Moulinex
bevrijdt
de vrouw
Lunchen tussen
Parij zenaars
Luxe douchen
Boekje veilingen
Zilveren stofzuiger
Recycling tapijt
Zwevende kasten
AVECLA FEMME AU FOYER
PZC
Behalve het stemrecht en de pil waren de komst van de stofzuiger, het elektrische strijkijzer en de wasmachine mijlpalen in de emancipatie van de westerse vrouw.
Prototype van de telefoon-handschoen (2000).
Golven van nostalgie overspoelen ons na het bekijken van
de expositie 'Les bons génies..Dit keer zoeken we geen
trendy cafés en restaurants in de categorie Alcazar, Budclha
Bar en Cöstes, maar gaan we naar plekken waar je lekker en
betaalbaar kunt eten tussen Parijzenaars.
Direct achter het Centre Pompidou ligt de joodse wijk Marais
met zijn synagoges, bakkers en koosjere restaurants. Aan de
Rue des Rosiers komt de geur van warme pastrami en borsjtj
(bietensoep) je tegemoet. Ga langs bij Jo Goldenberg voor 'ge-
filte fish', 'caviar d'aubergines' of andere jiddische speciali
teiten. Of naar Florence Finkelsztajn, die aan de Rue des
E'couffes een drukbezochte traiteurswinkel heeft.
Voor de lunch raden we twee adressen aan in deze multicultu
rele leefgemeenschap waar, gezien het aantal leershops en
winkels voor uitgaanskleding, ook homo's zich thuisvoelen.
Allereerst Chez Marianne, op de hoek Rue Hospitalières-St.
Gervais; een voormalige kruidenierswinkel waar je voor nog
geen twee tientjes een keuze kunt maken uit een 'hapjesbuf
fet'. Terwijl de wulpse Marianne toekijkt, kun je een keuze
maken uit taramosalata, in olijfolie en kruiden gemarineerde
pepers, humus en vele andere knoflookrijke specialiteiten.
Wie relaxter wil eten, kan neerploffen in Le Loir dans la theie-
re; een rariteitencafeetje met bij elkaar geraapt meubilair en
uitgewoonde fauteuils aan het begin van de Rue des Rosiers.
Studenten komen tussen de middag bij bosjes binnen voor een
van de huisgemaakte quiches met salade en een karafje wijn,
gevolgd door een van de lekkerste citroentaarten die we ooit
hebben gegeten. Gemiddelde prijs: 25 gulden p.p.
Nog maar net over de
drempel van het nieuwe
millennium kijkt het Centre
Pompidou uitgebreid terug
naar de vorige eeuw. Met be
hulp van meer dan duizend
objecten, zo'n zestig affiches
en een schat aan historische
filmbeelden kanin de Parijse
'kunsthal' een reis door de
tijd worden gemaakt. 'Les
bons génies de la vie do-
mestique' leidt bezoekers
langs hulpjes in de huishou
ding en al het andere dat het
leven kan veraangenamen
vanaf 1900 tot nu. Anders
gezegd: wat is er veranderd
in de periode tussen Nipper
uit 'His Masters Voice' en de
blaffende robothond Mega
Byte?
Les bons génies de la vie do-
mestique is het verhaal van
de industriële revolutie, van
spectaculaire uitvindingen die
tegenwoordig heel gewoon zijn,
maar vooral van de bevrijding
van de vrouw. Niet voor niets
opent de expositie over 'alles
dat het huiselijk leven kan ver
aangenamen' met een verzame
ling negentiende-eeuwse keu
kenhulpjes waaraan je je wer
kelijk een breuk sjouwde.
In sommige delen van de wereld
is er niet veel veranderd blijkt
uit het epos van de homo domes-
ticus dat letterlijk bij de bron
begint. Nog voor het betreden
van zeven period rooms in het
Parijse Centre Pompidou wordt
een filmpje getoond van Afri
kaanse vrouwen die kilometers
moeten lopen naar een waterput
om terug te keren met een nóg
zwaardere kruik op hun hoofd.
Een groter contrast met de beel
den die daarop volgen, is nau
welijks mogelijk. Op archief
beelden is te zien hoe hard de
ontwikkelingen elkaar opvolg
den in de geïndustrialiseerde
wereld, beginnend met een
houtgestookte oven en - als een
van de hoogtepunten voor de
zich emanciperende vrouw - de
uitvinding van de koelkast. De
blijde gezichten bij het openen
van een goed gevulde frigidaire
spreken boekdelen.
Emancipatie
Behalve het stemrecht en de pil
waren de komst van de stofzui
ger, het elektrische strij kijzer en
de wasmachine mijlpalen in de
emancipatie van de westerse
vrouw. Op een affiche uit de ja
ren zestig wordt reclame ge
maakt voor een Franse fabri
kant van keukenapparatuur.
'Moulinex, librère la femme'
(Moulinex bevrijdt de vrouw)
luidt de veelzeggende tekst bij
een vrouw die met een gelukza
lige glimlach haar schort uit
trekt.
Niet dat de expositie een maat
schappij-kritische ondertoon
heeft. In de eerste plaats is 'Les
bons génies...' een genot om
naar te kijken. Liefhebbers van
ouderwets design komen volle
dig aan hun trekken in de ver
schillende tijdkamers waarin
complete interieurs zijn nage
bouwd, historische archiefbeel
den te zien zijn en vitrines staan
met louter museumstukken; om
te beginnen Nipper die op de
grammofoon de stem van zijn
overleden baas hoort.
Behalve de bekende foxterriër
uit 'His Masters Voice' ontdek
ken we een elektrische radiator
(1908, Peter Behrens) uit de tijd
van het functionalisme. De
Deutscher Werkbund, waarvan
Duitse industriëlen, ambachts
lieden, kunstenaars en architec
ten deel uitmaakten, vervulde
in de jaren 1900-1920 een voor
trekkersrol bij de industriële
productie. Dat mondde uit in
een vruchtbare samenwerking
van Behrens met AEG (Allge-
meine Elektrizitats Gesell-
schaft) waarvoor hij tal van
elektrische apparaten ont
wierp.
Via een telefoon uit 1894 (L.M.
Ericsson) en fornuizen van be
gin vorige eeuw (Arthur Martin,
1910), belanden we tussen de
broodroosters, gasradiatoren,
elektrische waterketels en vele
andere pronkstukken. Van de
eerste Singer-naaimachine en
een draagbare typemachine
(Bennett, 1910) tot een bakelie
ten stofzuiger (Miele, 1927).
Keukens
Het meest tot de verbeelding
spreken de volledig ingerichte
keukens; van de beetje kneute
rige Cuisine de Francfort uit
1927 tot de - voor die tijd - aëro
dynamische Raymond Loewy
uit 1938. Met z'n Coldspot Su
per Six Refrigerator symboli
seert deze keuken de Ameri
kaanse streamline periode.
Na de economische crisis in
1929 is het 'made in America'
dat de klok slaat. Vloeiende vor
men doen hun intrede en er
wordt gebruikt gemaakt van
nieuwe materialen als staal,
aluminium en bakeliet. Op de
expositie wordt deze periode
verbeeld door de meubels van
Warren Mc Arthur, de Airline
Chair (Kern Weber, 1934) de
Sparton Bluebird-radio (Walter
Dorwin Teague, 1937) en het te
levisietoestel Bush TV 22.
Tijdens de naoorlogse jaren zijn
er verschillende stromingen op
het gebied van vormgeving. Als
materiaal wordt kunststof ont
dekt in opvallende kleuren, ter
wijl een andere groep zich be
zighoudt met het creeëren van
ergonomisch verantwoorde
ontwerpen. Typerend voor deze
tijd is de serieproductie om aan
de snel veranderende consu-
mentenvraag tegemoet te ko
men. De wegwerpsamenleving,
waarbij vorm en kleur belang
rijker worden gevonden dan de
degelijkheid van een apparaat,
is geboren!
In de tijd van de eerste stappen
op de Maan, pop-art en de hip
piebeweging wordt er nóg meer
geëxperimenteerd. Afwijkende
vormen en materialen doen hun
intrede in ons huishouden, reke
ning houdend met een plurifor
me samenleving. Ales wordt
lichter (want van plastic) en be
ter hanteerbaar. Zie bijvoor
beeld de felgekleurde radio
armband (Matsushita, 1969) en
de Spaeeball-radio (Weltron,
1970).
Informatica
En dan gaat het hard. Het laat
ste decennium van de vorige'
eeuw staat in het teken van de
introductie van de informatica
en elektronica in het huiselijk
leven. De vraag is wat er nog te
wensen is na de gsm, de compact
disc, de digitale camera, breed
beeld-tv en de personal compu
ter die steeds meer huishoude
lijke taken op zich zal nemen.
'Les bons génies...' probeert
hierop antwoord te geven door
het tonen van enkele prototypes
van vandaag en morgen, zoals
een radio die vermomd is als
keukenvijzel (Tim Thom), een
doorzichtig broodrooster (Mare
Sadler), de nieuwste audioap-
paratuur (Bang Olufsen) en de
robothond Mega Byte die alles
kan, inclusief zichzelf uitlaten.
Kropen we in vroeger jaren nog
gezellig met z'n allen rond de ra
dio of, vooruit, de televisie, te
genwoordig hoef je niemand
meer te zien of 'live' te spreken.
Werken doen we thuis op de
computer en dankzij Internet
kunnen we tussen het chatten
door de boodschappenservice
langs laten komen. Toegegeven,
het leven wordt steeds makke
lijker gemaakt, maar wordt het
er ook leuker op?!
Ellen Scholtens
'Les bons génies de la vie do-
mestique'. Tot 22 januari 2001
van woe-ma van 11.00-21.00
uur (op dinsdag gesloten). Cen
tre Pompidou, Galerie Sud, ni
veau 1. Toegang: 50 ff. Tel.
01.44.78.12.33. Website: www-
.centrepompidou.fr
In de tijd van de eerste stappen op de Maan, pop-art en de hippiebeweging wordt er nog meer geëxperimenteerd en doen afwijkende vormen en materialen hun intrede, zoals
plastic. foto's Centre Pompidou
Als het. aan sanitairproducenten ligt, blijft de luxe in de badka
mer toenemen. Na whirlpools en bubbelbaden ligt de nadruk
tegenwoordig vooral op luxe douchen Eén straal is niet voldoende.
De gebruiker wordt omgeven door stralen en desgewenst kan de
douche veranderen in een stoomcabine.
Een goed voorbeeld van deze weldadige luxe is de doucheserie Body
Soul van producent Artweger. De consument kan kiezen uit vijf
modellen. Body Soul I (vanaf 6.000 gulden) is een eenvoudige
douche, zelfs zonder achterwand. Het topmodel is Body Soul V
(vanaf 20.000 gulden), een cabine waarin alle mogelijke snufjes ver
werkt zijn.
De douchecabine van dit model is uitgerust met zes millimeter dik
veiligheidsglas en een bak van kunststeen. Het bedieningspaneel is
voorzien van een handdouche (drie straalsoorten), een thermostaat
en een stoomsysteem. De cabines worden gemporteerd door Burg
mans Agenturen: 010-450.8451. -
Jan Pieter Glerum gaf als directeur vam Sotheby's een gezicht aan
het fenomeen veilingen. Eind jaren tachtig verliet hij het beken
de veilinghuis en zette hij met een aantal collegae een eigen bedrijf
op. Dat Glerum zijn ervaringen graag deelt met anderen, blijkt uit
de vele publicaties waaraan zijn naam verbonden is.
Nieuw is Het Veilingboekje, dat onlangs verscheen bij uitgeverij Ti-
rion. In dit boekje geeft de veilingmeester informatie over alle as
pecten van de veiling, inclusief de geschiedenisWaar moet de koper
bijvoorbeeld op letten voordat hij gaat bieden en kopen? Wat zijn de
voorwaarden en hoe zit het met bieden via internet?
Glerum lardeert deze feitelijke informatie ruimschoots met anek
dotes, zoals het verhaal van de patholoog-anotoom die schilderijen
van begrafenissen spaart. Leuk. Het Veilingboekje is te koop in de
boekhandel voor 29,50 gulden.
Het sobere interieur, gevat onder de naam minimalisme, zorgde
voor een opmars van roestvrij staal in het interieur. Het materi
aal, vaak met een strakke, neutrale uitstraling, is niet meer weg te
denken uit de woning.
Een nieuw model stofzuiger van Miele verscheen onlangs welis
waar op de markt onder de naam Muminium Limited Edition, maar
sluit nauw aan bij die RVS-trend. De stofzuiger is voorzien van een
speciale briljantlak, die stoot- en krasvrij is.
De stofzuiger heeft een vermogen van 1600 watt, regelbaar met een
draaiknop. De prijs is 539 gulden.
De Vereniging van Nederlandse tapijtfabrikanten heeft onlangs
het initiatief genomen om afgedankt tapijt te recyclen. Speci
aal daarvoor wordt Carpet Recycling Nederland opgericht. Bi] die
organisatie kunnen gemeenten en afvalverzamelingsbedrijven in
de toekomst tapijtafval kwijt.
Volgens de tapijtbranche komt jaarlijks zo'n 80.000 ton tapijtafval
vrijOp dit moment belandt dit op de afvalberg. De VNTF voelt zich
verantwoordelijk voor een milieuvriendelijke en economische
haalbare verwerking van tapijtafval. Wat er vervolgens met het af
gedankte tapijt gaat gebeuren, is nog niet duidelijk.
Het GuT-keurmerkdat op de rug van veel tapijtsoorten te vinden is,
geeft nu al aan dat de vloerbedekking zo milieuvriendelijk mogelijk
geproduceerd is. Het Europese keurmerk garandeert dat het tapijt
geen asbest, schadelijke verfstoffen of formaldehyde bevat.
De nieuwste meubellijn bij de EnzoLuca designcollectie is het
ruimtelijk kubisme: strakke kasten die worden gedragen door
een aluminium profiel - vierkant of ovaal -waardoor ze 30 cm boven
de grond zweven. Dit schept optisch ruimte. Profiel en kast zijn
kunstig met elkaar versmolten, dankzij de kliklijst.
De kasten zijn gebaseerd op een kubus van 50x50x50 cm, in een
veelvoud van maximaal 5 breed (dressoir) of 3 hoog (verticale kast).
Het dressoir bestaat met 34 of 5 deurende kast heeft op z'n hoogst
3 deuren boven elkaar.
De kasten bieden de keuze uit kersen-, eiken- en notenfineer voor de
corpussen en fronten. Een bijkomende optie is de vitrinedeur met
aluminium profiel.
Het fineer onderscheidt zich door de horizontale nerftekening die
vooral sterk naar voren komt in de dressoirs. De nerven lopen over
de hele frontlijn continu door wat de kast eindeloos langer maakt.
Een tweede bijzonderheid is de finish van het notenfineer: er ligt
een melkwitte, haast zilverachtige gloed over, die voortreffelijk
aansluit bij het geanodiseerd aluminium van de draaglijsten, de vi
trinedeur en de handgrepen. Deze laatste zorgen voor een verras
singselement; een greep midden op het front9 Dan verwacht je een
lade, maar deze keer krijg je een deur.
Deze nieuwe kastenlijn verschijnt onder twee namen, al naarge
lang het design van de profielen: Sensano staat voor de iele, vier
kante dragers, Serrenti voor de gestileerde ovale vorm. De kasten
zijn gecompleteerd met tafels en salontafels op basis van dezelfde
profielen.
De complete collectie is een exclusief ontwerp van René Bubber-
man voor EnzoLuca, de designcollectie van Piet Klerkx Meubel we
reld. GPD
Info: EnzoLuca/Piet Klerkx, 0416 673 400.
zaterdag 13 januari 2001
LES ARTS MEKAGEÜS
LA MODE 1958
