteling onderdeel
vormde van een bredere doctri
ne: de reorganisatie van de Chi
leense economie volgens het
model van de Amerikaanse eco
nomist Milton Friedman, de va
der van het kapitalisme zonder
menselijk gezicht.
Mensenrechten
Letelier wist ook de mensen
rechten te betrekken bij hulp
programma's voor Chili. Zo
overreedde hij in 1976 de Ne
derlandse regering een miljoe
nenlening aan de Chileense jun-
ta terug te draaien
Op 9 september van dat jaar
werd Letelier het Chileense
staatsburgerschap ontnomen.
Een week later kreeg mevrouw
Letelier het verontrustende te
lefoontje En weer een week la
ter werd een bom onder Lete-
liers auto geplaatst. GPD
door Sylvia Marmelstein
Werknemers snappen niet
veel van hun nieuwe
loonstrook. „Het regent hier
vragen", zegt Y. Knaap, coör
dinator van de belastingservi
ce van de FNV. Vooral mensen
die een lager nettosalaris on
deraan hun strook aantreffen,
snappen er niets van. Ze dach
ten dat iedereen erop vooruit
moest gaan. De FNV komt veel
onvoorziene problemen tegen.
Een schrijnend probleem
duikt bijvoorbeeld op als een
man van 65 jaar of ouder met
een klein pensioentje ge
trouwd is met een vrouw die
jonger is dan 65 jaar. In het ou
de belastingstelsel viel de man
in tariefgroep 3. Nu de tarief
groepen zijn geschrapt krijgt
de vrouw een zogenoemde hef
fingskorting uitbetaald. Per
jaar gaat het stel er dan in to
taal zo'n 2000 gulden op voor
uit.
Er zit echter een addertje on
der het gras. Als de man niet
genoeg belasting betaalt (en
dat is al snel het geval bij ie
mand met een klein pensioen),
moet hij aan het einde van het
jaar een groot deel van de hef
fingskorting terugbetalen.
„Dus houdt het stel weinig of
niks van het voordeel over en
kunnen ze er zelfs op achteruit
gaan."
Wat de FNV vooral steekt is
dat een oud-bankdirecteur
met een vet pensioen de hef
fingskorting wel mag houden
en een 'arme sloeber' met.
Knaap: „Het ministerie van
Financiën is op de hoogte van
dit probleem, maar de ambte
naren weten niet of ze het op
tijd kunnen oplossen.
Kostwinners
Veel kostwinners treffen on
deraan hun loonstrook een la
ger bedrag aan dan ze gewend
zijn. Dat gaat vooral om stel
len die getrouwd zijn en waar
van de vrouw weinig of geen
inkomen heeft. In het vorige
belastingsysteem vielen de
mannen in een gunstige tarief
groep. Daardoor hielden ze
netto meer salaris over. Nu
zien ze dat loon met 150 tot 200
gulden dalen.
Dat komt doordat de tarief
groepen zijn geschrapt. In
plaats daarvan heeft de vrouw
met geen of een kleine baan
voortaan recht op een hef
fingskorting. Dat bedrag
wordt op haar eigen bankreke
ning gestort en dus met meer
verrekend met het salaris van
haar man. Wie wil weten of het
gezinsinkomen is gestegen,
moet dat bedrag dus optellen
bij het salaris van de man. „En
dan is het inkomen wel toege
nomen. Veel mensen vergeten
dat", zegt Knaap.
Ook bellen er mannelijke kost
winners op die het maar niks
vinden dat een deel van het in
komen voortaan rechtstreeks
op naam van de vrouw wordt
gestort. Ze vragen of dat niet
anders geregeld kan worden.
„Nee dus."
Alimentatie
Veel telefoontjes die Knaap
binnenkrijgt zijn van mensen
die alimentatie ontvangen van
hun ex-partner Velen denken
dat ze er fors op achteruitgaan
in het nieuwe systeem „Som
migen zien op hun loonstrook
inderdaad een lager netto
loon."
Toch gaan ze er in totaal nooit
op achteruit. Vorig jaar moes
ten ze namelijk over de ali
mentatie nog belasting beta
len. Dat hoeven ze nu niet
meer. „Stel dat ze normaal een
aanslag kregen van 300 gul
den. Dan kunnen ze dus nu 300
gulden in eigen zak steken .Als
ze dat bedrag optellen bij hun
lagere netto salaris blijkt het
totale inkomen toch nog hoger
te zijn dan vorig jaar.
Veel mensen die vervroegd zijn
gestopt met werken, worden
geconfronteerd met een pijn
lijke fout. Knaap: „Sommige
VTJT-fondsen storten een veel
te lage uitkering. VUT'ers
krijgen een heffingskorting
uitbetaald van 1,9 procent,
terwijl die 5,6 procent hoort te
zijn. „Dat kan een behoorlijk
bedrag schelen."
Het gaat hierbij om mensen die
al met de VUT zijn gegaan voor
1 januari 1999 Knaap denkt
dat de VUT-fondsen een foutje
hebben gemaakt. Mensen die
na 1 januari 1999 zijn gestopt
met werken krijgen namelijk
wel slechts 1,9 procent.
„Waarschijnlijk hebben ze dat
getal per ongeluk voor alle
VUT'ers genomen.
Knaap heeft een tip voor ie
dereen die zijn salarisover
zicht al heeft. „Kijk alles eens
goed na, want voor je het weet
schiet je er bij in." GPD
Rusthuis
Middelburg krijgt er een rust
huis bij. In het centrum van de
stad worden een tehuis en twee
blokken met bejaardenwonin
gen gebouwd. Het nieuwe
rusthuis is van rooms-katho-
lieke signatuur. De bejaarden
zullen niet, zoals gebruikelijk,
op grote zalen gehuisvest wor
den maar krijgen per gezin een
eigen woon- en slaapkamer.
Oesters
De Vebo in Yerseke heeft be
sloten dat er geen Franse zaai-
oesters meer geïmpoteerd
worden. Er is inmiddels vol
doende Zeeuws oesterbroed.
Bovendien liet de kwaliteit
van de Franse zaaioesters te
wensen over.
Brand
Bij een brand in Sloten zijn",
vier kinderen uit een gezin om
het leven gekomen. De kinde
ren lagen te slapen toen de
brank uitbrak. Pogingen van
de vader om de kinderen te
redden, mislukten omdat het
vuur razendsnel om zich heen
greep.
Speelhal
De Haagse politie heeft een in
val gedaan in een café waar ge
gokt werd. In het café werd het
hazardspel gespeeld. De poli
tie kwam de speelhal op het
spoor omdat ze veel brieven
ontving van huisvrouwen. Zij
klaagden dat hun mannen het
huishoudgeld vergokten.
Uitgever:
J. C Boersema
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Redactiefax. (0118) 470102
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel (0118)484000
Fax. (0118)472404
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel (0113)273000
Fax (0113)273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
4530 AB Terneuzen
Tel. (0115) 686000
Fax. (0115) 686009
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel. (0114) 373839
Fax. (0114) 373840
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel (0111)454647
Fax. (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17 00 uur
Zierikzee en Hulst
8.30-17 00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8 00 tot 10.30 uur
Internet (http://www.pzc.nl):
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
redactie. redactie@pzc nl
exploitatie: internet@pzc.nl
abonnementen' abo@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 13.30 uur
op de kantoren door de klacht m te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen.
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22 00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur:
Tel (0118)484000
Fax(0118)470100.
Abonnementsprijzen
bij automatische incasso:
(tussen haakjes prijs met acceptgiro)
per maand 39,45 (n v t.)
per kwartaal 107,50 109,15)
per jaar ƒ409,50 (ƒ411,15)
Voor toezending per post geldt
een toeslag.
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers.
maandag t/m vrijdag: 2,00 per stuk
zaterdag 3,00 per stuk
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47 70.65.597
Postbank 35 93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
bij de advertentieorderafdeling.
Tel 0118-484321
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV