Voor iedereen een eigen dag
!><44H
Ziekendag
kwakkelt
We komen
ook met uien
Anti blijkt een
goede drijfveer
Geen ziekte of er is wel een dag voor ge
prikt. Mocht er toch een kwaal over het
hoofd zijn gezien, dan biedt de algemener
klinkende nationale ziekendag uitkomst.
Maar misschien niet lang meer. De ziekendag
wordt in zijn voortbestaan bedreigd. Eigenlijk
wil organisator De Zonnebloem er na 26 jaar
vanaf.
In de eerste jaren werd er tijdens de nationale
ziekendag een speciale kerkmis voor zieken en
gehandicapten gehouden, die op televisie
werd uitgezonden. Omdat lokale Zonne
bloem-afdelingen, verpleeg- en ziekenhuizen
op die dag graag iets extra's willen doen, is de
ziekendag verworden tot een dag waarop zie
ken en gehandicapten een bloemetje krijgen,
verzucht voorlichter René Rijkers van De
Zonnebloem.
„Wij zijn er niet meer van gecharmeerd. Het
gebaar van 'bloemen voor de zieken' is er lang
zaam ingeslopen, maar dat is niet wat we wil
len. Het zou juist zo moeten zijn dat zieken een
bloemetje overhandigen aan de mensen die
aandacht aan hen geven."
De dag is tijdens het 25-jarig bestaan van
De Zonnebloem in het leven geroepen om ge
zonde mensen erbij stil te laten staan wat het
betekent ziek of gehandicapt te zijn, herinnert
Rijkers zich. „Iedereen krijgt met ziekte of
handicaps te maken in zijn leven. En het blijkt
dat zieken en gehandicapten veel te vertellen
hebben. Gezonden kunnen leren van hun er
varingen. Het werk van De Zonnebloem is ge
zonden en zieken met elkaar in contact bren
gen. We willen tweerichtingsverkeer. Dat is
wat anders dan namens De Zonnebloem een
keer een roos uitdelen."
Moet nationale ziekendag daarom maar van
de kalender worden geschrapt? Rijkers aar
zelt. „Ik denk niet dat hij op korte termijn ver
dwijnt. Daarvoor is de ziekendag toch te
veel ingeburgerd bij lokale afdelingen." De
Zonnebloem besloot in 2000 voor het eerst een
themajaar op te zetten, waar de ziekendag
in werd opgenomen. Rijkers: „Een jaarthema
zet meer zoden aan de dijk dan één zie
kendag."
Razend enthousiast zijn ze bij het Neder
lands Instituut voor Afzetbevordering
van Akkerbouwproducten (NIVAA). Die
aardappelachtdaagse, dat is een succes. Dus
komt er in de toekomst ook een 'uiendag'. Het
NIVAA staat tenslotte niet voor niks in de
volksmond bekend als het 'aardappel- en ui-
enbureau', meent promotiemanager Madelin
de Daane.
Met de aardappel kan je meer dan prakken bij
groenten of vlees. Dat is volgens Daane de ge
dachte die tijdens de achtdaagse wordt uitge
dragen. „Je hoeft niet per se een Indische rijst
tafel te maken als je je vrienden een bijzonder
gerecht voort wilt zetten. De aardappel is op
zich wel bekend, maar moet met zijn tijd mee.
Er is veel concurrentie van producten als ma
caroni, rijst en tarwe."
Bijna vijf jaar geleden werd de achtdaagse ge
ïntroduceerd, met als uitgangspunt een cam
pagne in de eerste week van februari. Daane:
„We brengen een bereidingswijze onder de
aandacht, bijvoorbeeld via recepten in ver
pakkingen of op de toonbank van winkels."
Daarbij komen nog de nodige commercials op
tv en in bladenwaardoor de kosten flink oplo
pen.
Het NIVAA trekt meer dan een ton uit voor
pieperpromotie, schat Daane. „We meten na
de achtdaagse ook het effect. We vragen con
sumenten bijvoorbeeld of ze de aardappel lek
ker of gezond vinden en of ze ermee kunnen
variëren. Daaruit blijkt dat onze acties aan
slaan. Zo vond eerst 71 procent van de mensen
dat er met piepers valt te variëren, tegenover
84 procent na de achtdaagse."
Dagen voor iets zijn er in overvloed. Maar
dagen tegen iets zijn dun gezaaid. Zoals
de niet-winkeldag en de anti-dieetdag.
De niet-winkeldag is overgewaaid uit Cana
da. Daar werd hij in 1992 bedacht door ene Ted
Dave die de Buy Nothing Day uitriep, tegen
het haast grenzeloos consumeren om hem
heen. In Nederland werd deze dag in 1995
overgenomen door Omslag, een
Eindhovense werkplaats voor duurzame ont
wikkeling.
De niet-winkeldag valt in Nederland op de
laatste zaterdag van november. „Er heerst in
deze tijd vlak voor kerst een enorme koop woe
de", verklaart Dick Verheul van Omslag. Op de
dag zelf worden mensen via affiches en straat-
theateracts opgeroepen om te 'consuminde-
ren' voor een beter milieu. Verheul is in zijn
nopjes met de afwijkende naam van de thema
dag. „Daarmee kun je opvallen. Het is in deze
wereld bijzonder als je iets niet doet, dat moet
je altijd uitleggen. De naam alleen al wekt ver
bazing."
Ook de Nederlandse Obesitas Vereniging heeft
de keuze gemaakt voor een anti-dag: de anti-
dieetdag. Achter de keuze voor de vaste datum
6 mei zit een droevige reden, attendeert Janny
Weijenberg van de vereniging. „Op die dag
pleegde een meisje in Engeland zelfmoord om
dat ze zichzelf met maatje 40 te dik vond. Een
Engelse ex-anorexiapatiënt was zo veront
waardigd dat ze 6 mei tot anti-dieetdag be
noemde. Wij hebben die datum twee jaar gele
den overgenomen."
Op die dag wordt tijdens een bijeenkomst een
minuut stilte gehouden voor de dodelijke
slachtoffers van afvalpogingen. Weijenberg:
„Ons doel van de dag is, om mensen er van te
weerhouden op allerlei onverantwoorde dië
ten te gaan. Je wordt bestookt met allerlei ku
ren en een slankheidsbeeld waar je aan moet
voldoen.
In 1999 - weten we - lieten drie mensen het le
ven bij een maagbandoperatie. Dat je een af-
valpoging met de dood moet bekopen, gaat te
ver."
zaterdag 16 december 2000
Landelijke fietsdag, nationale molendag, 13 mei. foto's GPD
man doet onderzoek naar de feestcultuur voor
het Meertensinstituut, een bureau voor onder
zoek en documentatie van de Nederlandse taal
en cultuur.
Doelman koppelt het ontstaan van themada
gen aan de toename van belangengroeperin
gen in die tijd. „Toen kreeg de emancipatie van
allerlei groepen vorm, zoals de verzuiling, de
vrouwen- en de arbeidersbeweging." Belan
gengroepen willen aandacht voor hun thema,
en een eigen dag uitroepen is een van de mid
delen die hen daarvoor ter beschikking staan.
„Ze willen bewustmaken, de publieke opinie
beïnvloeden, discussie op gang brengen, op
vergeten groepen wijzen", somt Doelman op.
„Om hun doel te bereiken, ontplooien ze acti
viteiten, voeren pr en werven leden. Daarbij
horen vaste rituelen zoals vergaderen,
nieuwsbulletins verspreiden of het
organiseren van jaarlijkse manifestaties. En
hieruit ontstaat soms de organisatie van een
themadag. Die kan uitgroeien tot een traditie,
en zelfs in samenwerking met zusterorganisa-
Luizendag, 11 oktober.
dag van de Nederlandse strandjutters
6 internationale anti-dieetdag
8 internationale Rode Kruisdag
9 dag van Europa
12 dag van verpleging, wereld ME-dag
13 landelijke fietsdag, nationale molendag
20 landelijke Annie MG Schmidtdag
20 jaarlijkse metrologiedag
20/21 nationaal kinderboerderij weekeinde
24 nationale straatspeeldag, nationale voor
leesdag, ter bevordering van het voorlezen aan
kinderen
25 Afrikadag
26 Aids Memorial Day, nationale hortusdag
25 t/m 28 internationale Hanzedagen, dit jaar
in Zwolle (elk jaar in andere Hanzestad)
31 anti-rookdag
13 begin van de nationale oogmeetweken
(Oogmerkopticiens)
JUNI
4 dag van de vermisten
5 wereldmilieudag
19 begin van de maag-, lever-, darm week
24 roze zaterdag
JULI
1 Gay Pride Week, dag van architectuur
9 dag van de gevangenen
AUGUSTUS
4/5 nationale bollendagen
20 rk-wereld jongerendag
25 dag van de vuilnisman
SEPTEMBER
8 kanker herdenkingsdag
8 begin van de week van het leren
9. open monumentendag
10 nationale zieken-/open monumentendag
De landelijke open kloosterdagen, de
Annie MG Schmidtdag, dag van de
gevangenen, landelijke voetpadendagen,
nationale luizendag, nationale
straatspeeldag, dag van de daklozen....
Het is flink dringen op de jaarkalender.
Nog even, en 'de dag van de themavrije
dag' moet in het leven worden geroepen
om tenminste één keer per jaar rust te
hebben.
De themadag is als verschijnsel verre van
nieuw. Zo bestaat de boomplantdag sinds
1919, werd dierendag in 1930 geïntroduceerd
en de molendag in 1973 uitgeroepen. De dag
van de arbeid maakt een goede kans op de titel
'oudste themadag': die stamt uit 1890. In die
periode, eind negentiende eeuw, liggen vol
gens volkenkundige Eveline Doelman ook de
wortels van de themadag als fenomeen. Doel-
Nationale boomfeestdag, 24 maart.
JANUARI
27 wereld-lepradag
29 aardappel achtdaagse
FEBRUARI
hele maand: nationale isolatie weken
5 nationale marktdag
12/13 nationale sterrenkijkweekeinde
28 internationale RSI-bewustwordingsdag
29 wereldburgerdag
MAART
3 wereldgebedsdag
8 internationale vrouwendag
13 t/m 18 week van de psychiatrie
15 begin van de boekenweek
19 landelijke open kloosterdag
21 internationale dag ter bestrijding van ra
cisme en discriminatie
22 wereld water dag
24 nationale boomfeestdag
25 nationale scoutingdag
29 nationale anti-agressiedag
APRIL
7 wereldgezondheidsdag
10 begin van de nationale week van gehandi
captensport
15/16 museumweekend
15/16 nationale kampeerdagen
18 en 19 nationale bioscoopdagen
20 nationale secretaressedag
22 aardedag
23 werelddag van het boek en van het auteurs
recht
23 begin van de nationale hersenweek
MEI
1 dag van de arbeid
3 wereld astmadag
ties in het buitenland tot een Europese of we
reldthemadag."
Het aantal 'dagen in het teken van' neemt toe.
Doelman legt een verband met de steeds klei
ner wordende rol van de overheid. „De ver
schuiving van verantwoordelijkheden naar
particulieren, de toenemende emancipatie en
democratisering lij ken de belangrij kste facto
ren. In een samenleving die steeds complexer
wordt, hoeft deze opkomst van groepen en 'da
gen in het teken van' niet te verbazen."
Doelman signaleert behalve een komen, ook
een gaan van themadagen. Sommige dagen
zijn in de loop der jaren een stille dood gestor
ven, zoals de burgerdag die in de jaren zestig
werd gevierd. Op die dag kregen nieuwe kies-
gérechtigden uitleg over het functioneren van
bijvoorbeeld gemeenteraden. De nationale
schoonmaakdag verdween van het toneel we
gens een reorganisatie bij bedenker Stichting
Nederland Schoon.
Soms verandert het karakter van een thema
dag na verloop van tijd. „Tradities leven zo-
Monumentendag, 9 september.
Politiedag, 14 oktober.
11 begin van de week van de panda
12 nationale gebed- en boetedag
15 begin van de week van het platteland
16/17 weekeinde van de 19e eeuw
16 nationale alleenstaandendag
19 begin van de week van het landschap
21 nationale tuinontwerpdag
22 begin van de week van de dagbladbezorger
24 autoloze dag, wereld hartdag (Nederlandse
Hartstichting)
23 begin van de nationale junior museumweek
24/25 landelijke voetpadendagen
24 begin van de internationale reflexologie-
week
29 dag tegen het geweld
30 begin van de nationale jeugd natuurweek,
dag van de ouderen
OKTOBER
1 begin van de wereldmissiemaand, begin van
de nationale wijnweek, internationale oude-
rendag, begin van de week van de toeganke
lijkheid
4 begin van de week van het studeren in het
buitenland
2 begin van de hepatitisweek, begin van de
week van de toegankelijkheid
4 dierendag, dag van de warme bakker
5 dag van de leraar
6 begin van de brandpreventieweek
7 begin van de wereldborstvoedingweek
7 internationale dag van het kind
7/8 wereldmissiedag
7 begin van de kinderboekenweek, begin van
de wetenschaps- en techniekweek
8 groene grensdag
9 ziekendag
11 luizendag
14. politiedag
Anti-agressiedag, 29 maart.
15 begin van de vredesweek
16 wereldvoedseldag, dag van de witte stok
21 grootouder-kleinkind natuurdag
21/22 nationaal galerieweekend
22 jeugdtheaterdag
24 Europese Obesitasdag
25 begin van de week van de lingerie
28 dag van het oor
30 begin van de week van de buitenschoolse
opvang
NOVEMBER
1. begin van de maand van de kinderrechten,
wereld veganisme dag
4 begin van de week van de chronisch zieken
6 begin van de open naturistische zwemweek
9 multiple sclerose dag, internationale dag te
gen facisme en anti-semitisme
10 dag van de mantelzorg
11 dag van het chronisch zieke kind
12 begin van de migrantenweek
14 wereld diabetes dag (dit jaar de 11 e)
16 internationale dag van de tolerantie
17 dag van de daklozen
2 0 internationale dag van rechten van het kind
24 wereldwijde aktiedag tegen armoede en
vervuiling
25 internationale niet-winkeldag, Ecokids-
dag
DECEMBER
1 wereld Aids-dag
3 internationale dag van de gehandicapten
7 vrijwilligersdag
10 internationale dag van de rechten van de
mens
18 internationale dag van solidariteit met mi
granten
20 internationale vluchtelingendag
29 internationale dag van de biodiversiteit
lang ze een functie hebben. Maar functies ver
anderen of vervagen. Er zijn dagen die van
'dag van aandacht' overgaan in een feestdag
voor de commercie", schetst Doeleman. „Een
voorbeeld daarvan is moederdag. Ook de in-
vulling van een dag verandert al naar gelang
de geest van de tij dZo hebben bijvoorbeeld de
activiteiten op dierendag sinds de jaren dertig,
zich ontwikkeld van het meenemen van huis
dieren naar school, via de keuring van huis
dieren naar het houden van open huis door
dierenasiels."
Met verbazing ziet de volkenkundige hoe de
kalender met themadagen volloopt. „De com
merciële lijken het te gaan winnen van de soci
ale en idealistische dagen. Dat is een ontwik
keling die niet is tegen te gaan. Iedereen mag
ze uitroepen. Of dat inflatie betekent? Het is
wel goed dat je met weinig moeite mensen kan
mobiliseren als je ergens actie voor wilt onder
nemen."
Ilse Thoonsen
Voorleesdag, 24 mei.
Dierendag, 4 oktober.
