Omgeving ziet Reagan in Bush PZC PZC Chronologie van spannendste presidentsverkiezingen ooit Stemprocedures VS aan vernieuwing toe Nieuwe Amerikaanse president is conservatief met compassie 14 december 1950 donderdag 14 december 2000 door John Wanders Hoe won George W. Bush de belangrijkste verkiezing van zijn leven? Dankzij de kleinst mogelijke meerderheid in het federaal Hooggerechts hof. En niet te vergeten, dankzij de Groene debutant Ralph Na der, die in de sleutelstaat Flori da 96.000 stemmen uit de vijver viste van Bush' Democratische tegenstander Al Gore. Meer dan dat, Bush profiteerde ook nog eens maximaal van de aanwezigheid van Pat Bucha nan, de rechtsradicale kandi daat van de Partij voor Hervor ming. De logica schrijft voor dat diens naam op het stembiljet schade toebrengt aan de Repu blikeinse kandidaat. Maar niet als die kandidaat Ge orge W. Bush heet. In verwar ring gebracht door een onover zichtelijk stemformulier, gaven in Florida honderden aanhan- gei's van Gore per abuis hun stem aan Buchanan. Duizenden anderen vulden beide namen in, waarmee ze hun stembiljet on geldig maakten. Zo won Bush Florida en het presidentschap, met een verschil van een paar honderd stemmen. Terwijl Gore landelijk gezien de meeste stemmen kreeg. Zoveel geluk kun je niet verzin nen. De Texaanse journaliste Molly Ivins stelt in haar hilari sche biografie over de gouver neur van Texas: 'Deze kerel is zo'n ongelooflijke geluksvo gel... Als ze hem zouden ophan gen, zou het touw nog breken.' Olievelden George Walker Bush werd op 6 juli 1946 geboren in New Haven (Connecticut), de stad waar zijn vader in die dagen studeerde aan de Universiteit van Yale. Nog voor zijn tweede verjaar dag verhuisde 'W.' (lees: 'dob- beljoe') met zijn ouders naar de olievelden van Midland (Texas). Daar, in het westen van het con servatieve Texas, werd Ameri ka's 43ste president gevormd tot de man die hij nu is. Midland was in de jaren vijftig een no-nonsense stad. Zwarten werden er systematisch aange duid als 'nikkers'. George W. pikte de racistische Laura en George W. Bush kunnen zich voorbereiden op de reis naar Washington. vooroordelen vanzelf op van buren en vriendjes. Hij was ze ven jaar oud toen hij thuis een scheldwoord gebruikte om aan te geven dat hij over zwarten sprak. Het verhaal wil dat zijn ontzette moeder Barbara hem kordaat bij een oor pakte en hem naar de badkamer sleurde waar ze zijn mond grondig uitspoelde met zeep. Racisme werd niet ge tolereerd in huize-Bush. Dat was uitzonderlijk in het Mid land van de jaren vijftig. Bush schopte het in Texas tot gouverneur en wist een brug te slaan naar Democratische wet gevers. Texaanse Democraten zijn slecht vergelijkbaar met vrijzinniger partijgenoten in staten als Californië, Massa chusetts en New York, maar in de beeldvorming gold 'W' sinds dien als een bruggenbouwer. Gematigde Republikeinen als de gouverneurs John Rowland van Connecticut en Christine Whitman van New Jersey waar schuwden dat de partij met haar radicale stellingnames grote groepen kiezers van zich had vervreemd: vrouwen, vak bondsleden, immigranten, etni sche minderheden, bejaarden, docenten, homo's en lesbiennes, alsmede vrijwel iedereen die het milieu een warm hart toedraagt. In dat klimaat kwam George W. Bush naar boven borrelen. Met zijn visitekaartje van een 'con servatief met compassie'. Hij was hét medicijn dat de partij nodig had. Een charismatisch leider die kon voortbouwen op een formule die veel beter aan sloot bij de tijdgeest dan die van ijzervreters als Newt Gingrich en senaatsleider Trent Lott. Achternaam Ook al stelt de machtspositie van de gouverneur in Texas niet bijster veel voor, Bush kon schermen met het argument dat hij leidinggevende ervaring had opgebouwd in de op één na grootste staat van de VS. Voeg daarbij het aura van zijn achter naam en het zal duidelijk zijn waarom de partijtop op audiën- fotoTannen Maury/EPA tie ging in Austin (Texas). Ze smeekten George W. een gooi te doen naar het presidentschap. Oorlogsheld John McCain kwam het dichtst in de buurt van een verrassende coup tegen de kandidaat van het partij establishment. McCain veroor zaakte als enige presidentskan didaat een golf van oprecht enthousiasme. Maar hij vocht een ongelijke strijd en verloor. Het curriculum vitae van Geor ge W. is licht voor een man die leiding moet geven aan 's we relds enige supermacht. Lang leefde Bush jr. een ruig leven, ogenschijnlijk zonder een dui delijk doel voor ogen te hebben. Een beetje knoeien in de oliebu- siness. Een beetje leiding geven aan een sportclub (Texas Ran gers). Zijn zucht naar bier en whisky concurreerde intussen hevigmet de verlangens van zijn echtgenote. Totdat op de dag na zijn veertigste verjaardag het roer omging, naar verluidt om dat Laura hem dreigde te verla ten. Bush bezwoer haar geen druppel alcohol meer te zullen drinken. Bush begon zich con- form zijn stijl te gedragen alsof hij op voorhand overtuigd was van zijn overwinning in de race om het Witte Huis. Wijsheden De helft van de Amerikanen meent iets van zichzelf te her kennen in deze jongere Bush, die veelvuldig strooit met volk se wijsheden. Zijn naaste omge ving meent in George W. een nieuwe Ronald Reagan te her kennen. En dat geldt in de VS als een uitzonderlijk groot compli ment. Zeker, Amerika's nieuwe president zal zwaar leunen op zijn adviseurs. Maar deed Reagan het soms anders? Nee toch? George Bush jr. heeft de connecties van George Bush sr. en hij zal daarvan ruim gebruik maken, bleek al tijdens de ver kiezingscampagne. Minstens zo belangrijk als het netwerk van zijn vader, zijn de charme en de spontaniteit die George W. meekreeg van zijn populaire moeder Barbara. Dat is zijn grootste kracht.. Tijdens zijn eerste verkiezings campagne voor het gouverneur schap van Texas nam Bush een groep verslaggevers mee op pad, bij de opening van het jachtsei zoen op duiven. Er vloog een vo gel op en George W. liet zijn ge weer knallen. Trots hield hij zijn prooi omhoog voor de camera's. Totdat enkele verslaggevers hem erop wezen dat hij geen duif had doodgeschoten, maar een zangvogel die voorkwam op de officiële lijst van beschermde diersoorten. Bush bekende on middellijk schuld, betaalde prompt 130 dollar boete en opende zijn eerstvolgende pers conferentie met de memorabele zin: „Godzijdank was het niet de opening van het jachtseizoen voor herten. Ik had anders wellicht een koe neergescho ten." GPD door John Wanders Het is aan de wetgever om te zorgen dat er eendui digheid komt in het feilbaar gebleken verkiezingsproces in de Verenigde Staten. Dat constateert het federaal Hooggerechtshof in de marge van zijn beslissende vonnis van gisterochtend. Het lijdt geen twijfel dat er in de wet gevende fora van de VS, zo wel op lokaal als op natio naal niveau, de komende maanden veel zal worden vergaderd over aanpassin gen in de stemprocedures. De ongekend spannende race tussen de presidentskandi daten Al Gore en George W. Bush bracht aan het licht dat de Amerikaanse staten een schreeuwende behoefte heb ben aan uniforme stemma- chines en stembiljetten. Het is merkwaardig en hoogst ongelukkig dat er op dit punt in de VS per kiesdistrict zeer grote verschillen bestaan. In dit land, dat de bakermat vormt van de digitale revolu tie, zouden onoverzichtelijke stembiljetten en ponskaart machines definitief tot het verleden moeten behoren. Wordt dit probleem door wetgevers en bestuurders se rieus aangepakt, dan zouden deze opmerkelijke presi dentsverkiezingen toch nog een positieve uitwerking kunnen hebben. Op toekom stige verkiezingen, wel te verstaan. Hier lijkt ook een belangrijke taak weggelegd voor de nieuwe president Bush. Al was het maar uit pu blicitair oogpunt. Enig initi atief van zijn kant op dit hoogst gevoelige punt zou niet misplaatst zijn. Ook het veelbesproken colle ge van kiesmannen zal op- n ieuw ter discussie komen nu de VS voor het eerst sinds 1888 weer een leider krijgen die landelijk gezien niet de steun kreeg van de meeste kiezers. Gore kreeg op 7 no vember in absolute zin de meeste stemmen, maar als gevolg het antieke Ameri kaanse kiesstelsel is hij toch de verliezer in de race om het Witte Huis. Mogelijk zullen er naar aan leiding van dit resultaat eni ge aanpassingen volgen in het kiesstelsel. Maar het is uitgesloten dat de Amerika nen de oproep van Hillary Clinton, de nieuwbakken se nator van New York, zullen volgen en hun systeem van indirecte verkiezingen nu ge heel overboord zullen zetten. Daarvoor biedt het stelsel eenvoudig teveel bescher ming aan de dunbevolkte staten, die tezamen verreweg het grootste oppervlak van het land omvatten. Zou de Amerikaanse presi dent rechtstreeks worden gekozen door het volk, dan zouden de presidentsverkie zingen in het vervolg worden beslist door de inwoners van de dichtbevolkte staten Cali fornië, New York, Texas, Flo rida, Pennsylvania en Illi nois. De rest van het land kan die gedachte om begrijpelij ke redenen niet erg waarde ren. Opkomstcijfers Een boeiende vraag is hoe de herinnering aan het span nende gevecht tussen Bush en Gore zal doorwerken in de opkomstcijfers bij de con gresverkiezingen in 2002 en de presidentsverkiezingen in 2004. Iedereen in de VS weet nu dat Bush het Witte Huis veroverde met een verschil van slechts enkele honder den stemmen. Dat is een ver schil van niks. Bij de jongste presidentsver kiezingen bleef de helft van de kiesgerechtigde bevol king thuis. Dat zijn honderd miljoen ongebruikte stem men, veelal toebehorend aan inwoners van de economisch en sociaal zwakkere wijken. Zullen zij de volgende keer opnieuw massaal thuisblij ven? Het lijkt onwaarschijn lijk. Het is niet ondenkbaar dat de politieke landkaart in de VS, die op 7 november na genoeg doormidden werd gekliefd, bij de congresver kiezingen van 2002 zal op schuiven in de richting van de Democraten. Dat zou een voor de hand liggend gevolg zijn van een substantieel ho gere opkomst. GPD door John Wanders De onzekerheid over de uitslag van de spannendste presidentsverkie zingen sinds meer dan honderd jaar bracht in Florida en Washington een proces op gang dat vele onverwachte wendingen kende. Hieronder volgen de voornaamste hoogte- en dieptepunten: 7 november: Terwijl de stemlokalen in het westen van Florida nog open zijn, roepen de Amerikaanse omroepmaat- schappijen de Democraat Al Gore uit tot winnaar in deze sleutelstaat. Gore lijkt hard op weg naar het Witte Huis als hij rond die tijd ook Pennsylvania wi nt. Zijn Republikeinse rivaal George W. Bush reageert vol onbegrip: „Ik krijg van mijn broer Jeb (de gouverneur van Florida) andere informatie." Even later trekken de omroepen hun eerdere uitspraak in: de winnaar in Florida is nog onbekend. 7/8 november: Rond half twee 's nachts (lokale tijd) roepen de omroepen Bush uit tot winnaar in Florida en daarmee tot Amerika's 43ste president. Vanaf zijn hotelkamer in Nashville (Tennes see) belt Gore met Bush om hem te feli citeren met de verkiezingszege. Terwijl Gore zich gereed maakt voor de speech waarin hij zijn nederlaag zal toegeven, slinkt de voorsprong van Bush in Flori da tot circa duizend stemmen. Gore belt daarom opnieuw met Bush, dit keer om zijn eerdere felicitatie in te trekken. Het krappe verschil in Florida maakt een automatische hertelling noodzakelijk. 8 november: Het Democratische con greslid Robert Wexler uit Florida ver klaart dat in zijn staat grote onregel matigheden hebben plaatsgevonden op de verkiezingsdag. Wexler wijst op het kiesdistrict West Palm Beach, waar een stembiljet werd gebruikt dat voor enorme verwarring zorgde. Als gevolg daarvan stemden enkele duizenden aanhangers van Gore per abuis op de reehtsradicaal Pat Buchanan van de Partij voor Hervorming. De zwarte ac tivist Jesse Jackson, partijgenoot van Gore, klaagt over systematische inti midatie van zwarte kiezers. Intussen doet Bush alsof hij de nieuw gekozen president is. Hij verklaart dat hij een 'president voor alle Amerikanen' wil zijn en dat hij er alles aan zal doen om het vertrouwen te winnen van de Gore- aanhang. 9 november: Katherine Harris, de Re publikeinse functionaris die in Florida verantwoordelijk is voor het verkie zingsproces, deelt mee dat de officiële voorsprong van haar partijgenoot Bush 1784 stemmen bedraagt, op een totaal van bijna zes miljoen uitge brachte stemmen. Het wachten is nog op de briefstemmen van overzee. Gore's campagneleider William Daley ver kondigt dat zijn baas de meeste stem men heeft gekregen in het land en in Florida. Gore dreigt met juridische stappen tegen Harris. 12 november: Bush stapt als eerste naar de rechter. Voor een federale rechter in Miami vraagt hij tevergeefs om onmid- Verkiezingsuitslag per staat staten gewisseld van partij sinds vorige verkiezingen aantal (271 kiesmannen 'Florida, Oregon, en New Mexico zijn nog niet officieel verklaard anp/afp dellijke stopzetting van cle handmatige hertellingen in Florida 13 november: Katherine Harris zegt te zullen vasthouden aan de deadline in de kieswet van Florida: op 14 novem ber dienen alle resultaten van de her tellingen binnen te zijn. 14 november: Rechter Terry Lewis van de rechtbank in Tallahassee, hoofdstad van Florida, oordeelt dat Harris de be voegdheid heeft om vast te houden aan haar deadline. Harris maakt bekend dat de officiële voorsprong van Bush driehonderd stemmen bedraagt, exclu sief de nog te tellen briefstemmen van 15 november: Gore stelt een ontmoe ting voor tussen hem en Bush. Bush wijst het voorstel af. Harris verklaart geen aanvullende stembusresultaten meer te zullen accepteren. 17 november: Rechter Terry Lewis stelt Harris in het gelijk. Gore tekent beroep aan bij het Hooggerechtshof van Flori da. Dat hof verbiedt Harris om de ver kiezingsresultaten nog datzelfde weekeinde te 'certificeren', hetgeen in houdt dat Bush nog niet mag worden uitgeroepen tot de officiële winnaar in Florida. 18 november: HetBush-kamp reageert furieus op de afwijzing van 1420 brief stemmen, afkomstig van militairen overzee, De officiële voorsprong van Bush loopt na het tellen van de brief stemmen op tot 930 stemmen. 22 november: Het Hooggerechtshof van Florida stelt Gore in het gelijk. In drie overwegend Democratische kies districten van Florida mag het tellen met de hand doorgaan. De tellers krij gen tot 26 november de tijd om aanvul lende stembusresultaten te rapporte ren aan Harris. Bush reageert woedend en stapt naar het federaal Hoogge rechtshof in Washington. Zijn beoogd vice-president Dick Cheney wordt en kele uren na de uitspraak van het hof in Florida getroffen door een lichte hart aanval. 24 november: Het federaal Hoogge rechtshof in Washington, 's lands hoog ste rechtscollege, accepteert de zaak van Bush en mengt zich daarmee in de strijd om het Witte Huis. 26 november: Bush wordt door de auto riteiten in Florida formeel tot winnaar verklaard van de presidentsverkiezin gen in die sleutelstaat. Hij kreeg 2.912.790 stemmen, tegen 2.912.253 voor Gore. Het verschil tussen beide kandidaten bedraagt 537 stemmen. In een televisietoespraak tot de natie roept Bush zichzelf uit tot Amerika's nieuwe president. Hij spreekt over zijn rivaal Gore in de verleden tijd 27 november: De regering-Clinton wei gert het team van Bush de sleutels te overhandigen van het kantoorpand in Washington dat gereed staat voor de ontvangst van de winnaar van de presi dentsverkiezingen. Bush wijkt uit naar een huurpand in het noorden van Virgi nia. Cheney, die inmiddels weer ontsla gen is uit het ziekenhuis, krijgt de lei ding van de formatie. Gore vraagt de Amerikanen in een gepassioneerde te levisietoespraak om nog iets meer ge duld: „Het negeren van stemmen bete kent het negeren van de democratie zelf.Hij spant een juridische procedu re aan waarin hij de officieel gecertifi ceerde verkiezingsuitslag van Florida aanvecht. Dat is niet eerder vertoond in de Amerikaanse geschiedenis. 30 november: De door Republikeinen gedomineerde Wetgevende Vergade ring van Florida dreigt eigenhandig de 25 kiesmannen van Florida aan te wij zen. Zoiets is sinds 1868 niet meer ver toond. I december: Het federaal Hoogge rechtshof hoort de argumenten aan in de zaak 'Bush tegen Gore'. Het hof lijkt intern verdeeld over de remedie om het land uit zijn historische verkiezings crisis te helpen. 4 december: Rechter N. Sanders Sauls wijst in de rechtbank van Tallahassee Gore's verzoek om de officiële uitslag in Florida ongeldig te verklaren op alle onderdelen af. Gore, die zich aan de rand van de politieke afgrond weet, te kent beroep aan bij het Hooggerechts hof van Florida. 8 december: In een sensationeel vonnis gelast een nipte meerderheid van het Hooggerechtshof van Florida de on middellijke hervatting van het tellen van 45.000 stembiljetten die niet wer den geregistreerd door stemmachines. Het hof brengt daarnaast de voor sprong van Bush terug tot minder dan tweehonderd stemmen. Gore krijgt plotseling weer zicht op het Witte Huis. De voorzitter van het hof, rechter Charles Wells, spreekt namens de min derheid de vrees uit dat deze uitspraak het land naar een constitutionele crisis zal voeren. Een geschokte Bush tekent beroep aan bij het federaal Hoogge rechtshof in Washington. 9 december: Een nipte meerderheid van het federaal Hooggerechtshof ge last de onmiddellijke stopzetting van het tellen in Florida. II december: Het federaal Hoogge rechtshof hoort voor de tweede keer de argumenten aan in de historische rechtszaak 'Bush tegen Gore'. Dominee Jesse Jackson kondigt massale demon straties aan in het land mocht een meerderheid van het hof een definitief halt toeroepen aan het tellen van de stemmen in Florida. 12 december: De deadline voor het be noemen van kiesmannen verstrijkt. Het door Republikeinen gedomineerde Huis van Afgevaardigden in Florida benoemt eigenhandig de 25 kiesman nen van deze staat en kiest daarbij voor personen die loyaal zijn aan Bush. Een ernstig verdeeld federaal Hoogge rechtshof in Washington oordeelt dat de gehanteerde telmethoden in Florida strijdig zijn met de Grondwet. Gelet op het verstrijken van de deadline van 12 december is er volgens het hof geen tijd meer voor de ontwikkeling van een uniforme telmethode die de geconsta teerde grondwettelijke bezwaren zou kunnen opheffen. Conclusie: geen nieuwe hertellingen. Bush is met die uitspraak zo goed als zeker van de ver kiezingszege in Florida en daarmee van het presidentschap. GPD Samenzwering De Amerikaanse contra- spionnage in Tokyo stelt een onderzoek in naar een samen zwering" om generaal MacAr- thur, opperbevelhebber van de Verenigde Naties, te ver moorden. De Japanse politie heeft twee politiemannen aan gehouden, die een aanslag op de generaal zouden hebben beraamd. Ambon Troepen van de Republik In donesia hebben de stad Ambon vrijwel platgebrand. In de onafhankelijkheidsstrijd zijn ongeveer 10.000 doden en gewonden gevallen. Volgens een ooggetuige is Ambon bijna helemaal verwoest, op een moskee en een elektriciteits centrale na. Bewaarplaats Op westelijk Schouwen wor den plannen ontwikkeld voor de bouw van een fruitbewaar- plaats, waar zo'n 500.000 kilo fruit opgeslagen kan worden. Zo'n bewaarplaats is nodig omdat in de toekomst oogsten, tot vijf miljoen kilo worden verwacht. Smokkel De rechter in Middelburg ver oordeelt drie mannen tot boe tes en gevangenisstraf. Ze hebben een paar kalveren en vaarzen naar België gesmok keld. Uitgever: J. C. Boersema Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118)484000 Redactiefax (0118) 470102 Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel, (0118) 484000 Fax. (0118) 472404 Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel (0113)273000 Fax. (0113) 273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 Postbus 51 4530 AB Terneuzen Tel. (0115) 686000 Fax. (0115) 686009 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel. (0114) 373839 Fax. (0114) 373840 Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17 00 uur Zierikzee en Hulst: 8 30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener NV Internet (http://www.pzc.nl): Postbus 18 4380 AA Vlissingen redactie redactie@pzc.nl exploitatie: internet@pzc nl Bezorgklachten: 0800 - 0231231 of maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden, zaterdags tot 13 30 uur. op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen. Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22 00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur: Tel (0118)484000. Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen bij automatische incasso: (tussen haakjes prijs met acceptgiro) per maand 36,70 (n.v.t.) perkwartaal: 100,00 101,65) perjaar 380,00 381,65) Voor toezending per post geldt een toeslag. Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. Losse nummers maandag t/m vrijdag. 1,85 per stuk zaterdag 2,75 per stuk Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties ABN AMRO 47 70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties Alle advertentieopdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de algemene voorwaarden van Uitgeverij PZC BV alsmede de regelen voor het advertentiewezen. Tarieven kunnen tijdens kantooruren worden opgevraagd bij de advertentieorderafdeling. Tel: 0118-484321

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2000 | | pagina 2