Oranje tot op de vliering
Aan het eind kreeg
iedereen een hand
Zeeland 2000: Protesten tegen kerntransporten
Pffft. Was me dat even een hectisch koninklijk jaar! Een
precaire verkering, een plotselinge verloving, een trou
werij een twintigjarig regeerjubileum, Claus en zijn schoon
vader Bernhard in de lappenmand. En gedoe, vooral gedoe.
Een statiebezoek van een mogendheid met wie we sinds de
oorlog nog niet echt klaar zijn, skiën in een land met verkeer
de mensen aan het roer, republikeinse oprispingen, heeft
Beatrix nu wel lang genoeg de kroon gedragen? Plus wat
kleinere ongenoegens bij het volk zoals jagen op wild achter
koninklijke coniferen.
door Jacques Cats
Beter een gelukkige koning met een
vrouw die niet naar ons zin is dan een
ongelukkige die met een prinses trouwt
Bijna niet om bij te houden
voor een normaal mens die
ook nog een dagtaak heeft te
vervullen. Maar verplichte kost
voor iemand die alles wat maar
neigt naar het koninklijk huis
bijeengaart. Joke van de Boog
aard is de naam. Een 61-jarige
huisvrouw in het achter een
dure toltunnel verstopte 's-Gra-
vendeel. De grootste verzame
laar van het land van sierstuk-
ken, gebruiksvoorwerpen en
hebbedingetjes die met het ko
ninklijk huis van doen hebben.
„Ja, dat zegt men", doet Joke
bescheiden.
In huize Van de Boogaard is het
niet uitsluitend oranje boven.
Op de eerste verdieping en op de
vliering staan slechts de zaken
die ze dubbel heeft. Het grootste
gedeelte van de collectie is ge
concentreerd op de begane
grond: de hal, de huiskamer, be
nevens een tot de nok toe gevul
de uitbouw van de woning.
Meteen naast de voordeur is het
al raak. Een plaatwerk aan de
wand met daarop een woud van
theelepeltjes. „Mijn eerste
miskoop", ondertitelt Joke. „Er
zaten er honderd minder in dan
op de doos stond die ik mee
kreeg. Je gaat die dingen niet
natellen. Later nog een paar
keer over gebeld. Maar geen re
sultaat. Toen dacht ik: verroest
dan maar. Koffie?"
Oranje schaar
Voordat de kop en schotels met
het familiewapen van het vor
stenhuis worden uitgeserveerd
ener als roerijzer een in de vorm
van een kroonje eindigend le
peltje bij is geleverd, bestaat er
even gelegenheid het huiska
merinterieur nader te beschou
wen. Vanaf buffetten, tafeltjes
en sokkels blikken minzaam
glimlachende of vorsende Wil-
helmina's en Beatrixen in gips.
brons en steen de kamer in. Een
muur lijkt gestut door wand
borden. Schilderijen, foto's, va
zen met beeltenissen alom De
oranje schaar op de tafel met
knipsels kan bloot toeval zijn
maar de oranje bloemen in de
schaal op de vensterbank zijn er
duidelijk met de haren bijge
sleept. De kiekjes van Joke's na
geslacht vallen bij de koninklij
ke uitstalling bijna in het niet.
Eigen volk gaat hier niet eerst.
Rommelmarkt
Bij de geboorte van Alexander is
het begonnen met die hobby.
„Dat is dus 33 jaar geleden", re
kent Joke vlug uit. „Of was het
34 jaar? Ik ben altijd in de war
met de leeftijd van mijn zoon."
Eerst was daar een lepeltje.
Toen kwam er een tegeltje. Ver
volgens een beeldje. Met de
opkomst van het rommelmarkt
wezen kreeg de liefhebberij al
lengs verder gestalte. Aanvan
kelijk was het de bedoeling de
nieuwe generatie als uitgangs
punt te nemen. Maar ten tijde
van het koninklijk jubileum van
koningin Juliana in 1973 sloeg
de vonk helemaal over en be
sloot de 's-Gravendeelse de hele
koninklijke familie in te lijven.
Het materiaal dat aan Wilhel-
mina is gewijd is het mooiste
wat er is. kan Joke inmiddels
goed vergelijken „Daar is veel
zorg aan besteed. Een heel ver
schil met nu. Een sticker erop en
klaar. Soms niet eens een datum
Echt belachelijk!Dit land telt
bosjes oranjeverzamelaars die
zich op één voorwerp concen
treren. Alleen bekers, enkel le
peltjes, uitsluitend boeken. Kop
en schotels. Joke pakte de zaken
grondig aan. Zij verzamelt dus
alles. „Als ik ergens in duik dan
moet het goed.Dat felle van
vroegere jaren is er nu een beetje
af, moet ze bekennen „Ik kom
toch haast niks nieuws meer te
gen. Ik heb ook zó verschrikke
lijk veel!"
De uitbundige hobby heeft me
nig tv-maker ertoe gebracht de
vrouw met haar grote passie
naar de studio te nodigen om
daar een kleine afspiegeling van
haar kolossale collectie tentoon
te spreiden. Maar daar heeft Jo
ke snel haar bekomst van gekre
gen toen ze merkte hoe snel ze
weer werd afgeserveerd om
plaats te maken vooreen nieuwe
gast met iets buitenissigs. „Het
is daar zo: je bent geweest en
dan kun je oprotten. Pakken ze
die tafel zo op dat de borden op
hun standaards stonden te tril
len. Ik zeg: ben je nou helemaal
gek! Al dat kostbare materiaal!
Maar ze trokken zich er niks van
aanHet ging zo naar een halle
tje en ik kon op de koude vloer
mijn spullen inpakken."
Dat de verzameling zo opzien
barend kon uitdijen komt ook
omdat Joke enkele forse collec
ties van anderen naar zich toe
heeft getrokken. Dat heeft haar
wel een lawine aan dubbel spul
opgeleverd. Het heeft haar ook
een stuk armer gemaakt. Maar
het kan lijden. „Ik ben heel be
scheiden met kleding. Ik rook
niet, gebruik geen make-up. Bo
vendien ga ik nooit met vakan
tie. Dat geld is in veertien dagen
op. Wat ik hier om me heen zie,
daar geniet ik elke dag weer
van."
Wie zich nu een vorstelijke ver
zameling wil aanmeten dient
fors in de buidel te tasten. Joke
stelt het misprijzend vast: som
mige collectioneurs hebben
commerciële trekjes aangeno
men. „Er zijn er een paar bijge
komen die de boel flink hebben
verziekt door de prijzen omhoog
te gooien. Je moet het wel leuk
onder elkaar zien te houden.
Goed, je mag er wel wat van
hebben. Tenslotte heb je je reis
geld en je investering. Maar dat
is wat anders dan uitbuiten."
Lepeltjes, daar zit de klad in.
Ook tegeltjes en glazen zijn nog
niet aan de straatstenen te slij
ten omdat iedereen alles al
heeft. Maar naar bekers van ko
ningin Wilhelmina of daarvóór
wordt nog gretig uitgekeken.
Die kosten al snel over de hon
derd gulden.
Oranje Nieuws
Bij Joke van de Boogaard ver
toeft men tevens op het redac
tie-adres van Oranje Nieuws,
een drie keer per jaar verschij
nend nieuwsblad waarin vooral
informatie wordt opgenomen
over beurzen, exposities en
nieuw uitgekomen artikelen.
Een abonnement kost tien gul
den. 'Betaling steeds vóór 1 ja
nuari, alleen dan doet u mee aan
de verloting'. In het blad wordt
de door prinses Christina met
kerstliederen volgezongen cd
warm aanbevolen. Voorts krijgt
de lezer een klein college over de
vraag hoe je een lepeltje of munt
als een echt zilveren voorwerp
kunt herkennen.
De redactie betreurt het in hoge
mate dat er zo weinig berichten
over prinses Juliana naar buiten
komen. 'En dan bedoelen we na
tuurlijk van serieuze bronnen.
Wij zouden zo graag horen dat
het goed gaat met de prinses'.
Joke kan het aan één kant wel
begrijpen, zo blijkt uit haar
mondelinge toelichting: „Je
hoort wel dat ze dement zou
zijn. Waarom zou je dat dan
naar buiten brengen? Zouden
wij ook niet doen als het onze
moeder betrof?"
Geef mevrouw Van de Boogaard
de Nederlandse koninklijke fa
milie maar. Die van Engeland,
ze trekt er bijna de neus van op.
Met al die scheidingen. „Al heb
ben wij d'r hier ook twee", moet
ze tot haar schande bekennen,
Maar ja, dat komt in de beste fa
milies voor. Hier in Nederland is
het allemaal zo gemoedelijk. Zo
zonder al die pracht en praal".
„Eigenlijk zouden we dat wel
wat meer willen", vindt de oran
jefan uit 's-Gravendeel. „Het
was allemaal besloten toen Bea
trix zestig jaar werd. En zoveel
jaar koningin te zijn had wel
wat uitbundiger gekund." Kom
trouwens niet aan Beatrix. Joke
wil er geen kritiek op vernemen.
Die opmerkingen over haar
lach, bijvoorbeeld. Dat het to
neelspel zou zijn. „Nee, dat is er
gewoon. Niks gemaakt. Als ze
niet wil lachen doet ze het ook
niet Zo is ze volgens mij wel. En
dan al dat gemekker dat Neder
land een republiek moet wor
den. Hebben we in Amerika
kunnen zienhoe leuk dat kan
uitpakken. En wat aftreden als
Beatrix 65 is! Daar hoorde je
toch vroeger ook niet van? Laat
ze maar rustiger doorregeren
Dan kan Alexander eerst trou
wen en kinderen krijgen. Kan-ie
genieten van die kinderen. Als
hij koning is heeft hij daar haast
geen tijd voor. Maar hoe lang
heeft Beatrix Claus nog? Ik heb
veel videobanden. Als je daar
naar kijkt zie je dat hij echt een
steun en toeverlaat voor haar
is."
IJzeren Hein
„Bernhard? Daar moet ik altijd
om lachen", bekent Joke, „Wat
een ijzeren Hein dat is. Die
krabbelt toch telkens maar
weer op. Machtig, die man.
Trouwens met Claus kun je ook
lachen. Dat gedoe met die strop
das, bijvoorbeeld. Voor mij
hoeft-ie zo'n ding ook niet altijd
om te hebben Maar met de ver
loving van Constantijn had ik
toch zoiets van; hè Claus. Ieder
een in het pak. Nou had je toch
wel even een das om kunnen
doen. Nu zag hij eruit alsof hij
zojuist uit zijn hobbykamer was
geplukt Zo vrijetijdsachtig."
Het gaat Joke wel eens een beet
je duizelen. Wie is ook alweer
met wie? Bij het schrijven van
kerst- en nieuwjaarskaarten
aan leden van het koninklijk
huis koppelde ze per ongeluk
Maunts aan Annette Sekrève.
Stom, stom, stom. Gelukkig nog
net op tijd gezien. Maurits hoort
immers bij Mariléne van den
Broek. Die heeft, weet Van de
Boogaard uit de roddelbladen,
al een buikje. Dus zit er een
prinsje of prinsesje aan te ko
men. Ook met Laurentien
Brinkhorst zou iets moois aan
de hand zijn. Melden de bladen.
Joke kan zich er goed nijdig om
maken. „Dat dat soort publica
ties niet aan banden wordt ge
legd. Het koningshuis verdient
het om beschermd te worden."
Irene heeft geen wenskaart uit
's-Gravendeel gekregen. Daar
heeft Joke wat minder mee. „Ik
zou haar adres niet eens weten.
En Christine zit helemaal in
Amerika."
Alexander en Maxima: een ver
haal apart voor Joke. Een moei
lijke kwestie ook: „Je kunt beter
een gelukkige koning hebben
met een vrouw die niet naar ons
zin is dan een ongelukkige die
met een prinses trouwt.Joke
zou anders wel een goede partij
weten: Victoria van Zweden.
„Ohhh, dat zou mooi zijn!
Sprookjesachtig. Een huwelijk,
gouden koets, alles d'r op en er
aan. Machtig! Met die burger
meisjes is het toch behelpen.
Maar gelukkig krijgt Constan
tijn een Hollande vrouw Mau
rits en Bernhard hebben die
ook. Hartstikke fijn."
„Verschrikkelijk, mag u gerust
weten, dat Maxima een Argen
tijnse is. Die heeft een heel an
dere mentaliteit. Wat die vader
heeft uitgespookt nog daargela
ten. Volgens zeggen, horen en le
zen hield Alexander ook van
Emmely. Maar dat mocht niet
want haar vader had iets met de
belastingen gedaan. En iemand
uit een ander land die zoveel op
zijn geweten heeft mag dan wel
Dat kan ik niet rijmen."
„Ik hoop maar dat het met een
sisser afloopt. Dat het met die
vriendinnen een afleidingsma
noeuvre is En' dat Alexander
uiteindelijk toch zal kiezen voor
prinses Victoria van Zweden.
Als ik die foto's zie hoe ze naar
elkaar kijken: ik geloof al z'n
dagen dat het iets wordt
zaterdag 30 december 2000
Foto's van boven naar beneden: Foto's van boven naar beneden:
Prins Willem Alexander, prins Claus, koningin Beatrix. Prins Maurits me'zii" «h'genoteMarilène van den Broek
prinses Margriet, mr. Pieter van Vollenhoven en prins Koningin Beatrix in Leiden, koninginnedag 2000.
Constantijn (vlnr) op het balkon van paleis Noordeinde
bij terugkomst van de Ridderzaal. Laurentien Brinkhorst en prins Constantijn
foto sG PD
Koningin Beatrix in Katwijk, 30 april 2000.
Prins Claus tijdens koninginnedag in Houten, 1999.
Joke van de Boogaard: „Wat ik hierom me heen zie, daar geniet ik elke dag weer van." foto Cees Schilthuizen
door Mieke van der Jagt
Was het een hoogtepunt of een
dieptepunt, de eerste in een se
rie acties van de Socialistische
Partij tegen de kerntransporten
in september? Een absoluut
hoogtepunt, voor iedereen!
Voor de politie, om te beginnen
Die kon met een overmacht van
zestig man mobiele eenheid te
gen twintig actievoerders een
glimlachend cordon vormen om
te verhinderen dat de SPers bij
parkeerterrein 't Scheld in Ril
land de weg op gingen. Het
transport van kernafval stoof
onghinderd over de A58, verge
zeld van een serie propvolle ME
busjes, die niet eens hoefden te
stoppen.
Bij COVR A in Borsele konden ze
dus ook blij zijn. Het radioactie
ve afval uit Petten, geprodu
ceerd bij het maken van iso
topen voor de bestraling van
kankerpatiënten, kwam veilig
aan in de tijdelijke opslag, waar
het nog wel honderd jaar kan
liggen.
Een hoogtepunt ook voor de ac
tievoerders. In hun witte over
alls met doodskopmaskers kon
den ze weliswaar het transport
niet blokkeren, maar hun ei
konden ze wel degelijk kwijt.
Terwijl hun kruiwagentjes en
billboards, bedoeld om op de
weg te zetten, onbeheerd in het
gras verspreid stonden, regi
streerde de verzamelde pers met
camera's, microfoons en blok-
nootjes de bezwaren van actie
leider Harry Voss en SP-voor-
man Remi Poppe: Het afval had
niet naar COVRA gehoeven als
de overheid op tijd het transport
naar de Verenigde Staten zou
hebben geregeld.
En dan natuurlijk het publiek.
Vooral het deel dat de jaren ze
ventig heeft meegemaakt, moet
hebben genoten. De SP-actie
zal bij velen vooral een gevoel
van nostalgie hebben gewekt.
De term 'ludieke actie' alleen al,
in de mond genomen door Harry
Voss, die met baard, bril, overall
en megafoon de maatschappe
lijk betrokken actievoerder be
lichaamde, is in de loop der ja
ren zeldzaam geworden. Regel
rechte rellen zijn tegenwoordig
aan de orde van de dag. De
plaats van de actievoerder die
op de bres gaat voor een betere
samenleving, is ingenomen door
hooligans en vandalen die zich
nadrukkelijk buiten de maat
schappij plaatsen. Rookbom-
metjes en zakjes verf hebben
plaatsgemaakt voor molotov
cocktails en megafoons zijn niet
meer nodig, nu bedreigende leu
zen de bewogen verklaringen
hebben verdrongen.
De SP-actie leek nog het meest
op een rollenspel, nog zo'n ver
vlogen fenomeen uit de j aren ze
ventig. Iedereen deed zijn best
om zijn rol zo goed mogelijk
vorm te geven. De politieman
nen hielden ernstige gesprek
ken door hun walkie-talkie's, de
actieleider sprak van een over
weldigende politiemacht en een
actievoerdster werd geboeid,
ontsnapte en liet zich braaf
weer vastleggen. Helemaal aan
het eind, toen de inzichten in el-
kaars situatie waren gegroeid
en bevestigd, gaf iedereen el
kaar een handje. Zo hoort het in
een rollenspel.
Politiemensen dragen een actievoerder weg; de protesten van de
Socialistische Partij tegen de kerntransporten weiden gekenmerkt
door een hoge mate van gemoedelijkheid. foto Willem Mieras
