Niet weer zo'n pakkie aan
Twee rollen, veel vrij en
sleur krijgt geen kans
Mark Rietman
regisseert
Kruidvat organiseert
klassieke concerten
Drie tenoren brullen
het kerstkind wakker
Fréderique,
duvelstoejager
Omdat hij geen erfgenamen
heeft, speculeren andere
1 notabelen uit zijn woonplaats
Venetië dat zij voor zijn erfenis
in aanmerking komen. Om hem
te paaien, overladen zij hem met
kostbare geschenken. De bank
roete koopman Corvino (Robin
van der Velden) gaat zelfs zover,
dat hij zijn jonge en buitenge-
woon aantrekkelijke vrouw te-
I gen haar zin in voor een avon
tuurtje aan de immer geile Volp-
1 one aanbiedt.
Het komt tot een rechtszaak.
Dankzij manipulaties, ver-
I draaiingen van de ware toe-
dracht en een goede advocaat
1 wordt Volpone vrijgesproken.
Zijn brutaliteit en die van Mos-
ca worden er extra door geprik
keld met dan wél voor Volpone
fatale gevolgen.
Ben Jonson, een tijdgenoot van
I Shakespeare, is de schrijver van
Volpone, or the fox. Deze kome
die uit vermoedelijk 1605 is
I door Hugo Claus ingrijpend be
werkt tot De vossejacht. Hoewel
i Claus het aantal personages
heeft uitgebreid, is de hoofd-in-
1 trige grotendeels in tact geble-
I ven. De vossejacht is nu in een
1 gastregie van Mark Riëtrpan
door De Paardenkathedraal in
Utrecht op het repertoire geno-
1 men. Gespeeld wordt in het al
eerder opgebouwde decor, dat
dienst doet voor een aantal ver
schillende locatieprojecten in
het eigen theater.
Mark Rietman heeft er geen
moeite mee om De vossejacht in
dit vooraf bepaalde toneelbeeld
te ensceneren. Temeer daar er
wat aanpassingen mogelijk wa-
1 ren. „De hoofdfiguur is een rijke
i Levantijn. Deze architectoni-
sche ruimte kan gezien worden
als een voornaam en ruim huis,
waar Volpone de vele gasten
ontvangt en waar hij zijn listige
spelletjes speelt. De kaalheid en
kilheid ervan door al dat staal
en glas beantwoorden aan het
beeld van mensehtiïè ondanks
hun weelde en welvaart rond-
j krioelen in een lege en koude
wereld, waar de liefde ont-
breekt."
I Dè vossejacht was zijn eigen
I keuze, toen De Paardenkathe-
i draal Mark Rietman vroeg om
hier een gastregie te doen. „De
vossejacht is een soort theatrale
dodendans. Daarom fascineert
clit stuk me zoHet gaat om men
sen die inhoud proberen te ge
ven aan hun bestaan en dat zoe
ken in het materiële, het geld.
Maar dat levert moreel niet veel
op. Dan is er even kans dat de
liefde wel aan de verlangde zin
geving kan beantwoorden,
maar die wordt toch de nek om
gedraaid."
Mark Rietman is een rijk geta
lenteerde acteur met een stem
als een bronzen klok. Na zijn af
studeren aan de Amsterdamse
toneelschool heeft hij een tijdje
als freelancer samengewerkt
met interessante theaterma
kers, onder wie Frans Strijards,
Shireen Strooker en Johan
Doesburg. Bij Toneelgroep Am-
Sterdam vervulde hij lovens
waardige rollen in onder meer
'Andromache', 'Timon van
Athene' en 'Roberto Zucco'.
Desondanks kreeg hij zoveel
aversie tegen het toneelspelen,
dat hij na vijf jaar Toneelgroep
Amsterdam vaarwel zei.
Na verloop van tijd won de lief
de voor het toneel weer van de
weerzin voor deze kunstvorm en
was hij onder meer te zien in be
langwekkende voorstellingen
als 'Caligula' bij Het Zuidelijk
Toneel in een regie van Ivo van
Hove en bij het RO Theater in
'De moed om te doden'En velen
zullen hem herinneren als de
volwassen zoon Kiet Bussink in
detv-serie'Oud Geld'. Maar om
i te stellen, dat hij weer geheel in
donderdag 14 december 2000
en vermogen binnenhalen door net te doen alsof je op sterven na
dood bent, die lucratieve truc haalt Volpone (Herman Bolten) uit.
Hij versiert er zelfs een beeldschone vrouw (Lieke-Rosa Altink)
mee. Aan Mosca (Thomas de Bres), zijn secretaris, heeft hij een
voortreffelijke adviseur en helper in deze sluwheid. Voor het geld hoeft de
alleenstaande Volpone deze streken niet uit te halen. Hij is schatrijk. Maar
als zovelen die gefixeerd zij n op rij kdom is hij niet alleen vrekkig, maar vindt
hij dat er altijd nog meer kapitaal bij kan.
„Veel acteurs van tegen de veer
tig krijgen dit soort gevoelens.
Bij mannen vaker dan bij vrou
wen. Ik maak dat zo vaak mee.
Dan wordt er neerslachtig ge
sproken in de trant van: moet ik
weer zo'n pakkie voor op het to
neel aantrekken. Het kinder
achtige van het beroep over
mant ze. Ze vinden dat ze zich
op het toneel aan het aanstellen
zijn. Krijgen behoefte om te
gaan regisseren of andere func
ties in het theater uit te oefe
nen."
Zoals jij? „Ja, zoals ik."
„Het regisseren is bij mij gelei
delijk gegaan. Op de toneel
school in Amsterdam, waar ik
les gaf, heb ik met leerlingen
voorstellingen gemaakt. Toen
kwamen de regies voor in het
theater. 'De Midzomernachts-
droom' verleden jaar bij het RO
Theater was mijn debuut als re
gisseur van een grote-zaalpro-
ductie. Ook heb ik samen met
Rieks Swarte de familievoor
stelling 'Hondje' gemaakt. Dat
vond ik erg leuk. Ik houd van
voorstellingen die iets feeste
lijks en vrolijks hebben."
„Regisseren is voor mij een intu
ïtief proces. Ik werk niet vanuit
een min of meer vaststaand con
cept. Ik heb er wel zo mijn idee
foto Sjouke Dijkstra
en over het stuk, maar ik vind
het veel leuker om met de ac
teurs samen, in een groepspro
ces, er vorm aan te geven. Dat
heeft ook te maken met mijn ac
teursachtergrond. Ik wil zo re
gisseren dat acteurs zich ge
makkelijk voelen in hun rol. Ik
kan heel goed acteurs tot spelen
verleiden. Daar ben ik wel ge
duldig in, ja."
Tijdens het regisseren wordt hij
soms door dezelfde ambivalente
gevoelens ten aanzien van het
toneel en door grote twijfels uit
onzekerheid tot wanhoop ge
dreven. „Maar als het repetitie
proces loopt en het gaat bloeien,
dan voel ik me tien keer gelukki
ger dan ik ooit als acteur ge
weest ben. En al maak ik me bij
de première van een door mij ge
regisseerde voorstelling hon
derd keer zo zenuwachtig als bij
een stuk waar ik in sta, ik troost
me bij voorbaat met de gedach
te: een goede mislukking kan
ook erg interessant zijn."
Max Smith
De vossejacht'van Hugo Claus. The
ater van de Paardenkathedraal,
Veeartsenijstraat 155 Utrecht. T/m
30 dec. dagel. (behalve zondag en
maandag) om 20.30 uur. Info en re
servering: 030-2711414.
Regisseur Mark Rietman (links) met naast hem regie-assistent Frederieke Vermeulen
de ban van het acteren is ge
raakt, dat is te boud gesproken.
„Ik was indertijd wel erg reso
luut in mijn uitlatingen om
nooit meer te spelen, maar ik
weifel nog steeds. Eigenlijk ben
ik heel erg verlegen en in mezelf
gekeerd. Een gesloten oester.
Alleen zo'n interview al. Vrese
lijk! En van zo iemand wordt ge
vraagd om zich geheel open te
stellen voor een rol en voor een
publiek. Anderzijds moet ik ook
daartoe verplicht worden. An
ders word ik figuurlijk gespro
ken zo'n rare zombie, die het
liefst alleen met de gordijnen
dicht en in bed met een deken
over zich heen de dag wil door
brengen."
„Een tweede reden is: toneel
spelen verveelt me snel. Ik ben
niet zo'n bezeten acteerbeest,
dat veertig voorstellingen lang
elke keer weer heel intens naar
de inhoud van ieder woordje
van zijn tekst blijft zoeken. Het
is niet dat ik er dan de kantjes
van af loop. Ik blijf mijn best
doen om mijn rol fris te houden.
Maar na de zoveelste voorstel
ling denk ik: gelukkig, dat was
het weer; wat een stom vak! Na
zoveel keer spelen is alle
schoonheid van het stuk voor
mij verdwenen."
Het repetitieproces, waarin
naarstig en creatief gezocht
wordt naar de juiste invulling
van een rol, ervaart hij wel als
interessant. „Maar dan zit ik
weer met het probleem, dat ik
mezelf psychisch uit de kast
moet sleuren waar ik me uit
angst in heb opgesloten. Dat
was op de toneelschool al zo:
aan het begin van improvisatie-
lessen durfde ik nauwelijks het
het theater niet radicaal uit zijn
leven kan bannen. Hij is ge
trouwd met actrice Marieke
Heebink, die in 1999 de Theo
d'Or won voor haar vertolking
van Constance Middleton in
'Een ideale vrouw' door Toneel
groep Amsterdam. „Het is dus
onvermijdelijk dat er thuis veel
over toneel wordt gesproken."
Loopt hij door die haat/liefde
verhouding met het toneel niet
leslokaal in."
Toch was het indertijd zijn eigen
beslissing om zich als 21 -jange
op de toneelacademie aan te
melden. Op de lagere school en
later op het Montessorilyceum
in Amsterdam-Zuid blonk hij
dermate uit in de schoolvoor
stellingen dat het hem aanmoe
digde die stap te wagen.
Er is nog een reden, waarom hij
het gevaar dat hij zijn talent
verpest? Volmondig antwoordt
Mark Rietman: „Zeker. Ik ben
bijna veertig. De toekomst ligt
niet meer helemaal open voor
me. Ik speel bij elkaar al vijftien
jaar. Je focust je leven daarop.
Die vraag stel ik me dus ook."
Lachend voegt hij eraan toe:
„Misschien heb ik een te vroege
midlife-crises." In alle ernst:
De drogisterijketen Kruidvat
gaat concerten organise
ren. Gemakkelijk toegankelijke
klassieke muziek voor een breed
publiek en tegen een lage prijs,
is de formule die moet aanslui
ten bij het succes van de cd's
waarvan Kruidvat duizeling
wekkende aantallen verkoopt.
,Het concertbedrij f is een beetje
driedelig grijs. Ik denk dat we
via Kruidvat een nieuw publiek
naar de zaal kunnen krijgen",
aldus Pieter van Winkel van Jo
an Records, die na de succesvol
le, door hem geproduceerde cd's
nu namens de mega-drogist ook
een concertserie opzet, samen
met de Amsterdamse impresa
rio Rob Groen.
Er zijn contacten gelegd met
concertzalen in Amsterdam
(Concertgebouw), Utrecht (Vre-
denburg), Rotterdam (de Doe
len), Groningen, Eindhoven en
Nijmegen. De eerste concerten
worden in september volgend
jaar gegeven. De toegangsprijs
is nog niet vastgesteld, maar zal
vermoedelijk tussen de 25 en 35
gulden liggen.
Voor het seizoen 2001-2002 is
een serie gepland van zes Kruid
vat-programma's, die elk in zes
steden worden uitgevoerd. Zo
wel Nederlandse als buiten
landse orkesten treden op, in
combinatie met diverse solisten,
onder wie de pianisten Alexan
der Warenberg, Derek Han en
Klara Würtz.
Pieter van Winkel: „Met orkes
ten beginnen is het aantrekke
lijkst voor een groot publiek.
Misschien komen er later ook
recitals of kamermuziekconcer
ten. Ik sluit niet uit, dat we ook
concerten in kerken gaan geven.
We zullen eerst kijken of dat
eerste seizoen succesvol is. Pas
dan kijken we of we het geheel
uitbouwen. Maar eigenlijk twij
fel ik daar niet aan."
Van Winkel gaat er vanuit, dat
er langzamerhand voldoende
vertrouwen bestaat in dit soort
activiteiten van Nederlands
grootste drogist. „De vooroor
delen zijn verdwenen. Bach ver
koopt nog steeds als een gek
Binnenkort komen we met een
cd-box gewijd aan Schuberts
kamermuziek. Wie had dat een
paar jaar geleden verwacht: ka
mermuziek bij Kruidvat?"
Aad van derVen
Ooit wel eens een vliegdek-
schip soepel door de Am
sterdamse grachten zien glij
den? Of een olifant op spitzen
een subtiele pirouette zien
draaien? Of wel eens een hel
dentenor gehoord die uit volle
borst een wiegenliedje zingt?
Nee dus. Aan dergelijke on
waarschijnlijke en dus tot mis
lukken gedoemde kunststukjes
doet de kerst-cd denken van 'de
drie tenoren'. Want de pogingen
van Domingo, Carreras en Pa-
varotti in vaak breekbaar kerst-
repertoire klinken vaak zo ge
forceerd dat de drang om naar
de geluidsapparatuur te hollen
vaak nauwelijks kan worden
bedwongen.
Natuurlijk, een beetje kitsch
hoort bij kerst. Maar wat de he
ren hier presteren heeft meer te
maken met de kassa dan met de
kribbe. Ze brullen het kerstkind
zowat wakker.
Helaas lijkt de cd ook te bevesti
gen dat de drie het beste deel
van hun carrière achter de rug
hebben. Soms draait hun trio-
zang zelfs uit op een jammerlij
ke vertoning van artistieke on
macht. Hoe groot hun reputaties
ook mogen zijn en hoe goed ze
hun repertoire nog beheersen.
Voorbeelden? Plet als mijmering
bedoelde 'White Christmas'
wordt door de vocale zwaarge
wichten volkomen verpletterd
en 'Amazing Grace' wordt drie
stemmig verkracht. En waarom
'Sleighride' gekozen, als ze zich
daarin bijkans lijken te verslik
ken? En bij 'Let it snow' wekken
ze, begeleid door paukengerof-
fel, eerder de indruk dat er met
donderend geraas rotsblokken
naar beneden komen, dan zacht
dwarrelende sneeuwvlokjes.
Het kinderkoor de Gum-
poldskirchner Spatzen en de
Wiener Symphoniker kunnen
weinig ter redding bijdragen.
Deugt deze cd dan helemaal
niet? Jawel, hier en daar is een
solo terug te vinden die volko
men bij zo'n heldentenor blijkt
te passen. Dan wil zo'n 'kerst
ster' nog wel even stralen.
Hans Visser
The Three Tenors ChristmasDo
mingo, Carreras, Pavarotti - Sony,
SK 89451. Tijd 66.20.
De drie tenoren (vlnr): Domingo, Carreras en Pavarotti.
foto G PD
je systeem. Als je tien keer een liedje hoort,
sta je verbaasd wat je er vervolgens van mee
kan zingen. Maar ik moest tijdens de repeti
ties van '42 Street' steeds bij 'Chicago' zijn
(ze zou uiteindelijk zo'n zestig keer Mama
Morton spelen). En meteen daarna moest ik
voor het eerst Dorothy in '42nd Street' gaan
spelen. Dat was wel naar."
Ze beseft zelf terdege dat het niet normaal is
wat ze doet. „Maar ik heb eigenlijk de leuk-
ste baan van Nederland. Zij doen allemaal
maar één rol en dat doen ze zes keer per
week, en ik heb twee rollen en ik heb veel
vrij. Echt het tegenovergestelde van sleur.
En het zijn heel leuke rollen. Het zijn rollen
die goed bij me passen. Ik hoef me nu niet
zoals in 'Chicago' met de rol van Marjolijn
Touw in allerlei bochten te wringen om een
ander soort mens te zij n. Want het is voor mi j
moeilijk om ordinair te spelen en Mama
Morton moest toch echt een beetje vuil wijf
zijn."
Het verlangen om op het podium te staan, is
er van jongs af aan geweest. „Altijd naar
Fred Astaire-films kijken, geweldig. Ik had
alleen nooit gedacht dat ik zou gaan zingen.
Ik heb de dansacademie gedaan. Er was
toen ook nog nauwelijks musical in Neder
land. En net toen ik klaar was met die dans
academie, kwam het allemaal: 'My fair la
dy',Funny girl'Ik ben zelf wat meer van de
traditionele musicals. Dat vind ik het aller
leukste. Een 'Phantom' of 'Elisabeth' past
minder bij me."
Via het amateurcircuit in Delft kwam ze als
danseres in aanraking met de kanten van
het acteren en het zingen. „Als ik niet bij
Sylvia Gentil van theaterschool Stap In had
gezeten, was het nooit zover met me geko
men." Wat volgde was theaterrestaurant
Goldmund in Den Haag, een eigen cabaret
en werk als docent aan diverse theaterscho
len.
Het breekt allemaal op het juiste moment
door voor Fréderique Sluyterman van Loo.
Nog niet zo lang geleden overwoog ze seri
eus met de showbusiness te stoppen, omdat
ze naar haar gevoel niet verder kwam. Want
weliswaar had ze in Duitsland als vervang
ster in 'Sunset Boulevard' de rol van Norma
Desmond gespeeld, in Nederland kwam ze
maarniet uit het ensemble. Dat ze in 'Chica
go' zo vaak de rol van Mama Morton kon
spelen, gaf haar een zekere voldoening.
Maar in '42nd Street' is ze nu voor twee be
langrijke personages de vaste vervanger:
een nieuwe sport op de ladder. „Als je alter
nate bent, speel je twee keer inde week of zo
Wisseljeechtaf.In '42nd Street'doe ik hele
maal geen ensemblerol meer, dit is echt het
feest van het jaar."
Beetje bij beetje steeds een stap verder. „De
strijd om de grote rollen gaat bijna altijd
tussen mij en iemand die al bekend is. Plet is
minder erg door een bekende Nederlander
verslagen te worden. We weten allemaal hoe
dat nu eenmaal werkt. Aan de ene kant geeft
dat wel pijn, maar ik had het ook allemaal
niet kunnen hebben. En zoveel pech heb ik
nu ook weer niet. Ik doe steeds heel leuke
dingen. Natuurlijk moet er wel een stijgen
de lijn in zitten. Het is zo, dat ik geen under
study meer had willen zijn. Daar ben ik nu
wel klaar mee. Maar kijk, als ze voor een
hoofdrol een ander kiezen en het gebeurt
goed, dan kan ik daar vrede mee hebbenAls
ik producent was en ik moest kiezen tussen
mij en Gerrie van der Klei, zou ik ook haar
kiezen. Zolang je met zulke mensen staat,
kun je er trots op zijn dat jij de vervanger
bent. Dat hou ik nog wel een tijdje vol. Dat
zou ik bij een volgende musical nog wel ac
cepteren, want uiteindelijk wil ik natuur-
lijkheel graag musical doen."
Haar werk bij de musical 'Chicago' heeft
Fréderique Sluyterman van Loo intussen
achter de rug. Gelukkig maar, want twee
wisselende rollen in 'Chicago'terwijl je te
gelijk ook twee hoofdrollen in '42nd Street'
voor je rekening neemt, is misschien wel wat
veel van het goede.
Coos Versteeg
Het lijkt er de laatste tijd wel eens op of
bij de musicals van Joop van den Ende
dé oplossing voor menig probleem naar de
naam Fréderique Sluyterman van Loo luis
tert. Eerst deed Haagse Fréderique (35) in
'Chicago' aanvankelijk louter de rol van
Liz, een der veroordeelde moordenaressen
in het verhaal, al tijdens de repetities kwam
daarnaast de eventuele vervanging van
Marjolijn Touw als dominante gevangenis
bewaarster Mama Morton bij. En teiwijl
'Chicago' volop draaide, begon ze met dere
petities voor de hoofdrollen van Dorothy
Brock en Maggy Jones in '42nd Street'.
Op de avonden dat Mariska van Kolck, res
pectievelijk Gerrie van der Klei vrij zijn of
door ziekte uitvallen, neemt Fréderique hun
rol over. Dat wil dus zeggen: acteren, zingen
en dansen. Fréderique Sluyterman van Loo
staat er zelf nauwelijks bij stil dat ze al die
verschillende figuren in haar hoofd heeft
zitten. „Ik leer ontzettend makkelijk. Je
moet wel alert blijven. Heel af en toe hoor ik
iets op het podium en dan denk ik, shit ik
moet op, oh nee, ik ben die vandaag, Dat is
het enige, dat ik ineens even in paniek
schiet. Maar het zijn zulke verschillende
.rollen. Je hebt andere pruiken op, andere
kleren aan, Het is echt alleen maar leuk. Het
.enige dat moeilijk is, is dat je minder vaak
speelt en heel weinig repetities hebt gehad.
In die zin heeft ze ook wel een zware tijd
'.achter de rug. „Het was wel een tijd heel erg
;heen en weer rennen. Want 'Chicago' doen
.en er twee rollen bij leren voor '42nd Street',
dat was wat veelKij k als j e steeds bij die re-
petities bent, sluipt er toch wel een hoop in
Fréderique Sluyterman van Loo
